|
2000
|
|
|
Mugimendua adieraztendutenaditzenmendekoaditz izenaadlatibo markaz dakar ia beti, ekialdeko bizkaieran ohidenez,
|
baina
mendebaldeko bizkaieran bezalainesiboandaudenesaldibakanbatzukereaurkituditugu:
|
|
|
Venezuelara alde egin nuen. Santanderren hartu nuen ontzia, gerra garaian Arroxelara joateko hartu nuen leku berean...
|
baina
mendebalderantz. Nire bizitzako bidegurutzeetako bat zirudien Santanderko leku hark.
|
|
2001
|
|
|
Abstraktua, subjektiboa eta pertsonala da,
|
baina
mendebaldeko gure zibilizazio honetan badira oinarrizko zenbait elementu zoriontsu izateko beharrezko direnak: osasun ona, asebetetzen gaituen lana, maitasun, afektibitate eta familiako bizitza aberatsa, betetzen gaituzten lagunak, zaletasunak garatzeko denbora eta aukera, egoera ekonomiko ona, ongizate psikologiko eta emozionala...
|
|
2003
|
|
|
Atlantiko aldeko elikaduraz, iturri idatzietan, Estrabon aipatu da sarri atlantiar zonaldeari dagokionz, ahunzki eta ezkur irina jaten zutela aipatzen zuelarik. Telesforo Aranzadiren ustez hau ez zen horrela,
|
baina
Mendebaldean artearen ezkurrak jan izan dira (gozoagoak direnak). Beharbada artea hedatuagoa egon zen antzina (toponimia ugariak dioskunez) eta gero gutxitzean, utzi egingo ziren haritzarenak.
|
|
|
Le Monde egun karian idatzitako kronikan Jean Lacouture kazetari eta historialari ezagunak zera azpimarratu zuen: UEU oraindik udakoa zela,
|
baina
mendebaldeko hizkuntzarik misteriotsuenak merezi zuela goi mailako irakaskuntzaren abiapuntua izatea. Antolatzaileek (Haritschelhar eta Goihenetxe) bi irizpide jarraitu zituzten.
|
|
2008
|
|
|
|
baina
mendebaldea ere gero eta interesatuago dago
|
|
2009
|
|
|
Horrek esan nahi du euskarak lotura estua izan duela naturarekin? Uste dut beste hizkuntzetan zertxobait berdin egin zutela dio Peillenek
|
baina
mendebaldeko gure auzo mintzairetan etimologia galdu duten hitzak hizkuntza klasiko batetik (grekoa, latina) gehiago hartu dituztela. Adibidez, euskaldun zaharrek ez zuten gogo hitza arnas hitzarekin lotu; hizkuntza erromanikoetan spiritus eta anima arnas hartzearekin lotuak dira eta Elizako latinak gure hizkuntzan sartu ditu.
|
|
2011
|
|
|
–So egizu. Xabierrek, gar bitxi batek harturik?. Ekialdeko glaziarra ilunpean dago jada,
|
baina
mendebaldean agerian dira Diamond, Heim eta Kersten glaziarrak. Decken glaziarreko 40 metroko pareta urdin turkesak ere nonbait izanen dira.
|
|
|
—Ez dakit, zu hangoa zara
|
baina
Mendebaldea ere ezagutzen duzu
|
|
2012
|
|
|
Margaret Mead() Antropologo kultural honen azterlanek agerian utzi zuten nerabezaroaren ezaugarri nagusia dela etapa gatazkatsua eta errebeldiakoa izatea,
|
baina
mendebaldeko munduan soilik; izan ere, gainerako gizarteetan, haurra helduarengandik banantzen duen oztopoa gainditzeko balio duten trantsizio errituak egiten baitira. Horretarako, Samoako gazteei buruzko azterlanean oinarritu zuen ikerketa.
|
|
2013
|
|
|
Zergatik orain, zein interes dauka Turkiak? Ez da Europari erakusteko neurri kosmetikoen sasoia,
|
baina
mendebaldeak, AEBek bereziki, pisu handia daukate Ankaran oraindik ere. Amets neo otomanoa inoiz baino indartsuago dago, Turkiak eskualdeko potentzia izan nahi du.
|
|
|
Bilduma nahiko goiz bukatu zen, 438 urtean, alegia. Egiatan, lana Inperioaren ekialdeko zatirako pentsatuta zegoen, bertan betearaziko zelakoan;
|
baina
mendebaldeko gunera ere kopiak bidali ziren, eta, bertan, enperadore Valentiniano III.ak eta senatuak testua onetsi behar zuten.
|
|
|
Jordi Sabaté 1 NFC NFC teknologia maiz erabiltzen den arren Japonian eta Korean, Mendebaldean oraindik hasiberria da Teknologia mugikorrak hurbileko informazioa txip baten bidez transferitzea Gero eta datu gehiago gordetzeko eta informazioa jasotzen duen beste txip batekin partekatzeko gai da. Near Field Communications edo NFC. Duela urte batzuk garatu ziren, eta Japonian eta Korean maiz erabiltzen dira mugikorrarekin ordaintzeko metroan edo kioskoan,
|
baina
Mendebaldean oraindik hasiberriak dira. Bartzelonako Mobile World Congress (MWC) iraganean, NFC teknologia izan zen gai nagusietako bat, sektoreko enpresa handiek, Sony buru dutela, mugikorretan sartzea eta saltoki eta ikuskizunetan erabiltzea normalizatzea.
|
|
2014
|
|
|
espioi lanak egin nahi izatea egotzi zieten. Moskuk aurretik ere ohartarazi zuen halako misio batek ekialdeko autonomiaren aldeko ekintzaileen onespena behar zuela,
|
baina
mendebaldeko mandatari militarrak euren kabuz abiatu ziren Slovianskera. Han nagusi diren talde errusiazaleek gatibu hartu zituzten, eta haien esku egon dira atzora arte.
|
|
2015
|
|
|
azken egunetan balioaren %70 galdu du. Protesta ugari eragiteaz gain, herritarrek supermerkatuetara jo dute trumilka, janaria erosteko diruak oraindik balio gehiago galdu aurretik.Kiebran sartzeko zorian da Ukrainako ekonomia,
|
baina
Mendebaldeak mila milioika euroko erreskate plana prest du eragozteko.
|
|
|
Dena dela, antikomunismo sutsu hori ez da muntarik gabeko kontua, niri axola gutxi bazidan ere. Ni re lagunari, esan bezala, jasanezina egiten zitzaion Kundera,
|
baina
mendebaldeko kritika ofizial guztiak, berriz, jainkoen pare jartzen zuen, XX. mendearen bigarren erdiko idazlerik handiena zela eta ha lakoak (zenbat idazle egin ote ditu kritikak ez dakit nongo edo badakit noizko idazlerik handiena?). Egia da badituela, bere joera politikoaz gain, beste dohain batzuk eztabaidaezinak; azken batean, Europa Ekialdetik etorritako disidente guztiek ez zuten lortzen, hori eta horrenbestez, bere obrak mendebaldeko hizkun tza guztietara itzultzea, are gutxiago salmentetako izarrak bilakatzea.
|
|
|
Sobietar Batasuna desagertzeak eta Gerra Hotzaren amaierak Ekialde Hurbilean beti presente egon den
|
baina
Mendebaldearentzat ezezaguna den islamismo politikoaren garrantzia areagotuko dute.
|
|
|
Gure ingurunearen tonu politikoa, aldarte aurrerakoi, superkritiko eta alternatiboa, oso gure sentitzen dugu,
|
baina
mendebaldeko herri aberatsetako moda olatu jakin baten subproduktu bat ere bada neurri handian. Gerra handiaren osteko Kaliforniako sukarrak oro (joera estetikoak, bizi estiloak, mota guztietako mugimendu eta jarrera anti ak, boladatxo ideologiko, espiritual, intelektual nahiz aktibistak), nahiko mimetikoki etorri dira hona, apur bat beranduago, eta asko jatorrian modaz pasa direnean hemen sustraituta geratu.
|
|
2016
|
|
|
Lehen 38 neurria aipatu duzue eta mendebaldeko emakumeok bizkarrean daramagun motxilaz ere hitz egin duzue. Beste kulturetako diskriminazioa kritikatzen dugu,
|
baina
mendebaldeko emakumeek ere zapalkuntzak bizi ditugu. Legitimatuta gaude besteen zapalkuntzez hitz egiteko?
|
|
|
Gainera, ebolaren gizarte irudikapeneko pertsonaiei dagokienez, aurreko ikerketetan bezala (Wagner Egge, 2011) izurrite honetako bilauak alde batetik industria farmazeutikoa eta komunikabideak izatea espero dugu,
|
baina
Mendebaldean kutsatzeak gertatu ahala baita Mendebaldeko herrietako gobernuak ere (Washer, 2006). Bigarrenik, ebolak sortutako arrisku hautemateari dagokionez, mundu mailako arrisku gisa hautematea espero da, arrisku gizartearen barnean (Beck, 1992).
|
|
|
Harrigarria gerta daitekeen arren, Euskal Herritik kanpo emandako urteak ez ziren eragozpen izan Zumarragak euskara nasai eta osasuntsua erabiltzeko: Mitxelenak Zumarragaren sintaxia azpimarratu zuen, eta Zuazoren aburuz aski argi dago Zumarragaren euskara Durangoko euskara bera dela, zaharkituagoa,
|
baina
mendebaldeko euskalkien ezaugarriak arras ongi erakusten dituena:
|
|
2017
|
|
|
–Ekialdeko glaziarra ilunpean dago jada, errezitatu du?,
|
baina
mendebaldean agerian dira Diamond, Heim eta Kersten glaziarrak. Nonbait izanen dira Decken glaziarreko 40 metroko pareta urdin turkesak ere.
|
|
|
L. L. Bonapartek XIX. mendean uia epentesia bildu zuen eta zenbait berriemailek u bokala, ezondoko hizkeretan bezain argiki, baina palatalizaturik ere ahoskatzen zutela zioen. Gaur egun epentesihau gorde da,
|
baina
mendebaldeko behe nafarreran kokatzen zuen eta gure eremuarekin mugan denUztaritzeko eskualdean jadanik agertzen zen ua emaitza ere sartu da gure eremuan. Ondoko taulan, hizkuntzalari frantsesaren eta gure datuak laburbildurik adierazi ditugu:
|
|
2018
|
|
|
Biehlen hilketagatik zigortu zituzten lau gizonak aske utzi zituzten Egia eta Errekonziliazio prozesuari jarraituz. Magonaren nobelak ez du hiltzaileen jarrera zuritzen,
|
baina
Mendebaldearen onarpenarekin apartheid ak Cape Towneko komunitate beltzari inposaturiko neurri zorrotzen barruan aztertzen du gertaera. Era berean, adiskidetzearen garrantzia azpimarratzen du arrazen arteko gatazka gainditze aldera.
|
|
|
Literatur Nobel sariaren epaimahaiak komunikabideetara igorritako oharraren arabera, Mo Yanek" herri istorioak, historia eta garaikidetasuna errealismo magikoarekin" trebeki uztartu izana goraipatu zuen, eta gaur egun Txinako idazlerik garrantzitsuena dela gaineratu. Egiazki, obra oparoa du egileak haren azken lanetako bat, Shïngs píláo (Bizitzak eta heriotzak nekatu egin naute, 2006) 42 egunean idatzi zuen,
|
baina
Mendebaldean, zinemara egokitu dizkioten bi eleberrirengatik da batik bat ezagun, biak ala biak Zhang Yimouk zuzenduak: Hong gaoliang jiazu (Basarto gorriaren klana, 1986) eta Shifu, yuelaiyue yuomo (Shifu, edozer egingo zenuke barre egitearren, 1999); azken hori euskaratzeko beka jasoko du aurten Jokin Zaitegi sariketaren irabazleak.
|
|
|
Omar Khayam pertsiar matematikari, filosofo, fisikari, geografo, astronomo eta poeta izan zen. Haren obra zientifikoa erraldoia da,
|
baina
Mendebaldean poeta moduan da ezaguna, Edward Fitzgeralden eta gero beste askoren bertsioei esker.
|
|
2019
|
|
|
Ohar hau garrantzitsua da, euskarazko buru bihurkariak joera tipologiko unibertsalen emaitza izateko aukera ezeztatzen ez badu ere, murriztu behintzat egiten baitu. Bertze modu batera adierazita, euskararena munduko hizkuntzetako joera tipologikoen isla dateke,
|
baina
mendebaldeko Europan horren ezaugarri ezohikoa izateak bertzelako azalpena bilatzera bultzatzen du. Gai honi 1.2 eta 2 ataletan helduko zaio berriz.
|
|
2021
|
|
|
Tradizioan baditu agerraldi batzuk (Orixe, Axular, Mendiburu, Iraizoz, Zabala), baina bakanak dira, eta gaurko testuetan ez da ageri. Berean maizago erabili izan da Iparraldean,
|
baina
mendebaldeko testu batzuetan ere ageri da: Oraintxe berean iragan dituk hemendik (Larzabal); Oraintxe berton goazen, bada, Betleemera (E.
|
|
|
36.7.2f Badira, azkenik, bestelako denbora adiera bat izanik, inoiz aurrekotasuna adieraz dezaketen formak. Hala, gorago ikusi dugun moduan, tu orduko formak erdialdeko euskalkietan ‘jadaneko’ gertakaria seinalatzen du (§ 36.5.2b),
|
baina
mendebaldean aurrekotasuna adierazteko erabiltzen da: Emadazu laztan bat irten orduko hemendik; Zerbait jango nuke, lotara orduko.
|
|
|
" Ekialdera, jakina, ontzitxo haiek gris ageri ziren, oso nimiño eta argi,
|
baina
mendebaldera, urre distiratsuzko, ia sugar txikien pareko. Eta gure azpi azpian harkaitz bat, alderik alde zulaturiko arku batekin.
|
|
2022
|
|
|
Eguneroko otorduak garestituko zaizkie herritarrei epe laburrean,
|
baina
Mendebaldeak Errusiari antolatu dion gerra ekonomikoak askoz aldaketa sakonagoa ere badakar geopolitika mailan. Financial Times en Martin Wolf ekonomialari liberalak esan du:
|
|
|
Afrikak bizirauten du, gatazkak gatazka,
|
baina
Mendebaldeak badirudi ez duela aditu nahi gauzak aldatzen ari direla. Ikusmolde ezkor baten klitxean iraun nahi du.
|
|
|
Defentsa Ministerioari eta Armadaren buruari agindu die bonba atomikoak «borrokarako erregimen berezian» jartzeko. Horrek ez du esan nahi berehala erabiltzeko asmoa duela,
|
baina
Mendebaldean ohartarazpen argi gisa hartu dute erabakia.
|
|
|
" Gugan konfiantza izan zuten, eta traizio egin diegu". Kurduek inork baino gehiago sufritu zuten traizioa,
|
baina
Mendebaldean ere, AEBetan bertan, gutxik ulertzen zuten Trumpen jarrera, geopolitikan herrialdearen sinesgarritasuna urte askorako hipotekatu baitzuen. Azken kolpea Trumpek gerrillari kurduei egindako eskaera izan zen:
|
|
|
Sinjarreko yazidien erreskatearekin hasitako harreman puntuala erabateko koordinazio bihurtu zen Kobanen; legitimazio hark Washingtoni begirada aldarazi zion, eta ikusi zuen Sirian izan zezakeen aliaturik fidagarriena zela. Kurduek urteak zeramatzaten borrokan sekularismoaren eta gizonen eta emakumeen arteko berdintasunaren alde, gudu zelaian eta praktikan erakusten,
|
baina
Mendebaldean orduantxe ikusi zituzten askok Ekialde Hurbilaren bihotzean balio feminista eta demokratikoak bultzatzen zituzten borrokalariak fanatismo hiltzailearen aurrean. Asya Abdellah PYDren kopresidentea eta Nassrin Abdalla YPJren komandantea otsailean hartu zituen Eliseoan François Hollande Frantziako presidenteak, eta John Kirby AEBetako Estatu Departamentuko bozeramaileak publikoki esan zuen YPG ez zutela terroristatzat hartzen.
|
|
2023
|
|
|
Ainhoarrei esker bizi eta beroenak eman, haiek txalo erauntsia jo eta aretotik jalgi dira Itsasuratzekotz. Bide laburra dute,
|
baina
mendebaldeko haizeak lagundu ditu tarteko Ezpeletan gal ez daitezen, piper gorrien lurrinpean. Egia erran, lehendabiziko tartean, Ezpeletaraino, hego mendebaldeko haizeak ferekatu ditu emeki emeki, eta handik ekialderantz, zehar haizeak zuzen zuzenean hegaldarazi ditu aro bidaiaria eta anaia Itsasuraino.
|
|
|
Egun, oraingoz, tenbra on dago Otsagabian,
|
baina
mendebaldeko haizeak ez du iduri deus onik ekarriko duenik. Aitor Aranak, Zaraitzuko hiztegiaren egileak, iguriki ditu zentroaz landa.
|
|
|
Oraindik ez,
|
baina
mendebaldeko leku bat ikertzen aritu naiz.
|