|
2007
|
|
|
Hegoaldeko beste hiriburuekin homologa dezakegun beste berezitasuna da sexuen arabera erabileran dagoen aldearena: euskaraz emakumezkoek gizonezkoek
|
baino
gehiago hitz egitearena, alegia. Hizkuntza erabilera ezberdin horiek behin eta berriz agertzen direla ikusita, horien azpian dagoen funtsa sendoaren susmoa berresten da.
|
|
2008
|
|
|
Gai horretan sakontzeko asmoz, Euskal Herrian etorkizunean zein hizkuntza hitz egitea nahiko luketen galdetu genien. Emaitzak irakurrita, zarauztarren %39, 6k euskaraz soilik hitz egitea nahiko lukete; %22, 2k euskaraz gaztelaniaz
|
baino
gehiago hitz egitea, eta %35ek bietan berdin hitz egitea. Oso gutxik erantzun zuten, %2, 1ek besterik ez, gaztelaniaz soilik edo gaztelaniaz euskaraz baino gehiago hitz egitea nahiago luketela.
|
|
|
Emaitzak irakurrita, zarauztarren %39, 6k euskaraz soilik hitz egitea nahiko lukete; %22, 2k euskaraz gaztelaniaz baino gehiago hitz egitea, eta %35ek bietan berdin hitz egitea. Oso gutxik erantzun zuten, %2, 1ek besterik ez, gaztelaniaz soilik edo gaztelaniaz euskaraz
|
baino
gehiago hitz egitea nahiago luketela.
|
|
2010
|
|
|
16 tarteko gazteen %24k gaztelania adina edo gehiago erabiltzen dute euskara, 1991n %12 baino ez ziren bitartean. bikoiztu egin da gazte horien artean erabilera. zenbat eta gazteago orduan eta gehiago erabiltzen da euskara: hogeita bost urtetik beherakoen artean, etengabe doa beherantz gaztelaniaren erabilera eta gorantz euskara gaztelania
|
baino
gehiago hitz egiteko joera. oro har, adin talde guztiak kontuan hartuta, 1991tik 2006ra bitartean, zazpi puntuz hazi da euskararen erabilera osoa (erabilera osoa da euskara" gaztelania beste"," gaztelania baino gehiago" edo" gaztelania baino gutxiago" erabiltzen dutenen batura). hori bai, alde handiak daude hiru lurraldeen artean. aipaturiko gehikuntza horretan, orde... batetik, batez ere eremu formaletan gertatu da erabileraren gehikuntza, nagusiki osasun zerbitzuetan, udal zerbitzuetan, lan munduan eta banketxeetan. lagunekiko eta seme alabekiko harremanetan ere gehikuntza gertatu da, baina askoz apalagoa. etxeko erabilera mantendu baino ez da egin azken hamabost urteotan:
|
|
|
...kuntza ibero erromaniko bat da, hainbat hizkuntza zeltaren eta latin arruntaren artean azken hori gainjartzetik jaioa, penintsulako ipar mendebaldeko koadrantean. galiziako nazionalitate historikoan, asturiaseko mendebaldean (eo eta navia ibaien artean), leongo mendebaldeko bierzon eta zamorako ipar mendebaldean galiziera erabiltzen duten hiztun guztiak batzen baditugu, gaur egun bi milioi lagunek
|
baino
gehiagok hitz egiten dute galiziera. Caceresko1 ipar mendebaldeko hiru udalerritan bizirik eusten diote galizieraren halako aldaera arkaizante bati, eta bost mila lagun inguruk hitz egiten dute. horrez gain, galiziako milioi erdi emigrantek baino gehiagok beren berezko hizkuntza hitz egiten jarraitzen dute sendi mailan espainiako estatuko beste herri jakin batzuetan eta amerikako zein europako abegi herrietan. iraganean bizi izan zuen erdi aroko urrezko garaiaren ostean (orduan galizian hitz egiten zen hizkuntza bakarra izan ez ezik, latin idatziaren erabilera ere partekatu baitzuen mota guztietako agirietan —literatura, zientzia, historia, administrazioa eta notariotza, eta abar—), galiziako erreinua gaztelako erreinuak (geroko espainiak) xurgatu zuenean, soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain azken horren politika asimilatzailea lekua galtzen eta gaztelania galiziera ordezkatzen hasi zen erabilera ofizialetan.
|
|
2011
|
|
|
Jordi Solé i Camardons – Irudimen eta heziketa soziolinguistikoa. Herrialde Katalanetan heziketa soziolinguistikoa dibulgatzea eta lantzea hizkuntza bat
|
baino
gehiago hitz egiten dituzten etorkinen gorakadak eragindako aldaketa aukera bat izan daiteke hezkuntzako hizkuntza politika berriz pentsatzeko eta hobetzeko. Beraz, aldaketa irudimen soziolinguistikoarekin (eta indarrarekin) egiten bada, AukerA bat izan daiteke. ziur nago etorkizunean askoz ere gehiago sakondu litzatekeela ikasleen hizkuntza motxilaren aprobetxamenduan. horretarako, eeMBren proposamenak eta, bereziki, Hizkuntzen Portfolio Europarra eta hizkuntza biografia bezalako jarduerak aprobetxatu behako dira. ez dira gutxietsi behar hizkuntzak ikasteko euroComrom eta antzeko proposamenak, hizkuntza senean eta iraunkortasun soziolinguistikoan oinarritutako sistema baita. hEziKETA SoziolinguiSTiKo BAT BEhAr DA y zergatik behar da heziketa soziolinguistiko bat?
|
|
|
Hizkuntza bat
|
baino
gehiago hitz egiten dituzten etorkinen gorakadak eragindako aldaketa aukera bat izan daiteke hezkuntzako hizkuntzapolitika berriz pentsatzeko eta hobetzeko.
|
|
|
1.1 Hizkuntza aniztasuna giza mailan eleaniztasuna edo hizkuntza aniztasuna esaten da munduan nahiz gure artean hizkuntza bi edo gehiago elkarren ondoan ukipenean bizi direla adierazteko. egoera komuna izan da betidanik hainbat lekutan, (Indian edo Amazoniako hainbat herritan, Yapu eskualdean esate baterako), eta egoera komertzial nahiz politiko ugarietan ere bai mendeetan zehar. Siguán zenak sarri aipatzen zuen Bartzelonako portuan erdi Aroan hogei hizkuntza
|
baino
gehiago hitz egiten zirela, eta itxuraz elkar ulertzeko arazo handiegirik ez zuten. XIX mendeko nazio/ estaduen eraikitzearen ondorioz nazio bat hizkuntza bat politika zabaldu eta inposatu da, bereziki europan, eta haren eragineko beste herrialde askotan ere bai, estatu Batuetan, esaterako. hainbestekoa izan da ideologia honen eragina eta arrakasta, non zentzuzkoena eta zabalduena den ustea, sentidu komunekoa esango zaio erdaraz, normala, elebakarra izatea dela.
|
|
2015
|
|
|
2 Euskal Herrian 100 hizkuntza
|
baino
gehiago hitz egiten dira https://www.youtube.com/watch, v= r t gk789Tc
|
|
2017
|
|
|
erabilera sustatzeko neurriaren bila" artikulua idatzi dute. bertan, euskal soziolinguisitikaren esparruan ohikoak diren teknika metodologiko hainbaten azterketa kritikoa egin dute, batez ere, hiztun kategorietan eta hiztunen aitorpenetan oinarritzen direnei eginikoak. izan ere, planteatu nahi du azterketa modu horiek errealitate soziolinguistikoa bera sortzen dutela, edo gutxienez, sortzen laguntzen duten elementuak izan daitezkeela. bere iritzian, ikerketa metodologikoetan aldaketa formala gertatu litzateke, besteak beste, praktika linguistikoak lehenesteko kategoria identitarioen gainetik. atal honetako bigarren artikulua Jaime Altuna Ram� rezek idatzi du gazteen euskararen erabilera generoaren aldagaiaren arabera aztertzeko. ikerketa etnografikoa lezoko eta pasai donibaneko 12 eta 16 urte bitarteko nerabeekin egin du, eta ondorioztatu du, batetik, euskararen erabileran genero desberdintasuna badagoela, euskara gehiago erabiltzeko nesken joera berretsiz. eta, bestetik, baieztatu du, hizkuntza erabiltzeko moduak ere ez direla berdinak. bere ikuspegitik, generoa eraikitzeko sozialiazio sexistak, berak, indartzen du sexuen arteko hizkuntzen erabileraren banaketarako joera hori. bat 104 zenbaki honi amaiera emateko oso bestelako gaia duen artikulua aurkezten dugu: Larraitz Uriak, Iñaki Alegriak eta Ander Corralek idatziriko" kode alternantzia aztertzeko hizkuntza teknologien ekarpena". kode alternantzia (code switching) elkarrizketa berean hiztunek hizkuntza bat baino gehiago erabiltzeari deitzen zaio. eta, esan behar da fenomeno oso ohikoa dela hizkuntza bat
|
baino
gehiago hitz egiten diren komunitate linguistikoetan. arazoa da, nolanahi ere, ukipen egoeran dauden hizkuntzen sendotasuna ez dela berdina izaten, eta, beraz, alternantzia horretan, ordezkatze prozesuaren zantzuak detektatu ohi direla sarritan. baina, izatez, aukera modura ere ikus daiteke fenomenoa, esate baterako, alternantzia hori ahuldutako hizkuntzan hitz egiten hasteko modu bat denean. ber...
|
|
2018
|
|
|
Plurilinguismoak pertsonengan jartzen du arreta: hizkuntza bat
|
baino
gehiago hitz egiten duten gizakien ahalmena.
|
|
|
Plurilinguismoa, bestalde, pertsonengan jartzen da: hizkuntza bat
|
baino
gehiago hitz egiten duten gizakien ahalmena.
|
|
2021
|
|
|
" Jatorri atzerritarreko biztanleen hizkuntzak, hizkuntza bizipenak eta jarrerak Gipuzkoan" artikulua idatzi du Belen Uranga Soziolinguistika Klusterrako teknikariak eta Xabier Aierdi soziologoak, oinarrian, izenburu bereko ikerketa kualitatiboaren emaitza nagusiak erakutsiz. Izan ere, Gipuzkoako hizkuntzen mapa proiektuak jatorri atzerritarreko biztanleriaren artean hipotesi mailan 120 hizkuntza
|
baino
gehiago hitz egin daitezkeela aurreikusi zuen, herrialdean erroldatutako biztanle atzerritarren jatorria aztertuta. Ikerketa kualitatibo honek hiztun horiengana hurbiltzeko ahalegina egin du, ezagutzeko zein diren hitz egiten dituzten hizkuntzak, eta euren hizkuntzekiko eta euskara eta gaztelaniarekiko dituzten iritziak, jarrerak eta praktikak.
|
|
|
Errealitatea, ordea, oso konplexua da. Gipuzkoan 120 hizkuntza
|
baino
gehiago hitz egiten edo ezagutzen direlako hipotesia dugu. Ikerketa honetan horietako batzuen errealitatearen berri emateko moduan izan gara.
|
|
|
Gipuzkoan 120 hizkuntza
|
baino
gehiago hitz egiten direlako hipotesia dugu. Hiztun horiek guztiak gainerako guztiek bezala euskara hizkuntza minorizatuaren biziberritzeprozesuaren parte dira.
|
|
|
Gipuzkoako hizkuntzen mapa proiektuak jatorri atzerritarreko biztanleriaren hizkuntza aniztasun handia jarri zuen agerian 2018an eginiko lehen txostenean. Hizkuntzei buruz informazioa jasotzeko protokolo zehatzik ez dagoenez, proiektu horrek hipotesi mailan 120 hizkuntza
|
baino
gehiago hitz egin daitezkeela Gipuzkoan aurreikusi zuen, herrialdean erroldatutako biztanle atzerritarren jatorria aztertuta. Jatorri atzerritarreko biztanleen hizkuntzak, bizipenak eta jarrerak Gipuzkoan proiektuak horiengana hurbiltzeko ikerketa kualitatiboa egin du, ezagutzeko zein diren hizkuntza horiek, baita hiztunek euren hizkuntzekiko eta Gipuzkoan ofizialak diren euskara eta gaztelaniarekiko dituzten iritziak, jarrerak eta praktikak ere.
|
|
|
gaztelania, portugesa, errumaniera, arabiera, txinera, ingelesa, frantsesa, alemana, eta ukrainera (Unzurrunzaga 2007, 9; Uranga et al. 2008, 17 eta ondorengoak). Hain zuzen, hizkuntza horiek 1.000 lagunek
|
baino
gehiagok hitz egin ditzaketela aurreikusi da (Aierdi et al. 2020), betiere populazioaren jatorria aztertuta (ingelesaren eta alemanaren kasuan, hiztun kopuru potentzial gutxiago aurreikusi dira). Hizkuntza komunitate potentzial nagusi horiez gain, urdua edo wolofera hitz egin dezaketen 1.000 lagun baino gehiago ere egon daitezke Gipuzkoan (jatorria Pakistanen eta Senegalen duten biztanleez ari gara, alegia).
|
|
|
Horretaz gain, ondoko hizkuntza hauek mintzatzen dira Azerbaijanen: ...par ekialdeko kaukasiar hizkuntza familiakoak), avarera (familia bereko avar andiar adarrekoa), khinalugera (ipar ekialdeko kaukasiar hizkuntzetan aparteko taldea osatzen duena), talixera, tatera, judeo tatera21, kurduera (irandar adarreko indoeuropar hizkuntzak), hebreera, ukrainera, tatarera etab. Lezgiera, talixera eta avarera hiztunak dira talde handienak (adibidez, lezgieraz 160.000 pertsonak
|
baino
gehiagok hitz egiten dute22), eta lezgiera, talixera, avarera, udiera, khinalugera, tsakhurrera, kurduera eta hebreera eskoletan irakasten dira ikasgai moduan.
|
|
2022
|
|
|
Emakumezkoek gizonezkoek
|
baino
gehiago hitz egiten dute euskaraz adin talde guztietan, adinekoetan izan ezik. Aldea handiagoa da haurretan eta gazteetan.
|
|
2023
|
|
|
Migrazioaren fenomenoaren testuinguruan hizkuntzekiko harremana aztertzerakoan honako gaiak aintzat hartu behar dira: 1) harrera lurraldean hizkuntza bakarra edo gehiago dauden (hizkuntza errepertorioa); 2) hizkuntza bakarrekoa den kasuetan, aldaera bat baino gehiago erabiltzen diren; 3) etorkinek hizkuntza nagusia (edo aldaera nagusia) hitz egiten duten; eta 4) etorkinek hizkuntza bat
|
baino
gehiago hitz egiten dituzten (Moreno Fernández 2009, 141).
|