|
2000
|
|
|
50eko hamarkadan hasi ziren, eta gaur egun munduko akuikultura produkzioaren% 80ren jabe dira. Asia barruan Txina dugu bereziki aipagarri, bertan biltzen
|
baita
mundu osoko produkzioaren% 60 Txinak izandako garapena balio komertzial urriko arrain kontinentalak hazten diharduen hainbat familia ustiapen txikiri zor zaio.
|
|
|
Bilbon 470 tona jasotzen dira hilero. Gaikako bilketak gora egin du; alabaina, ezin daiteke esan zabor gutxiago iristen denik zabortegietara, geroz eta zabor kantitate gehiago iristen
|
baita
. Kontsultatutako iturrien arabera, ontzi bilketak ez du eragin handirik izan zabortegira heltzen den zabor pisua kontuan hartzen badugu.
|
|
|
Egun, museo hori da Euskal Herriaz gelditzen den azken aztarna. Baina museo hau ez da nolanahikoa, bertan zenbait ezusteko gertatuko
|
baita
. Adibide nagusia, bere alaba galduaren bila dabilen pertsonaia nagusia dugu, Bill eta Maryri nola galdu zitzaion erakutsiko diena.
|
|
|
Edonola ere, liburua doktorego tesi gisa aurkeztu den lan sakonago bati lotu behar zaiola erran beharra dago. Argitaratu den emaitza, hitz batez, oinarriko ikerketa lana baino era dibulgatiboagoan eman
|
baita
: «
|
|
|
Bere birtutea polemika artifizialik ez sortzea izan da. Zenbait unetan ausarta izan da; Madriletik kritikatua izan
|
baita
. Ez da izan ere aurrealdean, baina oso lan diskretua egiten ari da.
|
|
|
Proiektu serio bat egin nahi dugu. Guztiz beharrezkoa
|
baita
. Kirol hau oso garestia da, larruzko pilotak oso garestiak dira.
|
|
|
Esate baterako, Baionako Moderno trinketa aurrerapen handia da guretzat eta hori Hegoaldera ekarri behar dugu. Trinketarekin lan handia egin behar dugu Hegoaldean, guztiz ezezaguna
|
baita
. Kirol hau herrikoia egin nahi badugu, nik uste askoz errazagoa dela trinketa ezker pareta baino.
|
|
|
Behin sagarrak garbituta, matxaka erabiliz sagarra jotzen hasi ziren. Lan hau oso motela eta neketsua da matxaka oso motel ibiltzen
|
baita
. Zortzi zaku jotzeko bi edo hiru ordu behar ditu.
|
|
|
Euskal Herriko etorkin kopuruaren inguruan ez dago datu fidagarririk, ez
|
baita
gauza bera datu ofiziala eta erreala. Beraz, 40.000 etorkin inguru bizi dela esan dezakegu, 7.000 bat Iparraldean eta gainerakoak Hegoaldean.
|
|
|
Hori kontuan izanik, eta XXI. mendea euskararen mendea izatea nahi baldin badugu behintzat, 1998ko irailean abiatu zen prozesu politiko berriaren aurrean euskalgintzak ere jarrera bultzatzailea izan behar duela eta bere baliabide guztiak martxan jarri behar dituela ohartzen gara. Gogoeta honek presoenganako elkartasuna adieraztera bultzatu gaitu, horixe
|
baita
momentu honetan prozesua oztopatzeko Paris eta Madrilgo Gobernuek darabilten jukutria, hau da, Euskal Herriak demokratikoki erabakitzeko duen eskubideari jartzen dioten traba.
|
|
|
Momentuz, ez dirudi banatzaileak prest daudenik. Ez
|
baita
errentagarria, gu, hain hutsaren hurrengo izaki. Katalunian ez bezala, non hizkuntza kuotak laster indarrean jartzekoak diren, hemen, zinemara joan nahi izanez gero, erdaraz ikusi behar derrigor.
|
|
|
azaltzen digu Iñaki Pangua «Zine oro» saioko zuzendariak. Oraingo ekimenak hala ere, gazteria erakarriko du batik bat, oso zaila
|
baita
filmak erdaraz ikusteko ohitura duen jendearen
|
|
|
Ez ei da prozesua hondoratu dena, eredua baizik; beste eredurik duenak mahaigainera dezala bada, bestela Lizarra Garazikoa da duintasunez kudeatzeko moduko bakarra, eta horrek, jakina den moduan eta orain ikusten den legez, su etena eskatzen du. Lizarrakoa lehen urrats gisa, aurrerago ezinbestekoa
|
baita
espainiar identidadearekiko atxikimendua dutenak eta abertzaleen arteko beste prozesu bat. Lizarrak edo gisako batek gatazka armatua eta bere ondorioei eman behar dio amaiera, ez gatazka berari, euskal gizartean dauden ikuspegi desberdinek gatazka iraunaraziko dutelako.
|
|
|
«salmenta errazteko gehienbat, hori
|
baita
hemen dugun arazo nagusia. ETBri bost axola zaio kanpora saldu ala ez, azken batean, salmenta bulegoan dagoenak berdin kobratuko duelako; 9:00etatik 17:00ak arte lan egin eta kito.
|
|
|
industrialek beraiek ere aitortzen dute oso egingarria dela seiehun enplegu lortzea; azkenean heldu
|
baita
hirurogei bat urtero, hamarkada bateko epean
|
|
|
Datozen urteetan industria munduko langileak hartzea izanen bada lehentasuna ere, turismoaren eta nekazaritzaren arloek lan eskaintza egileak bilakatzen dira. Alabaina, oraindik orain gutxi baizik ez
|
baita
garatu Zuberoako turismo sarearen gaitasuna. Gaur egun ez dago dudarik egoera latza dutela, baina zuberotarrek erakutsi nahi dute beren buruaren jabe direla eta erronkari lotzeko prest dira.
|
|
|
ordezkari politikoen erabaki hartzearen agendan hiritargoak eragina izan dezan. Azken hiru irizpide hauek lehenengoari gehitzen badizkiogu prozesu demokratikoaren zirkulua ez
|
baita
ixten inoiz.
|
|
|
Horrek itxaropenari leiho bat zabaltzen dio energia nuklearra baztertu eta energia berriztagarriaren alde egin nahi dutenentzat. Itxaropen hori, gainera, indartzen joan da azken asteotan, IUrekin egindako Gobernurako programa itunean azpimarratu egiten
|
baita
erronka eta agindu horren aldeko jarrera. Orain, hurrengo gobernua Almuniaren esku egotea eta hauteskunde garaian agindutakoa betetzen hastea geratzen da.
|
|
|
Azkenaldi honetan, «bataiatuta» dauden inguruneek, izugarrizko sona hartu dute hedabide, turismo gida, nahiz administrazioko publizitatean. Ez da nahikoa ingurune naturalak legez babestea, benetako kontserbazioa, kudeaketarekin hasten
|
baita
. Esperientziak erakutsi du legez babestea ez dela behar adina berme.
|
|
|
Natur parkeak turismo erakargarri soilak ez bihurtzearren, giza jarduerak non, noiz eta nola egin behar diren arautu behar da, bi tresna garrantzitsu baliatuz; Natur Baliabideak Antolatzeko Plana, naturgunea babestu aurretik egin behar dena edo egin litzatekeena eta Erabilera eta Kudeaketarako Plan Zuzentzailea, behin naturgune onartu ostean egiten dena. Bi tresna arautzaile hauek, liskar ugariren abiapuntu izaten dira, interes eta erabilera anitzetako jendea arautzen
|
baita
berauetan: basogintza, nekazaritza, aisialdia, industria, azpiegiturak eta beste jarduera asko.
|
|
|
Arriskatzearen aldeko apustua egin du Tanttakak, lan ausarta bezain ederra taularatuz. Obra jitoan uzteko arriskua zegoen, testua berez ez
|
baita
sobera teatrala. Baina ez, norabidea galdu gabe kairatzen du untzia Fernando Bernuesek.
|
|
|
Niri kontatzea merezi duen istorioa iruditzen zait-eta". Horrela deskribatzen du Alessandro Baricco egileak antzerkigintzari egin dion bere ekarpen bakarra, orain arte" Seda" edo" Oceano, mar" ipuinen bidez egin
|
baita
ezagun.
|
|
|
Ez du aberririk, ez du jaiotza datarik, ez du familiarik: ofizialki ez
|
baita
inoiz jaio. Bere musika baino ez du aberritzat.
|
|
|
Nork igaro ote ditu orduak eta orduak harriak moldatu eta bata bestearen alboan ezartzen? Pauso bakoitza, hurrengoaren aurrean, kontu handiz eman ezazu eguraldi umela denean irristakorra bihurtzen
|
baita
galtzada. Burua altxatuz aldiz, haritz eta sasiek inguratzen gaituztela ikusiko dugu.
|
|
|
Aurrerago pagadia dugu eta hasiera batean pago motzez osatua egon arren, gerora pago lizarrak nagusitzen dira. Azpibasoa belar urri batzuetara murrizten da, ez
|
baita
erraza itzalpean bizitzea, batez ere eguzkitik datozen izpiez elikatzen diren landareentzat. Jarraian, egin berria den borda bat ikusiko dugu.
|
|
|
Hemendik Leitzarako bidea jada badakigu eta ziurrenik gauza berrietaz ohartuko gara oraingoan. Ez
|
baita
berdina paisajea maldan gora edo maldan behera ikustea. Leitzara helduz txangoa amaitu dugu, baina gomendagarria da herrian kalez kale ibiltzea ere.
|
|
|
Etxeko transmisioa bultzatu litzateke. Hori
|
baita
eskolarik hoberena. Gainera, ikastetxeetan hitanoaren gutxieneko arauak azaldu litzaizkieke ikasleei.
|
|
|
Sarobeko zuzendariak bere iritzia eman digu honen inguruan: " Nik profesionalak atzerrira joaten jarraitzea espero dut, denontzat onuragarria
|
baita
. Arazoa ez da kanpora joate hutsa, baizik eta zure zonaldean beharra egonik azpiegitura sortzeko ausardia ez dagoelako alde egin behar izatea".
|
|
|
Mujikak autoebaluazioan eta erabilera esparruen sortzean ahaleginak egingo dituztela dio, baita ikerkuntza munduan ere," Euskal Herrian ezer gutxi egin
|
baita
euskalduntzearen ikerkuntza mailan".
|
|
|
Ez da ezustekorik izan beraz, finalerdietarako sailkapena aurrez zuten seiak pasa baitira finalera. Baina azpimarratzekoa da bertsolari berri asko estreinakoz sartu dela finalerdietan eta oso ondo aritu dela; beste batzuk ezagunagoak maila ona eman dute eta finaletik oso gertu geratu dira (Juan Mari Juaristi kasu, puntu erdira geratu
|
baita
). Hau guztia dela eta, eta finala jokatzeke dagoela ere, Arabako bertsozaleek pozteko arrazoirik badute.
|
|
|
Forense hitza, adibidez, euskaraz ez da horrela esaten. Baina horrela utzi dut nik, mediku auzitegia ez
|
baita
oso ondo geratzen
|
|
|
Euskararen aldeko gutxieneko konpromisoak hartuko dituzten gizarte eragileek kalitate zeinu gisa baliatu ahal izango dute ikur hau. Bidean leloa izango du 2000 epean erabiliko den ziurtagiriak, euskararen aldeko bidean barneratu izana
|
baita
ziurtagiri honek erakusten duena. Gutxieneko konpromisoak hartuko dituzten gizarte eragileei ekainaren 13an Donostian egingo den ekitaldi batean emango zaie Bai Euskarari ziurtagiria.
|
|
|
Zubi Zaharrari, Enkarterriko ikastolari, Balmasedako zubi ezagunetik datorkio izena. Hamahiru haurrekin hasi bazen ere, asko handitu da, 224 ikasle izatera iritsi
|
baita
ikasturte honetan. Haurtzaindegiko zerbitzutik hasita Lehen Hezkuntzako 6 mailara arte burutu daiteke bertan; lau hilabeteko haurrak dira gazteenak eta hamahiru urteko gaztetxoak helduenak.
|
|
|
Euskara taldeak jende gehiagoren beharra nabari du, euskararen egoera zaila
|
baita
Enkarterrin. Batzuetan euskarak aurrera egiten ez duela iruditzen zaie, baina ez da hala, euskaldunak ugaritu egin dira-eta Balmasedan azken 25 urtetan.
|
|
|
Eta oholtzara igotzeko aukera, Arantzazu Loidiren hitzetan: " Bakarka plazaratuko ez ginatekeen asko txapelketa honi esker plazaratu gara", taldearen babesean abesten
|
baita
lehenengo urteetan.
|
|
|
Desberdina
|
baita
euskaltegi edo ikastolatik alfabetatuengana heltzea edo herri euskaldun batean euskaraz irakurtzeko ohitura gutxi duten nagusiagoengana. Herri hizkerarako hurbilpen handiena Eibarko"... eta kitto!" herri aldizkaria dugu seguru aski, eta Gipuzkoa aldean mendebaldeko euskalkiz mintzo direnek ere sarri ekarri ohi dituzte herriko hizkeraz idatzitako artikuluak, areago herriko jendeari egindako elkarrizketetan.
|
|
|
Aramaion eta Deba haranean hedatzen
|
baita
euskalkia, eta badirudi mendebaldeko hizkera hori izan zela garai bateko Arabako zati handienean mintzatzen zen euskara. Baina ez dirudi oso begiko dutenik eurenari bizkaiera esatea, eta euskara batua herriko euskaratik urrun egonagatik, zailagoa dirudi bizkaiera batua zubilanerako onartzea.
|
|
|
Ia txoko guztietan izan gara Manolitorekin, Galizian, Andaluzian, Katalunian izan ezik; hango konpainia baten babesik gabe zaila
|
baita
han antzeztea; baina tira, saiatuko gara, Kataluniako publikoa oso hezia da-eta. Orain Gaztela Mantxa aldean bira bat egiten gabiltza eta datorren urtean Madrilgo antzoki batean taularatuko dugu.
|
|
|
Herriak zer nolako alardea nahi duen argitua geldituko litzateke hartara. Juana Mugarrietakoa eta Jaizkibel Konpainiako kideek, berriz, ez dute erreferenduma bidezko jotzen, emakumeak alardean berezko eskubidea
|
baita
beren ustez. Hondarribiko alardearen jabe den Alarde Fundazioa eta aurreko bi kolektiboak negoziatzen ari izan dira alardearen auzia bideratzeko.
|
|
|
Iazko Araba Euskaraz amaitu zenetik hamaika ekitaldi antolatu ditu Laudio Ikastolak. Alabaina, euskararekiko konpromisoa ez
|
baita
egun bakarreko afera. Laudion ez ezik, Arabako beste herri askotan ere izan dira kontzertu, hitzaldi, antzezlan eta erakusketak.
|
|
|
Euskal ikasketak aztergai izango dituen kongresua Euskal Ikasketen Institutuak egindako lanaren fruitu da. Elkarte hori orain arte birtuala izan dela esan dezakegu, Internet sarean sortutako egitasmoa
|
baita
. Hainbat kidek hala ezagutu zuen, Interneten nabigatzen ari zirela.
|
|
|
Plan horren arabera, euskarazko herri telebisten garapen markoa lantzeko lan ildo bat martxan jarri behar da, proiektuok bultzatzen ari diren eragile sozialen eta erakunde publikoen artean. Gure hausnarketatan ere lehentasunezko eginkizuntzat hartu dugu herri telebista sortzea, erronka horri ilusioz beterik heldu diogu, eta inguru honetako udalak zein udalez gaindiko erakundeak bidelagun izan gura ditugu ekimen honetan, ezinbestekoa
|
baita
herri erakundeak eta gizarte eragileak elkarlanean aritzea herritarrei eskaini gura zaien informazio zerbitzu hau abian jartzeko.
|
|
|
Julen 9 urteko seme koskorra, momentuz surf a nahiago duena eta Onintze alaba, idi probetan laguntzen aritzen zaiona. Horretan ere jo eta su ibiltzen
|
baita
Olasagasti. Enbor gainean ordu mordoa sartzen baduzu ere, aizkoratik bizitzea ezinezkoa da; beste nondik ateratzen duzu bizibidea?
|
|
|
Baserri giroaren galbidetik doa aizkolaritza ere, lanbideari lotua egon
|
baita
beti. Barrenadoreak, korrikalariak edo palanka desagertu dira.
|
|
|
Harrera ona ikusita, hil honetan kontzertu eta antzerkiak egin dira Bilboko Kafe Antzokian eta Lekeition. Hurrengo hitzordua Iparraldeko Gotañe Irabarnen izanen da hilaren 17an sagarno gaualdia prestatu
|
baita
han. Hilaren 24an azkenik, Barkoxeko kantari nahiz dantzariek Andoainen jardungo dute
|
|
|
Dagoenik ere, bat askotan gogoratzen ez den herri horietako bat da Korsika. Joan bitartekoa da, hala ere, inpresio hori, behin ezagututakoan ez
|
baita
nola hala ahazten. Uhartea txikitxoa da, bizilagun duen Sardiniaren ondoan bai behintzat.
|
|
|
baina hori ere ez da ahuntzaren gauerdiko eztula. Latitude horietara itzuli behar dut, negu minean izanik ere (orduan usuago agertzen dira), berdin zait Nunavut, Yukon, Jakutia nahiz Groenlandiara, hauxe
|
baita
" amazing", argiok gauero huts ematen baititut.
|
|
|
Natura ikuspegitik, Berenx irla da interesgarriena, honen atzealdeko zuhaitzen adarretan amiltxorien, lertxuntxo txikien eta lertxuntxo itzainen Euskal Herriko kolonia habigile garrantzitsuenetakoa agertzen
|
baita
.
|
|
|
Horretarako Golkoko gerran satelite bidezko misilen jarraipena egiteko erabili zen teknikaren oso antzekoa erabiltzen du. Castanera doktoreak esan zuenez, sistema honekin kornearen kurbatura zuzendu eta ikusmenaren akats bat konpontzeko asmoz kornearen gainera egiten diren ebaki saioak," perfektuak" omen dira, nahiz eta begia bere kasa mugitu, radar sistema berriari esker, betiere operatu beharreko zonara apuntatzen
|
baita
.
|
|
|
Zuberoan idatzizko prentsa serio eta eraginkor bat biziaraz daiteke, profesionalki jardungo duen edo duten lagun baten edo biren inguruan, euren kabuz arituko den talde bat osatuta. Talde honetako kideen eraberritzea sartu da hasieratik proiektu honen asmoetan, odol berria beharrezkoa
|
baita
luzaroan jarri nahi den edozerentzako.
|
|
|
Bidaian, Achab kapitainaren benetako asmoa jakingo da: Moby Dick balea harrapatu eta Leviatanekin borrokatu, bera
|
baita
bere gaitz guztien erantzule. Baina balea zuriak indar izugarria du eta Pequodek baino hileta karroza dirudi.
|
|
|
Ikusmina piztu du Zuberoan Pier Paul Berzaitz muskildiarrak idatzi pastoralak, emakume bati eskainitako lehena
|
baita
duela 20 urte Etxahun Iruriren" Iparragirre" pastorala Urdiñarben egin zenez geroztik. " Hura ere ez zen sobera ongi hartua izan, baina Etxahun Iruri egilea aitzineko urtean hil zelako edo, pastoralean emakumeak kargua hartzea errespetatu zen", kontatu digu Berzaitzek.
|
|
|
Sarrera egin eta testuingurua azaldu ondoren, azterketari Pasaiako aktibitate ekonomikoaren inguruko atalak ematen dio hasiera. Euskararen historia markatu duen elementua izan
|
baita
portua eta honek erakarri dituen atzerritarak
|
|
|
Nahi nuke ikusi. Egitura ez
|
baita
aski bihotzaren zabaltzeko, ene ustez. Eskiulak bihotza badu.
|
|
|
Nik bertze bide bat hautatu nuen. Ene ikusmoldetik artegintzan arazoa izanen dugu aitzinantzean, artea ez
|
baita
kontsumitzen den gauza bat, ez bakarrik bederen. Artea herriarekin sortu behar da, herriak ez badu artea sortzen, arte sortzaileak galtzaile geldituko gara.
|
|
|
" THCaren efektuak bestelako cannabinoideekin nahasturik ematen dira; THC puruaren emaitzak ez dira berberak". Gainera substantzia ahotik hartzea ez omen da egokiena, arnasturik hartzean hobeto kontrolatzen
|
baita
dosia eta honen efektua. Beste alde negatibo bat ere gehitu behar zaio:
|
|
|
Eta ezin esan, hala ere, erabat zuzena denik hark esandakoa. Kalamuaren erabilera terapeutikoaren inguruan zehaztasuna lortzeko asko ikertu
|
baita
|
|
|
Gaurko euskal egoera politikoa nahasi samar antzematen da: iragana nahasia da, zeren eta, oro har, euskal gizartean oso zabalduta baitago inpresio oker bat, PNV eta Ezker Abertzalearen arteko elkarlana eta prozesu politikoaren iturburua ETAren aldebakarrekoan datzala uste izan
|
baita
, eta ez da hartzen kontuan, ordea, jeltzaleen eta erakunde armatuaren arteko hitzarmena, esaterako. Egoera nahasia da gaur egun ere, eremu abertzaleak erasoaldi politiko eta mediatikoaren aurrean defentsiban jokatzen duelako, are gehiago PNVk PSOErekin ezinezko itun baten bila ahalegin guztiak jarri dituenean.
|
|
|
Hain zuzen, hitzarmena dute Euskaltelekin berauen plataforman sartzeko," herri bakoitzean Euskaltelek kate bat libre utzi behar dio Udalari, bere programazioa eskaini dezan". Kable bidezko irudia eta soinua askoz hobeak dira euskarri analogikoan baino, bideo galera oso txikia
|
baita
. Lotura gehiago ditu edozein lekutatik sartzeko aukera ahalbidetuz.
|
|
|
" Me dijo la virreina" (1942 aldekoa), bere aldetik, garai beretsuan kokatzen da, baita botikako solasaldietan aritzen direnak ere, baina eszenatokia ponposoagoa dela erraiten ahal da, baita eliteko pertsonaien nagusitasuna ere, haiek antolaturiko eta gauez burutu beharreko jai, dantzaldi bat lekuko. Testua irakurtzerakoan, halere, prosa baino olerkia dela dirudi, mamia baino estiloa landu
|
baita
, adierazten dena musika bailitzan
|
|
|
EZ da, beraz, arazo ekonomiko hutsa: testu liburuaren kalitatea da, lehenik eta behin, Espainiako gobernuaren erabakiak eraso duena, ez baita bideragarria izango, aurrerantzean, testu liburua egiterakoan ezinbestekoa den lan profesionala era duinean ordaintzea, eta, are gehiago, nolako testu liburuak behar diren ere ez da irakaskuntzaren eta argitaletxeen alorrean erabakiko, horien iritzia baino askoz ere eraginkorragoa gertatuko
|
baita
oligopolioen etekin azkarraren egarria.
|
|
|
Irudiari kutsu berezi bat ematen diozu. Animazioa egiten dut ekoizpena askoz ere sinpleagoa delako, nire eguneroko bizitza, lau seme alabekin, nahiko zaila
|
baita
. Ez nuke talde oso bat nire ordutegira behartuko.
|
|
|
Euskal Herrian dagoela, Usoak, gertatu dena ezin ulertuz, bere sorlekua hartuko du gogoan. Sinesmenak eragin handia izango du bere pentsamoldean, irakasleak kukuaren makurreriak azaltzean hasiko
|
baita
neskatilaren kezka. Hara irakasleak kontatzen diena:
|
|
|
Artikulu sorta honetan Mikel Bringasek (osatu berri den Euskadiko Selekzioko arduradun teknikoa eta Pilota Federazioko zuzendari teknikoa) munduan zehar eginiko bidaietan Kanariar Uharteak, Brasil, Valentzia, Bolivia eta Argentinan ezagututako pilotaren errealitatea deskribatu digu. Hego Amerika eta Espainiatik Afrikaranzko bidea ere hartu dugu Reunion irlan jokatuko
|
baita
urriaren 28tik azaroaren 5era bitartean 22 urtez azpiko Munduko Txapelketa.
|
|
|
Doloretako Ama Birjinaren komentu interesgarria, edo hobe esanda eliza, hori bakarrik geratzen
|
baita
, XVIII. mendekoa da.
|
|
|
Boni Urkizuk euskaratu du" Le point sur les strategies d' apprentisage d' une langue seconde" idazlan kanadiarra, orain HABEk plazaratzen duen hauxe. Bigarren hizkuntza baten irakaskuntza ikas estrategiei buruz egindako ikerketen datuak agertzen dira bertan, ikerketa horiei esker hobeto ezagutzen
|
baita
ikaslearen eginkizuna eta bigarren hizkuntza baten ikas prozesuan parte duten eragileen garrantzi erlatiboa. Ikasle bakoitzaren motibazioa, gaitasuna, ikasteko estiloa eta abar aztertzen dira lehen atalean.
|
|
|
Edozein modutan, eremu labankorra da, ez bailitzateke egokia euskal hautetsiek sortu duten lehenbiziko erakundea EHren banderapean bakarrik geratzea. Udalbiltzaren sinbologia (gaurkoz ez
|
baita
gehiago) garrantzi handikoa da erakundea osatzen duten guztien aldetik kontuz ez ibiltzeko moduan.
|
|
|
Gu zuzen zuzenean gerratik gentozen, eta gerran Eusko Jaurlaritza eta Eusko Gudarostea izan ziren. Egiazko gobernu bat zen, ejerzito eta guzti, edozein nazioren bizkar hezurra ezpata
|
baita
. Horrek ematen zigun legitimotasuna.
|
|
|
Gelditzekotan ETAk su etenaren antzeko bat zabaldu luke. Baina eraginkorra izan dadin beste modu batez gauzatu da, zaila
|
baita
aurrekoaren moduko su etenak sinesgarritasunik izatea. ETAk militarki segitzen badu zaila da euskal espainolen aurrerakada geratzea.
|
|
|
Bideo berritzailea izango da, orain arte ez
|
baita
horrelakorik egin. Joxe Mari Auzmendi Hik Hasiko koordinatzaileak azaldu digunez," erronka berri bat da guretzat.
|
|
|
Gidoia egiten Joxe Mari Agirretxe (Porrotx), Aiora Zulaika (Pirritx), Alex Tetuan, Mertxe Rodriguez eta Harritxu Troitiño jardun dira, eta beraiek izan dira bideoko pertsonaia nagusiei bizitza eman dieten aktoreak. " Guretzat ere esperientzia berria izan da, orain arte egin ditugun bideoak zuzeneko emanaldietan oinarritu baitira, eta hau film antzekoa izan
|
baita
" adierazi du Joxe Mari Agirretxek.
|
|
|
Bai, hogei urteko autogobernuaren ostean oposizioko taldeek eskubide horren erabilpena egiten duten lehen aldia
|
baita
. Areago, eskubideaz haratago joanez, gobernu hau gutxiengoan geratu den unetik (EHren sostengu parlamentarioa joan bai tzaio) zentsura mozioa aurkeztea betebehar bat da.
|
|
|
Inolako dudarik ez izateko zentzura mozioa jartzeko iniziatiba PSE EEk hartu zuen, eta ez PPk. Oso ondo pentsatua dugu, erantzukizuna handia
|
baita
. Gobernu honekin ez dago gehiengoa gauzatzeko posibilitaterik.
|
|
|
Biolentzia dagoen bitartean ezin da politikaz hitz egin. Biolentzia tartean dagoela arazo politikoak estaliak geratzen dira, arazoa biolentzia
|
baita
. Biolentzia amaitu ostean denetaz hitz egin daiteke, baldin eta demokraziaren arauak errespetatzen badira.
|
|
|
Bainan aldaketa honen benetako arrazoiak aurkitzen saiatu genuke. Zeren gatazkaren irakurketa eta diagnostikoaren inguruko aldaketa ETAri leporatu nahi izatea lotsagarria
|
baita
. Baina benetan kezkatzen gaituena ez da ETAren kontrako hitzak edo manifestazioak egitea, ez baitago hor gure benetako ezberdintasuna.
|
|
|
Espainiar eta frantses bakea, funtsean, Euskal Herria projektuaren heriotza baizik ez da. Izan gogoan kantak dioena, zinez zuzena
|
baita
pentsatzen duguna adierazteko: Herri hau saltzeko ez guri egin dei.
|
|
|
Erabakiak aitzinetik hartuak ere! Borroka armatuari buruz asko hitz egin da Iparraldean, jende asko hunkitua eta presondegiratua
|
baita
. Alta, biltzarrean galdera ainitz zeuden zintzilik:
|
|
|
elkarrizketa eta desobedientzia zibila, guztia bide baketsuetatik bideratua. Eta jarduna borobiltzeko hau biziki azpimarratzen dute taldearen independentzia, inongo alderdirekiko menpekotasun eza," sinesgarritasuna izateko hori funtsezkoa
|
baita
".
|
|
|
Agian izan liteke gizartean zenbait joera politikok ez dutela beste batzuk duten erraztasunik beste erabakigune batzutan egoteko. Proiektuak denei irekitzen dizkie ateak baina horretan ere badu zeregina Elkarteak, hoztuta dabiltzan horiei sinistarazten, denentzako, azken batean bertsoaren eta bertsolaritzaren proiektua
|
baita
.
|
|
|
Ikastetxean edo irakaskuntza barrenean hau oso garrantzitsua suertatzen da askotan ikastetxe euskaldun baten funtzioa erdaldunei begira zehazten
|
baita
eta beraz Sorian egindako hezkuntza proiektua kopia daiteke arazo handirik gabe. Baina Sorian ikastetxe baten betebeharrak eta Euskal Herrikoenak antzik ez, ezta?
|
|
|
Plangintza bakoitzaren nondik norakoak ezagutu ostean, ikastetxe eta zonalde desberdinetara hurbildu gara teoriatik praktikara jauzi eginez. Egoera oso bestelakoa
|
baita
Bilbo Handian, Urola Kostan edo Lapurdin. Erabilera portzentajeak gora egitea da batzuen lehentasuna, kalitatea guztiena.
|
|
|
ENBAk eratu mahai inguruko hizlariak kontsumitzaileari informazio osoa ematearen alde azaldu ziren. J. J. Badiola, Zaragozako Albaitaritza Fakultateko buruaren iritziz Espainian behi eroengatik kezkatzeko arrazoirik ez dagoela dio, abereekin egindako irinaren ordez soja erabiltzen
|
baita
. Erran zaharra berritu dezagun badaezpada:
|
|
|
EUSKARAREN erabilpenari dagokionean ere maila akademikoan nahiko murritza dela esan dezakegu oraindik. Euskara alde batetik zein bestetik egurtzen ari diren une hauetan, unibertsitateak apustu sendoa burutu lukeela iruditzen zaigu arlo honetan, azken finean goi mailako ikasketak euskaraz aurrera eramateko gaur egun dugun tresna bakarrenetarikoa
|
baita
. Euskarak duen garrantzia izanik, jakintza gisa bederen, EHUk bere gain hartu luke Euskara sendo mantentzeko ardura, beste zenbait elkarte edo erakundek hartzen duten gisara.
|
|
|
Juanjo Respaldiza sartzea ez da ezelango ezustekoa izan, 98koan izan ezik ohikoa izan
|
baita
. Hilaren 17a ez zen bere eguna izan, baina.
|
|
|
Aipagarria da, adibidez, aurtengo finaleko aldaketak: lekua ez eze Arriaga antzokitik Euskaldunara, ordua ere bai, arrastiz jokatu
|
baita
. Baina erantzun bikaina izan du Bizkaiko Bertsozale Elkartearen erronkak:
|
|
|
Bigarrena, Nafarroako egoeraren aurrean EAEko euskaltzaleek zer egin? galdetzen dutenean; EAEn euskararen berreskurapena, hizkuntzaren normalizazioa eta gizartearen arlo guztietan benetako ofizialtasuna lortu, azken batean euskara Euskal Herri osoan berreskuratu nahi badugu hau
|
baita
bidea: guztion artean elkartasunez arituz baina bakoitzak berean dituen aukera, ingurune eta baliabideekin ahalik eta urratsik eraginkorrenak ematea.
|
|
|
Hau zergatik gertatu den jakitea garrantzitsua litzateke: identitate sakon baten nahiaren isla, edo denok berdintzeko joera duen etorkizun globalean izakera edo begirada propioa izateko, edo abizen, toponimo eta historia hurbilez beterik oraindikan dugun paisaiarekin bat egiteko... edozein arrazore dela gizartea aitzinago ibili
|
baita
gu baino.
|
|
|
Alde horretatik narrazio hauek bere aurreko eta ondoko idazlan poetikoekin dute zerikusi nabarmena: Ithakara iristear dagoela, etengabe bidaiatzea hobe duela erabakitzen duen Ulisses dugu Izuen gordelekuetan barrena liburukoa, Itaka beti gogoan duelarik, helburua hara iristea izanik ere, harantzako bidaian presarik ez duena, bidaia bera izango
|
baita
aberasgarria. Beti ere, bidaiez bidai, bere ziutatea gainean eramango duela dakien bidaiaria da halere," nire ahaleginak oro zapuztu egiten dira hemen" bere hirian, baina balu ere" ez duzu beste lehorrik ez beste itsasorik aurkituko" gogoratzen dio Kavafis ek.
|
|
|
1987ko Joseba Sarrionandiak idatzi zuen Marinel zaharrak betirako kondenatu bat besterik ez dela badakien bezala, eta" Tren luze bat" ean" Trena beti infernurantz doa" la badakien bezala. Coleridge ez ezik, Kafkaren narrazioen absurdua eta ulertu ezinaren oihartzuna sumatzen da, zein oker egin duen ez dakien kondenatu horren patu gogorrean, azken batean giza patuaren ezinbestearen eta ulertezinaren sinboloa
|
baita
.
|
|
|
Oraingo boza" berea" dela esaten du Iñaki Aldekoak, eta ez lehen liburuko poemetakoa bezalakoa. " Ahots desengainatu eta gogorragoa da, badaki ahots honek zintzo eutsi behar diela bizitza eta memoriari; ezin diola, bere bakardadean, aberri berriak irakur literatura imajinatzeari ekin, zeren ezinbestez, bere nortasunaz eta bere borrokaz, hitz batez, bere aberriaz ahaztuko
|
baita
." (8 or.)
|
|
|
Poema horien garraztasuna eta gordintasuna hainbesterainokoa da, ezen obraren literaturtasuna bera jarri izan
|
baita
auzitan. Liburuaren aintzin solasean Ruper Ordorikak gogoratu egiten du" ez zaigu (la) komeni ahaztea egileak beti edukitzen duela obra helburutzat, sartu bide diren bitarteko guztiak onerako dituela baldin eta xede horrekin bat egiten badute." (6 or.) Aitzpea Azkorbebeitiak aipatzen du zenbait kritikok poema horien lirikotasuna, literaturtasuna eta indarra azpimarratzen dutela.
|
|
|
Sarrionandiaren epe honetako kartzelako poemei, liburu honetakoei eta Marinel Zaharrak en zeudenei," poesia militante" edo" konprometitua" bezalako etiketak jarri izana Azkorbebeitiak arbuiatzen du, aurreiritzietan oinarritzen direlako bere ustez, gaiaren erabilerak obraren asmoa bera ez baitu ukatzen. Lan literarioa" planteamendu ideologiko horren alde egiteko bitartekotzat erabiltzen omen
|
baita
eta" konpromezu" horren zerbitzutan jartzen." (J.S.Irakurketa proposamen bat, 76 or.)
|
|
|
Konstantino Kavafisek garai historikoen testuinguruan kokaturiko poema helenisten tankerako apokrifoak egin ohi zituen moduan, zenbait apokrifo sartu ditu tartekaturik Izkiriaturik... liburu honetan. Berak aitortzen baitu"... aparte utzi ditut Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburuan agerturiko apokrifo batzuk" (Marinel zaharrak, hitzaurrea, 8 or.). Hitzaurrean itzultzeaz eta sortzeaz dioenarekin bat datorren jokaera da hauxe; literatur sorkuntzaren nahiz translazioaren izaerari buruzko funtsezko utopikotasunean eta nahitaezko kreatibotasunean oinarritzen
|
baita
.
|
|
|
honela, udara maitasun betearen sasoia izango da eta udazkena maitasunaren agorraldiaren sasoia. Harreman hau bi pertsonaiek ilusio xume baten modura biziko dute, izan ere, pertsonaiek bizitzaren aurrean sentitzen duten nekea, asperdura, ilusiorik eza... ahazteko bide gisa aurkezten
|
baita
maitasuna. Baina, narrazioaren bukaeran ametsetik ihes egiteko joerari eutsiz betiko bizimodura bueltatzeko erabakia hartuko dute.
|
|
|
Honela, bi maila narratibo bereiz daitezke: batetik, orojakilea den narratzaile estradiegetikoa izango dugu; bestetik, maila intradiegetikoko narratzaile autodiegetikoa, berau istoriaren pertsonaia nagusia
|
baita
. Bi maila narratibo hauen bereizketarekin, beraz, denboran ere bereizketa egiten da.
|
|
|
Izan ere, honakoa aipatzen da eleberriko pasarte batean: " Hori
|
baita
dena bakotxak bereak estimatuz, bertzearena errespetatu." Hau da eleberriko mezua, beraz.
|
|
|
Denbora eta espazioari dagokionez, han hemenka aipamen ugari egiten badira ere, oro har kronotopo indeterminatua gailentzen da. Istorioa iparraldean kokatzen da Sara herria aipatu egiten baita eta euskara eta frantsesaren erabilera ere nabarmena
|
baita
. Haatik, ez dira kokaleku jakinari buruzko aipu zehatzak aurkitzen.
|
|
|
Gainera, narratzaileak eleberri psikologikoetan ohikoa den bezala, barne fokalizazioa darabil pertsonaiaren barne munduaren berri emateko. Kasu honetan, barne fokalizazio hori iraunkorra da, Alvaro izango
|
baita
fokoa eleberri osoan zehar.
|
|
|
izan ere, testuaren leku ezberdinetan egoteak sentsazio ezberdinak dakartza, batetik bestera dugun informazioa aldatuz baitoa: narrazioaren munduari buruzko gure ezagutza ezberdina
|
baita
.
|
|
|
Jon Benitok dioen bezala," zinez poliki irakurri eta ahoan gozatzeko modukoa
|
baita
, batzuetan kontzientzi ernagarri bilakatu daitekeen arriskua izanik." (Gara VI) Gainera, Jose Jabier Fernandezekin bat eginez," liburu honetan helburua edota helmuga baino bidea baita garrantzitsu eta interesgarriagoa". (Egunkaria VII) Agi denez, aukeraturiko edukia hausnarketa eta sentimendu jariorako aitzakia baino ez da.
|