|
2005
|
|
|
Bi zeregin hauek, jakina, beti eta aldi berean hartu dute kontuan, bai gizakiaren natura orokorrarekiko kontsiderazio filosofikoa, bai herrien patu ezberdinekiko kontsiderazio historikoa. Hain hausnarketa serioa merezi duen ideia honekin, hala ere, kontua ez da zientzia berri bat sortzea, baina bai —orain arte egindako saiakerei jarraipena ematen dien— estudio berri
|
bat
abian jartzea.
|
|
|
Berriz ere garbi antzematen dugu, honen arabera, hizkuntza kontzeptu konplexua dela, beronen ikerketa —konparaketa gramatikaletan edo lexikaletan geratu gabe— zabala behar duela izan eta, azken finean, honek gizakiaren estudio orokorrarekin bat egin behar duela. Hizkuntza ezberdinen ikerketa konparatu honek, beraz, garatu egiten du" antropologia konparatu" hura eta, zentzu honetan, egilearen asmoa ez da" zientzia berri bat sortzea, baina bai —orain arte egindako saiakerei jarraipena ematen dien— estudio berri
|
bat
abian jartzea" 160.
|
|
|
Metodo hori erabiltzearen helburua, bestela esanda, hizkuntzaren atal guztien elkarren arteko erlazioa azaltzea da eta, ondoren, hizkuntza osoaren erlazioa —berau irudikapen bitarteko den heinean— irudikatua izan behar duen objektuarekiko argitzea (nahiz eta hau, egiaz, ezin den inoiz harengandik banandu). Bertan eta beti, alabaina, ahal bezain beste hizkuntza kontuan hartzeko ahalegina egingo dut, modu honetan, aukeratutako metodoari erabilgarritasun orokorragoa emateko eta saiakera jakin
|
bat
abian jartzeko. Berau, hain zuzen, hizkuntza guztien konparaketa orokorra burutzera zuzenduriko saiakera bat da, alegia, horiek guztiak, pausoz pauso eta antzeko zatitze analitikoen eskutik, hizkuntzen entziklopedia orokor handi batean biltzeko xedea duen bat.
|
|
|
gizakia bere osotasunean antzeman nahi badugu, bederen, gizakia bera jada zer den eta etorkizunean zertara irits daitekeen uztartzen ahalegindu dugu. Gogoan duen egitasmoa, egiaz, gizakia bere dimentsio guztietan aztertuko duen benetako teoria bat osatzea da, alegia, berau bai enpirikoki eta historikoki bai filosofikoki eta idealki hausnartzen duen" antropologia konparatu"
|
bat
abian jartzea. Honi buruzko bere testu esanguratsuenak, jada adierazi moduan," Das achtzehnte Jahrhundert"(?) eta" Plan einer vergleichenden Anthropologie" (1797?) dira.
|
|
2006
|
|
|
Razionalistek diote arrazoimena dela garailea giza ekintzaren kasuan, areago giza ekintza moralaren kasuan. Humek erakutsi nahi digu arrazoimenak bakarrik ez duela ekintzara motibatzeko ahalmenik, hau da, uste (sare) batek ezin duela gizakia bultzatu ekintza
|
bat
abian jartzera.
|
|
2010
|
|
|
Bada, horren haritik interesgarria dirudi, jarraian, Coseriu hizkuntzalari ezagunaren ekarpenei erreparatzea, hain zuzen, horrek —Humboldtengandik abiatuz—" hiztun arrunten ohiko hizketa" aztertu eta estrukturalismotik harantz doan" linguistika integrala" garatu nahi baitu34 Bere helburua, esan dezagun lehenik," hitz egitearen linguistikaren oinarriak ezartzea da", horretarako hitz egite horretan bertan" hiru dimentsio" bereizten dituelarik, hala nola," espresiboa, biologikoa eta kulturala" 35 Lehenengo biak" hizkuntzaz kanpoko baliabide espresiboekin" eta" hitz egitearen baldintzapen neurofisiologiko eta psikologikoekin" daude lotuak36, baina —nahiz eta gaitasun linguistikoan eragin— ez dira propioki hizkuntzalaritzaren beraren ikerketa objektu. ...tz egitearen dimentsio kulturalean zentratzen da, hain zuzen," hizkuntza" bera —gogora dezagun Humboldt—" gizakiaren berezko gaitasun sortzailearen emaitza historikoa" delako37 Testuinguru horretan kokatu behar da, hain zuzen," konpetentzia edo jakite linguistikoa", eta, hortik abiatuz, baita gure autorearen ahalegina" hitz egitearen teoria orokor"
|
bat
abian jartzeko38 Helburu horri jarraituz, bada, Coseriuk, batetik —eta gorago aipatutakoaren haritik—, jarduera kulturala den hitz egite horretan bertan" hiru maila" bereizten ditu, hain zuzen," unibertsala, historikoa eta indibiduala" 39. " Hitz egitea" bera, ezeren aurretik," giza jarduera unibertsal edo orokorra da" —animaliek ez dute zentzu berean hitz egiten— eta nola edo hala" kongruentzia" logiko bati dago lotua40 Baina" hitz egitea, beti, hizkuntz komunitate historiko bati dagokion hizkuntza partikular bat hitz egitea da" eta, horrenbestez," zuzentasun" linguistiko baten menpeko da ere41.
|
|
|
joera horren oinarria, berriro ere, Wittgenstein helduak (1953) jartzen du, zeinek —berak bertan aurretik esandakoeran kontra— orain hizkuntza naturalen erabilera kritikoki analizatu behar dela aldarrikatzen duen. Horrekin ez du lortuko, ez, arazo filosofikoak desegitea, baina bai gutxienez hizkuntz estudioaren esparruan ikuspuntu berri
|
bat
abian jartzea, hala nola, egungo giza eta gizarte zientzia ezberdinen ikerketa linguistikoetan nahitaezko bihurtu den pragmatikaren ikuspuntua. Finean, eta hizkuntzaren filosofiari buruzko ohar historiko eta gaikako horiei bukaera emanez, zera azpimarratuko dugu:
|