|
2021
|
|
|
" Bakezalea dugu beti gure bertsolaria" jarri zion izenburua testuari, eta 1936ko txapelketan gerraren aurka abestutako bertsoak zekartzan gogora. Handik aurrera astero bidali zuen testuren
|
bat
Parisa.
|
|
|
Koska handia da, izugarria euskaratik beste hizkuntza batzuetara" (idem). Fikziora ere ekarri du itzultzailea Atxagak, eta" Itzultzaile
|
bat
Parisen" 48 izeneko ipuinean pertsonaia" eraginkorra" da (Atxagak 2013ko galdetegian darabilen terminoa baliatuta).
|
|
|
" Itzultzaile
|
bat
Parisen" ipuineko protagonista, herren utzi duen ezbeharraren ostean eta mutil laguna galdu ostean, Parisa abiatzen da literatur testu bat itzultzera, Montsouris parketik gertu dagoen apartamentu batera, hogei urte lehenago egin bezala. Harako bidea hartzen du psikoterapeutaren aholkuei jarraituta; izan ere, aurreko bidaian Baudelaire itzultzen aritu zen Parisen, eta han bertan bizi izan zituen lehendabiziko maitasun harreman homosexualak.
|
|
|
48 Cuentos apátridas liburuko kreditu orrietan ipuin honen jatorrizko bertsioa" Itzultzaile
|
bat
Parisen" dela dakar, eta badakigu Jabier Muguruzarekin batera egindako irakurketa baterako prestatu zuela idazleak 1996an (garaiko egunkarietan halaxe jasotzen denez). Nolanahi ere den, ez dugu euskarazko bertsiorik aurkitu paperean inprimaturik.
|
|
|
Itzulpena bidaia terapeutiko gisa irudikatzen da ipuinean, eta nabarmentzekoa da, gainera, protagonistak Parisa egindako bigarren bidaian, itzulpen saioak egoera biolentoen ostean agertzen direla. Beraz, gure ustez itzulpena barne gatazkak onartzeko barne bidaia sendagarri batekin pareka daiteke" Itzultzaile
|
bat
Parisen" ipuinean. Modu esplizituan ere esaten du protagonistak:
|
|
|
Itzulpen prozesuan zehar sortzen den zalantza ere ageri da" Itzultzaile
|
bat
Parisen" kontakizuneko pertsonaiaren izaeran: zalantzatia da (oso ohikoa fikziozko itzultzaileengan), eta arlo linguistikoan ere gertatzen da etengabeko zalantza:
|
|
|
itzultzaile exorzista edo mediumarena. Honela dio" Itzultzaile
|
bat
Parisen" ipuineko protagonistak halako batean:
|
|
|
Narratzen den ekintzan fikziozko itzultzaileek duten egitekoari begiratuta, esan dezakegu gero eta posizio zentralagoa duela euskal fikzioaren eszenan; pertsonaia ikusezin asmatua izatetik (Sarrionandiarenean), narratzaile izatetik (Arrietarenean), eta adibide gisa baliatutako bigarren mailako pertsonaia izatetik (Alonsorenean), pertsonaia nagusi izatera igaro da paperezko itzultzailea: Atxagaren" Itzultzaile
|
bat
Parisen" ipuinean, Mendigurenen" Bizitzako garairik onena" deritzon istorioan, aurkeztu ditugun Apalategiren ipuinetan, Zalduarenetan, Canoren Twist eleberrian, Uriberen Musschen eta Saizarbitoriaren Martutenen. Era berean, denborak aurrera egin ahala itzultzea bera langintza indefinitua izatetik eta terapiazko ariketa gisa egitetik... lanbide izatera igaro da; beraz, itzultzaileen profesionalizazioa ere ageri da aldez edo moldez fikzioan.
|
|
|
Funtzio metaforikoa ere badu itzulpenak: Atxagaren" Itzultzaile
|
bat
Parisen" ipuinean itzultzea galerak onartzea da. Azkenik, gizartea antzeratzeko, kultur eta hizkuntza aniztasuna agerrarazteko, eta Euskal Herrian gertatzen diren istorioei egiantzekotasuna emateko ere baliatzen dira itzulpena eta hizkuntza aniztasuna euskal fikzioan.
|