|
2002
|
|
|
1. Aurrean ditugun arazoei heldu baino lehen, geure erantzunak egokiak izan daitezen, heziketa sistemari buruz gureorganizazioaren jarre ren inguruko gogoeta labur
|
bat
egin behar dela uste dugu. ELA-Irakaskuntzan euskal gizartearen beharrei eta eskariei erantzungo dien heziketa sistemapropio baten alde gaude.
|
|
|
2. Onuraga rritasunari dagokionez, hausnarketa txiki
|
bat
egin beharko genuke. Garapena, zentzu integral batean, hazkunde ekonomikoa, gehi soziala, gehi politikoa, gehi kulturala, gehi linguistikoa, gehi ekologikoa; eta orekatua bada, Euskal Unibertsitatea garapen horren ezinbesteko motorra eta osagarri izango litzateke.
|
|
2003
|
|
|
ETAk ere hausnarketaren
|
bat
egin beharko du, orain arteko irakurketa baino sakonagoa. ETA izan da operazio honen guztiaren aitzakia nagusia.
|
|
2005
|
|
|
Eta gehiago. Baina gizartean leku
|
bat
egin behar du. Hori idazlearen ardura da?
|
|
|
Gra fi koaren eta nobedade eta berrargitalpenen artekoerlazioaren irakurketa
|
bat
egin beharko balitz nik ez dut sekula ezkutatu nahiago dudala, sanoagoa iruditzen zaidalako, berrargitalpena ren pisu handiagoa. Liburuaren arrakastaren seinale da hori eta argitaletxea ren sendotasunarenadierazle eta eragile.
|
|
2006
|
|
|
Ni, artean, Irrintzi taldekoa nintzen, bazkide, bertako koru arduraduna. Antzerki-lanen
|
bat
egin behar zutela. Beti lortzen nuen nik haien neurriko musika asmatzea.
|
|
|
Lagun batek Huescako petrikilo batengana eraman ninduen eta, ba al dakizu zer erremedio eman zidan? Goizero, hondartzan, eguzkia irten aurretik zulo
|
bat
egin behar nuen.
|
|
2007
|
|
|
Ibiltaria denez, bidaia luze
|
bat
egin behar luke ondoko hilabeteetan, hala nola Bilbon, Gasteizen, Hendaian, Bordelen, Getxon, Iruñean, Lillen, Korsikan eta Europan gaindi.
|
|
2008
|
|
|
Puntu horretan, dena den, bereizketa
|
bat
egin behar dugu: gaixotasun batzuk gaixotasun genetiko klasikotzat jotzen dira (esate baterako, feniltzetonuria).
|
|
|
ditugun datu guztiak datu base batean sartu ikertzen dugun" mundu" edo" unibertso" ari buruzko datu guztiak aztertu ahal izateko. Gero datuen gutxieneko irakurketa
|
bat
egin behar da. Izan ere, datu hotzak ematea ez da izaten egokiena, bestela datuak jasotzen dituena galduta egoten da.
|
|
|
Alegia, hizkuntzak gogoramenarekin lotzen al dira? Galdera hipotesi horri erantzuteko dikotomia
|
bat
egin beharko litzateke. Alde batetik, maila teorikoa dugu.
|
|
|
Horrekin batera, komunikabideek, publikoek bereziki, indar
|
bat
egin beharko zuketen hizkuntza gutxituei toki handiagoa eskaintzeko.
|
|
2009
|
|
|
Baina Atlasetik kanpo ere badago zer ikertu etnografia arloan. Barandiaranek esaten zuen beste atlas etnografiko
|
bat
egin beharko zela XXI. mendean. Guk ez dugu ikusiko, baina egiten bada, jakingarria izango da ikustea nola aldatu den guk bizi izan dugun kultura.
|
|
2010
|
|
|
Beste jauzi
|
bat
egin behar dugu orain. Bigarrena:
|
|
|
Nola ordurako Euskaltzaindian sartua nengoen urgazle bezala, eta Euskal Aditza aterata nuen, bazirudien, kanpotik begiratuta, nire bokazioa filologia izango zela. Aukera
|
bat
egin behar eta erabaki zen filologia klasikoa egingo nuela.
|
|
|
Arantzazura etorri nintzen, historia ematera. Baina ordurako beste bat ari zen historia irakasten, eta, lekuren
|
bat
egin behar eta, aurkitu zen modua erosoa izan zen niretzat: ez neukan ikastaro osoan egunero eskolak eman beharrik, baizik eta mintegiren bat edo beste.
|
|
|
Lanak falta zirelako eta dokumentazioa behar bezala ez zegoelako. Lehenengo artxibo
|
bat
egin behar genuela, hori errazteko. Eta hor aritu nintzen urte pare bat edo.
|
|
|
Argitaratu berri den Soziolinguistika eskuliburuaren arabera, hizkuntza plangintza hizkuntzen erabileran edo egituran eragiteko esku-hartze kontzientea da. Aukera bat baino gehiago dugunean, hautu
|
bat
egin behar dugu. Gizarte batean hizkuntza bat baino gehiago, edo hizkuntz aldaera bat baino gehiago dagoenean, hautu bat egin behar da; hautua maila politikoan egiten da, eta ondoren hautatu dena, alegia, etorkizunerako erabaki dena, praktikara eraman behar da.
|
|
|
Aukera bat baino gehiago dugunean, hautu bat egin behar dugu. Gizarte batean hizkuntza bat baino gehiago, edo hizkuntz aldaera bat baino gehiago dagoenean, hautu
|
bat
egin behar da; hautua maila politikoan egiten da, eta ondoren hautatu dena, alegia, etorkizunerako erabaki dena, praktikara eraman behar da. Horretarako plangintza bat abian jartzen da, gure kasuan hizkuntza plangintza bat.
|
|
|
Medikuak, aldiz, letraduna izanik, bere tokiko aldaera ezagutu ez ezik aldaera formal/ estandarizatua ere ezagutuko du. Medikuak kontsultan hautu
|
bat
egin beharko du, kontzientea den edo ez den hautua, baina hautatu behintzat hautatu beharko du; bere helburuen arabera jokatu beharko du, edo besterik gabe, inertziaz jokatuko du eta gizartearen hizkuntza arauek ezartzen dituzten obligazioak jarraituko ditu.
|
|
2011
|
|
|
Urteko soziolinguistikari buruzko topaketen artean zalantzarik gabe mugarri bat izaten da Soziolinguistika Klusterrak antolatzen duen jardunaldia. Hala eta guztiz ere, udaberriarekin jardunaldiak ugarituz doaz eta zaila da guztietan parte hartzea, aukeraketa
|
bat
egin behar da norberaren interesen arabera. Idazten dudan momentuan oraindik burutu gabe daude batzuk eta laburpenik egitea ezinezkoa litzateke, kasu horietan antolatzaileek adierazitakoaren araberako aurkezpena baino ez da egin hemen.
|
|
2012
|
|
|
Gogoetaren
|
bat
egin beharko dugu, etorkizuna ez baita batere erakargarria. Sala i Martinek dioenez, aurreko urtearen amaierako ahultasun ekonomiko berberarekin hasi da 2012a ere.
|
|
|
Emaitzak aztertzen hasi baino lehenago, beste ohar garrantzitsu
|
bat
egin behar da: inkesta soziolinguistikoaren emaitzak hainbat aldagairen arabera aurkezten dira (lurraldea, adina...).
|
|
2013
|
|
|
1 Bereizketa
|
bat
egin behar dugu hasieratik: gauza bat da Euskal Telebista eta bestea euskal telebista.
|
|
|
hemen kultura zibikoa garatuta dago, ohorea eta gerra kontu urrunak dira, estatuaren baliabide polizialak edonora heltzen dira eta, batez ere, gazte gutxi daude eta testosterona erretzeko telebistako realityak. Hori bai, bortizkeriatik eta miseriatik ihesi datorren jende biolentotik babesteko, agian ahalegintxoren
|
bat
egin beharko eta hain desatseginak, gutxi ilustratuak eta zabarrak diren alderdi neoarrazistei botoa eman beharko. Total, arrazismo postmodernoa praktikatzen dute, arrazista ez den arrazismo hori," horien kultura diferentea denez, hobe bakoitza bere lekuan" dioten horiek, ordena mantentzen hain abilak diren bortitz maitagarriak.
|
|
|
Ohar
|
bat
egin behar dugu hiztegiari buruz. Aro hori izendatzeko erabiltzen den terminologia ez da guztiz finkoa; aitzitik, jatorriz nahiko anbiguoa ere bada.
|
|
2014
|
|
|
" Eseri hor". Lau edo bost aktore zeuden, eta bakoitzarekin eszena
|
bat
egin behar nuen, inprobisatuta. Lehenengoa Marta May izan zen.
|
|
|
Azkenean, Garaikoetxeak hauxe esan zidan: " Mesede
|
bat
egin behar diguzu. Tarte baterako bada ere, hartu egin behar duzu.
|
|
|
Elizaren inguruan konstatazio garrantzitsu
|
bat
egin behar da: ez dago kataluniar Elizarik, Katalunian dagoen Eliza baizik.
|
|
|
Giza emakumeentzako berdin balio izan duten hitzak ere ba genituen. Legez, bata bestearengandik berextera behartuak gaude ta, konponketa txikiren
|
bat
egin behar. Zuri eta Zuria Erdi-aroan gizonezkoena da (Satrustegi, 1973:
|
|
|
Beraz, euskarak antzina izen mistoak baimentzen zituela uste zuen Satrustegik, baina ez zen inola ere eredu horrekin segitzearen aldekoa, eta legeak ezarritako obligazioari heltzen dio sexu bereizketa finkatzeko-gogoratu: " Legez, bata bestearengandik berextera behartuak gaude ta, konponketa txikiren
|
bat
egin behar"-. la 30 urte beranduago, 1999ko otsailaren 26an, Euskaltzaindiak Baionan egin zituen barne jardunaldietan arrazoiketa bera berretsi zuen:
|
|
|
Juan San Martin, Jose Luis Lizundia, Iñaki Beobide, Joan M. Torrealday, Xabier Gereño ta Manex Pagola. Hauek, bideak gertutzen dituztenean, dei
|
bat
egin beharko diete euskal idazle guztieri batzar orokor batera.
|
|
2015
|
|
|
Ez dut oso ondo gogoratzen, baina uste dut bilera bakarrean egon ginela Garmendiarekin akordioaren ondoren. Nik uste dut oraindik ere segitzen zuela egunkari osagarriaren planteamenduarekin, egunkariak bildu behar zituela euskaldunoi interesatzen zaizkigun lanak, euskaltzaleon interesak, eta, nolabait, produktu kultural
|
bat
egin behar zela, politikatik aparte. Eta gu beti egunkari estandar baten aldekoak izan ginen, beti, eta, benetan, uste dut euskararen salbazioa hortik doala.
|
|
|
Eskaintzen zaizkigun zerbitzu eta gailuen logika ere ulertzea zaila da; konfiguratuta etorri ohi diren bezala, normalean saldu digun horren mesedetan datoz. Horrek dituen eraginaren jabe izateko, kontziente izan behar da; eta, kontziente izateko, esfortzu
|
bat
egin behar da.
|
|
2017
|
|
|
Etorkirekin kritika onak bildu genituen, baina sosik ez genuen; beraz, ez genuen konprenitzen bizi ginen sistema... Iraultza
|
bat
egin behar zen, dena erdiestekoa zen baina ez genuen fitsik erdiesten! Eta horrek bizitzeko arrazoi bat eman zidan.
|
|
|
Kasinora sartzean, bakar-jokoan edo erruletan jokatzeko, beti txartel
|
bat
egin behar da eta nik memento horretan fite-fite ene kaierean bezeroen xehetasunak idatzi behar nituen eta gogoan hartu, zeren eta gero jokalariak noiztenka ezagutu behar baitira. Eta bada joko-polizia bat, kasinoan berean lan egiten duena; edo kasinoko arduradunek galdegiten zidaten," Aizu, fisionomista, nor da laugarren mahaiko hirugarren jokalaria?".
|
|
2018
|
|
|
Beti ere pertsonaiaren tonuari lotua. Euskara batua ere organikoa da, baina organikoa izateko lanketa
|
bat
egin behar da.
|
|
|
Gogoeta
|
bat
egin beharko litzateke kultur produktuak doan jasotzeko joeraren aurrean. Bada garaia kultura ordaintzea balioan jartzeko.
|
|
2019
|
|
|
Maitasunaren ideologia berri baten bila, bi bide hauek batera egin behar dira: batetik, maitasunaren ideologia berri bat eraiki behar da, libreago egingo gaituen gizarte eredu bat planteatzeko; eta, bestetik, maitasunaren ideologiaren sustraietan deseraikuntza
|
bat
egin behar da.
|
|
2020
|
|
|
Transmisioaren antolaketari buruz gogoetatzeko plan
|
bat
egin beharko genuke.
|
|
|
Nobela bat edo testu luze bat bada, arkitektura lan
|
bat
egin behar izaten da. Gerta dakizuke egitura hori argi ez edukitzea eta, orduan, ba, hutsunea ez da orrialde zuri batekoa.
|
|
|
" Nobela bat edo testu luze bat bada, arkitektura lan
|
bat
egin behar izaten da. Nik zirriborro horri forma eman arte sufritzen dut.
|
|
|
Nik hori oso argi daukat. Irakurketa mugatu
|
bat
egin behar dudanez gero, ona izango dela suposatzen dudana aukeratzen dut. Eta deskuidatzen banaiz eta interesik ikusten ez badiot, berehala uzten dut.
|
|
|
Gogoratzen naiz, ailegatu nintzenean, neska talde batek eroaten zuela eliza. Andra Mari bezpera zen eta eliz kanten entsegu
|
bat
egin behar zen. Halako batean, hasten naiz organoan fandango bat jotzen, eta neskak harrituta:
|
|
|
Guk bagenekien bera figura bat zena eta miretsi egiten genuen. Arlo kulturalean eta sozialean oso zorrotza, oso beroa zen; euskaratik iraultza
|
bat
egin behar genuela esaten zuen. Berak Elizaren defentsaritzat hartzen gintuen eta eztabaidan ere sarri aritzen ginen.
|
|
|
Hasiera izan zen gaitzena. Baldosak jaso eta zulo karratu
|
bat
egin behar zen, astean behingo dutxetako ura berotzeko galdara baten ondoan. Arketa moduko bat egin eta hura ondo disimulaturik utzi, txirbil eta egur zatien azpian.
|
|
|
Eta miraria aurrera zihoan! Burgosko epaiketa hasi zenean, eten
|
bat
egin behar izan genuen, gure artetik Jon Etxabe eta Julen Kaltzada ere epaiketa hartarako zeuden-eta. Hura pasatu zenean ekin genion berriro, eta, denborarekin, ba, hamazazpi bat metroko tunela egin genuen, barrutiaren azpitik kanpoko harresiaren bestalderainokoa.
|
|
|
emakumeen eta gizonen artekoari, hizkuntzen eta kulturen artekoari eta gizarte bazterketari aurre egiteko estrategiak. Agenda politiko berri horretan, euskarak eta euskal kulturak ere eduki eta forma berrietara egokitzeko ahalegin berezi
|
bat
egin beharko dute. Agenda hori ez da, noski, nire burutazioa, Nazio Batuen Erakundeak 2030 agendan adierazten dituen edukiak baino ez dira.
|
|
|
‘Joan Mari Torrealdai. " Ariketa
|
bat
egin behar dugu, ezer baino lehen, herri bat garela geure buruari sinestarazteko" ’, Hegats 56, 28 -33.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, ahozko harremana errazten duten espazioetan ez da automatikoki euskaraz egingo. Gaur egungo soziolinguistika datuek erakusten dute hautu kontziente
|
bat
egin behar dela euskaraz bizitzeko, erabaki pertsonal eta kolektiboa dela. Hala, indibidualizazioa nagusi den gizartean, herritartasun eta euskalduntasun aktiboa begirada komunitariotik eraiki beharra dago, batez ere euskal komunitate gisa.
|
|
2023
|
|
|
Liburu gehienak frantsesez dira... Indar
|
bat
egin behar dute euskarara lerratzeko, eta ez dute egiten, eta ez dute sentitzen beharra badela.
|