|
2000
|
|
|
1997an ehun untzi baztertu eta 8.000 milioi pezetako (320 milioi libera) diru-laguntzak eskaini ziren. Agintarien esanetan ordea, beste untzi askoren modernizazioa beharrezkoa da, asko eta asko 20 urtetik gorakoak
|
baitira
; eta ezinbestekoa da arrantzaleen segurtasuna, untzien bizigarritasuna eta arraina erabiltzeko arauak hobetzea
|
|
|
Ontzi hauek plastikozko poltsa gardenetan jasotzen dituzte hiritarrek eta ondoren, kamioi bat pasatzen da hauek jasotzera astean behin. Poltsa hauetan ere aurrerantzean aluminiozko ontziak jasotzeko asmoa dago, momentu honetan metalezko ontziak zaborrarekin batera biltzen
|
baitira
. Dena den, metala sailkapen plantetan banatu eta berreskuratzen da eta aluminiozko latak erre egiten dira, berriz ere erabili ahal izateko.
|
|
|
bizitzeko gogo eta indarra batetik, eta heriotzaren bildur eta tristura bestetik. Narrazioak ez ditu leku eta denborak zehazten, ilunabarrak denentzat diren bezala, haurtzaro eta nerabezaroa oso etapa konkretuak
|
baitira
gizaki guztiengan
|
|
|
Maulen ere gazte horiek eginen dute herria, frantses nortasuna dutenak ez
|
baitira
militante ez aitzindari. Ez dute deusetan sinesten.
|
|
|
Batetik, ezker abertzalearen jardun politikoan azken urte bietan jarrera berriak ikusi ez dituenak itsuarena egiten du; eta bestetik, edonork daki edozelako gatazketan berbek eta esamoldeek duten garrantzi bereziaz. Beste kontu bat da proiektu politikoei dagokionez, hor berbek mirari gutxi ekarriko dute, idea argiak eta bide zehatzak behar
|
baitira
hor. Eremu abertzaleak badu lanik, «euskal herriaren hitza eta erabakia» praktikara eramateko.
|
|
|
Izan ere, hustutako lurralde horietako hiztun asko industri guneetara joan da eta Zaragozan adibidez, Goi Aragoiko jende ugari bizi da. Hiztun berriak ere ez dira ahantzi behar, Aragoi osoan, Zaragoza hiriburuan bereziki, hizkuntzaren berreskurapenerako taldeak antolatu ohi
|
baitira
.
|
|
|
Oraingo honetan, Donostiako eta euskal pilotako historiaren pilotaleku garrantzitsuenetariko bati emango diogu txanda. Atotxako pilotalekuari hain zuzen ere, edo hobeto esanda, Atotxako pilotalekuei, bat baino gehiago izan
|
baitira
.
|
|
|
Zera gaineratzen dute: demokraziaren, justiziaren eta askatasunaren aldeko borroka da, giza eskubideen aldeko borroka, eskubide horiek zapalduta gelditzen
|
baitira
munduko biztanle gehienak txirotasunean eta bazterturik bizitzera beharturik daudenean. Azkenik, garapenerako, heziketarako eta bizimodu duin baterako behar diren oinarrizko baliabideen negoziaketa defendatzeko kanpaina dela azaltzen dute.
|
|
|
Nik ez dut paso egiten politikaz. Ez naiz inongo alderditakoa, nire botua Euskal Herri osoan hauteskundez hauteskunde aldatzen den bakarrenetakoa da, zeren besteak ez
|
baitira
aldatzen. Nirea beti aldatzen da, beti ere ondo pentsatu eta gero.
|
|
|
Hau hasiera besterik ez da, dena den, ez da gaitza asmatzea giro honetan hurrengo akordio hausturak diputazioetakoak eta udaletxeetakoak izango direla. Hala ere, ez dirudi samurra izango denik Ajuria Eneko Ituneko garaietara itzultzea, azken urte eta erdiko euri jasak ez
|
baitira
alferrikakoak izan, baina argazki izoztura heltzeko arriskua oso handia da. Ez atzera, ez aurrera.
|
|
|
Horien ezaugarri nagusia autoritarismo errepresiboa izan da, eta jarrera horrekin kutsatu dituzte erakunde unibertsitarioaren partaide eta gestio organo asko eta asko; gainera, horrekin batera eta aldi berean, izugarrizko sumisioa agertu dute espainiar estatuko botere zentralen aurrean. (...) Aurreko hamar urte horiek lotsagarriak izan
|
baitira
, Euskal Herriaren eskari nazionalekin zerikusirik izan duten arazoak elkarrizketa bidez ebazteko inolako ahaleginik egin ez delako unibertsitatean egin behar litzatekeen modura. Hemendik aurrera UPV EHU gobernatu nahi duen taldeak, ez luke ahantzi behar unibertsitate hau Euskal Herrian kokaturik dagoela, eta gure herriaren zerbitzurako izan behar lukeela(...)».
|
|
|
Gaur egun, zapatagintzaren sailak mila lagunetik gora enplegatzen ditu, baina bideragarritasun txikikoa da, kanpoko herrialdetako konpetentzia dela medio. Ondotik laborantza dator, honetan aurkitzen
|
baitira
ia mila baserri, beraz beste hainbeste lanpostu. Azkenik zerbitzuen sektorea dago, hau ere milako bat lagunen enplegatzaile.
|
|
|
Aurtengo erroldak erakutsi du Zuberoak 13.500 biztanle dituela, hots, ia milako bat galdu duela hamar urtez. Aurreikuspenak betez geroz, 2010ean bi mila zuberotar gutiago biziko dira sorlekuan, bortxatuak izanen
|
baitira
kanpora joatera lan bila. Horrelakorik gerta ez dadin, 600 lanpostu sortu behar dira eta lanean hasiak dira jada, Zuberoako egitura ekonomikoetako arduradunak eta hautetsiak.
|
|
|
Era formal batean esan daiteke Hauteskundeak direla Demokraziaren mami nominala, prozesu horren ondorioz erabaki politikoak hartzeko herri ordezkariak hautatzen
|
baitira
. XX. mende honek, aldaketa politiko erraldoia eta aurretigabea ikusi izan du.
|
|
|
Gure botoa jaso eta segidan alde egiten dute bat, bi, lau urterako beren eserlekuetara, momentuan momentuko erabakiak hartu eta indarrean jartzera, behin baino gehiagotan partidu bati botoa eman dion pertsona hori ezin harrituago uzteko bada ere. Izan ere, hauteskunde kanpainetan politikariek esan ohi dituzten gauzak maila jakin batean kokatu beharrekoak
|
baitira
ia beti: beste partidu politikoen deskalifikazioa, lau ideia orokor bezain sinple eta, hori bai," Guk geurean jarraituko dugu bide onetik baikoaz", beti ere goi maila batean, oso altutik doan mailan, oso urrun ikusten diren helburu batzuen atzetik beti...
|
|
|
Bestalde, euskarazko bertsioan Jose Ramon Soroiz izango dugu tronpetajolea. Interesgarria izan liteke beraz, bi bertsioak ikustea, bien antzezteko erak ezberdinak izango
|
baitira
.
|
|
|
Zonalde erdaldunagoetan, aldiz, arazo nagusiena euskararen ezagutza urria denez, ikastetxeetara jo dute. Horiexek
|
baitira
, hain zuzen ere, euskararen transmisiorako ezinbesteko tresnak. EHEko kide Unai Break honen inguruan zera esan digu:
|
|
|
Ez da ezustekorik izan beraz, finalerdietarako sailkapena aurrez zuten seiak pasa
|
baitira
finalera. Baina azpimarratzekoa da bertsolari berri asko estreinakoz sartu dela finalerdietan eta oso ondo aritu dela; beste batzuk ezagunagoak maila ona eman dute eta finaletik oso gertu geratu dira (Juan Mari Juaristi kasu, puntu erdira geratu baita).
|
|
|
Gainera, sektore honetan aitzindari diren AT&T; eta MCI WorldCom bezalako konpainiek enpresei telekomunikazio zerbitzuak eskaintzeagatik jasotako sarrerak handitzen ari dira etenik gabe. Txosten honen arabera, egiazko sarrerek oraindik ez dute guztizko kopuruan portzentaia handirik hartuko, bezero handiak motelak
|
baitira
beren datu baseetan aldaketak egiteko orduan.
|
|
|
Ondorioz, aldaketa ugari aurreikusten dira. Transakzio gehienak on line merkatu berrietan egingo dira, merkeago aterako
|
baitira
. Honek gainditu egingo ditu muga geografiko tradizionalak, kontsumitzaile txikiak konkistatzeko lehiakortasuna sustatuko du eta prezioak jaitsi egingo dira.
|
|
|
Euskal aurrezki kutxek, gaurko egunean, negozio independente bezala baino banku osagarri gisa erabiltzen dute Internet, haien ustez euskal hiritarrak harreman pertsonala bilatzen duelako sukurtsalean, betiko langilearekin edo betiko zuzendariarekin, hauek
|
baitira
askotan aurrezkiekin zer egin erabakitzeko orduan aholkuak ematen dizkiotenak. Hala eta guztiz ere, ez daude beste aldera begira; hurbiletik jarraitzen dituzte Interneten bilakaera bezala aurrezten dutenen ohiturak.
|
|
|
Hispavista atari zaharrenetako bat da eta, inkesten arabera, Espainiako Estatu osoan gehien bisitatzen diren hamar web orrien artean dago, hilabetean 13tik gora milioi orri bisitatzen
|
baitira
|
|
|
Lehen fase hau guztiz gaindituta dago Estatu Batuetan, baina Europan pixkanaka pixkanaka aldatzen ari dira gauzak. Ildo honetatik, internauten kopurua asko handituko dela iragarri dute, egun 47 milioi badira 2003 urterako 70 milioi izango
|
baitira
. Kontsultategi honen arabera, merkataritza elektronikoak Europan 266tik gora bilioi mugituko ditu 2004 urterako, hots, guztizko merkataritzaren %6 Hortaz, datozen lau urteetan, Europan gaurko egunean sei bilioi pezeta mugitzen dituen merkataritza elektronikoaren hazkunde erritmoa %100 baino askoz ere handiagoa izangoa da urtean.
|
|
|
Horretarako, H. Rollek ek 1837ko Grimm anaien hirugarren edizioan oinarrituz 1985ean argitaratutako alea baliatu du, bertako oharrak ere erabiliz. Dirudienez, 1837koa, hirugarrena alegia, izan zen edizio enblematikoena, bertan mantentzen
|
baitira
hasierako ipuinen jatortasuna eta aurrera begirako aldaketak. Horrez gain, Otto Ubbelohdek eginiko marrazkiak erantsi zaizkie ipuinei," In drei Banden" 1984ko poltsikoko ediziotik aterata.
|
|
|
Erroldatu gabekoak Bilbo Handitik etorriak dira, Cantabriako ekialdeko kostako bizimodu lasaiak eta etxebizitzen prezio merkeak erakarrita, baina erroldatzeko asmorik gabe. Egoera berezi honek arazoak ekarri ditu Castrora, biztanle kopuru ofizialari egokitutako zerbitzuak eskaintzen
|
baitira
soilik.
|
|
|
Bizkaiko bertsozale elkartean posibleen mapa egin genuen, eta eskualde bakoitzean saio bat behintzat posible zela ikusi genuen. Beraz, lehengo eskualdeetako ohiturari heltzeko aukera zegoen, eta zabalago egiteko ere bai, Lea Artibain, Arratian eta Bilboaldean kanporaketak egin behar izan
|
baitira
. Ipar Uribeko merindadean gainera, finala bakarra izango da, baina girotzeko bospasei saio ere egin dituzte txapelketatik kanpo dabiltzan bertsolari edo bertsoan hasi berriekin.
|
|
|
Halaxe, EITBko" i" hizkia gorriz dator orain," ez soilik irratia ezberdintzearren, baita epe erdira Internetek ere eskainiko dituen aukerez jabetzearren ere" azaldu zuen Ortuzarrek. ETB1en adibidez, kolore sendoak aukeratu dira, hau da, gorria eta beltza, irudi ausarta eta kementsua ikusle gazte eta hiritarrengana iritsiko delakoan," hori da gure ikusleria potentziala, 25 urtetik beherako gazte gehienak elebidunak
|
baitira
". ETB2k berriz, orain arteko goiburuari eutsiko dio, hots, telebista orokorra adin mota guztiei zuzendua.
|
|
|
Lau guneko hiri zirkuitoa izango da Laudion igandean, ibilbide urbanoa, baina berdegunez josia. Ohikoa den legez, bertaratzen direnek ez dute aspertzeko abagunerik izango, herri kirolak, kontzertuak, erakusketak, bertsolariak eta haurrentzako jokoak izango
|
baitira
nonahi. Esate baterako, Lorelei, Sekula Santa, Txan Handia eta Koldo Amestoyren emanaldiez gozatzeko parada izango dugu.
|
|
|
Gainera, OCDEko herrialdeen eskuetan dagoena kontatu behar da, kontsumitzailerik garrantzitsuenak
|
baitira
. Horrela, 1999 urte amaieran, erreserba horiek 3.860 milioi upelekoak ziren, eta horietatik 2.636 milioi estatuen esku zeuden, eta gainerakoak petrolio enpresen esku.
|
|
|
" Ni ez nagoenez behartuta Euskal Herriari buruz idaztera, Euskal Herriari buruz ez idazteko ahalegina egingo dut". Hori beste tranpa bat da, bidean gauza asko galtzen
|
baitira
. Adibide bat:
|
|
|
Bere izenak dioen bezala, Marmokiñe, marmoka bat da, itsasoan pozik bizi den marmoka zintzoa, igerian dabiltzan haurrei minik egiten ez diena. Aspertzeko astirik ere ez du itsaspean kontzertuak ere antolatzen
|
baitira
. Behin, Izurgi izurdearen kontzertura joan zen Marmokiñe.
|
|
|
Bere osaba eta adiskide batzuk lagun dituela, poliki poliki sexuaren mundu liluragarria ezagutuko du. Onanek askatasun osoz biziko du sexua, gizartean tabuak diren jarduera asko eta asko gauzarik naturalenak eta ohikoenak bihurtuko
|
baitira
beretzat. Hala nola, harreman homosexualak, famili arteko sexu harremanak, taldeko sexu harremanak...
|
|
|
Baina orain arte beti saiatu gara besteetatik bereizten disko guztietan geure geureak diren kantuak sortuz. Azken honetan aurrerapauso bat eman dugu, lan guztiak originalak
|
baitira
.
|
|
|
Gainera, zorte pixka batekin turistarik gabeko paradisu txikiekin egin dezakegu topo, batez ere gure ibilbideak aukeratzerakoan zertxobait arriskatzen badugu. Hori bai, bagoaz pazientziarekin jokatu dugu, kostaldeko bide hauek oso bakartiak
|
baitira
, eta inor autoz pasatzekotan bi gidari mota izango dira: baserritarrak (ez gaituzte hartuko, autoa bertatik bertara ibiltzeko erabiltzen dutelako) edo turistak (ez gaituzte hartuko, horrelakoak direlako).
|
|
|
Hiruretatik, Izaro dugu ezagunena eta gaur egun erabateko irla izaera oraindik mantentzen duena, beste biak, itsasadarraren barruan kokatuak egotearen ondorioz, itsasbeheretan hare hondartzen bidez lehorrarekin lotuak gelditzen
|
baitira
. Txatxarramendiren kasuan gainera, Sukarrieta herriarekin zubi baten bidez lotuta dago eta bere barruan AZTI itsas ikerketarako erakundearen egoitza dago.
|
|
|
1970eko hamarkadan, Frantziako PSko sozialistek eta ugari ez ziren abertzale batzuek" Jeiki!" aldizkaria argitaratu zuten, politikaz, sozial kontuez, laborantzaz eta" Le Miroir" ek erabat tapatzen zituen gauzen berri emateko eta ezkerreko ikuspegi batez aztertzeko. " Jeiki!" k baina, ez zuen luzaz iraun eta geroztik izandako bilakaerek argi utzi dute frantses sozialisten eta ezkerreko abertzaleen arteko elkarlanik ez daitekela egon, hainbeste
|
baitira
handi ikuskera eta helburu aldeak. Hala ere, mota horretako bigarren saio bat izan zen 1980tik 1982ra plazaratu zen" Egia" hilabetekariarekin.
|
|
|
Euskararen aldeko mugimenduari leporatzen diote politizazioa, beraiek direnean euskararen berezko garapena eragotzi nahi dutenak eta prest daudenak gure izaeraren adierazlerik garrantzitsuena den euskara behin betiko desagertarazteko arrazoi politiko hutsengatik. Hil ala bizikoa da euskararentzat normalizazioa lortzea, euskaldunok gure bizitza euskaraz egiteko eskubidea dugu, hizkuntzaren balio komunikatiboa murrizten duten neurrian, hilzorian egongo
|
baitira
bai gure hizkuntza baita gure izaera ere.
|
|
|
" Atzokoak atzokoak dira; nire iduriko, gauza berri anitz sartzen ahal dira pastoral batean, ikuskizunaren mesederako badira, prefosta. Horrek naski, ez du erran nahi generoa baztertu behar denik, ibiltzeko manera, satanak eta betiko moldeak atxiki behar
|
baitira
". Zernahi gisaz, herrikoek ongi hartu dute Berzaitzen ikusmoldea, menturaz jokalarien artean gazte jendea nagusi delako.
|
|
|
Omenaldiak beti berant, baina etorkizunaz baino hemengo historiaz arduratu zela mahaigaineratu beharra dago, zeren eta oraintxe plazaratu diren" Me dijo la virreina" eta, batik bat," El coqueto don Sancho Sanchez" (1937) horren adibide garbia
|
baitira
.
|
|
|
Gizakiok oro har, gorpuak ikusi arte ez ditugu desagertuak hildakotzat jotzen eta," Haragia" n, bizidun bezala tratatu ditut. Niretzat kontraesan bortitza izan da, izan ere, pelikulan, hildakoak lur azpian mugitzen ikusten
|
baitira
, bizirik. Animazioaren bitartez gai hori lantzea interesgarria izan da oso.
|
|
|
Egoera" kezkagarria" zela esan zuen, EAEko istripu tasak Espainiako Estatukoak baino handiagoak
|
baitira
. Zentzu horretan Lopez Vivancok mila langileko 1,10 lan istripu larriko tasa aipatu zuen, eta Espainiako Estatuan 0,88koa da.
|
|
|
Onarpena handia bada ere, erdialdeko dialektoetan oinarritutako asturiera batua darabil, Asturiesko hiztunen% 80k hizkera hori baitaukate. Baina ekialdeko eta mendebaldeko dialektoetan sartzen diren hizkerak ere baditu asturierak, eta erdialdeko eredua zenbaitzuek euren hizkerara moldatu ohi dute (lleondarrek batez ere, lurralde horretan iraun duten hizkerak mendebaldekoak
|
baitira
). Miranderazko eredua portugesaren ortografiatik hurbilago dago.
|
|
|
Horretan zerikusi handia du, agian, neure buruan, ametsetan eta, nola hautematen ditudan gauza horiek. Gauza harrigarriak gertatzen
|
baitira
ametsetan...
|
|
|
ume mukizuon begitan herri hau" beti" egon da; historia bizi duenak lorpen gisa apreziatzen daki. Ondo eginak gogoan hartu behar
|
baitira
, gaizki eginak ahaztu gabe: alderdikeriak utzita, bakoitzari berea, aizu.
|
|
|
Gidoia egiten Joxe Mari Agirretxe (Porrotx), Aiora Zulaika (Pirritx), Alex Tetuan, Mertxe Rodriguez eta Harritxu Troitiño jardun dira, eta beraiek izan dira bideoko pertsonaia nagusiei bizitza eman dieten aktoreak. " Guretzat ere esperientzia berria izan da, orain arte egin ditugun bideoak zuzeneko emanaldietan oinarritu
|
baitira
, eta hau film antzekoa izan baita" adierazi du Joxe Mari Agirretxek.
|
|
|
Baina ez gaitezen konparaketetan sartu. Bizkaiko eta Gipuzkoako egoerak zeharo ezberdinak
|
baitira
. Bakoitzak bere lehentasunak ditu.
|
|
|
Hegoaldean borroka armatuak ekartzen dituen ondorioengatik izigarrizko kritikak jasaiten dituen unean, Iparraldean abertzaletasunaren indartzeko borroka armatuaren baliogarritasuna azpimarratzen du. Baieztapen honek behar luke beste oihartzun bat ukan, egoera politikoak desberdinak
|
baitira
. Erakunde honentzat departamenduaren aldeko desmartxa porrot baten aitzinean dela uler daiteke azterketan; Frantziak ez duela inongo urratsik eman, nahiz eta eskakizun hori eskasa izan.
|
|
|
Euskal historian jaiotza zertan izan den ezagut dezagun, bataio zerrendak ezinbertzeko tresna bilakatu zaizkigu. Labur erranda, baliabide hauek agertu aurretik jaiotza nolakoa zen konprenitzea ikaragarri zaila zaigu eta, eskuetan izanda ere, nahikoa konplexua, datuak ezosoak izaiten ohi
|
baitira
: " XV. mendeko jaiotzaren ezagutza soilik espekulatiboa da, eta XVI. mendeaz dakiguna nolanahikoa bakarrik" (Monteano, 1999).
|
|
|
Badira dibertimendu hutsezko batzuk, baina printzipioz ordenean jarrita daude: lehenengo" Hiruko" ak daude ipinita, momentu honetan diskurtso nagusia norbanakoen askatasuna eta bizitza pribatua
|
baitira
; nik ez nuen jarri nahi lehenengo dibertimendua eta gero bukaeran hori. Justu liburua kaleratu den momentuan egoera nahiko gaiztoa zen, eta bestela ere nik uste dut hemen bizi denarentzat ez dela" ni bizi naiz, badaukat bizitza pribatu bat, eta gero tarteka joaten naiz lan publikoa egitera", ez da hori.
|
|
|
ENA edo euskal agiriari ezin zitzaiola balorerik eman esan zuen, baina Maria Jose Galindoren epaiak ez zuen hori esaten, baizik eta ENAk identifikatzeko tresna bezala balio dezakeela, futbol taldeko edo herri liburutegiko beste agiri batek balio dezakeen bezala. Jakina, agiri hauek ez dute balio ofizialik, ez
|
baitira
botere ahalmena duen instituzio batek emanak.
|
|
|
Liburuaren arrakasta liburuaren kalitate maila onari egozten diote kritiko gehienek. Zenbaitzuk, ordea, berezko kalitateak arrakasta handi hau ez duela halere erabat justifikatzen eransten dute, beste zenbait literatur obra kalitatezko izanda ere ez
|
baitira
horregatik, beste gabe, arrakasta komertzialak bihurtu. Kritiko batek baino gehiagok esan izan du zerikusirik baduela autore honek duen arrakastan bere nortasun ez literarioak ere.
|
|
|
Leiendazko denbora eta tokiak dira, fabularen edo narrazio fantastikoen koordenadetan kokatzen dituelarik: " denbora eta lekua, beste bi ezaugarrirekin zorretan egonik, legendazkoak direla, hau da ez denbora eta ez lekua direla, egileak sortuak eta historiatik kronologiatik lekoratuak
|
baitira
." (9 or.)
|
|
|
Dakusagunez, pertsonaiak bizitzaren ikuskera bat emateko aitzakiak direnez, ez du hauen ezaugarrietan sakontzeko ahalegin handiegirik egingo, pertsonaia lauak eraikiz: bizitzari aurre egiteko aholkuak
|
baitira
ipuin honetako zutabe nagusiak.
|
|
|
Gertakizunak garai jakin hauetan girotzen baditu ere, testuinguruak ez du leku berezirik beteko, (nahiz eta garaiko giroaren aipuak badauden: manifestazioak, Francoren heriotza,...) bizitzaren aurreko aholku unibertsalak
|
baitira
eleberri honen euskarriak.
|
|
|
Oro har, kontalariak hirugarren pertsonan hitz egiten duela esan dugun arren, oroitzapenen berri ematean narratzaile intradiegetikora igarotzen da. Izan ere, bi plano bereizten
|
baitira
: narratzaile estradiegetikoak bi maitaleen oraineko harremana narratzen digu; eta narratzaile intradiegetikoak iraganeko gertaeren berri ematen digu.
|
|
|
Hortaz, gertaerak udazkenerantz gerturatzen diren heinean, irakurleoi liburuaren amaiera aurreikusteko bidea iradokitzen zaigu. Izan ere, irakurleon igurikimenak betetzen
|
baitira
.
|
|
|
Trena dugu, hartara, liburu honetako pertsonaiarik nagusiena. Hausturak, bada, hemendik sortuko
|
baitira
. Trenak iragana, oraina eta etorkizunaren arteko aldea irudikatzen du:
|
|
|
Hots, sinbolismoz beteriko izena: pertsonaien zimurdurak
|
baitira
ipuin hauetan kontatzen zaizkigunak, denboraren iraganak sorturikoak. Hau da, zimurdura horien atzeko iragana, bizitzaren igarotzearen zantzuak islatzen dira.
|
|
|
Baina, idazleak berak narratzailearekin bat egiten du Abere madarikatuak ipuin bildumari buruz aritzen denean. Liburuan zehar, lan hau osatzeko izan dituen zailtasunen inguruko aipuak egiten
|
baitira
. Gainera, liburua idazten lagundu dion Saizuri idazlumaren istorioa ere kontatzen digu.
|
|
|
Zehazgabetasun honen bidez, gizakiaren hainbat sentimendu unibertsal islatzen saiatu da; ez
|
baitira
pertsonaia jakinak axola zaizkionak, izakiaren beraren egoera baizik.
|
|
|
Ipuinetan bertan aipatzen duen bezala: " iristen da eguna ezkutukoa azaleratzen dena." Honela, heroien desmitifikazioa egiten du, ipuin hauetako pertsonaia guztiak galtzaileak izango
|
baitira
. Beste alderdi ezkutu horien bilaketa ere antzeman daiteke aurreko bildumetan.
|
|
|
Bigarrenik, bidaia horretan abiatu ahal izateko idazleak erabiltzen dituen garraiobideen egokitasuna. Azkenik, moralkeriarik eza." (Egunkaria III) Guk, ordea, ez dugu hain garbi ikusten barrurako bidaiak direnik, izan ere, eguneroko egoeren aurkezpenak
|
baitira
ipuin gehienak. Gainera, eguneroko egoera hauen unibertsaltasuna adieraziz edo, ez du denbora eta espazioa zehazten, Iturberen joerari jarraiki.
|
|
|
Lehenengo ataleko ipuinetan, argazkiek leku berezia dute: hauek oroitzapenak gogora ekartzeaz gain, pertsonaia ezberdinak uztartzeko lokarria
|
baitira
. Bestalde, ipuin hauetan bidaia ezberdinak kontatzen zaizkigu, hauetan guztietan pertsonaiek beldurrak, izuak, istripuak, iragana, ilusio txikiak, zalantzak... bidai lagun izanik.
|
|
|
Izan ere, giza esistentziaren zentzugabekeria irudikatzen duten pertsonaia galduak dira. Kasu gehienetan, oroitzapenak zaurien pizgarri besterik ez
|
baitira
izango. Honela deskribatzen du pertsonaia hauen egoera Javier Rojok:
|
|
|
El Correo IV) diharduela, eta gizakiak bizitzan haize kontra dabilelako ideia azpimarratzen dela: bakardade eta heriotza
|
baitira
gai erabilienak.
|
|
|
Bi eleberrietan, bestalde, kanpo fokalizazioa darabil gertaeren berri emateko. Izan ere, pertsonaia lauak
|
baitira
sortzen dituenak: " zintzoa beti zintzoa, maltzurra beti maltzurra." Hau da," Pertsonaiak eskematikoak dira:
|
|
|
Gizon emakumezkoen arteko harreman hauetan telefono nahiz eskutitzek leku berezia betetzen dute, sarritan hauek
|
baitira
harremanetarako tresna: hau da pertsonaien arteko lotura tresna.
|
|
|
Elaberriaren egiturak Joan Mari Irigoienen Babilonia eta Consummatum est nobela zoragarriekin gogorarazten du, honakoan ere kronologikoki lotutako bi istorio (garai berean agitzen
|
baitira
) izango baititu abiapuntu liburuak: batetik, Udarben hasten dena (Jaxinto gazteak On Ernestoren jauntxokeriari aurre egitea erabakitzen duenean), eta, bestetik, Urtuellan hasiera ematen zaiona (Jaxinto, Juxto anaiaren eraginagatik eta On Ernestorengandik ihes egitearren Urtuellara lan bila joaten denean).
|
|
|
Eleberri honetan, bestalde," pertsonaiek dute pisu gehiena: haiek
|
baitira
gertakizunak eragiten dituztenak eta haien ahotik jasotzen baitugu arestian aitatutako inguruko errealitate hori." (Egan 48) Haatik, pertsonaia lauak izaten jarraitzen dute.
|
|
|
Berriro ere pertsonaiek gidatuko dituzte gertaerak. Hiru pertsonaia nagusien arteko elkarrizketak
|
baitira
eleberriaren muin nagusia: " Elkarrizketen bitartez hainbat kontraesan erakutsi nahi izan ditut." (Egunkaria XI) Aitzitik, ez da pertsonaien garapenik deskribatzen.
|
|
|
malgutasuna. Datozen ataletan hizpide izango ditugun eleberrietan ezaugarri hau nabarmen geratuko da, eleberri batetik besterako aldeak nabarmenak
|
baitira
.
|
|
|
Ondorioz, analepsiek gidatzen dute kontakizuna. Baina, lehen mailako narraziotzat urkatzeko unea eta ekintza bera hartuz gero, atzera egiteak kanpo analepsiak lirateke, lehen mailako narraziotik kanpoko denbora batean kokatzen
|
baitira
(lehen kapitulua bera kanpo analepsia genuke). Bestalde, prolepsiak ez ditu sarritan erabili:
|
|
|
Idazle berriek belaunaldi aldaketa ekarri dutela pentsatzekoa den arren, ez dugu horrelakorik ikusi. Izan ere, hamarkada honetan narratiba lanak argitaratzen hasi direnen artean, lau besterik ez
|
baitira
70eko hamarkadan jaiotakoak: Harkaitz Cano, Ur Apalategi, Jasone Osoro eta Unai Iturriaga.
|
|
|
. NARRATZAILE: narratzailea eta egilea bereiztea funtsezkoa da, izan ere, funtzionalki nahiz ontologikoki bi kontzeptu zeharo ezberdin
|
baitira
. Egilea entitate erreal eta enpirikoa den bitartean, narratzailea fikziozko entitatea den testuko egile modura ulertu genuke.
|
|
|
bere ekarpena egingo du euskarazko apostolutzaren arloan, euskal prosa aberatsa, ezpal eta hari ederrekoa erabiliz, bestalde. Gainera Bartolome, gero ikusiko dugunez, aipaturiko gehienak baino originalagoa da bere lanean, haien lanak, kasurik gehienetan, gaztelaniazko edo frantsesezko lanen itzulpenak edo moldaketak
|
baitira
; benetako predikari eta hizlariak, ordea, bere beretik ematen daki eta horrek askoz ere handiagoa eskatzen du?
|
|
|
bezalakoetan,, jat? ageri da, baina ez dirudi lerroburuko hitzak horrela sortzea bidezko denik, hauek elkarketa libreak
|
baitira
...
|
|
|
Horra hor hiru nortasun ezberdin, batzuen iritziz hirurakkontrajarriak, beste batzuen ikuspegitik, ordea, bata beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez
|
baitira
betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen baitira. Izan ere, behin eta berriz ikusten ari gara nolako esfortzuak egiten diren estatu espainol etafrantsesetik, esaterako, beren nortasun nazionala finkatzeko, eta horrekin batera euskalnortasuna desagerrarazteko.
|
|
|
Horra hor hiru nortasun ezberdin, batzuen iritziz hirurakkontrajarriak, beste batzuen ikuspegitik, ordea, bata beste bietan integragarria (euskalduna eta espainola, edo euskalduna eta frantsesa, aldi berean). Gatazka horretanetengabeak dira nortasun horien eraikuntza eta desegituraketa prozesuak, nortasunakez baitira betiko emanak, eta gizarteko prozesuen barnean kokatzen
|
baitira
. Izan ere, behin eta berriz ikusten ari gara nolako esfortzuak egiten diren estatu espainol etafrantsesetik, esaterako, beren nortasun nazionala finkatzeko, eta horrekin batera euskalnortasuna desagerrarazteko.
|
|
|
Hain zuzen ere, bere nortasuna bitartekotutako harremanetan oinarritzen duenkomunitatearen existentziak are nabarmenago bihurtzen du estatuaren eta eremupublikoaren garrantzia, harreman horien bitartekari gisa hain zuzen. Eta hemenagertzen da, era berean, hedabideekiko interesa, bitartekotza honi loturik hain zuzen.Hedabideen bitartez komunitateko kideak elkarrekiko harremanetan jartzen
|
baitira
, etabata bestearekin koordinatzen, modu zuzenean ez bada ere.
|
|
|
Irratiaren entzuleriaren zatirik handiena bost enpresaren eskuetan dago; hauenartean SER eta Eusko Irratiaren kasuak dira azpimarragarrienak, bien artean entzuleen%47, 3ra heltzen
|
baitira
.
|
|
|
Lehen bietan, jakina, ezdira herri eta hiriburuetako albisteak nagusitzen, ez eta probintziakoak ere. Bainahonek ez du esan nahi Euskal Herriaren osotasuna islatzen dutenik, probintziareneta Euskal Herriaren arteko mailan geratzen
|
baitira
(gehienbat, geroago ikusikodugunez, Euskal Autonomia Erkidegoan eta, zenbait kasutan, Hegoaldeko EuskalHerrian). Bestalde, SUD OUEST herrien mailako informazioan fokatzen da, etahiriburuaz harantzagoko albisteak oso urriak dira bertan2.
|
|
|
3 taulan azpimarragarria da, lehen lehenik, herrialde bakoitzean gertatutakoakislatzeko garaian bi egunkari horien artean dagoen antzekotasuna. Izan ere, osoberdinak
|
baitira
portzentajeak batean eta bestean. Atera dezakegun lehen ondorioa, beraz, honako hau da:
|
|
|
Erakunde berri honen jarduera, ordea, oso eztabaidatua izan zen, eta handik hiru urtetara, 1989an alegia, hori ere deuseztatu eta gaur egun indarrean dagoena, CSA hain zuzen, ezarri zen ikus entzunezko sektorea araupetzeko, are eskuduntza zabalagoekin, telekomunikazioen gainekoa, berriz, galduegin zuen?. Komunikazio askatasunaren gaineko legea eraldatzeko 2000ko lege berriak ez du funtsezkoeraginik izango CSAren egituran (bai, ordea, eskuduntzetan, zabalagoak izango
|
baitira
hauek hemendikaurrera). Badirudi, hortaz, bere aintzidariek eskuratu ez zuten legitimitatea eta egonkortasuna lortu duelaCSAk.
|
|
|
xedapenak egokitzea zen. Azkenean, ordea, askoz sakonagoa izan da eraldaketa, datorrenlurrazaleko telebista digitalaren ezarpena gidatuko duten oinarrizko arauak eta Internetaren gainekoxedapenak ere jaso
|
baitira
. Lege berria? 2000 Legea?, abuztuaren 1ean eman da behin betiko eraneta abuztuaren 2ko aldizkari ofizialean argitaratua izan da.
|
|
|
Espainiako Konstituzioa: bertan finkatzen
|
baitira
lehenik eta behin zein eskuduntza diren esklusiban Estatuarenak edo Autonomia Erkidegoenak, eta zeinbien artean konpartitu beharrekoak.
|
|
|
Beraz, errealitatearen erreprodukzio sozialari eutsita, Sud Ouestek ez du begirik Euskal Herria ikusteko. Bere jarrera, zelanbait, autonomista da frantziar txobinismoaren baitan, zeren, azken finean, demarkazio departamentalak
|
baitira
eredu grafiko bakar mapakekoizterakoan.
|
|
|
Errealitatearen eraikuntza sozialean, hedabideek garrantzi berezi eta espezifikoadute, zeren sozialki garrantzitsutzat hartuak izango diren pertsonaiak, gertaerak, tokiaketa uneak izendatzeko, hedabideak aparteko gizarte erakundeak
|
baitira
.
|
|
|
Hitzaldi bat idatziz ematea gainera, bi bider zaila da, hitzaldi txar asko, osteko mintzaldiaz konpondu
|
baitira
eta, kasu honetan, ez dago horretarako paradarik.Hala ere, eskertuko nuke testu hau klabe ireki horretan irakurtzea, artikulua irakurtzen duenak ez baititu galdera erantzunak aurkituko, kuestio proposamenak baizik. Izan ere, honako hauek ondorio biribilak baino gehiago burutazio itxigabeakdira, polemikarako gonbite eta eztabaidarako pizgarri izan nahi duten ideiak.
|
|
|
Honelaxe mintzo zen TelesforoMonzon. Askatasuna, berdintasuna, (sozialismoa bera, gaur egun)... utopiaren alorrean erortzen
|
baitira
doi doi. Bitartean, herri bat eraikitzea, egituratzea, bere problemak konpontzen saiatzea, politikagintzari dagokio bete betean.
|
|
|
batetik, eta soziologia politikoari dagokionez, gizarte nazional jakin bat aintzakotzat hartu izana.Kritika beste kontzeptu eta disziplina eremuetara zabal daiteke, ordea. Antzeko ibilbidea ezagutu dute berriki arte estatu kontzeptuak eta honen inguruan dauden bestehainbat kontzeptuk, zeren erabat aintzakotzat hartu edota ikerketatik at
|
izan
baitira, askotan aintzakotzat hartu izanagatik, hain zuzen ere?, antropologiaren eremuanbatik bat disziplinaren bilakaera izanik egoera honen errudun. Alabaina, sozialki etapolitikoki sortu eta garatutako kontzeptuen aurrean gaude (Leca 1991), eta, hortaz, beste edozein kontzeptu eta antolaketa modu bezala, ikergai bilaka daitezke.
|
|
|
aipatzen du hiritartasunaeta naziotasunaren arteko loturaz hitz egitean. Bere hitzetan, Frantzia, Ingalaterraeta Ipar Amerikako tradizio politikoetan uztarketa semantiko hori naziotasunarendefinizio politikoaren adierazlea da horietan estatua, nazioa eta herri burujabeagauza bera
|
baitira
(Brubaker, 1992: 50). Argi dago, beraz, eta nabarmen ageri da nazio estatu delakoen bilakaerari erreparatuz gero, estatua izan dela orain arte loturajuridiko honi atxikipen sentimendua bermatzen interesatuena, naziotasuna, nazionalitatea eta hiritartasuna bateratuz eta elkarren pareko egin nahiz.
|
|
|
Nazio Batuen Erakundeak (Estatu Batuak luke esan, bertan nazioakez
|
baitira
boterearen jabeak, estatuak baizik) autodeterminazioaren herri eskubideabere hastapenetan onartzen badu ere (Oinarrizko Kartaren lehenengo artikuluarenbigarren paragrafotik eta, bereziki, 55 eta 73.b eta 76.b artikuluetan), kolonizaturikizan diren herrien alde soilik azaldu ohi da (1514, 2625 eta 3328 ebazpenetan, adibidez). Beraz, edo eskubidea ez zaio herri guztiei aitortzen, edo kolonizatuak izandiren herriak bakarrik omen dira benetako herri, nazioarteko zuzenbidearen iturriaden NBE delakoaren ikuspuntuaren arabera7.
|
|
|
Izan ere, kasu bihauetan, gutxiengoaren identifikaziorako, hizkuntzaren agerikotasunak estatuarekiko desberdintze prozesura baitarama. Areago, testuinguru bi hauek konplexuagoakdira, emigrazioko talde historiekin gurutzatzen
|
baitira
.
|
|
|
Ideologia herritarra gutxiengo etnokulturaletan parte hartze gabeziaz ezaugarritzen da; Bretainia Handia honen adibidea izango lizateke. ...nista, arestian ikusi izan dugun moduan, agerikoena izan zen estatu nazio sorreran XIX. mendean eta XX. mendearen hasieran.Ideologia honen aldaera bat Ideologia errepublikarra izango litzateke, hemen, gizabanako guztien berdintasunagatik halako politika publikoa onartzen baita, zeinenarabera gehiengo menperatzaileak dituen ezaugarriez bestelakoak diren desberdintasun etnokulturalak desagerrarazten
|
baitira
. Frantzia izango litzateke honelako ideologiaren adibide klasikoa (Hammer 1985), eta Espainiaren ohiko praxi politikoa erehemen koka daiteke.
|
|
|
Lau identifikazio eredu horiek, hala ere, ez dira elkarren artean loturarik gabeagertzen. Adibidez, taldearteko mailan, talde bateko kide gehienek asimilazioa nahibadute, gizabanakoa bere taldekidetza gabe geldi daiteke, beste aukerak esanahigabe gelditzen
|
baitira
; edota norbere taldeko kide batzuek bereizketa edo independentzia hautatzen badute, gizarte zabalagoaren ideologia meneratzailea (hau da, ideologia asimilazionista) zalantzan jarria izango da. Azken testuinguru honetanizango da nazioen (adibidez Ipar Irlanda (Crains 1979) edo Euskal Herria (Valencia& Villarreal 1992; 1993; Valencia 1996; 1999)) eta estatuen arteko gatazka emangodeneko kasua.
|
|
|
Baina Jano ez da irudimenezko kulunkaden jainkoa; izan ere, bakea eta gerralehenik eta behin deklarazioak, enuntziatuak, esanak
|
baitira
. Ireki eta ixten dugunatea da Jano, eta funtzio sinboliko nagusia da atea, agian funtzio sinboliko gorena, beharbada adierazlearen sinbolo berbera.
|
|
|
Izaera eskizoidea, ahokoa, masokista edo zurruna izan daiteke. Izaera horietako bakoitzaren bereizgarriak gatazka patogenoakgertatu diren haurraren garapen faseari dagozkio; izan ere, gatazka horien erreakzio gisa defentsabide psikologiko zein muskularrak abiarazi
|
baitira
. Nolanahi ere, antolamendu genitalak dira, hau da, sexualitate genitalaren mendean daude.Zehaztapen gehiago jakin nahi izanez gero, ikus Lowen (1985):
|
|
|
Psikotikoa nahasmen horrekin bukatzen saiatzen da, beregorputzaren errealitatetik guztiz bereiziz, eta horrek errealitate orokorraren aurreanatzera egitea eta eldarnioa ekartzen ditu. Patologia horren jatorria bizitzarenlehenbiziko fasean aurkitzen da, zeinean haurtxoaren eta ama ingurunearen artekoharreman oso nahasiak gauzatzen
|
baitira
. Haurtxoari jasanezina egiten zaioesperientzia hori, eta bere gorputzak bizi izandakoarekiko, sentipenak etaemozioak?
|
|
|
Erretroflektatzen ditugunak, nagusiki, sentimendu ezkorrak dira, eta zentzuhonetan, autozigortze mekanismoa da: zapaldu ninduenarekin haserretu ordez, leku hartan egotea aurpegiratzen diot neure buruari, zapalketei lotuta egoteagatik.Somatizazioak ere erretroflexio moduan uler ditzakegu, zeren inguruneari erantzunordez, gorputzari ezarririko kalteak
|
baitira
: ni deprimi naiteke, eta urdaileko ultzerabat garatu, etengabe kaltetzen nauen egoera horri aurre egin ordez.
|
|
|
Rank en eragina nabaria da, bereziki bi alderditan: batetik, tratamenduareniraupena laburtzerakoan, eta bestetik, ametsak terapiagai hartzerakoan; izan ere, Rank en iritziz, pazientearen proiekzioak
|
baitira
.
|