|
2000
|
|
|
—Graziana, munduko erresumarik indartsuenetan, hala Espainian nola Frantzian, eliza eta estatua hertsiki loturik doaz, eskua elkarri emanak... eta, haien eredurat, Urbiaingo erresuma tipi honetan ez gara gutiago izanen. Beraz, zer iduritzen zaizu, baldin Joanes Baionako dominikoen komenturat igorriko bagenu, non, dakizun bezala, lagun bat
|
baino
gehiago dudan?
|
|
|
—Hainbatik hainbatean, hire aita
|
baino
gehiago ninduan egiteko haietan, zeren beti joan izan baitzaizkit ongi matematikak eta filosofia naturala. Baina bakoitzak bere dohainak ditik... eta harriekin aberastea ez duk, konparazione, ene dohaina, zeren, harria nola erortzen den eta zergatik erortzen den ikustetik, ez baitago aberasterik; aitzitik, hire aitak, harririk arruntenari ere, harri preziatuaren prezioa ateratzen ziok merkatuan...
|
|
|
—Xakea joko bat
|
baino
gehiago duk, zeren gaua eta eguna duk... eta borroka bat duk, gauaren eta egunaren artean.
|
|
|
—eta, irri etsi bat luzatzen zidala, osabak erantsi zuen—: Izan ere, hau pertsekuzione bat duk, eta txakur hau txakurra
|
baino
gehiago duk jada: libertatearen sinboloa eta bandera duk, Joanes!
|
|
|
Sutu zitzaidan: bi urte
|
baino
gehiago zuen tarotean ari gabe. Urtemuga, bertzalde, hiru egun lehenago izana omen zen.
|
|
|
Kristinarekin ez bezala, ordu laurden
|
baino
gehiago nuen, eta hala ere ez nintzen xehetasunetan luzatu. Zer agertu eta zer gorde aldez aurretik neurtua nuen burutik buru.
|
|
|
Abuztuko ortziral horretako goizean ere, telefonoa jotzen hastean, ordubete
|
baino
gehiago nuen atzarririk, ganberako paret biluziei begirik ireki nahi ez niela. Tabakoaren eta edariaren karga ohi baino handiagoa dudalarik, aspirina pare bat hartzen dut ohatzeratu aitzin.
|
|
|
Hirian zenik ere ez nekien. Urtebete
|
baino
gehiago genuen elkar ikusi gabe; dolu, eztei edo bataio, ez dakit zer famili kontu. Nik seigarren edo zazpigarren ginebrakada neukan esku artean, eta hura, asteguna izan arren, zerbait ospatzen ari zen bere lagunekin, norbaiten kontratu finkoa edo.
|
|
|
—Ana aurpegi pollit bat
|
baino
gehiago duk. Profesional gisa ganorazko gauzak zuzen egiteko gai dela erakusten ari duk hilabete hauetan.
|
|
|
Orrazkera berriak ongi ematen ziola erratekotan egon nintzen, eta ez bakarrik egia zelako. Etxetik lekutu nintzenez geroztik, erredakzioburuak bestondo egun batean
|
baino
gehiago ninduten izutzen gure arteko topaldi urrietako isiluneek. Hagitzez gutiago arriskatu nintzen.
|
|
|
arratsaldeko hiru eta erdiak ziren. Bortz ordu
|
baino
gehiago nituen, beraz, giltzapean.
|
|
2001
|
|
|
Eta iraganera zoazelako sentsazioa izango duzu etorkizunera zoazen artean. Edukitako guztia galdu duzu, eduki ahal den
|
baino
gehiago zenuelako benetan, eta hala ere jakingo duzu izan daitekeen gauzarik behinena izango duzula oraindik, denbora.
|
|
|
Goio, Ariane non ibiliko, noiz agertuko, nondik topatuko zebilen beti. Maiteminduta zegoen, baina maitasuna ez zen imajina zitekeen sentimendu bigun eta gozoa, bere Arianerekiko enkontru eta ibilaldiek Alain Delon eta BBren pelikula frantsesen doinua
|
baino
gehiago zuten isiltasun handia.
|
|
|
‘Ez dakigu burmuineko prozesu neurobiologikoek kontzientzia zelan sortzen duten zehazki. Giza burmuinak ehun mila milioi neurona
|
baino
gehiago ditu, horietako bakoitza sinoptikoki lotuta dago beste batzuekin, beste askorekin seguru asko. Eta egitura ikaragarri konplexu hori futbol baloi bat baino txikiagoa den espazioan... ’
|
|
2002
|
|
|
Zailak ziruditen ekintzak egiten lagundu diet gazte askori euren abenturetan. Izen bat
|
baino
gehiago ditut, baina Zilarbizi edo Merkurio deitu nahi badidazu, beste edozein izenekin bezain gustura geratuko naiz batarekin zein bestearekin. Esadazu zein den abentura horren zailtasuna, hitz egingo dugu arazoari buruz, eta ikusiko dugu zer egin dezakegun.
|
|
2003
|
|
|
Baina hiria mundua bezain handia da herritar batentzat. Eta Oskarrek labirintoa deitzen zion bost kale
|
baino
gehiago zituen herri bakoitzari. Gu geunden lekutik begiratuta, dozena erdi bidegurutze ikusten ziren, eta bidegurutze bakoitza beste dozena erditan banatzen zen, eta haiek beste sei zatitan.
|
|
2004
|
|
|
Eta estatus horren harian, ezarian ezarian, botere kontzeptuaren zokondoetan barna ibilalditxo bat egin ondoren, zoko ilun hori zer edo zer argituko genuelakoan gaude. Argi ilunen arteko sokatira honetan, egia esan, bada gure artean, oraindik ere, ilunetik argitik
|
baino
gehiago duen ideia bat. Nahasbidea sortzen diguten kontzeptuak hauek dira:
|
|
|
Gogoratu da Habana barkuan berarekin batera joandako umeekin, eta pentsatu du akaso ume horietako batzuek, gaur, errusieraz egingo dutela eta ez besterik, eta gogoratu ere ez direla egingo jaioterriaz, eta badutela horiek ere zerbait kontatzeko. Askok
|
baino
gehiago dutela kontatzeko, Tourrean etaparik irabazi ez duten arren.
|
|
|
Garbi zegoen, beraz, Montsek motibo bat
|
baino
gehiago zuela ehun urtetik gora egiteko... eta badirudi, halaber, esperantzatsu bizi nahi zituela zahartzaroko urte haiek, ez mutil eta gizon ezagunak oheratuz, baina bai inoiz oheratutako izar miretsi haien ileak salduz, badakit zertaz ari naizen.
|
|
2005
|
|
|
–Orduan nik
|
baino
gehiago duzue. Presaka alde egin zutela esan dizuet, eta pentsa zelako presa, batek ez zuen ba hemen bertan, nire mahai gainean, maletatxo bat ahaztuta utzi?
|
|
|
Gurrek ez zuen ulertzen zelan sartu zitekeen hainbeste jende errugbi zelai batean, harmailarik gabe, ezinezkoa zela hori. Simonek azaldu zion baietz, posible zela, eta horixe zela zelaiak zeukan gauzarik ikusgarriena, eta horregatik salbatu nahi zutela zelaia, ikusgarria zelako eta ehun urte
|
baino
gehiago zituelako. Eta esplikatu zuen Simonek zergatik zen ikusgarria zelaia eta esan zuen harmailarik ez baina muino moduko bi zituela zelaiak alde banatan, mendi txiki moduko bi alde banatan, dena belarra, eta bertan jesartzen zela jendea partidua ikustera, eta batzuek etzanda ikusten zutela partidua.
|
|
2006
|
|
|
Denborak, gauzak ahaztarazteaz gain, haiek nahasteko eta apaintzeko joera du. Horrela, gaur egun Barbara Allenen historiak amaiera bat
|
baino
gehiago ditu. Hau da niri gehien gustatzen zaidana:
|
|
|
Mehaineko jauna zen gure buruzagia. Urtebete
|
baino
gehiago zuen papisten altxamenduak bere jabegoetatik aterarazi zuenetik, eta irrikan zegoen berea zena berreskuratzeko. Ustekabe gaiztoa zuen esperoan:
|
|
|
Papisten lehenbiziko altxamenduan, Domingo ere preso egin zuten, Garrüze errenditu ondoan. Gizonak, bere ofizioa zela-eta, etsai bat
|
baino
gehiago zuen errebelen artean. Bernard Etxetok berak, Lüküzeren bigarrenak, haren burua eskatu zion bere nagusiari, borreroak, noizbait, azote zigorra konplitu baitzuen haren bizkarrean.
|
|
2008
|
|
|
Beñardo urduri zegoen, arrazoi bat
|
baino
gehiago zuen urduri egoteko: Auxtini ziòn beldurra, mendekuaren gauzatzeak aurrez eragiten ziòn antsietatea, arriskuz jositako etorkizunak eragiten ziòn ezinegona??, baina, arrazoiak arrazoi, une hartan zoriontsu sentitzen zen batez ere, ezinbestean sentitu behar zuen?, hainbestetan izorratu zuena behingoz berak izorratu zuelako, ederki izorratu ere; Beñardo eta Auxtin, beraz, elkarren etsai ziren une hartan, marra batek bereizten zituenak:
|
|
|
Baina ez da horrela, gure sekretua ukimena da. Rudolfek nik
|
baino
gehiago du, ukimena belaunaldiz belaunaldi gehitzen delako. Beiran birtuoso bat izateko era bakarra hauxe da:
|
|
|
Bere aulkia nirearen ondokoa zen. Ustekabe atsegina hartu nuen, izan ere kointzidentzia handia zen, hirurehun eserleku
|
baino
gehiago duen hegazkin batean, bioi elkarren ondoan egokitzea. Ez zuen hitzik esan.
|
|
|
Beñardo urduri zegoen –arrazoi bat
|
baino
gehiago zuen urduri egoteko: Auxtini ziòn beldurra, mendekuaren gauzatzeak aurrez eragiten ziòn antsietatea, arriskuz jositako etorkizunak eragiten ziòn ezinegona... –, baina, arrazoiak arrazoi, une hartan zoriontsu sentitzen zen batez ere –ezinbestean sentitu behar zuen–, hainbestetan izorratu zuena behingoz berak izorratu zuelako, ederki izorratu ere; Beñardo eta Auxtin, beraz, elkarren etsai ziren une hartan, marra batek bereizten zituenak:
|
|
2009
|
|
|
Zamaontzian nola edo hala lo egin ondoren, bere etxerantz abiatu zen Domingo biharamunean, goizeko lehen orduan, egunsentian; behin etxeko iritsita, zelatan egon zen, hogei bat minututan, aita txoferrarekin noiz irtengo; haiek joan zirenean, berriz, sartu eta ate nagusirako bidea hartu zuen; berandu gabe ohartu zen ezen etxeko hiru argi piztuta zeudela, sukaldekoa, salakoa eta bi arreben gelakoa?, eta horrek berriro pentsarazi zion, menturaz, gauez behin baino gehiagotan pentsatu zuena: etxekoek ere, berak bezalaxe, apenas egin zutela lorik; eta pentsarazi zion, halaber, errudun sentitzeko motibo bat
|
baino
gehiago baitzuen?, bezperan portura joan aurretik etxetik pasatu behar zuela, aita eta bien artean gertatutako liskarraren bertsioa emateko eta haiek, ama izebak eta bi arrebak, lasaitzeko, ahal neurrian; Domingo, beraz, burutazio haietan murgilduta egon zitekeen, etxeko txakurren parera iritsi. Mendi eta Sasi hiltzean beste bi txakur ekarri zituen Nazariok?
|
|
|
zamauak, ezpainzapiak eta mokanesak; lanean ari zen bitartean, baina, Adaren buruak zerbaiten zain behar zuen: ...nduko haize bortitz batek barrua, atzeraezinezko erabaki batean?; noiz bultzatuko zuen Jainkoak Ada bere egitekoa egitera, eta noiz igorriko zion seinalea?; noiz egingo zion buruan eztanda argi argitsu batek?; edo kasualitate hutsa ote zen gertatu zitzaiòn guztia, bostehun pezetakoa eta olio orbana?, Damasori behin baino gehiagotan entzun izan zion bezala, mirari ustezko guztiek ustetik miraritik
|
baino
gehiago zutelakoan?; egun haietan, zeinetan Regina eneko arazoa ez baitzen Ada, Regina bera baizik, zer alde zegoen, bada, bere jarreraren eta amarenaren artean?; ez al zen bera ere. Ada. Jainkoaren seinale bati begira jarri, ama Ama Birjinari bezala?; zein izan ziren, baina, amaren itxaronaldiaren fruituak?; porrotik eta frustraziorik handienak gehi mediku espezialistak agindutako lasaigarriak, burua ere apur bat nahasten hasi ote zitzaion?; eta Adari, jakina, pazientzia agortzen ari zitzaion:
|
|
|
Ez dakite ortuek han jarraitzen duten ala pinua sartu duen administrazioak lehen ortuak zeuden lekuan. Musoneren aitak ere ez daki; hogeita bost urte
|
baino
gehiago ditu Brenako pinuen atzeko partera hurbildu gabe.
|
|
|
Ohi zenez, Louvreko atarian Pessac kaporala zegoen nire esperoan. Erregina amak agindua eman zionetik, urtebete
|
baino
gehiago zuen nire buztan eginik, noranahi joaki nintzela ere. Frantziako errege ere ohitua zen beti nigandik hurbil ikustera.
|
|
|
Tripa ustel beltz ez bertzeak! Banan banan nire erdia ere ez ditek balio, baina anaia guztiak baturik ni
|
baino
gehiago dituk. Abantaila handia duk, Jainkoarengandik agintzeko agindua bildu dugunontzat.
|
|
|
Urtebete
|
baino
gehiago zuen Cosimo Ruggieriren ezagutza egina nuenetik, nire bortxazko arnegamenduaren egunean. Geroztik, haren begitarte zimeletik aparte ibiltzera saiatua nintzen beti.
|
|
|
Astebete
|
baino
gehiago zuen hura niregana etorri gabe. Joana nintzaionetan, berriz, errezibitu ezina aditzera eman zidaten haren zerbitzariek.
|
|
|
Bi gizonek buru egiten zuten tropa hartan. Zaharrenak 50 urte
|
baino
gehiago zituen eta hala ere beltz zituen oraino buruko ileak eta bizarra. Makal bat bezain sendo, zaldi gainean ibiltzeko maneran ezagun zuen ausardia eta kemena.
|
|
|
Arrunt ahantzia nintzen Enekot Ezponda zela erreginaren idazkaria. Bi urte
|
baino
gehiago nuen ene amaren senarra ikusi gabe. Ez zen agur goxoa izana, gure artekoa.
|
|
|
zamauak, ezpainzapiak eta mokanesak; lanean ari zen bitartean, baina, Adaren buruak zerbaiten zain behar zuen: ...e bortitz batek barrua, atzeraezinezko erabaki batean?; noiz bultzatuko zuen Jainkoak Ada bere egitekoa egitera, eta noiz igorriko zion seinalea?; noiz egingo zion buruan eztanda argi argitsu batek?; edo kasualitate hutsa ote zen gertatu zitzaiòn guztia –bostehun pezetakoa eta olio orbana–, Damasori behin baino gehiagotan entzun izan zion bezala, mirari ustezko guztiek ustetik miraritik
|
baino
gehiago zutelakoan?; egun haietan, zeinetan Regina eneko arazoa ez baitzen Ada, Regina bera baizik, zer alde zegoen, bada, bere jarreraren eta amarenaren artean?; ez al zen bera ere –Ada– Jainkoaren seinale bati begira jarri, ama Ama Birjinari bezala?; zein izan ziren, baina, amaren itxaronaldiaren fruituak?; porrotik eta frustraziorik handienak gehi mediku espezialistak agindutako lasa... Maria Bibianak ere ederki nabari zezakeen hori, Adari lagundu nahi izaten zionean lekuz kanpoko erantzunak jasotzen baitzituen ordainean, saminaren eta suminaren artekoak:
|
|
2010
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, motibo bat
|
baino
gehiago dudan arren, antiklerikal itsua ere ez naiz, abituek eta sotanek atzeraka eragitea besterik da?, elizak eta komentuak erretzea, gerrarako deiak eta iraultzak bezala, guztiak ere ameskeriaren eta gure gehiegikerien fruitutzat jotzen ditut-eta. Zehatzago esango dizut:
|
|
|
Ihesi nabilkizula irudituko zaizu, ez baitiot oraindik Domingori buruzko galderari erantzun, gizon handi bat bezala hil ote zen, zer da gizon handi bat, Gabino??, ez ote zen, eta zer iruditzen zaidan. Galdera horrek, ordea, erantzun bat
|
baino
gehiago du, sentimenduak nolako, ondorioak ere halako. Eta sentimendu nahasiak ditut?
|
|
|
Basilikaren kupula 37,80 metrokoa da altueran eta 33,40 metrokoa diametroan. Domo honen barruko aldea mosaiko bizantziar eta paleokristau batek estaltzen du, bortz milioi tesela
|
baino
gehiago dituenak. Santiago Padrósen mosaikoan, koruaren aldean, pantokrator maiestatiko batek dena jagoten du.
|
|
|
Zuk amona goxo moduan ezagutu zenuen eta nekez imajinatuko zenuen zahar jantzi apain haien azpiko emakumea, nik ere erdizka bakarrik barruntatu nuen eta. Haren xehetasunik ez dizut hemen adieraziko, baina susmoa
|
baino
gehiago dut nahi beste bizi izan barik joan zela mundu honetatik, gustura egingo zituzkeen hainbat gauza egin gabe, pozik ikusiko zituzkeenak ikusi gabe, tartean zu nola hazten zinen. Gure aitaren izaera espartar horrek izango du zerikusia, baina ez diot aitari ezer leporatuko, amak huraxe aukeratu eta huraxe maite izan baitzuen beste inor ez bezala; bakarrik esan nahi nuen, amaren goiztiar hark pentsarazi zidala, beharbada, bizitza bakarra daukagula eta bizialdi honetan egiten ez ditugunak egin gabe joango garela; Fernandoren egia da esaten ari naizena, ondo asko dakit, baina jakiteaz gainera sentitu ere egin nuela esango nuke nik.
|
|
|
Ihesi nabilkizula irudituko zaizu, ez baitiot oraindik Domingori buruzko galderari erantzun, gizon handi bat bezala hil ote zen —zer da gizon handi bat, Gabino? —, ez ote zen, eta zer iruditzen zaidan. Galdera horrek, ordea, erantzun bat
|
baino
gehiago du, sentimenduak nolako, ondorioak ere halako. Eta sentimendu nahasiak ditut...
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, motibo bat
|
baino
gehiago dudan arren, antiklerikal itsua ere ez naiz —abituek eta sotanek atzeraka eragitea besterik da—, elizak eta komentuak erretzea, gerrarako deiak eta iraultzak bezala, guztiak ere ameskeriaren eta gure gehiegikerien fruitutzat jotzen ditut-eta. Zehatzago esango dizut:
|
|
2011
|
|
|
–Asunek bere hamabi urteok
|
baino
gehiago balitu, gutxienez, senarra bilatzeko, esaten du amak.
|
|
|
–Eta iraganera zoazelako sentsazioa izango duzu etorkizunera zoazen artean. Edukitako guztia galdu duzu, eduki ahal den
|
baino
gehiago zenuelako benetan, eta hala ere jakingo duzu izan daitekeen gauzarik behinena izango duzula oraindik, denbora.
|
|
|
Gustukoen duten eszenari buruz galdetuta, bat
|
baino
gehiago dituela dio eskultoreak, baina bat aukeratzekotan, Lantzeko inauteriak aipatu ditu, zanpantzarrek, kolore biziek, festaren primitibismoak, osatzen duten koadro ederragatik.
|
|
|
Zer ikusi zuen zugan? Ez, azken hori ez zidaten galdetzen, pentsatu bakarrik; ez nago galdera horiei erantzuteko prest; gainera, denborarik ez nuela iruditzen zitzaidan, eta egia esan, orain
|
baino
gehiago banuen behintzat. Objektuekin konformatu zuten.
|
|
2012
|
|
|
–Beno, praktikan, diagnostiko zaila duten gaixoak artatzen ditu internoak, eritasun bat
|
baino
gehiago dutenak, edo asmatzen zailak direnak, horrelako kasuak.
|
|
|
Hiri honek bi alde ia berdintsu ditu, erditik ibaiak zeharkatzen dituenak. Laurogei mila etxe
|
baino
gehiago ditu. Luzeran hiru glonglung ditu (ia berrogeita hamalau milia ingeles) eta bi eta erdi zabaleran, neuk neurtu ahal izan nuenez Erregearen aginduz egindako maparen gainean, espresuki neuretzat zabaldu zutena zoruan; hogeita hamar metro baino gehiago zituen:
|
|
|
Laurogei mila etxe baino gehiago ditu. Luzeran hiru glonglung ditu (ia berrogeita hamalau milia ingeles) eta bi eta erdi zabaleran, neuk neurtu ahal izan nuenez Erregearen aginduz egindako maparen gainean, espresuki neuretzat zabaldu zutena zoruan; hogeita hamar metro
|
baino
gehiago zituen: diametroak eta perimetroak zeuzkaten pausoak zenbatu nituen zenbait aldiz oinutsik, eta kalkuluak eginez eskalari buruz, nahikoa zehatz neurtu nuen.
|
|
|
Errusian, sudur zuzena oin txikia baino ezohikoago da. Nire abeslariak ez zuen ematen hamazortzi urte
|
baino
gehiago zuenik. Haren gorpuzkeraren zalutasun harrigarria, burua makurtzeko hain berezko zuen modu berezia, ile luze gaztainkara argia, sudur bikaina eta lepoko zein sorbaldetako larruazal pittin bat beltzaranduaren distira urreantzekoa, hori guztia, liluragarria zen niretzat.
|
|
2013
|
|
|
Bertzetik, bazirudik berak eta bere jarraitzaileek bularra eskaintzen zietela zipaioei eta fusil ingelesei, kristau otzanak balira bezala? Mundua, baina, bertze gauza bat duk, gizonok bildotsak
|
baino
gehiago gaituk-eta! Kristauek, gainera, gutitan bete izan ditek agindu hori:
|
|
|
Kristo Beltz hura ez zen, berez, beltza, egileak zur argi batez landua izaki? nahiz eta fededunen mendeetako, laurehun urte
|
baino
gehiago ditu irudiak!, esku ukituek eta musuek, baita inguruan piztutako kandelen keak ere?
|
|
|
Lehenbiziko egunetan erbikia edo amuarrain erreren bat ekarri zion jatera. Hamar egun
|
baino
gehiago du ogia, gazta eta sagarrak baizik ez dituela Agerrek ahoratzen bere nahi gabeko ostatuan. Kinka tristea elizgizonarendako.
|
|
|
–Eta 15 urte
|
baino
gehiago dituzu Iruñeko gobernatzaile.
|
|
|
–Jauna, Lekanda alferezak oren bat
|
baino
gehiago du esperoan.
|
|
|
Kanpoan, gure gidariarekin mintzatu nintzen. Gizon adinekoa zen, 40 urte
|
baino
gehiago zituena. Postaria izana zen inguru horietan.
|
|
|
Ladyren kotxea gure esanetara izan ohi dugu. Ladyren kotxeetako bat, esan nuke, bat
|
baino
gehiago baititu.
|
|
|
Bertzetik, bazirudik berak eta bere jarraitzaileek bularra eskaintzen zietela zipaioei eta fusil ingelesei, kristau otzanak balira bezala... Mundua, baina, bertze gauza bat duk, gizonok bildotsak
|
baino
gehiago gaituk-eta! Kristauek, gainera, gutitan bete izan ditek agindu hori:
|
|
|
Kristo Beltz hura ez zen, berez, beltza, egileak zur argi batez landua izaki... nahiz eta fededunen mendeetako –laurehun urte
|
baino
gehiago ditu irudiak! – esku ukituek eta musuek –baita inguruan piztutako kandelen keak ere– zura belztu zuten, zurarekin batera Kristo hura. Hura jakin zuenean, halako deslilura bat gailendu zitzaion Paulari, segituan iritziz aldatu zen arren:
|
|
2014
|
|
|
A k eta T k kasualitatearen geltoki batean egin zuten topo; dena dela, bakoitzaren trena noranzko desberdinean zihoan, eta, beraz, ez zen ezer gertatu, txinpartaren bat salbu. Alabaina, jakina da kasualitateak geltoki bat
|
baino
gehiago duela bizitzan, eta, kasu honetan ere, zorionez edo zoritxarrez (A k oraindik ez daki), elkarrekin egin zuten topo.
|
|
|
–Zuk uste
|
baino
gehiago ditut, ordenagailuari kolpetxo bat eman, eta Asiaini mintzatu zitzaion?. Konponduta.
|
|
2015
|
|
|
Harridura eta ikara aurpegia jarri zaio, eta eskuan zuen plastikozko edalontzira zuzendu ditu begiak, beldurtuta bezala, nire begiradari eutsi ezinik. Agian bihotz gaiztoko irakasle ezti jariotik
|
baino
gehiago duela pentsatu dut nire senar zintzo, zuzen eta aspergarritik, eta aurrera jarraitu dut eskailerak jaisten beheko solairuraino.
|
|
|
Zaharrena, etxeko alaba bakarra, neska ederra zuten, hain ederra non ospetsua baitzen inguruko herrietan. Hogei urte
|
baino
gehiago zituen eta sekula ez zuen ezkongairik izan. Batzuek zioten neska harroegia zela; beste batzuek, berriz, koketegia zela.
|
|
|
Inor ez dago haserre; denak irribarrez beti. Ez dago inor 40 urte
|
baino
gehiago dituenik; ezta elbarriturik ere, ez gaixo, ez ospitale, ez istripurik. Miraria!
|
|
|
emakumeak bost horiek
|
baino
gehiago dituela
|
|
|
Argok, baina, ezagutu egin zuen. Hogei urte
|
baino
gehiago zituen txakurrak, eta jabea ikusi zuelarik tente jarri zen, eta hil egin zen gero, aitaren batean.
|
|
|
Herrialde barruan ere izaten dira, gainera, gorabeherak. Badira bere baitan euskalki bat
|
baino
gehiago dituzten herrialdeak, eta badira, era berean, herrialde bakarrean baino gehiagotan erabiltzen diren euskalkiak. Nafarroa da lehen kasuko adibidea:
|
|
|
Beraz, ondorio bezala agertu zen, euskara hobekienik gorde zuen gunea Iparraldeko barnealdea zela, gutxienik hiritartua zena. Hala ere, agertzen zen elebidun gehienek 50 urte
|
baino
gehiago zutela, baita 16 artekoak elebidun pasiboak zirela, erran nahi baitu euskara ulertzen zutela, bainan ez zutela erabiltzen. Horrek erakusten zuen deia, Iparraldean euskarak ez zuela gerorik hola segituz, gehienik mintzatzen zutenak adin batekoak zirelako.
|
|
|
Norberaren irudiaren ordez ezerezarena erakusten duen ispilua, idatzi du hiztegigileak. Aurki ohartu da, ordea, adiera bat
|
baino
gehiago duela hitz horrek, eta moldatu egin du fitxa:
|
|
|
Oroitzeko modu bat
|
baino
gehiago zuen alargunak. Zenbaitetan, Monetek bezala, heriotzako ohean gogoratzen zuen bere emazte zena; gehienetan, ordea, mitxoleta artean paseoan ikusten zuen, zoriontsu.
|
|
|
zeru hodeitsuan, itsaso goibelean edo elurretan, pinguinoekin batera. Beste batzuk, berriz, mugakoak dira, kolore bat
|
baino
gehiago dute: zeru goibela izotz distiratsuarekin elkartzen da han urrunean, izotz zuria itsaso berdatsarekin, inguru guztian.
|
|
|
egiten dutenek 300.000 artikulu
|
baino
gehiago dituen
|
|
2016
|
|
|
–Amerikarra da, erantzun zuen, aurpegia erdizka bueltatuz eta ahoa erdeinu zimiko batez zimurtuz, nekazariek mirespena mozorrotzeko egin ohi duten bezala?. Berrogei urte
|
baino
gehiago ditu, baina errejimentu oso bat igoko luke.
|
|
|
Euskal Kostaldeko Geoparkeak inoiz idatzi den liburu zoragarriena du bere barruan. Orrialdeak itsas azpian eratu ziren, eta, gaur egun, geruzaz geruza, 13 kilometro
|
baino
gehiago dituen jarraikako liburua osatzen dute itsaslabarretan. Geologoek Lurraren historiako 60 milioi urte baino gehiago irakur ditzakete han, elkarren segidan.
|
|
|
–Kito orduan. Zorrak ordaintzeko
|
baino
gehiago duzu hor.
|
|
|
Hortik aurrera, hipotesi bat
|
baino
gehiago zituen Alsinak berak. Denboran zehar, bata bestearen atzetik bururatu zitzaizkion hipotesi hauek, inuxenteenetik gordineneraino, baina gero, boladaren arabera, lehengo uste garbi hartara itzultzen zen, edo berriro iritzi maltzurragora lerratu.
|
|
|
Tira, ez dugu segituko. Arrazoi bat
|
baino
gehiago dugu gainera ez segitzeko, eta hobe izango dugu dena esatea, ezkutuan ezer ez gordetzea. Arrazoietako bat izan daiteke informazio berririk ez dakarten solasaldi hutsalekin ez dugula luzatu nahi istorioa; beste lan batzuetan elkarrizketek berek izaten dute halako protagonismo bat, haien naturaltasuna lantzen da, haien sinesgarritasuna bilatzen?
|
|
|
«Datu bat jartzearren: 1981ean, euskaldunak %90
|
baino
gehiago zituzten udalerrietan 33.000 lagun bizi ziren. 2011n, 4.000 Oso galera handia da».
|
|
|
alkohol
|
baino
gehiago badu (edo 0,25 mg botatako
|
|
|
1992ko apirilaren 1ean, preso hartu ninduen frantses poliziak, Hegoaldeko errefuxiatu bat gure etxean atxiki genuelako. Lehenagotik ere, aldi bat
|
baino
gehiagotan ukana genuen poliziaren bisita etxean, baina aldi oroz, ondorio txarrik jasan gabe gelditu ginen.
|
|
|
ez badago 5.000 liburu
|
baino
gehiago duen etxerik.
|
|
|
Xabinen lursailaren luzerak zabalerak
|
baino
gehiago ditu. Ondoko baserritarrak, bere zatia merke
|
|
2017
|
|
|
10.000 euroko indemnizazioa jaso zuen adingabeko bakoitzak, sei urtez biktimengana hurbiltzeko debekua ezarri zion epaileak, eta baita urtebete eta lau hilabeteko kartzela zigorra ere. Baina zigorra jasotzerakoan 70 urte
|
baino
gehiago zituenez, espetxera joan beharrik gabe bete ahal izan zuen zigorra apaizak. Iruñeko apezpikuak apartatu egin zuen ofiziotik eta sei urteko inhabilitazioa ezarri zion.
|
|
|
Han zagok erizaindegia, esparruaren muturra erakusten zuen hatzak?. Badiagu mediku bat, albaitaritik medikutik
|
baino
gehiago duen horietakoa, barrez hasi zen?, baina presoak animaliak direnez, bada? –eta algara egin zuen.
|
|
2018
|
|
|
Lotsa ematen dit gizon nagusi honek niri ura zerbitzatzeak, txarto sentitu naiz, eta aldi berean harrituta. Gizon kurdua da eta laurogei urte
|
baino
gehiago ditu.
|
|
|
Jakin.eus webgunean sartu eta. Jakin talde historikoa? atalean Joxe Azurmendiri dagokion produkzioari erreparatuz gero, hitzaurre eta liburu zatien artean ehun idazki
|
baino
gehiago dituela ikusiko du irakurleak, egileak lanerako izan duen tirriaren eta besteen eskarien aurrean erakutsi izan duen eskuzabaltasunaren erakusgarri. Bistan da, beraz, Beltzak, juduak eta beste euskaldun batzuk deritzan liburu honen izateko arrazoia ez dela egilearen edozein lan edonola biltzea.
|
|
|
gehiengoaren kontra. . Ez zeuzkaten erdiak alde eta erdiak aurka; erdiak
|
baino
gehiago zituzten kontra. Nik esaten nuen:
|
|
|
–Hi
|
baino
gehiago dituk baina hi azkarragoa haiz. Burua erabili eta ez ahaztu:
|
|
|
–Hi
|
baino
gehiago dituk baina hi azkarragoa haiz. Burua erabili eta ez ahaztu:
|
|
2019
|
|
|
Laurens mediku frantsesak galdetzen du, eskandalizaturik, nolatan, gizon izeneko animalia jainkozko hori, arrazoiz eta zentzu onez beteriko hori, senti daitekeen emakumearen organo lizunek erakarririk, zeinak humorez lohituak baitira, eta soinaren behe beheko aldean lotsagarriro jarriak?. Orain, bestelako eragin asko daude tartean pentsamendu kristauarekin batera, eta pentsamendu horrek berak molde bat
|
baino
gehiago du, baina hortxe dirau haragiaren gorrotoak, besteak beste mundu puritanoan; argi adierazten da hori, esaterako, Faulknerren Light in August lanean [Argia abuztuan]; protagonistari trauma izugarriak sortzen dizkiote lehen sexu iniziazioek. Literaturan, maiz erakusten da mutil gazte bat okaraino aztoratua lehenbiziko koitoaren ondoren, eta, halako erreakzioak egiaz oso bakanak izaten badira ere, ez da kasualitatea hain maiz deskribatu izana.
|
|
|
Lehendik ere banian susmo txiki bat, egia esan, literaturaz bizi haizelako, zeren literaturaz bizi denak morrontza asko ordaindu behar izaten baititu eta literatura prostituitzen baitu, azken batean. Eta puta bat
|
baino
gehiago duk literatura niretzat: metafisika bat duk, edo erlijio bat, berdin zaidak, eta, keinu ezin adierazkorrago bat zuzentzen zidala, mespretxutik zuena errukitik bezainbat, erantsi zuen?:
|
|
|
giza harremanen munduan karanbola zaila behar baitzuen, zinez, imajinatzea, berak ezkutuan maite zuèn neskari arkakuso, kapar eta zorrien patinaje ikuskizunak atsegin izatea! Eta delituaren korpusa estaltzeko ere, bere buru handi hura, alegia?, problema bat
|
baino
gehiago zuen.
|
|
|
Helduen liburutegia ixtea proposatu da, haurren txokoa mantenduz, limosnatik erabaki politikotik
|
baino
gehiago duen obra berriak erosteko urtean 300 euroko dotazioz. Hain haur gutxi dago ezen jainkotuta dauden; haurren izenean justifikatzen denak ziurra du sostengua, eta horri esker libratu da itxiera totala.
|
|
|
–Ez, alkateak deferentzia hori izan du behintzat 64 urte
|
baino
gehiago dituen instituzioarekin. Baina hamar gurasok sinadurak bilduko balituzte, hor etorriko litzateke, berritzaile bezain jasanezina den egitasmoren batekin.
|
|
|
Etxe honetan, beraz, ez da emakumerik, eta ez da inoiz izan. Raimundo Benvindo Silva zuzentzailea ezkongabea da eta ez du ezkontzeko asmorik, Berrogeita hamar urte
|
baino
gehiago ditut, esaten du, nork nau orain, edo nor nuke nik, nahiz eta, edonork dakien bezala, askoz errazagoa izan maitatzea maitatua izatea baino, eta azken komentario hau, iraganeko min baten oihartzuna dirudiena, orain fidakorren irakasgaia izateko sententzia bihurturik, azken komentario hau, baita hori baino lehen egindako galdera ere, bere kautan egin ditu, hitz gutxiko gizona delako, eta ez... Anai arrebarik ez du, bere gurasoak hil ziren, ez goizegi, ez beranduegi, familia, familiarik gelditzen bazaio, barreiatuta dago, familiaren berririk iristeak, iristen bada, lasaitasun gutxi ekartzen du, aldez aurretik lasaitasunik ez badago, alaitasuna joan zen, doluak ez du merezi, eta benetan berarengandik hurbil sentitzen dituen gauza bakarrak irakurtzen ari den probak dira, dirauten bitartean, maskara kendu beharreko okerra, eta baita ere, batzuetan, berea izan ez zuen kezkaren bat, hor konpon egileak, ohorea beti haientzat da-eta, eta horrelakoa da oraintxe habaila balearrekin duen kezka, berriro gogora itzuli zaiona eta bertatik alde egin nahi ez duena.
|
|
|
Baina pentsatzen jarrita ohartuko gara munduko hizkuntza erraldoiak ez direla horrenbeste. Hizkuntza erraldoitzat joko ditugu ehun milioi hiztun
|
baino
gehiago dituztenak, kontsumo merkatu zabala dutenak eta beren mugetatik kanpo hiztun berrien kopuru esanguratsua dutenak. Zein iturritara jotzen den, aldaketaren bat egon badaiteke ere, hizkuntza erraldoiak honako hauek direla esan genezake:
|
|
|
Ethnologue erakundearen arabera, berriz, 100.000 hiztun
|
baino
gehiago dituzten hizkuntzak 1.384 dira, eta milioi bat baino gehiagokoak 407 Horien artean baditugu, 300.000 hiztun izan arren, estatu hizkuntza ofizial eraginkorren multzoan dauden islandiera bezalakoak; edo euskara baino hiztun gehiago izan arren, egoera soziolinguistiko ahulagoan daudenak.
|
|
|
Ethnologue erakundearen arabera, munduan 7.111 hizkuntza daude; milioi bat hiztun
|
baino
gehiago dituzten hizkuntzak 407 omen dira eta 100.000 eta milioi bat hiztun artekoak, 977 (hauen artean kokatzen du euskara, 750.000 hiztun ematen dizkiolarik, alegia, 16 urtetik gorako hiztunei dagokien kopurua). Euskara, beraz, munduko hizkuntzen artean 400 posizioen artean koka daiteke, hizkuntza gutxituen artean horrenbeste hiztun berri dituenik ia ez baitago.
|