|
2001
|
|
|
Estatuko Loteria eta Apustu guztien biztanleko gastua 28.730 pezetakoa izan zen 2000 urtean, aurreko hamarkadan
|
baino
ia bi aldiz handiagoa, espainiar bakoitzak 15.722 pezeta jokatu zituenean, erakunde nazional horren azken txostenaren arabera. Txosten horrek adierazten du iaz Espainian jokatutako diru guztia 1,14 bilioi dela.
|
|
2005
|
|
|
Espainiako hirietan egiaztatu denez, oso mantso dabil trafikoa (hiri horietan norberaren autoan kilometroa egitea, batez beste, 8 minutu kostatzen denez, 7,5 km-ko abiaduran doa zirkulazioa), hiri batetik bestera alde handiak hautematen dira eta alde horien zergatia ez da beti hiriaren tamaina edo populazioa: Alacant eta Santanderren Bartzelonan
|
baino
ia bi halako kostatzen da norberaren automobilean kilometro bat egitea: 15 minutu aurrenekoetan eta 8 bigarrenean.
|
|
|
Sony laginak (ia 50 ordu) bigarrenak (MPIO, 25 ordu)
|
baino
ia bi aldiz gehiago eta gutxien iraun zuenak (Blu Sens, 6 ordu) baino ia zortzi halako iraun du martxan.
|
|
|
Pelejaren arabera, metal astun horren jatorri naturala frogatzeko, “garimpo” etatik (metalaren iturri ezaguna) urrun dauden eremuetan kutsatutako arrainak agertu ziren. Negro ibaiak meatzaritzako jarduera gutxi du, eta Tapajós ibaiak
|
baino
ia bi aldiz merkurio gehiago ateratzen du arrotik. Meatzeetako eta ibaiko kutsadura kezkagarria da adituentzat.
|
|
|
Tabakismoa da iktuserako alda daitekeen arrisku faktore nagusietako bat. Izan ere, neurologoen arabera, erretzaile batek erretzaile ez den pertsona batek
|
baino
ia bi aldiz probabilitate handiagoa du gaixotasun hori izateko. Iktusa, kasuen %18tan zuzenean tabakoari egozten ahal zaiona, ezgaitasun eta heriotza arrazoi ohikoenetako bat da biztanlerian.
|
|
2007
|
|
|
Azken urtean, etxebizitza alokatzeko prezioa %4, 4 igo da, Kontsumorako Prezioen Indizea (KPI)
|
baino
ia bi puntu gehiago, %2, 5 igo baita, Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) datuen arabera. Igoera horrek agerian uzten du errentamendua aukeratzen duten herritarrek, erosketaren ordez, gero eta ahalegin handiagoa egin behar dutela ordainketa horri aurre egiteko.
|
|
2008
|
|
|
Izan ere, Eurobarometroaren datuen arabera (2003koak), europarren %60k baino gehiagok ezagutza gutxi zituen datu pertsonalak babesteko dituen eskubideei buruz eta datu horiek defendatzeko agintaritza independenteak izateari buruz. Espainian, AEPDk 900 tutoretza eskaera jaso zituen 2007an, 2006an
|
baino
ia bi aldiz gehiago. Horrek erakusten du gero eta kontzientziazio handiagoa dagoela gai horren inguruan.
|
|
|
2007an, 80.362 tona beira gehiago bota ziren edukiontzi berdeetan; 2006an 576.968 tona berreskuratzetik 657.330 tona berreskuratzera igaro zen, hau da, %14 gehiago. Horrek esan nahi du espainiar bakoitzak 14,5 kilo beira birziklatu zituela iaz, 2006an
|
baino
ia bi kilo gehiago (12,9 kilo biztanleko). Espainiarrok %14 handitu genuen beiraren birziklapena 2007an Edukiontzietan utzitako beiraz gain, eragile ekonomiko laguntzaileek 279.007 tona beirazko ontzi berreskuratu zituzten beste iturri batzuetatik (ontziratzeko eta hautatzeko instalazioak, etab.).), eta guztira 936.336.672 kilo birziklatu ziren 2007an.
|
|
|
Hazkunde handiena gastuen diru itzultzearen modalitatean gertatu da. Horren ratioa, %10, 6koa, Osasun Laguntzarena eta Sorospen eta Kalte ordainena
|
baino
ia bi puntu handiagoa da (%8, 7 bi kasuetan), Ikerketa Kooperatiboak aseguru etxeen eta pentsio funtsen (ICEA) artean egindako kalkuluen arabera. Erabiltzaile askok erabiltzen dituzte Gizarte Segurantza eta aseguru mediko baten zerbitzuak Zerbitzu horiek osasun publikoak eskaintzen dituenekin batera jasotzen dira, erabiltzaile askok ordaintzen baitituzte bi zerbitzuak.
|
|
2009
|
|
|
Galapagoetako iguana arrosa, 1986an lehen aldiz dokumentatutako barietatea, espezie gisa definitu dute zientzialariek, “Proceedings of the National Academy of Sciences” (PNAS) aldizkariak atzo jakinarazi zuenez. Gertaera hori Charles Darwinek uharte horietan egin zuen lan aitzindaria
|
baino
ia bi mende geroago gertatu zen. “Darwinek Galapagoak bisitatu zituenean —1830eko hamarkadan—, itsas iguanak (Amblyrhynchus) eta lurtarrak (Conolophus) behatu zituen, baina ez zuen aurkitu Lurreko iguana arraroa, zerrenda beltzez arrosa zuena”, dio artikuluak.
|
|
|
Bestalde, minbizi kopurua handitu egin zen. Bronkio eta biriketakoa izan zen bigarren heriotza arrazoia, 17.178 heriotzarekin, 2006an
|
baino
ia bi puntu gehiago. Eragin handiena izan zuen bigarren minbizia kolonekoa izan zen, %4, 8 igo baitzen 5.916 hildakoraino, eta hirugarrena prostatakoa (%3, 2 igo zen).
|
|
|
Hala ere, beste ugaztun batzuetatik datozen esne mota asko behi esnearen alternatiba gisa erabil daitezke, eta komeni da horien nutrizio desberdintasunak ezagutzea. Ardi esnea Behiarena
|
baino
ia bi aldiz koipe gehiago du, baita proteina eta laktosa gehiago ere. Mineralak eta bitaminak ere kontzentratuago daude, eta ur gutxiago dute.
|
|
|
Espainiako Bankuaren datuen arabera, bankuek, aurrezki kutxek, kooperatibek eta kredituko finantza establezimenduek batez beste %10, 25eko UTBa kobratzen zuten martxoan, urtebetera arte kontsumorako beste mailegu bat emateagatik. 2008ko martxoan %10, 59 eskatzen zuten, eta urtarrilean %11, 93 Kreditu mota hori gehien garestitu duten erakundeak kutxak dira; izan ere, urtarrilean kontsumorako kredituak eskaintzen zituzten %13, 18ko UTBan (2008ko urtarrilean
|
baino
ia bi puntu gehiago); bankuek, berriz, %11, 58ko UTBa eskatzen zuten, aurreko urtean baino %10, 67 gehiago. Beherapena nabaritzen da urtebete baino gehiagotik bost urtera bitarteko maileguetan:
|
|
2012
|
|
|
Hala, haurren pobreziak, urteetan zehar adin txikiko biztanleen %24 inguruk egonkortuta, “%26a gainditu du, eta ehuneko hori estatuko batez bestekoa baino ia bost puntu gorago dago 2011n, eta ez da inoiz adin tarte horretarako iritsi ‘Bizi Baldintzen Inkesta’ (2004) egin zenetik”, ohartarazi du NBEko agentziak. UNICEF Españaren lanak ere nabarmentzen du kide heldu guztiak lanik gabe dituzten haurrak dituzten etxeen kopurua %120 igo dela 2007 eta 2010 artean, etxe guztiak
|
baino
ia bi aldiz gehiago. “Datu horrek erakusten du krisiak eragin handiagoa duela haurrak dituzten familietan, eta bizi baldintzek okerrera egin dutela antzematen da; horrek eragina izan dezake elikaduraren kalitatean, bizikidetzan eta gurasoen eta seme alaben arteko harremanetan”, azaldu du UNICEFek.
|
|
2013
|
|
|
Desberdintasun horrek azaltzen du zergatik; otsoa basatia den bitartean, zakurra gizon eta emakumeen lagunik onena izatera irits daiteke. «Otso kumeak inguruko mundua esploratzen hasi dira, 15 egun eskasekin, txakur-kumeak
|
baino
ia bi aste lehenago», ziurtatu du biologoak ‘Ethology’ zientzia aldizkarian argitaratutako ikerketa batean. Goiztiar hori dela eta, otso txikia bere ingurunea ikertzen hasten da oraindik ez duenean entzuten, belarriko zentzua ez baita agertuko lau aste arte.
|
|
|
Horrek azaltzen du estimulu berriei beldurra eta mesfidantza eragiten diela, eta ezagutzen ez dituen animaliekin edo pertsonekin konfiantza gutxi izaten ohitzen dela. Txakurkumeak, aldiz, otsoa
|
baino
ia bi aste geroago hasten du bere portaera esploratzailea, bere entzumena nahiko garatuta dagoenean. Zentzu horrek tresna ahaltsua ematen dio txakurrari, bere buruan konfiantza gehien duen mundua ikertuko baitu.
|
|
2022
|
|
|
Getty Images Pertsona osasuntsuek gatz gutxiago hartu behar dute? Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren (AESAN) arabera, Espainian, batez beste, 9,8 g gatz kontsumitzen dugu pertsonako eta eguneko, eta kopuru hori Osasunaren Mundu Erakundeak gomendatutakoa
|
baino
ia bi aldiz handiagoa da (5 g/ pertsona/ egun). Gatz horren zatirik handiena ez dator gatzontziarekin eransten denetik, baizik eta %70 eta %75 artean dago gatz ezkutua, elikagai prozesatuetan eta etxetik kanpo hartzen ditugun elikagaietan kontsumitzen dena.
|
|
2023
|
|
|
Greloak Kontuan hartu behar da arbi hostoak arbia bera baino elikagarriagoak direla: Greloek sustraiak
|
baino
ia bi proteina eta zuntz gehiago eta kaltzio asko ematen dute. Greloen alderdirik aipagarriena bitamina eta mineral konposizioa da.
|