|
2010
|
|
|
familia euskaldun ez osoak (guraso bat bakarra euskalduna dutenak, kasu) eta familia euskaldunberrituak (kide euskaldunak azken belaunaldian baizik ez dituztenak). eremu erdaldun (du) etako gazte euskaldun gehienek aurreko familia heterogeneo tipologia bietariko bat izan dute. hori horrela, euskara nekez izan da familiakoen arteko erabilera hizkuntza nagusia, hainbatetan ohikoa izan bada ere. gainera, ingurune erdaldunetan bizi dira eta horrek eraginda, adin berekoen artean erdara izan da komunikaziorako gizarte araua. hala bada, familiak eta auzo edo gizarte ingurune hurbilak (eskola barne) batera jokatzen dute haurren hizkuntza sozializazioan. batera, baina ez indar beraz. haurtzaroaz geroztik ingurunea gailentzen zaio etxekoari, gazteak egiten dituen hautuak direla medio. euskararen erabilera soziala handia denean, ingurune euskaldunaren eragina familia bidezko transmisioaren hutsunea berdintzera iritsi daiteke eta, eskola lagun, haurren euskarazko sozializazioa ahalbidetu. inguru erdaldunetan aldiz, haurren euskararekiko bizipenak eskolari lotuta egon dira eta etxeko erabilerak ―euskarak etxeko harremanetan lekua izan duen kasuetan― ezin izan ohi du haur gaztetxoen adinkideekiko erabilera, erdaraz ezarria, euskarara erakarri. hori gertatu ezean, gazteen ezagutzaren eta erabileraren artean dagoen arroilak urratzen segituko du. ondorioa garbi dago: eremu erdalduneko hiztunendako eskola ezinbertzekoa da baina ez aski. adinkideen artean euskaraz hasteko eskolak ez ezik eskolaz kanpoko esparru zabalak ere jokatzen du eragingarri. errandakoaren haritik, bada alderdi
|
bat
egoera makroaren azalpena kuestionatzen duena. legez ezarritako hizkuntza eremuak egoteak eremu horien barneko homogeneotasun irudia sortu du, eremuen berezko koherentzia sendotu nahi duen ideologia. baina aztertu dugun errealitateak garbi erakusten du euskararen gizarte egoera ezin dela irizpide geografiko hutsez azaldu. hau da, zatikatze geografikoak ez dio hizkuntzaren egoera sozialari erantzu...
|
|
2011
|
|
|
Fishmanen adieran," posible da diglosia kasu ahulenetatik indartsuenetara, eta are handik gorakoetara, continuum bat ezartzea" diosku Mikelek. eta hori hala bada ere, arazoa horixe bera dela uste dut nik, continuum horretan elkarren antzik ez duten makinatxo
|
bat
egoera sartu ahal direla, sartu nahi dituela Fishmanek. Izan ere, elkarren artean zer ikustekorik ba ote dute honako egoera hauek:
|
|
2016
|
|
|
Ikerketa honetako defendatzaileen konpromisoa ezinbestekoa da: adibidez, kontzientzia pizteko, iritzi hedatu
|
bat
egoera politiko ulerkor bat bultzatzeko helburuarekin, eta beharrezkoa bada, politikariei beren aginduak gogorarazteko. Bunscoill era (manxerako lehen hezkuntzako ikastetxea) hainbat bisitari joan ohi dira, besteak.
|
|
|
Ikerketa honetako defendatzaileen konpromisoa ezinbestekoa da: adibidez, kontzientzia pizteko, iritzi hedatu
|
bat
egoera politiko ulerkor bat bultzatzeko helburuarekin, eta beharrezkoa bada, politikariei beren aginduak gogorarazteko. Bunscoill era (manxerako lehen hezkuntzako ikastetxea) hainbat bisitari joan ohi dira, besteak beste, aktibistak, irakasleak, pedagogoak, politikariak, funtzionarioak eta mundu osoko eta Guernesey eta Jersey-ko telebista taldeak.
|
|
|
Gizarte jokoen isla izaten da, eta hezkuntza sistemaren jarraipena. Bereizgarritasun hori lortze aldera lehendabiziko urratsetako
|
bat
egoeraren definizioa egitea da. Eta hori, berez, alde askoren arteko joko estrategikoa izateaz gain, ez da beti berariaz lantzen den diskurtso eta praktika eragiketa.
|
|
|
Gizartejokoen isla izaten da, eta hezkuntzasistemaren jarraipena. Bereizgarritasun hori lortze aldera lehendabiziko urratsetako
|
bat
egoeraren definizioa egitea da. mal eta publikoetan maila horiek oso zehaztuak eta aratuak izan daitezke, besteetan, berriz, nahasiak, edo negoziazio informalen bidez ebatziak. Unibertsitatea, beste edozein erakunde bezala, ez da eragintza duen subjektu bakun bat, eragintza duen eremu gatazkatsua baizik.
|
|
2017
|
|
|
...gainean, horregatik lehentasunezko erabilera kontzeptua legez kanpokotzat ebatzi dute. aldiz, hizkuntza ofizial baten erabilera normala kontzeptua legearen aldekotzat ebatzi dute, ez duelako ekartzen hizkuntza baten erabileraren nagusikeriarik. hala ere, nazioarteko itunetan jasotakoarekin bat, espainiako auzitegiek egoera horren salbuespen bat ebatzi dute, hain zuzen ere, bi hizkuntza ofizialetik
|
bat
egoera gutxitu batean dagoenean beste hizkuntza ofizialaren aldean. kasu horretan badago arauz lehenestea hizkuntza gutxituaren erabilera, horren helburua baldin bada bi hizkuntza ofizialen arteko berdintasuna lortzea. egitasmoan ikusi dugun bezala, auzitegiek onartu egin dute hori dela euskarak duen egoera euskal autonomia erkidegoan, eta badagoela, beraz, euskararen erabilera lehenestea. alabai... herritarren zerbitzuhizkuntza bermatu behar dutela, langileen hizkuntza eskubideak bermatu behar dituztela, eta administrazioaren barruko funtzionamenduari bakarrik eragin diola.
|
|
2021
|
|
|
Euskararen estatus berezi bat esperimentatzen hasiz geroz, ez da errana esperimentazioak etengabeko status quo batean jarraituko ez zuenik. Aukera hori nagusituz geroz, gainera, badago formula juridiko
|
bat
egoera egonkortzeko: euskal elkargoa Estatus Bereziko Kolektibitate bihurtzea.
|