|
2007
|
|
|
Hori uste dute, behintzat, enbrioi akasdunak birprogramatzen ari diren ikertzaileek. Izan ere, saguetan, enbrioiaren garapenaren lehen faseak izugarri azkarrak dira, gizakietan
|
baino
askoz ere azkarragoak, eta, beraz, pauso batzuk errazago kontrolatzen dira giza enbrioietan.
|
|
|
Tresna hori Elhuyar Fundazioko I+G taldeak garatu du, EHUko Informatika Fakultateko IXA Taldearen laguntzarekin, eta, esan bezala, Internet euskarazko corpustzat erabiltzeko aukera ematen du. Izan ere, Internet corpus erraldoi bat dela esan liteke, euskaraz dagoen edozein corpus
|
baino
askoz ere handiagoa. Gainera, beti ari da eguneratzen eta edukia gehitzen; beraz, hitz berrienak ere kontsulta daitezke.
|
|
|
Erretzaileen kasuan, ordea, tabakoak bikoiztu egin dezake hartutako kadmio kantitatea. Izan ere, nahiz eta tabakoak ez duen, berez, beste landareek baino kadmio gehiago, digestio aparatuan
|
baino
askoz ere gehiago xurgatzen da biriketan. Hainbat ikerketaren arabera, arnastutako kadmioaren% 50 xurga daiteke biriketan, eta elikagaien bidez hartzen dugun kadmioaren kasuan, aldiz,% 5 baino ez da izaten, normalean.
|
|
|
Dirudienez, itsasoa hondoratzearekin lotzen dira eremu tupatsuak. Noizean behin, itsas maila jaitsi egiten zen, eta errekek, itsas mailara iristeko, gogor higatzen zuten ibilgua; horregatik, lehen
|
baino
askoz ere jalkin gehiago iristen ziren itsas hondora.
|
|
|
Teorikoki lehenagotik ezaguna bazen ere, lehenengo Bose Einstein kondentsatua Eric Cornell ek eta Carl Weiman ek lortu zuten, 1995ean. Horretarako, beharrezkoa izan zen ordura arte
|
baino
askoz ere tenperatura txikiagora iristea. Lehenengo laser bidez hoztu zituzten rubidio atomoak, eta, gero, lurrunketaz hozten jarraitu zuten, 170 nanokelvin era (10 K) iritsi arte.
|
|
2008
|
|
|
Jasotako datuek fenomeno misteriotsu bat ulertzen lagunduko dute: zer dela eta biratzen duen Artizarraren atmosferak planetak berak
|
baino
askoz ere azkarrago superrotazioa esaten zaio fenomeno horri.
|
|
|
2004ko martxoan, muskuiluen ugaltze aparatua aztertzen ziharduen EHUko ikertzaile talde batek zerbait harrigarria aurkitu zuen Urdaibaiko itsasadarrean: muskuilu hermafroditen proportzioa ohi ez bezain altua zen, normaltzat jo zitekeena
|
baino
askoz ere altuagoa. Aurkikuntza horrek, alabaina, ez zituen ikertzaileak ustekabean harrapatu:
|
|
|
Javier Armentia astrofisikariaren iritziz, neurri batean, ez da harritzekoa halakoak gertatzea, egitasmoa oso handia baita, eta, halakoetan, faktore askok eragiten dute ibilbidean, eta normala izaten da norabidean eta epeetan aldaketak izatea. Nolanahi ere, kasu honetan, aldaketak aurreikusitakoak
|
baino
askoz ere handiagoak izan dira.
|
|
|
Orain, 2010ean jarri du muga NASAk, baina 2012a ere aipatzen dute batzuek... Edonola ere, zerikusi gutxi izango du hasierako bertsioarekin, orduan
|
baino
askoz ere modulu gutxiago izango baititu.
|
|
|
Javier Armentia astrofisikariaren ustez, neurri batean ez da harritzekoa proiektua aldatzea eta atzeratzea, baina aldaketak aurreikusitakoak
|
baino
askoz ere handiagoak izan dira. A. Galarraga
|
|
2009
|
|
|
Seinalea zirkuituaren barruan dagoen hurrengo neuronara transmititzen da. Horrela, ikertzaileek elektrodoekin
|
baino
askoz ere hobeto ikusten dute neuronen jarduera.
|
|
|
Gainera, proteina aztertuta jakin zuten zenbat neuronak hartzen zuten parte oroitzapenen sorreran, eta frogatu zuten uste
|
baino
askoz ere gutxiago zirela: 100 bakarrik ziren (hipokanpoko eremu horretan 1 milioi neurona daude).
|
|
|
Hainbat ezbehar eta iruzur tarteko, diruak ihes egin zion. Eta 1874an ez zuen berritzerik izan hiru urte lehenago eskatutako bere teletrofonoaren patente eskaria patentea bera
|
baino
askoz ere merkeagoa. Handik bi urtera, sumina sentitu zuen, gazte eskoziar batek patentatutako asmakizunaren berri izan zuenean.
|
|
|
Mendekotasun hori are handiagoa da EAEn. Elektrizitate sorkuntza zentral termikoetan dago oinarrituta, eta berriztagarrien ekarpena Nafarroan
|
baino
askoz ere txikiagoa da; zentral termikoena baino zortzi aldiz txikiagoa, hain zuzen.
|
|
|
Horri esker jakin zuen elementu batzuk ezohiko kontzentrazioetan zeudela. Zehazki, nikel, kobre, kromo, antimonio eta selenio kantitateak normalean
|
baino
askoz ere handiagoak ziren. Smitek jatorri estralurtarra izan zezaketela susmatu zuen.
|
|
|
Adibidez, Europan kontsumitzailearen iritzia errespetatzen den itxura eman nahi dute. Beste herrialde batzuetan, adibidez AEBn, merkatu kideek kontsumitzaileak
|
baino
askoz ere garrantzi handiagoa dute.
|
|
2010
|
|
|
Ordutik, 26 urte igaro dira, eta garbi dago Heckelerrek ez zuela asmatu. Denbora tarte horretan, ikertzaileek ez dute amore eman, eta txertoa lortzeko ikerketek ez dute etenik izan, baina begi bistakoa da hasieran uste zutena
|
baino
askoz ere zailagoa izaten ari dela.
|
|
|
Nabarmenetako bat mutatzeko eta konbinatzeko duen gaitasuna da. Ezagutzen diren beste birus patogenoak
|
baino
askoz ere aldakorragoa da, eta, horren ondorioz, birusaren aldaera genetiko asko daude barreiatuta mundu osoan. Ikertzaileen esanean, infektatutako pertsona bakar baten gorputzean GIB mota gehiago daude gripe izurri batean mundu osoan sortzen diren gripe birus motak baino.
|
|
|
Ura zenbat eta hotzago, orduan eta handiagoa oxigeno isotopoen proportzioa. Horregatik, urteko batezbestekoa
|
baino
askoz ere zehatzagoa da txirlen oskolen bitartez lortu daitekeen erregistroa. Tenperaturak astebetez azpiko bereizmenarekin azter daitezke, eta txirla handiekin eguneroko informazioa ere eskura liteke.
|
|
|
Pazientearentzat ez inbasiboak
|
baino
askoz ere gogorragoak dira sentsore horiek, beraz, baina jasotako seinalea garbiagoa eta zehatzagoa da, Ramosen esanean. Elektrodoak kanpoan ezartzen direnean beti sartzen da zarata; erraza da pazientea pittin bat mugitzea, kableak ukitzea, edo bekainak altxatzea, eta seinale horiek guk detektatu nahi duguna estal dezakete.
|
|
|
Horrez gain, irudien ezagutzarako ere interesatzen zaio BCIa ejertzitoari. Izan ere, garunak edozein ordenagailuk
|
baino
askoz ere azkarrago topatzen du bilatzen duen irudia beste askoren artean. Hori gertatzen denean, seinale bat sortzen da garunean, eta hori BCIaren bidez ikus daiteke.
|
|
|
Isatsik izango ez balute, ez ginateke konturatuko kometak existitzen direnik, edo aurkitu ziren garaian
|
baino
askoz ere beranduago aurkituko genituzke, ikusteko oso zailak direlako dio Kristina Zuza EHUko astronomoak. Kometa izena, gainera, hortik dator; kometes hitzak grekoz astro ileduna esan nahi du.
|
|
|
Asko idatzi da enkriptazio kuantikoa kodetze sistema perfektua dela esateko, eta ideia hori oso zabalduta dago, baina ez da egia. Adituek askotan azpimarratu dute enkripatzio sistema guztiek dutela puntu ahul bat; hala ere, egia da enkripatzio kuantikoa beste edozein metodo
|
baino
askoz ere seguruagoa dela, alde handiz, gainera, eta, beraz, itxuraz ezin da kuantikoki kodetutakoa deskodetu.
|
|
|
Ingalaterran, burdina altzairu bihurtzeko Bessemer labea asmatu zuten 1856an. Labe hori gainerako guztiak
|
baino
askoz ere eraginkorragoa zen; beste bihurgailuek zortzi orduan egiten zutena hark hogei minutuan egiten zuen. Horrek sekulako iraultza ekarri zuen siderurgian, beste inork baino altzairu gehiago eta merkeago ekoizteko aukera ematen baitzien.
|
|
|
Bestalde, telefonia mugikorreko antenen inguruan egiten diren neurketek erakusten dute igortzen duten potentzia dentsitatea ezarritako gehienezkoak baino askoz txikiagoa dela. Esate baterako, Espainiako Industria Ministerioaren datuetan, 2007an Madrilgo erkidegoan neurtu zen balio handiena, eta 2,32. W/ cm2 izan zen; hau da, ezarritako gehienezko muga (450. W/ cm2)
|
baino
askoz ere txikiagoa (193,9 aldiz txikiagoa).
|
|
2011
|
|
|
Ikertzaileek ugalketa tratamenduetan baztertutako berrehun obulu aztertu dituzte masa espektrometriaz, eta, artikuluan, geruza peluzidoaren karbohidrato jakin baten garrantzia nabarmendu dute. Sialyl lewis X du izena, eta gainerako zeluletan
|
baino
askoz ere ugariagoa da obuluan; hain zuzen, guztiz estaltzen du obuluaren azala.
|
|
|
Esaterako, Asturiasko El Sidrón eko aztarnen analisi genetikoa egin dutenean, ohartu dira arren arteko ahaidetasuna emeen artekoa
|
baino
askoz ere handiagoa zela. Hortik ondoriozta daiteke taldetik kanpoko emeak aukeratzen zituztela haurrak izateko.
|
|
|
Gero, detektatutako seinalea informazio digital bihurtzen dute. Informazio hori orain arteko behatokiek lor zezaketena
|
baino
askoz ere zehatzagoa denez, fisikaren arlo horretan aurrerapauso handiak emango direla espero dute zientzialariek; adibidez, eguzkiaren, supernoben eta materia ilunaren ezagutzan.
|
|
|
Esate baterako, argi ikusgaian ikusezinak diren galaxia populazioak hauteman dituzte, hauts hodeietan bilduta. Big Bangaren ondorengo lehen 2.000 milioi urteetan eratu ziren, eta, haietan, gaur egun
|
baino
askoz ere abiadura handiagoan sortzen ziren izarrak, 10 aldiz azkarrago Esne Bidean urtean izar bat sortzen da, gutxi gorabehera. Galaxia horien azterketa oso baliagarria izango da sare kosmikoaren eraketa ulertzeko.
|
|
|
Horregatik, hemen dagoen biodibertsitate mailak Europa mailako itsas korridore nagusietako bat izateko aukera ematen du, dio Etxebarriak. Jaizkibel Ulia eremua Deba Zumaiakoa edo Lapurdiko itsas eremua
|
baino
askoz ere aberatsagoa da.
|
|
2012
|
|
|
Hain urrutira joan gabe eta bi sexu bakarrik izanda ere, batzuk gameto handi eta bakanak sortzen eta besteak gameto asko eta txikiak ekoizten espezializatuta egoteak asimetriak dakartzala esplikatu du Elosegik: Emeak arrak
|
baino
askoz ere gehiago inbertitu du bere gametoan, eta ez bakarrik energetikoki. Hain zuzen, galdutako aukerak ere inbertsio bat dira; hau da, emeak, ernaltzean, denbora tarte luze baterako berriro ernari geratzeko aukera galtzen du, eta hori ez zaio gertatzen arrari.
|
|
|
Hortaz, emeentzako ugalketa oso garestia da, eta guretzako [arrentzako], askoz ere merkeagoa. Gainera, emeak haurdunaldian eta edoskitze garaian egiten duten inbertsioa arrena
|
baino
askoz ere handiagoa da. Horrek ekarri du, besteak beste, lehia intrasexuala arren kasuan, eta sexu dimorfismoa, hau da, arrak eta emeak itxura aldetik eta beste zenbait arlotan desberdintasun ugari izatea.
|
|
|
Fanoren ustez, ordea, jende askok ez daki giza espeziean jokabide homosexuala beste primateetan
|
baino
askoz ere gutxiagotan azaltzen dela. Hain zuzen ere, primateetan eta ugaztun askoren artean, jokaera homosexuala ohikoa da. Hala, Federico Guillén Salazar primatologoaren arabera, nabarmentzekoa da zeinen heterosexualak garen gure inguruko pertsonak [alegia, orain, eta gure kulturan], beste primateekin alderatuta.
|
|
|
Lehen
|
baino
askoz ere gutxiago. Gutxiago, irakaskuntzaren zama handitu egin delako, familiarena ere bai...
|
|
|
Aurrerapen horien guztien ondorioz, tumorigenesi prozesuaren ezagutza nabarmen sakontzen ari da. Hedapen klonalaren eredu klasikoak bere balioari eusten badio ere, ikerketa berriek agerian jarri dute uste
|
baino
askoz ere handiagoa dela tumoreen konplexutasuna bai maila zelularrean, bai maila genetikoan. Esate baterako, tumore mota batzuetan minbiziaren zelula amak identifikatu dira, zeinek tratamendu ostean tumorea birsortzeko gaitasuna baitute.
|
|
|
haien ingurua eta bizimodua, zer tresna erabiltzen zituzten... Bion esparruak osagarriak dira; hala, lehen
|
baino
askoz ere hobeto ulertzen ditugu labar artea eta haren garaia.
|
|
2013
|
|
|
Argi zegoen: jakin gabe, azukrea
|
baino
askoz ere gozoagoa zen konposatu berri bat sortu zuen laborategian. Eta laborategitik eskuak garbitu ere egin gabe atera zenez...
|
|
|
Dena dela, erditzearen ingurukoak baino larriagoak iruditzen zaizkio menopausiarenak. 1990ean kongresua egin genuenetik 2002 arte, ordezko hormona terapia zabalduta zegoen erabat, frogatu zen arte mesede
|
baino
askoz ere kalte handiagoa egiten zuela. Zer gizon medikalizatzen dute?
|
|
|
Ikerketan, 170.000 etxeetako datuak eta supermerkatuetan 250.000 erosleri egindako inkestak aztertu dituzte, eta ikusi dute janari osasungarriak erosteko laguntza dutenek gainerakoek
|
baino
askoz ere janari azukredun, frijitu eta eraldatu gutxiago erosi eta kontsumitzen dutela.
|
|
|
Hala, autismoa uste den
|
baino
askoz ere ohikoagoa da. Horregatik, Fuentesentzat ez da harritzekoa Obamak osasun arloko hiru lehentasunen artean sartu izana, minbiziarekin eta zahartzearekin batera.
|
|
2014
|
|
|
Nonbait, hasieran uste zutena
|
baino
askoz ere konplexuagoa da oreka lortzea, kasu bakan batzuetan emaitzak onak izaten ari diren arren, adibidez, beherako larriak eragiten dituen Clostridium difficile bakterioaren aurka.
|
|
|
Baina, horrelakotan, forja tradizionala eta injekzioa dira aluminiozko piezak egiteko modu arruntenak; solidoan, bata, eta guztiz likidoan, bestea. Egoera erdi solidoan egiteak, ordea, forjan baino pieza askoz ere konplexuagoak lortzeko aukera ematen du, eta, era berean, guztiz likido denean
|
baino
askoz ere porositate txikiagoa eta propietate mekaniko hobeak lortzen dituzte.
|
|
|
Zehazki, 2012an, infekzio berrien% 56 horren ondorioz izan ziren, eta gauza bera gertatu zen iaz ere. Arrillagaren esanean, intzidentzia hori guztiz neurrigabea da, praktika hori duten pertsonak sexu harremanak dituztenen erdiak
|
baino
askoz ere gutxiago baitira. " Horregatik, une hauetan horrek bereziki kezkatzen gaitu".
|
|
|
Kataluniako Onkologia Institutuko epidemiologoa da Fernndez, eta hark zuzendutako ikerketen emaitzek erakutsi dute zigarro elektronikoak ohikoak
|
baino
askoz ere nikotina gutxiago askatzen duela airera (gutxi gorabehera, 10 aldiz gutxiago). " Baina askatu, askatzen du", azpimarratu zuen Fernndezek.
|
|
|
" Baina askatu, askatzen du", azpimarratu zuen Fernndezek. Eta oso erraz hedatzen dela gehitu zuen" Jendeak tabakoaren kearekin eta usainarekin lotzen du tabakoa erretzeak askatzen dituen substantzien hedapena, baina nikotina kea eta usaina
|
baino
askoz ere gehiago hedatzen da. Egin kontu:
|
|
|
Horrenbestez, ondorioztatu zuen zigarro elektronikoaren erabiltzaileen ingurukoek esposizio pasiboa jasaten dutela; ohikoarekin
|
baino
askoz ere txikiagoa, baina nahikoa ezeztatzeko ur lurruna baino ez duela askatzen.
|
|
2015
|
|
|
Komunitate batentzat da, euskararen eta euskal kulturaren komunitatearentzat. Hori muga geografikoak
|
baino
askoz ere zabalagoa da.
|
|
2017
|
|
|
Francis Crick ek, DNAren egituraren aurkitzaileetako batek, ordea, kezka bat adierazi zuen, duela jada 20 urte: nola da posible proteinek zelula bizietan irauten dutena
|
baino
askoz ere gehiago irautea oroitzapenek. Izan ere, sinapsietako proteinek bi hilabete irauten badute, nola manten daiteke urteetan zehar oroitzapen bat kimikoki?
|
|
|
Bakterioetan ere badaudela ikusita, badirudi prioiak uste zena
|
baino
askoz ere zabalduago daudela naturan, eta eukariotoak sortu aurretik azaldu zirela, duela 2.300 milioi urte baino gehiago. Baina nondik ote datoz proteina misteriotsu horiek?
|
|
2018
|
|
|
Horrenbestez, bi aukera daude: tresna horiek gizaki modernoak egindakoak dira, eta, beraz, uste zutena
|
baino
askoz ere lehenago hedatu zen Asian; edo hango gizakiek teknika hori garatu zuten, Afrikako gizaki modernoek eta Europako neandertalek garatu zuten garai berean.
|
|
|
26 ornodun espezie aurkitu dira; anfibioak, krokodiloak, dortokak, muskerrak, martsupialioak, primateak, karraskariak, karniboroak, eta, ugarienak, perisodaktiloak eta artiodaktiloak. Perisodaktiloek eta artiodaktiloek gaur egun
|
baino
askoz ere aniztasun handiagoa zuten, eta oso desberdinak ziren, dio Badiolak. Adibidez, egungo artiodaktilo askotan ohikoa da adarrak izatea; garai hartan, ez zuten adarrik.
|
|
|
Horrez gain, asko aurreratu da diagnostikoan. Birusa identifikatzeko metodo berriei esker, lehen
|
baino
askoz ere azkarrago jakiten dute zer motatakoa den agertutako birusa. Zer birus den jakin bitartean, berrogeialdia ezartzen da.
|
|
|
Horrenbestez, gaur egun oraindik pandemia arriskua badagoen arren, hari aurre egiteko neurriak garai hartan
|
baino
askoz ere ugariagoak eta zorrotzagoak dira. Hala ere, adituak erne egon behar dela ohartarazi dute.
|
|
|
Basaras baikorra da, dena den: Duela ehun urte
|
baino
askoz ere modu eraginkorragoan erantzun dezakegu orain.
|
|
2020
|
|
|
Ezagutu, ezagutzen nituen hemen ere, baina urrutitik. Han konturatu nintzen ti ta batean gure egunerokotasunean txertatuko zirela, eta hala izan zen, espero nuen
|
baino
askoz ere lasterrago eta sakonago, gainera.
|
|
|
Aire librean eta bakarka egitea dira neurri orokorrak, baina oso ikerketa gutxi egin dira, berariaz, kirolaren gainean. Egin den bakarrenetakoak, gainera, kezka handia piztu zuen, gomendatutako 1,5 metroko tartea
|
baino
askoz ere handiagoa utzi behar zela ondorioztatu baitzuten, bata bestearen atzetik joatekotan korrika zein bizikletan: korrika, 10 metro, eta bizikletan, 20.
|
|
|
Metodo horrez gain, Basarasek aipatutako beste test mota bat ere erabiltzen ari dira kutsatutakoak identifikatzeko. Test arinak edo azkarrak deitzen zaie, eta aurrekoek
|
baino
askoz ere denbora gutxiago behar dute emaitza emateko: haiek 4 ordu behar dituzte; arinek, 10 minutu.
|
|
|
Espainiako Osasun Ministerioak 60.000 test serologiko egingo dituela iragarri du, eskualde guztietan banatuta, bi txandatan, eta 21 eguneko tartearekin. Adrian Hugo Aginagalde Llorente Medikuntza prebentiboan eta Osasun Publikoan adituaren arabera, test kopuru esanguratsua da, orain arte egin direnak
|
baino
askoz ere handiagoa, eta emango dituen datuak oso baliagarriak izango dira pandemiaren neurria ezagutzeko, Zaintza Epidemiologikoak dituen beste informazio sistemenekin batera (ospitaleratutakoak eta lehen arretakoak; intzidentziarako). Horretarako, baina, denbora da, eta, gainera, aterako duen argazkia aldatzen joango da denborarekin.
|
|
|
41.000 urte dituela kalkulatu dute. Baieztatuz gero, orain arte aurkitutako zaharrena
|
baino
askoz ere lehenagokoa izango litzateke.
|
|
|
Irrati telemetriarekin, puntuz betetako mapak lortzen dira, alegia, okila zer leku zehatzetan egon den adierazten duten puntu guztiak. Aurreneko ezustekoa izan da ikustea zer azalera handia erabiltzen duten, bibliografian aurkitzen diren lurraldeak
|
baino
askoz ere azalera handiagokoak baitira. Nafarroan aztertutako lurraldeen batez besteko azalera 225 hektareakoa da, eta bakarren bat 500 hektareara ere iristen da!
|
|
|
Del Pradok, bere aldetik, haragia ekoiztean sortzen diren berotegi efektuko gasen kantitatea neurtzeko sistemak kritikatu zituen. Izan ere, hausnarkariek, isolatuta, haragitarako erabiltzen diren beste espezie batzuek (txerriak, hegaztiak?)
|
baino
askoz ere gehiago isurtzen dute, batez ere, zelulosaren digestioan sortzen den metanoagatik. Alabaina, ekoizpen sistema osoaren inpaktua aztertuz gero, ondorioa bestelakoa da, ekoizpen mota nolakoa den, asko aldatzen baita isuritako gas kantitatea, eta, beraz, berotegi efektuan sortutako inpaktua.
|
|
|
Denborarekin, ordea, ikertzaileek frogatu dute birusa, ahotik kanporatzen diren tantaxketan ez ezik, aerosoletan ere garraiatzen dela. Aerosolak tantaxkak
|
baino
askoz ere txikiagoak dira, airean denbora gehiago irauten dute, eta urrunago iristen dira. Hortaz, bi metroko tartea ez da nahikoa infektatuta dagoen pertsona batek beste bat ez kutsatzeko, zintz edo eztula egitean, hiz egitean, edo, besterik gabe, indarrez arnastean.
|
|
|
Berehala konturatu ziren, ordea, txiripa hutsa izan zela. Espero
|
baino
askoz ere txikiagoa zen X Planeta hura, eta ezinezkoa zen planeta nano hark Uranoren eta Neptunoren orbitetan eraginik izatea.
|
|
|
Kataluniako ikertzaileek ohartarazi dutenez, oso litekeena da populazioaren ehunekoa are txikiagoa izatea, langile horien kutsatzeko arriskua askoz handiagoa baita gainerakoena baino. Horrenbestez, talde immunitatea lortzea zenbaitek uste zutena
|
baino
askoz ere urrutiago dago, eta ezinbestekoa da oinarrizko prebentzio neurriei eustea.
|