|
2001
|
|
|
Eta gaia ezin izan daiteke testua baizik, testu idatzia, noski, izkribuzkoekin ari garenean lanean. Lekukoak, zenbat eta gehiago, zaharrago eta zuzenagoak hobe,
|
baina
lekukoak aurrenik. Hango eta orduko hizkuntza ere ezagutu behar, bai alajaina, eta ez ezagutzetik etorri dira gure artean  lehen eta are orain bertan ere irakur daitezkeen hainbat bitxikeria.
|
|
2002
|
|
|
Honekin esan nahi dudana da gaur egungo hizkerak nahitaez eskatzen dituela beste baliabide batzuk euskalkian nekez aurkituko direnak, euskalki horretan kontzeptu horien beharrik izan ez bada segurik. Jakina, euskalkien ñabardurak eraman behar dira batasun eredura,
|
baina
lekuko hizkera ez da nahiko gaur egun, nire ustez.
|
|
2006
|
|
|
lekuko batek zer esango, eta egun batzuk lehenago Gretak eta nik eztabaida sutsuan jardun genuela Piazza della Scala ondoko kafe etxe batean. Ez ninduan eta ez nauk horretaz gogoratzen,
|
baina
lekukoak zioena egia izanda ere: Milango nor libratzen da bere bikotekidearekin eztabaida sutsu bat izatetik?
|
|
2007
|
|
|
Eta itsusiagorik badago. Etsaiak ez dira inoiz ausartu,
|
baina
lekuko batzuek haiek botatakoak entzun eta gero esan didatenak... Bizkarrezurra astindu dit.
|
|
|
Gero, basamortua bertzerik ez omen da. Nihaur ez naiz sekulan han izan
|
baina
lekukoek errana didate han direla ikusten ahal Alexandrori bere heriotza anontziatu zioten eguzkiaren eta ilargiaren arbolak. Eta diote jendeak, arbola horietarik heltzen diren fruituak janez eta fruitu horiekin egiten den gantzuari esker, bortzehun urtez bizi daitezkeela.
|
|
2008
|
|
|
Azkenengo urteetan Sanjuandegiko festak antolatzen ibili izan direnak lan hori uzteko gogoarekin daude,
|
baina
lekukoa hartzera inor ez zen animatzen. " Festak antolatzeko ardura uzteko gogoarekin zeuden azken bi hiru urteetan, baina inor ez zen azaltzen prest antolaketan parte hartzeko.
|
|
2009
|
|
|
aske eta estramiñe. Etxe batzuetan aska esaten diete biei,
|
baina
lekuko askok bereizi egiten dituzte. Estramina esaten diote piztiei eguneroko janaria emateko erabiltzen denari.
|
|
|
Jaia egun desagertuta dagoen Barasordako Andre Mari Magdalenaren ermitarekin lotuta egon liteke. Izen bereko kalan ei zegoen ermita lehen9,
|
baina
lekukoek ez dute horren gomutarik.
|
|
|
Baina hauekin batera, Jatako beste harri handi batzuk ere aipatu dizkigute. Ez dute uste gizakiak ipinikoak direnik,
|
baina
lekuko batek esan zigun eran: mendittan gauza arrarok ikusten dozuz.
|
|
|
Arrikirri edo Arrikiri toneladako harriak dira,
|
baina
lekukoen ustez ez dira inork ipinikoak. Markinarestitik Jatanagusiko aldetik dago Arrimotza eta beste aldetik Arrikirri, itsasoko haitzen modukoak.
|
|
|
Erositako ongarriari abono esaten diote. Geroz eta gehiago erabiltzen da,
|
baina
lekukoek diote satsa askoz hobea dela. Indabari, esaterako, abonoaz orri eta garau handiagoak ateratzen ei zaizkio.
|
|
|
Oro har, notario aurrean egin daiteke,
|
baina
lekukoen aurrean ere egin liteke, baita Aurretiazko Nahien Erregistroan edo Administrazioko langileen aurrean ere.
|
|
|
KANDIDO k erreakzionatu egiten du, LEKUKO aren atzetik hasten da,
|
baina
LEKUKOA kanpora ateratzen da. KANDIDO kanpora ateratzerako, ordea, LEKUKOA taxian sartzen ari da eta desagertu egiten da.
|
|
|
Hura atxilotzean hasi ziren lehen istiluak. Ertzainak polizia etxera joan ziren,
|
baina
lekukoen arabera gazte taldea ez zen haraino joan. Kalera berriro irten zirenean,, edozeinen?
|
|
|
Batek baino gehiagok arrakala sakona ikusiko dio emakume kontalariaren portaerari, eta da gelakideari ez diola momentu bakarrean ere esan asmatzen ari dela, patioko horma zaharraren gainetik joaten zaiola fantasia. Imajinatzen ari naiz edo ematen du bezalako konbentzioren batek zuzen zezakeen hutsunea da,
|
baina
lekuko fidel baten moduan aritu da ikusten omen zuena kontatzen. Imajinazioa eta asmamena, ordea, literaturaren armak dira, ez kazetaritzarenak.
|
|
2010
|
|
|
Momentuz, 132 hilotz aurkitu dituzte,
|
baina
lekukoen eta iturri ofizialen ustez, hildakoak 500 iritsi daitezke, izan ere, erreskate taldeek ezin izan dute kaltetutako hainbat herrira iritsi.
|
|
2011
|
|
|
Artagaraunak oiloentzako gordeten ziran,
|
baina
lekukoen eretxian arto igarra emon behar ei jake, ze hezea emon ezkero ez ei da arrautza gorringoa behar dauen lez gorritzen eta. Halanda be sarri emoten jaken oiloei eta txarriei igartu bako artagarauna.
|
|
|
Batzuek adierazi zuten zerraldo eta desitxuraturik, txotxongilo apurtu baten antzera gelditu zela, baina, beste batzuen esanetan, lurraren kontra jo eta berehala altxatu omen zen une batez eta onik zegoela errepikatu omen zuen, berriro lurrera zerraldo erori aurretik. Gisako gertakarien aurrean ohi denez, era guztietako bertsioak bildu zituen atestatuak,
|
baina
lekuko guztiek gauza batean datoz bat: eskuetan liburu bat omen zuen, poema liburu bat, ezergatik inori utzi nahi ez ziona, ezta anbulantzia iritsi zenean ere?.
|
|
|
ANDER. Berak ez zuela ezer lapurtu esaten jarraitzen du,
|
baina
lekukoak daude eta haiek lapurretan ikusi omen zuten.
|
|
|
IBON. Barkatu,
|
baina
lekuko bat falta da.
|
|
|
Gau batean, Santos Trinidad (José Coronado) inspektorea, guztiz horditurik dagoela, erailketa hirukoitza baten protagonista bilakatuko da. Inongo arrastorik agerian ez uzten ahaleginduko da,
|
baina
lekuko batek ihes egingo du, dena azalaratzeko arriskua airean utziz. Hau dela eta, bere kabuz noski, lekukoa identifikatu eta eliminatzeko helburua duen ikerketa bat abiaraziko du inspektore beterakoak.
|
|
|
Etimologia azalpena: Badirudi Barbara emakume izena dagoela oinarrian (ikus aurreko sarrera),
|
baina
lekukoren batean barber (o) ‘zirujaua, medikua’, ‘bizargilea’ lanbide izena ere ikus liteke (garai batean medikuren bat bizi izan omen zen gainera). Bukaera anitz oikonimok duten (e) nea da.
|
|
|
Ikus Salaberri & Zubiri, 2007: 11) eta badaiteke hemen olio izenaren gainean eratutako tankera bereko zerbait izatea,
|
baina
lekuko bakarra dago eta ezin seguru egon. Gainera, bestalde, era horretako formek berri itxura handia dute.
|
|
2012
|
|
|
Llona eta Atela batera hartuta, honeexek dira lekukoen berbetatik batu doguzan aldea etxe batzuen izenak: Bazterretxe (Baztarretze), Ibarrena (Iberrene), Abadena (Abadene), Atela, Onaindi (Oraindi), Atelena (Atelene), Tabernatxu
|
baina
lekukoek ez dabe hor tabernarik sekula ezagutu, Astiena (Astiñe), Felizena (Felizene edo Pelizene), Porkena (Porkene), Ditxena (Ditxene), Gordezena (Gordezene), Masustegi (Mostei), Masustegiarbolena (Mostei), Belako, Borda (Bordesene), Burgo eta Mantzorriz (Mantzorse).
|
|
|
Oraingoz arrastorik baztertu ez dutela azaldu du Molinsek, eta, beraz, jarrera neonaziak zituzten hiru militarren aukera ere mahai gainean dago. Bestalde, Claude Guéant Frantziako Barne ministroak onartu du ez dela ikerketan asko aurreratu,
|
baina
lekuko batek hiltzailea kamera bateki n ikusi zuela azaldu du. Lepotik zintzilik kamera bat omen zuen, ez dakit egindakoa grabatu zuen ala ez, baina aparatu horrekin ikusi zuten, esan du Europe 1 irrati katean Barne ministroak.
|
|
|
Bestalde, Claude Guéant Frantziako Barne ministroak onartu du ez dela ikerketan asko aurreratu,
|
baina
lekuko batek hiltzailea kamera bateki n ikusi zuela azaldu du.
|
|
|
Claude Guéant Frantziako Barne ministroak onartu du ez dela ikerketan asko aurreratu,
|
baina
lekuko batek hiltzailea kamera bateki n ikusi zuela azaldu du.
|
|
2013
|
|
|
Gizonak aurrean jesarten ziran bankuetan. Gaur egun bankuak dagoz eleizan, danak bardinak,
|
baina
lekuko batek baino gehiagok esan deusku, lehen sepulturea eukien lekuaren inguruan jartzen dirala orain be.
|
|
|
Hiltzaileek ihes egitean, Poza kaleko kamerek hartu behar zituzten,
|
baina
lekukoen arabera errepide erditik egin zuten korrika eta hor ez dago kamerarik.
|
|
|
Bizitza laboralean ezer gutxi, hiru urte kotizatuak, besterik ez. Ez zuen inolako aurrekaririk poliziaren fitxeroetan,
|
baina
lekuko bat baino gehiago zegoen Martin Goenarekin batetik bestera ikusia zuena, eta egunkariaren iturrien arabera Goena bizkartzain lanak egiten ari zen. Bestalde, ez zegoen ezer drogarekin ez antzeko ezerekin lotzen zuenik, zergatik hil zuten orduan?
|
|
|
Horrek ez du erran nahi ez zutenik irakurtzen. Gerla lehertu arte, egunkari nagusiak ez ziren irakurriak,
|
baina
lekuko aldizkariak, maiz kantonamendu mailetakoak, bai, irakurtzen zituzten. Horiek ziren, gainera, urte luzez irakurriak izan ziren aldizkari bakarrak.
|
|
2014
|
|
|
Etxeko sofan etzanda, Cola Cao deituriko droga legal horren eraginpean, esan nuen, ozen, edonork entzuteko moduan, edonor hori inguruan izan balitz behintzat. Aitorpena etorri zen,
|
baina
lekukoa falta izan zitzaidan. Biluztu egin nintzen, baina ispiluko nire islak bakarrik ikusi zuen.
|
|
2015
|
|
|
Humanismoak ere mugak dituena, Lord Kantzelari ingelesa izango denak egiten duen kolonialismoaren justifikazioan ageri da. . Nehoiz gerta baledi uharte osoko jendetzak legezko kopurua gainditzea, orduan hiri bakoitzetik hiritar zenbait bereiz litezke, aldeko lurralde batean lekukoek berek behar baino biziki lur eremu gehiago badutelarik eta landu gabe uzten, Utopiako legeak onartuko dituen herri berri bat finka dezaten;
|
baina
lekuko herritarrei eskaini ondoan nahi badute, elkarrekin bizitzea. Nahi dutenekin erakunde berak onartuz eta ohitura berdinei jarraikiz aurrintzen dira errazki; batzuen eta besteen onerako(...).
|
|
|
Uste zen gertatu zitekeela
|
baina
lekukorik gabeko gerra izan da.
|
|
|
Hemen ez dago auto lapurretarik,
|
baina
lekukoak bilatuko ditugu.
|
|
2017
|
|
|
Eta bazihardukaten elkarren artean: akusatuak uka, oihu, faltsu zela, gezurra zela, ez zela halakorik, ez zuela hobenik;
|
baina
lekukoek manten, on eduki hala zela.
|
|
|
Nazio tipoen bereizketa, frantses? dudagarri horren aldekoek euren alde Meinecke lekuko gisa aipatzea, zenbaitek egin ohi duenez, ulertzen da autore frantsesa salbatzeko autoritate aleman bat alegatzeko trikimailutxo gisa,
|
baina
lekuko faltsua hautatzea da. Bereizketa terminologiko horrekin Meinecke periodoen diferentziari prozesu historikoan erreferitzen baitzaio, ez kontzeptuen edo nazio tipoen oposizioari.
|
|
2018
|
|
|
Bada haatik koska ttiki bat, bozemaileen %20 artean dudatan baitira. Hauek oro independentziaren alde joaiten balira, baiak irabazteko mentura baluke,
|
baina
lekuko bereko adituen arabera, eza aise nagusi atera daiteke. Funtsean, Emmanuel Macron presidentea Kanakian zelarik 60.000 presunek manifestatu zuten independentziaren kontra.
|
|
|
Milaka errefuxiatu heldu ziren Lapurdira eta Nafarroa Beherera, gerratik ihesi;
|
baina
lekuko euskaldunek ez zieten ongietorri berorik egin. Garai hartako Eliza eta klase politikoa eskuin muturrekoak ziren, Euskal Herri kontinental gehienean.
|
|
|
—Eta, Lezarteraino ibili zarela diozu,
|
baina
lekukoak al dituzu?
|
|
|
ari zen lanari buruz, haren sinbologiari buruz, erromanikoaz, arte tradizionalaz. azken honek desagertzen ari zen ohiko kulturaren gaira gintuen naturalki eramaten eta ezinbertzez— herrian galdutako Euskararenera. Josek gure gabezia bera zuen, ez zen gai Euskaraz mintzatzeko
|
baina
lekuko aparta zen herrian azken mende erdian zer gertatu zen kontatzeko eta guk horixe aditu nahi genuen gure zergatiak asetzeko. Josek, konparazione batera, herriko batzarrean Euskaraz egiten zenekoa oroitzen zuen.
|
|
2020
|
|
|
...ten du deklaratu nahi duela lekuko babestu gisa gai honi buruz, eta epaileak onartu egiten du; ezkutuan mantentzen dute, holakoetan abokatuak ezin du jakin lekukoa nor den, bakarrik kasua epaiketara iristen bada, orduan legeak aukera ematen du eskaera egin eta jakiteko nor den, baina bestela ez; orduan epaileak zitatu gintuen, lekuko horrek deklaratu behar zuela esan zuen; lekukoa ari naiz esaten,
|
baina
lekuko baino gehiago, kasuaz zeukan iritzia kontatzera joan zen tipo bat zen; peritu moduko bat. Hark esan zuen berak analizatu zituela garai hartako komunikatuak, miliena, autonomoena eta abar, eta bere ondorioa zela terroristen arteko kontu garbitze bat izan zela guztia.
|
|
2021
|
|
|
Ez da gauza bera metroaren inguruko erabakiak Bilbon edo Azpeitian hartzea. Leku bakoitzak bere koiuntura dauka, eta neurri globalak ezarri behar dira,
|
baina
lekukoak ere bai. Tokian tokiko neurriak falta izan dira, eta horretarako, taldean lan egin behar da:
|
|
|
Lau urte iraun zituen. Tradizioan ez da adibide gehiegi ageri egitura honekin,
|
baina
lekuko ia gehienek singularra aukeratzen dute: Iraun dute hogeita hamahiru urte (Mihura); Berrogei egun eta gau, behin ere atertu gabe, iraun zuen[...] euri jasa ikaragarri batek (Ubillos); Bost urte iraun zuen[...] gerra horrek (Astarloa); Bi minutu baino gehiago ez du iraun egun hartako lur-ikarak (Hualde); Berrogei urte iraun zuen Saulen erregegoak (Zerbitzari); Ia zortziehun urte iraun zuten etengabeko harremanek (Mitxelena).
|
|
|
Handik aurrera etxe barruan gertatutakoa ez dago argi,
|
baina
lekukoen adierazpenetan eta telefono deien erregistroetan oinarrituz kontatzen saiatuko gara.
|
|
|
«Aztertzen zuten bi lagun nola aritzen ziren elkarrekin; batek erritmoa azkartzen badu, nola bultzatzen duen bestea ere hori egitera; ez zen batere akademikoa, ez zitzaien inporta jotzen ari ziren egurra zer motatakoa zen. Diskoan egurra presente dago,
|
baina
lekuko gisa soilik».
|
|
|
" ETAko kide Fernando Barrio Olano tiroz hil zuen Poliziak segada batean". 123" Polizia etxera sartu zen, tiro zenbait entzun eta hilik ageri zen. Bertsio ofizialak buruz buruko borrokaz hitz egin zuen,
|
baina
lekuko bakarrak hura hil zuten poliziak ziren". 124
|
|
2022
|
|
|
Zenbait iturriren arabera, azken orduetan gutxienez zazpi suziri jaurti dituzte Irakeko hiriburuko Eremu Berdera. Polizia indarrek ez dute azaldu nor aritu den Al Sadren jarraitzaileen aurka,
|
baina
lekuko batzuek nazioarteko hedabideei adierazi diete Iranen aldekoak diren beste buruzagi xiita batzuen bueltako miliziak eta Polizia indarrak izan direla.
|
|
|
Lekeitioko Dendari kaleko etxebizitza batean hil zituzten biak. Medikuen txostenetan ageri zen Mujikak tiro bakarra zeukala eztarrian,
|
baina
lekukoek adierazi dute tiro hura frankotiratzaile batek bota zuela etxearen pareko eraikin batetik, Mujikak balkoiko atea zabaldu zuenean. Martinez de Murgiaren kasuan, berriz, txostenean zehazten da hogei tiro jaso zituela gerriaren inguruan, baina guztiak atzealdetik.
|
|
|
Uzten zaituztegu Tourniquet kapitainarekin: Afirmatzen ahal dugu gure inbestigazioak molde jarraikian segitzen ditugula kontino
|
baina
lekukoen lekukotasunak klasatu baditugu ere, onartu behar dugu inkesta bere hartan dagola krimen higuingarri afrus horren ondotik, nahiz inkestaren une zehatz honetan ez dezakegun erran lekukotasunaren arabera krimena izan denetz edo haurra amatxiren etxen egona.
|
|
2023
|
|
|
Jose Duesok La caza de brujas en Euskal Herria (Txalaparta, 2022) liburuan jasotako kasu hau, ez zen bakarra izan Ezkarbarten. Larrainetenako Alvira ere sorgintzat jo zuten,
|
baina
lekuko batek gezurtatu zuen haren kasua. Juan San Martinen lekukotza gezurtatu zuenik ere izan zen, hitz egiten zuen animalia Mari Martin bera zela esanez, katuz mozorrotuta.
|
|
|
Integrazio soziolinguistikoa ren prozesuan, zenbait gatazka ere sortu ziren etorkinen eta bertakoen arteko harremanetan; sentsibilitate desberdinak agerian jarri dira,
|
baina
lekukoek ez dituzte horiek gatazka handi modura errelatatzen.
|
|
|
Integrazio soziolinguistikoaren prozesuan, zenbait gatazka ere sortu ziren etorkinen eta bertakoen arteko harremanetan. Ikerketa honetan, sentsibilitate desberdinak agerian jarri dira,
|
baina
lekukoek ez dituzte horiek gatazka handi modura errelatatzen.
|
|
|
Zibilizazio bat ezartzen zuen Erromak, beti patroi berekin,
|
baina
lekuko sineskerak onartzen zituen. Adibide batzuk eman ditu Armendarizek:
|
|
|
–Zuen lana primerakoa izan da, erran dizudan bezala,
|
baina
lekukoa pasatzeko unean zaudete.
|
|
|
atzeko eserlekuan, segurtasun aulkian ondo loturik, bere hiru urteko alaba zegoen. Bigarrena bakarrik zihoan,
|
baina
lekukoak zeuzkan autoa hartu zuen unera arte eta autoa utzi eta handik bost minutura. Hirugarrena Unax zen.
|