|
2003
|
|
|
Frantziako lege berriak, orobat, itzultzen ziren hastapenean, dialektoetara?
|
baina
lanak edo gastuak lotsatu omen zituen laster legebiltzarkideak. Eta, oroz gainetik, diputatu batzuek salatu zuten patois deitu basa hizkuntzek eragozten zutela aitzinamendua eta fagoratzen, fanatismoa?.
|
|
2005
|
|
|
–Bai, esan zuen?,
|
baina
lan finkoa dut, eta kontratu iraunkorra; eta urtero hartzen ditut oporrak, Benidormen.
|
|
|
Alaba bat zuen eta lana dirua behar zuelako egiten zuela pentsatzen nuenez, astebete barru berriro irekitzeko intentzioa nuela jakinarazi nion,
|
baina
lanera beste nonbaitera joanez gero ere ulertuko nuela. Ez zuen pentsatu beharrik izan:
|
|
|
–Nik ere garai txarrak pasatu,
|
baina
lanaren diruarekin amaren katea berriro erosi. Urrezkoa.
|
|
2006
|
|
|
Okertuta eta ilea urdinduta ageri da, urteetako nekearen ordain. Lasaiago bizi da aspaldian,
|
baina
lanean ohitu dena ezin ezer egin gabe egon.
|
|
2007
|
|
|
Kaletik gorbata eta trajea jantzita ibili zara, submarinista neoprenoa jantzita urpetik bezala, eta neskak ikusi dituzu, tirantezko kamiseta eta gona laburrekin, arrainak bezain biluzik ia. Ez da bidezkoa, pentsatu duzu, abuztua izanik traje eta gorbataz jantzita ibili beharra,
|
baina
lana lana da, horrelakoa da negozioa. Business is business, gaurko bileran italiarrei gogoratu diezun bezala.
|
|
2008
|
|
|
hainbeste egin zen mundu hartara, mundu hura, emana zetorkiona, alde batetik, baina etengabe sortuz zihoana, bestetik, bertso eta amets bakoitzean?, non garai hartakoak izan baitziren Beñardoren baitan errotu eta gorpuztutako irrikarik irrikatsuenak: lehenengoa, bertsolari ezaguna izateko irrika izan zen, eta bigarrena, artzaintzatik nola edo hala, lan eginez, bai,
|
baina
lanak ito gabe?. Jainkoak ongi esan zigun kopetaren izerdiaz irabazi behar genuela eguneroko ogia, baina kopeta buruan dago, ez eskuetan eta ez oinetan, zioen ironiaz?, ehun ardiko artaldearen jabe, morroi bat bere aginduetara, badaezpada?
|
|
|
Ameriketako herri batean luzaroan lan egindako gizona zen kontsula, Sibiliakoa sortzez
|
baina
lanetik erretiratu ondoren Madrilen bizitzen jarri zena, non bizi baitzen, halaber, Ameriketarako esportazioak eta Ameriketatiko inportazioak oinarri zituèn merkataritza enpresa bateko negozio gizon bat, bion laguna zena, kontsularena eta markesarena, halako moduan, non haren bidez egin baitzuten hauek ezagutza, gero eta estuagoa egingo zena?
|
|
|
Goiko aipamena Del Burgoren doktoretza tesitik dator6,
|
baina
lan gehiagotan ere errepikatu izan du. Lehen aldiz irakurri nuenean, bururatu zitzaidan ideia ona izan zitekeela aipamenaren jatorria egiaztatzea.
|
|
|
Miresmena eta, aldi berean, beldurra zioten nagusiari. Emaitzak miresten zituzten,
|
baina
lan egiteko zuen modu gogorrak ematen zien beldur,, goialdean hau, hori eta beste hura, agindu ziotela oihukatzen zuenetan, hortz tartean puruari tinko eutsiz.
|
|
|
Herriko dendatxo bateko mutilari galdetu diogu non zen meskita,
|
baina
lanak elkar ulertzeko. Hasteko freskagarria eskatu eta ezin ulerturik ibili gara.
|
|
|
Ameriketako herri batean luzaroan lan egindako gizona zen kontsula, Sibiliakoa sortzez
|
baina
lanetik erretiratu ondoren Madrilen bizitzen jarri zena... non bizi baitzen, halaber, Ameriketarako esportazioak eta Ameriketatiko inportazioak oinarri zituèn merkataritza enpresa bateko negozio gizon bat, bion laguna zena, kontsularena eta markesarena, halako moduan, non haren bidez egin baitzuten hauek ezagutza –gero eta estuagoa egingo zena– udako egun batean, hirurek Madrilgo parke...
|
|
|
hainbeste egin zen mundu hartara –mundu hura, emana zetorkiona, alde batetik, baina etengabe sortuz zihoana, bestetik, bertso eta amets bakoitzean–, non garai hartakoak izan baitziren Beñardoren baitan errotu eta gorpuztutako irrikarik irrikatsuenak: lehenengoa, bertsolari ezaguna izateko irrika izan zen, eta bigarrena, artzaintzatik nola edo hala, lan eginez, bai,
|
baina
lanak ito gabe –" Jainkoak ongi esan zigun kopetaren izerdiaz irabazi behar genuela eguneroko ogia, baina kopeta buruan dago, ez eskuetan eta ez oinetan" zioen ironiaz–, ehun ardiko artaldearen jabe, morroi bat bere aginduetara, badaezpada...
|
|
2009
|
|
|
–Bada, ez. Uste dut gehiena ikusia dudala,
|
baina
laneko kontuak besterik ez dago, kasuak, sententziak eta abar. Ezkutuan ateratako argazki gehiagorik ez behintzat.
|
|
|
Baina ez zen horrela. Denboraren erdia xahutua zuen,
|
baina
lanaren erdia ez zegoen osatuta. Ezta laurden bat ere.
|
|
|
–Falta zitzaiguna, joder, pentsatu nuen,
|
baina
lanean kontzentratzea hobe izango zela iritzi nion berehala, gertakaria gehiegi mamurtu gabe.
|
|
2010
|
|
|
Handik kanpo ere" organizatu" zen, adinez onartu ziotenean. Aitaren prestigioa zeraman buru gainean, santuek beren orla bezala,
|
baina
lanaren merituz irabazi nahi zuen berak gogaideen begikotasuna.
|
|
2011
|
|
|
–Osaba Terenciano alfer hutsa zuan, eta etxetik bota behar izan nian. Gero, Ameriketara joan zuan,
|
baina
lanik gabe ez zagok amerikak egiterik? –erraten zion Efreni; eta, logika hark ezinbertzeko ondoriora zeramala, jarraitzen zuen?:
|
|
|
ordu bat, eta bi; erdi lo segundo gutxitara ahazten zitzaizkidan zenbat proposamen egingo nion neure buruari! Epe luzeagoko helburuak berezkotu egiten dira, zuk ez dakizu
|
baina
lanera joan behar duzulako jaikitzen zara, edo ligatzeko, etengabe, edo zerbait bokaziozkoagoa, jainkoaren hitza hedatzeko nahi baduzu, bakoitzak berearena. Gaur kontrako sentsazioa nuen, epe motzak gehiago motibatzen baininduen, gosariak eta eguna libre pasatzeak alferkeriari emana, epe luzeago zanpatzaile batek baino, nobelak; nire organo boikot egilea epikak itsuturik ari zen inposizioaren aurka.
|
|
|
Martinek emandako epea betea zen eta, ezer esan ez zuelako pozik zegoen arren, oraindik erabat beldurtuta zegoen. Lanean arazo guztiak ahazten zituen zortzi orduz,
|
baina
lanetik kanpo ezin zen geldi egon.
|
|
|
Oraintxe azalduko dizuet dena. Gauzak oraingoz ez daude batere garbi,
|
baina
lanean ari gara argitzeko.
|
|
2012
|
|
|
Marmarka jarraitu zuen. Ezer egin gabe bizi zaitezketela uste duzue,
|
baina
lana ere egin behar da, horretarako balio ez huelako hago hemen. Ez hi bakarrik, denak, ez duzue jainkoak agindutako lana egiteko balio, ez duzue gogorik seguruenik, eta alferkerian eman nahi duzue bizitza, seme alabarik izan ez, edota dituzuenak behar den bezala zaindu gabe bizi.
|
|
|
Zalantzak ere banituen, noski. Egiak libre egingo zaitu zioen Bibliak,
|
baina
lanak libre egingo zituela agindu zieten naziek juduei ere, eta jakina zen haren guztiaren ondorena.
|
|
|
–Begira, Iriarte jauna, biziki sentitzen dut zure galera,
|
baina
lan handia dut, burua kanpora atera eta idazkariari deitu zion?. Mesedez, Maika, lagundu Iriarte jauna igogailuraino.
|
|
|
Gero uretatik neukan tartea neurtu nuen, eta ainguraleku edo ubide bat egiteko zuloa egitea erabaki nuen, ura kanoa zegoen lekuraino iritsarazteko, kanoa uretaraino ezin nuela eraman ikusita. Beraz, lan horri ekin nion,
|
baina
lanean hasi bezain laster hasi nintzen kontuak ateratzen: zenbateko sakonera behar nuen, zenbateko zabalera, eta lurra nola kendu behar nuen.
|
|
2013
|
|
|
–Lasai, Hamza: guk Balad al Xams ezagutu nahi dugu, bai,
|
baina
lana egitera ere etorri gara, eta, alde horretatik, hobeto.
|
|
|
–Lasai, Hamza: guk Balad al Xams ezagutu nahi dugu, bai,
|
baina
lana egitera ere etorri gara, eta, alde horretatik, hobeto.
|
|
2014
|
|
|
1) batetik, beraiek jada jantzi dutela soldatapeko monogamo heterosexualaren maskara, bihar unibertsitatera joan behar dutela bai,
|
baina
lanera, batzuk klaseak ematera eta besteak kafe bandejak prestatu eta garraiatzera, ez da lehenagoko garaietan bezala, non ostegunei ez baitzieten egundo, mehatxu gordinenen pean ere, ezetzik ematen, zortzietan klase asistentziadunak bazituzten ere, alegia, betzuloak betzulo eta kiratsak kirats, alarmak jotzean iratzarrita edo artean oheratu gabe etxetik irten eta loa galarazteko red bull pozoi l...
|
|
|
Etxera iristean, igotzera gonbidatu nuen,
|
baina
lanera itzuli behar zuela esan zidan. Logurak jota nengoen eta ez nintzen tematu.
|
|
|
Barrabas tutorea: Ez dakit dakizuen,
|
baina
lan konplikatua da halako tropela antolatzea! Joan nahi duzue nonbaitera, bai ala ez?
|
|
|
–Agian nahastuta nago,
|
baina
lan errazegia egin duzuela iruditzen zait. Zerekin egin dituzue txostenak, egunkarietako artikuluen fotokopiekin?
|
|
|
Gizonak irribarrez begiratu zion. Asiainek Anderren antz urrun bat hartu zion,
|
baina
lanak izanen zituen adierazteko zehazki zertan zetzan antz hura. Eskuak lotuta ere, ezin erosoago egoteko itxurak egiten zituen.
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, nahiago izan zuen ezer ez esatea etxera heldu zirenean. Fardelak erabakita bezala ezkutatu zituzten,
|
baina
lan guztia isilean egin zuten. Ikaraz begiratzen zion Nagorek Ibon mutuari.
|
|
|
Behar horiei erantzunez sortu zen Nazioarteko Harreman Taldea, 2010eko azaroaren 12an. Ez ziren De Klerk, Tutu, Robinson eta Hume izango, ospe apalagoa
|
baina
lanerako aukera eta prestasun handiagoa zuten beste batzuk baizik: Silvia Casale, Brian Currin, Pierre Hazan, Ray Kendall, Nuala O. Loan eta Alberto Spektorowski.
|
|
|
urtean zehar, lanean nabilenean, asko irakurri beharra izaten dut lanbidez, eta ezer gutxi idatzi ohi dut geratzen zaidan asti apurrean: sorkuntzarako kontzentrazio handia behar izaten dut, eta etxera itzuli osteko ordu eskasetan behar adinako gogorik ez; hortaz, lantegiko irakurgairen bat ekarri ez badut, zaletasun hutsezko libururen bati heltzen diot (lehen sailekoak maizago eta ugariago bigarrenak baino,
|
baina
laneko irakurketa horiek ere atseginez egin ohi ditut: gauza ederra da gero gustuko ogibidea izatea).
|
|
|
–Ezkontzekoak ginen...
|
baina
lanetik zetorren gau batez, auto istripu bat izan zuen eta...
|
|
|
Jateko ohitura bereziak ere bazeuzkan; entsaladan patata gordina jartzen zuen, esate baterako. Taberna batean zerbitzari izan zen sasoi batean,
|
baina
lanik gabe zebilen aspalditik. Apenas geratzen zitzaion dirurik, eta hori albiste ona eta albiste txarra zen aldi berean.
|
|
|
Oraingo honetan bazter guztiak nahastuko ditiat ditxosozko pista alu horiek asmatzeko. Egia da satisfazioa ere handia dela asmatutakoan,
|
baina
lanak ematen zizkidak gero!
|
|
|
Bera, ostera, modelo lanetan ibiltzen zen, nahiz eta, berez, Arte Dramatikoak ikasitakoa izan ikasketaz. Ez zen
|
baina
lan handirik egoten bera bezalako antzezle beltz batentzat. Bel beltza ez baina kafesnearen ilun kolorekoa baitzen Louiseren azala, eta Frantzian ez dago lan handirik halako emakume batentzat.
|
|
|
lana ez dago soberan Nikaraguan, ez behintzat ordaintzen den lan hori. Noizbehinka egiten zuen lan berak Managuan, ahal zuenean, lisaketan eta garbiketan nagusiki, ez ei dago bestelako lanik formaziorik gabeko emakume batentzat;
|
baina
lan horiekin ez zituen hilaren bukaeran 600 kordoba (22 euro inguru) baino gehiago kobratzen. –Han ez dago beste lanik, connecting bidez ez bada.
|
|
|
Hemen denboraldi baterako bakarrik daude, eta, hemen? Ordizian da orain,
|
baina
lana dagoen, edozein lekutan, egongo lirateke, ez daukate herriarekiko inolako atxikimendurik.
|
|
|
–Nekagarria da bai,
|
baina
lanak merezi du zu bezalako progresismo hutsaren heroiak, ezkerraren dinosauruak, beti topikoetatik harantzago joateko beldur zaretenak, edo agian joateko gai ez zaretenak, zeuen onetik irtenda ikustearren.
|
|
|
Apurka, kulturaz eta gizarteaz berba egitean, nazionalismoa agertzen ari zaigu berriro. Askotan berdintasuna eta unibertsalismoa nazionalismoarekin bateraezin direla esaten da,
|
baina
lan honetan denen arteko harremana azpimarratu gura da.15 Euskal nazionalismoa ez da libratu akats horretatik, egia da. XX. mendearen lehenengo herenean erreibindikatzen zen Iberiako Konfederazioan, kasu, une hartan Espainiak eta Portugalek zeuzkaten koloniak ere exijitzen ziren konfederazioaren lurralde bezala, eta ez emantzipazioa eskaintzeko asmoz, kolonia gisa iraunarazteko baizik (horrela eskatzen zuen Agirrek berak).
|
|
|
hots, euskara euskaraz zaindu eta zabaltzen saiatu zirela. Zein ingurumaritan ekin zioten
|
baina
lan horri. Mattin Larzabalek lagunduko digu hurbilketa ttipia burutzen (1993:
|
|
|
Eragin positiboak ala negatiboak diren bereizteko gai izan naiz,
|
baina
lanak izan ditut zer
|
|
|
Nire iritzia eman dut,
|
baina
lanak izan ditut iritzia justifikatzeko arrazoiak topatzeko.
|
|
|
|
baina
lanerako ahalmena dutenak eta lan ordaindu bila dabiltzanak.
|
|
2016
|
|
|
Zu, jonki nazkagarri hori, kolpe zorririk jo gabe laguntza sozialetatik bizi zinen hori, hilean ia 700 euroko soldata jaso eta sekulako pisu bategatik 200 euro eskaseko alokairua ordaintzen zenuen hori, lan egiteko aukera bai
|
baina
lanik egiteko asmorik ez zenuen hori, ederki bizi zinen gainontzekook lanpostu prekarioak, aisiarako denbora falta, hipoteka itogarriak eta hurrengo belaunaldiak bermatzeko ardura erraldoiak pairatu behar genituen bitartean. Haien eskura egonez gero, batek baino gehiagok psikiatrikora bueltatuko zintuen, zikiratu egingo zintuzkeen seme alabak edukitzeko aukera guztiak deuseztu eta zu bezalako bizkarroi antzu garestiak berriz errepikatzea eragozteko.
|
|
|
ARROLA, RUFINO. Arrola Mungiako Andrakas auzoan jaio zen. Mutikotan ikasi zuen soinua jotzen eta 14 urterako plazak egiten zituen,
|
baina
lanak horretara beharturik, antza, jotzeari utzi zion. 58 urte zituela, auzoko jaietan trikitilari bati begira egon zen luzaz.
|
|
|
Barre egiten didate lagundu mesedez ni ez naiz alferra ergofobia daukat nola esango nizuke beldur ematen dit lanean jartzeak jartzen naiz eta ezin dut izerdia jaisten zait izterretaraino eztula ito egiten naiz ez dakit nola esplikatu langabezian geldituko naiz laster sendatzen ez banaiz ez naiz alferra psikologoak asko laguntzen dit badago norbait gaitz hau duenik? mesedez erantzun lan mota askotan ibilia naiz baina denetan berdin gertatzen zait igotzen zait estutasun izugarri bat eztarri zuloraino ezin dut lorik egin pilulak hartzen ditut antsietatea baretzeko
|
baina
lanaz akordatu hutsarekin malkoak etortzen zaizkit begietara ai nire amak baleki ez naiz kalamanka ez naiz arduragabea baina inork ez dit sinesten mesedez lagundu mesedez lagundu.
|
|
|
Ikerketa egin bitartean, hainbat emakume elkarrizketatu zituen Eatonek: eskolako irakasle aritu ziren,
|
baina
lanetik bota zituzten,, aurreiritziak, zirela medio.
|
|
|
Ordurako bi urte baino gehiago zeramatzan martxan Debako Arrisku Nuklearraren Aurkako Batzordeak; esan daiteke ia lortuta zuela helburua, herrian zentrala ez jartzea,
|
baina
lanean jarraitzen zuen artean.
|
|
|
Txuekaren jarrerak mindu arren, Asiainek ez zion kargu hartu. Ulertzen zuen harentzat hura beste kasu bat besterik ez zela, gehienak baino ikusgarriagoa beharbada,
|
baina
lana azken batean.
|
|
|
Epailea agurtu eta Harkaitz Artundoren logelara itzuli zen. Errudun sentiarazten zuen neska bakarrik uzteak,
|
baina
lana zuten eta ezin ziren han betiko gelditu. Keinu bat egin zion Txuekari alde egiteko.
|
|
|
Xotero liderra prest dago fundamentu pixka bat jarri eta gauzak bere onera ekartzeko,
|
baina
lan zaila dauka, zinez konplikatua.
|
|
|
Alderdi abertzaleen aldarrikapena argia da,
|
baina
lan gehiago dute Frantziako Estatua hartzen duten alderdietan. Bergek aitortu du zein den egoera PSn:
|
|
|
dauzkat,
|
baina
lan egiteko gazteegiak dira. Bagonetak tiratzen aritu nintzen haurdun
|
|
|
Hasierako egoerak estatistika ezagutzak erabiltzea ere eskatuko dizu,
|
baina
lan horietan ere ziur
|
|
2017
|
|
|
Lantegi batean artisauren bat harri nabar batekin pitxer bat zizelatzen aritu zen,
|
baina
lana burutzeko astirik ez zuen izan: zizela eskuetatik erori zitzaion eta milaka urteren buruan hantxe jarraitzen zuen, bukatu gabeko lanaren ondoan.
|
|
|
1992ko gobernu dekretu batek izen kurduak debekatu zituen, bai eta herri horren kultur adierazpen oro. Unibertsitateko ateak ez ziren itxi,
|
baina
lan munduan betoa ezarri zen.
|
|
|
Han ez da ezer mahaira ateratzen suaren lurrin, kerik edo berorik gabe. Laguntzaileak zituen inguruan jakiak ekarri edo eramaten,
|
baina
lan nagusia, suarekiko elkarrizketa hori, berak bakarrik egiten zuen isiltasunean. –Tipo hau krak bat duk, This guy is a star!?, errepikatzen zuen Goldsmithek.
|
|
|
Espainiako Auzitegi Nazionaleko hitzorduaren ondoren, ETAk eta NEBek gehiago ez zuten egin agerraldi publikorik,
|
baina
lanean jarraitu zuten. Manikkalingamek dio 2014ko otsailetik bere batzordea ETAren armategiaren zigilatze prozesuaren jarraipena egiten aritu zela.
|
|
|
–Bueno, maja, oso gustura gaude zurekin
|
baina
lanera joan behar dugu. Zaindu eta ongi segi.
|
|
|
Badirudi eguna ordenagailu aurrean palomitak jaten pasatzen duten friki batzuk direla. Baldintzak bai okertu dira,
|
baina
lana badago.
|
|
|
–Nik beti esaten dut biziarteko zigorra existitzen dela. Harrituta begiratzen didate guztiek, txorakeria bat esaten ariko banintz bezala,
|
baina
lan arloan badago biziarteko zigorra. Nik berez kobratu nukeen pentsioaren %60 kobratzen dut, eta hala kobratuko dut hil artean.
|
|
|
Orduan, nire egoera berria zen: emakume itxura, emakume dokumentazioa,
|
baina
lan munduari begira, prestakuntza osoa elektrizitate munduarekin lotutakoa. Hasi nintzen curriculumak bidaltzen, emakume izenarekin eta argazkiarekin, eta arlo horretako lan eskaintza bakar batetik ez didate deitu oraindik, ez dut elkarrizketa bakar bat ere izan.
|
|
|
Errenta banatzeko zenbait gauza egin diren arren (diru sarrerak bermatzeko errenta martxan jartzea, adibidez), denbora banatzea askoz konplikatuagoa da. . Diruarekin ere gertatzen da,
|
baina
lanarekin gehiago, polarizazio handia dago: lan asko dutenak lana mendean hartu ezinda dabiltza, eta beste batzuek denbora libre gehiegi dute.
|
|
|
Eta hori ez zen nahikoa alokairua ordaintzeko Parisen. Haurrak zaindu nituen eta lan hori, behintzat, ez zen batere aspergarria,
|
baina
lan hura ere nahikoa ez hiriburuan bizi ahal izateko.
|
|
|
ez zuten zertan pentsatu autoa lapurtua zela. Metodo eraginkorra zen,
|
baina
lana eta antolakuntza behar ziren. Delitugile txikiek ez zuten hainbesteko lanik hartzen ibilgailu seguruak erabiltzeko.
|
|
2018
|
|
|
Bestalde, jakin dezazuen, nahi baino gehiago atzeratu da saria emateko data, barka itzazue eragozpenak. Katalunian bizi da Jon Etxeberria delakoa, ez dakit zehazki non,
|
baina
lanak izan ditugu Donostiara hurbil zitekeen egun bat lotzeko. Eskerrik asko zuek hartutako lanagatik, txukun eta zorrotz aritu zarete, eta garaiz gainera, zuek bai zuek; edozelan ere, ea laster egiten dugun topo berriz.
|
|
|
Bestelako irakurketak momentuz alde batera utzita, orduan jakin nuen zein zen museoaren modus operandi bitxia holakoetan: artistari nahi duena erakusten uzten zaio,
|
baina
lan batek berria izan behar du derrigor; lan berri horren produkzioa museoak ordaintzen du; lan hori beretzako da, bere bildumarako. Euskal Herriko artistei lana erosten eta bilduma osatzen joateko modu aski bitxia, inolaz ere.
|
|
|
Emakumeak ezkontzeko prestatzen zituzten duela gutxi arte munduko herririk ustez aurreratuenetan ere, etxeko lanak egiten irakasten zieten, sukaldean egiten, josten. Geure amak, urrutira joan gabe, hamalau urterekin lanean hasi behar izan zuen, ez ziren aberatsak, ez zuten dirurik eskolak emateko,
|
baina
lanetik kanpo ere lan egin behar izaten zuen etxean, ezkontzeko prestatu zuten, etxeko lanak egiten, sukaldean, josten.
|
|
2019
|
|
|
Ez daukat ezertarako talenturik. Nahiago nuke zeregin gehiago banu,
|
baina
lan bat zinezkoa. Lehen, halako udaberri egun zoragarrietan, zerbaiten premia nuen, zerbaiten guraria.
|
|
|
Emakume nekazari dirudunak dira bizimodu ederki orekatua duten bakarrak, neskameen laguntza baitute, edo ez baitute nekazari lanak egin beharrik: gizarteak begirunea die, eta etxean autoritate handia dute,
|
baina
lanak itota egon gabe. Gehienetan, ordea, nekazari lanak zama aberearen kondiziora beheratzen du emakumea.
|
|
|
Zenbait harreman harmoniatsu sortzen dira, eta sortu ez ezik, iraun ere egiten dute, gezur txikien eta ukoen sistema konplexu bati esker, nolabaiteko keinu eta jarreren dantza konplizeari esker, dena laburbiltzen da inoiz behar beste aipatzen ez den erranairu edo sententzia hartan, erranairua esan dezagun, izena egokiago zaio-eta, Badakizu zuk, badakit nik, isil zaitez zu, isilduko ni. Kontua ez da sekreturik ote dagoen, misteriorik ote dagoen, Raimundo Silva bizi den etxean jaunaren eta jopuaren arteko harremanari buruz hitz egitean erakutsi liratekeen eskeletoak ba ote diren, zigiluz jotako armairuetan, etxe horretara neskamea joaten da, noizean behin,
|
baina
lan egin beharrez, eta neskamearen izen osoa jakitea ere ez da beharrezkoa. Baina hagitz interesgarria da ikustea bi izaki hauen bizitzak, aldi berean, opakoa eta gardena direla, Raimundo Silvak ez du beste inor hurbilago, eta hala ere, gaur arte ez zaio batere axola izan zer nolako bizitza duen emakume honek bere zerbitzuan ez dagoenean, eta izenari dagokionean, nahikoa da Maria andrea esan dezan, eta emakumea atetik azaltzen da, On Raimundo, zerbait nahi al duzu, galdezka.
|
|
2020
|
|
|
Eta kapital horien berdinketa ez da diru sarreren berdinketaren parekoa: berdintasun ekonomikoak berdintasuna eskatzen du lan ordainduan eta ez ordainduan,
|
baina
lan ez ordainduan berdintasuna emateko, ongizate erregimena, alegia, erakunde publikoak aldatu behar dira, ez soilik sistema produktibo eta ekonomiko patriarkala, eta hori guztia gerta dadin, gizonen kapital sinboliko eta soziala mugatu behar da kapital horien eraldaketaren bidez eta ez kapital horiek zatituz edo banatuz, soldatarekin edo diruarekin egin daitekeen moduan. Oraingo sistema patriarkalean gizonen kapital sinbolikoa emakumeen biolentzia sinbolikoa da; beraz, ez da gizonek hiru sagar dituztela eta emakumeek bat, baizik eta gizon emakume kategoriak deseraiki behar direla, eta kategorien desegite horrek kapitalen eraldaketa eskatzen du aldi berean, hori da logika performatibo materialistaren barne funtzionamendua.
|
|
|
Beherakada orokorraren arrazoiak ez ditugu hemen jorratuko, baina emakumeen presentzia eskasak zerikusi zuzena du militantzia ereduekin eta emakumeek duten denbora sozialarekin. Ikusi dugu emakumeek gizonek
|
baina
lan zama handiagoa dutela, eta horrek denbora gutxiago uzten diela jarduera sozial eta politikoetarako. Militantzia eredu maskulinoari, militante txanpinoia?
|
|
|
Biolentzia sinbolikoaren dimentsio kontzeptuala lan ez ordainduaren kapituluan garatu dugu, baina, patriarkatuaren gainontzeko dimentsio guztien argamasa denez, kapitulu guztietan barneratu dugu. Dimentsio guztiek dituzte beste dimentsioak barne, errealitatean batera joan ohi dira, hau da, lan ordainduan ematen den menderakuntza patriarkala ezin da ulertu lan ez ordainduan ematen dena kontuan hartu gabe,
|
baina
lan ez ordainduan gertatzen dena ulertzeko biolentzia sinbolikoa zer den ulertu behar da: nola funtzionatzen duen eta zer nolako ondorioak dituen beste ardatzetan, tartean, biolentzia zuzenean; ezin baita ulertu gizonen biolentzia zuzena emakumeen kontra, emakume izateagatik, ez bada emakumeen sozializazioa biolentzia sinboliko patriarkalaren bidez aztertzen,, emakume?
|
|
|
Familiarizazio terminoa ez zaigu egokia iruditzen
|
baina
lan honetan ez dugu problematizatuko. Terminoaren jatorria ulertzeko ikus Mies (1986), Hartman (1981) eta Federici (2018).
|
|
|
Hau da, emakumeen kontrako biolentzia materiala lan ordainduan eta ez ordainduan ematen da. Kontua da, gizonak, kapitalismoaren garapenarekin, beren lan indarra saldu behar izan dutela bizirauteko,
|
baina
lan ordainduak edo soldatak sortzen duen biolentzia materiala (gainbalioaren estrakzioarekin lotutakoa) lan ez ordainduan ere ematen da emakumeen kasuan, lan indarraz gain gorputza eta bizitza osoa saldu behar izan dutelako: emakumeek, bizirauteko, gizon batekin ezkondu behar zirelako, lehenik eta behin (edo monja sartu edo puta bilakatu).
|
|
|
" Egia da BPGa gero eta handiagoa dela,
|
baina
lan errenten pisua gero eta txikiagoa da; joera beherakoa da urteetan. Arazoa da pentsioen finantzaketa lan errenten gainean bakarrik egiten baduzu finantzaketa horren joera ere beherakoa dela", ondorioztatu du Novalek.
|
|
|
Posible al da balizko datu eta plataformak kooperatibetara jauzia egitea, Europan zabaltzen ari den (eta oso eskasa eta neutralegia den) datu altruismoa gaindituz? Bai,
|
baina
lan asko dago gai honetan egiteko. Gure egitura deszentralizatu eta konfederatua gure alde egon litekeela pentsa genezake.
|
|
|
Gailurrarekiko distantzia murriztu ahala arriskuak handitzen zirela gogoan beti, era esponentzialean gainera, patxadaz egingo genituen ordutik aurrerakoak. Gora eta behera bai,
|
baina
lana aurreratuz eta tarte batzuk soka finkoak ipinita prest utziz. Eta atsedenerako egunak hartuz.
|
|
|
Nire aita langabezian dago eta gaixorik. Ez diote zer duen antzematen
|
baina
lana galdu zuenetik inork ez du kontratatu nahi. Nire amak etxe pare bat garbitzen egiten du lan.
|
|
|
–Ooops! Ezer ez,
|
baina
lana dut gaur gauean. Zergatik?
|
|
2021
|
|
|
Gaizki baloratutako lana da egiten duena, badaki,
|
baina
lan duina azken finean. Eta ez edonolako lekuan.
|
|
|
Bertsoak kantatzea aizkolariak enborrak moztea bezala da. Ez dago aniztasun aukera handirik, aizkora bat eta enbor bat, azkarrago edo motelago moztu dezakezu
|
baina
lana argia da. Bertsolariak plazara datozenean ere, berdin zaizu zein bertsolari datorkizun; gaur egungo bertsolaritzak" La Voz" ekin dauka itxura handiagoa aizkolariarekin baino.
|
|
|
Pintorearena da, zalantzarik gabe. Oinarrian, komunikatzeko intentzio bat dago
|
baina
lana norberarena da. Ederra dena zera da:
|
|
|
Lan bat neukan azkenean! Pizzak banatzen,
|
baina
lan bat, lortzeko gezurra esan behar izan banuen ere.
|
|
|
Gertatutakoa kontatzen hasi da, nahiko sututa. Ez da berehala sutzen Carlos,
|
baina
lana galdu du eta beharbada nazkatuta dago, berriz hasi duelako han eta hemen bere burua eskaintzen. Txiletarren kolonia handia dago Bartzelonan, ordea, eta segituan aurkitzen ditu gauzak.
|
|
|
Ba, laguntzaile bat behar nuen belar ondua etxeratzeko, eta tipo hori jaso nuen Salinas ibaiaren zubi azpian. Mozkor samarra zegoen,
|
baina
lana behar zuen. Hartu dut, ba, eta lanerako bost xentimo ez duela balio konturatu naiz, baina ezin bota.
|
|
|
–Aldatuko da hori, ziur –esan nuen– Zuregatik lasai nago ni –beragandik aldentzeko bezala urrats bat eman nuen– Barkatuko nauzu,
|
baina
lana daukat zain.
|
|
2022
|
|
|
Obduliaren ahotsak itsasontzien sirena baten indarra zeukan,
|
baina
lanak nituen haren hitzak ulertzeko.
|
|
|
Buruan jarri ez zuen zapia eskuan bildu zuen, haragi bizian zuen esku ahurra babesteko. Minez
|
baina
lanean jarraitu zuen, bukatu arte.
|
|
|
–Barkatu zuzen zuzena banaiz,
|
baina
lan handia daukat. Tira, hortaz, gure Dédée atxilotu dute, ezta?
|
|
|
Eta kito. Ez da gutxi adin horretako norbaitentzat,
|
baina
lanetik kanpo ez du arrakasta handirik izan. Bizitza pertsonala nerabezaroan geratu zaio:
|
|
|
Bost langabeetatik batek ere ez dio estatuari inolako abantailarik aurkitu,
|
baina
lana dutenen taldeko batek bai. Stewart Hardyk, eskola utzi eta hirira lekualdatu zenean, erabaki zuen gurasoek arrazoi zutela kualifikazioaren beharrezkotasunari zegokionez.
|
|
|
Ez nintzen lanean ari... Barkatu, lanean ari nintzen, banenbilen,
|
baina
lan hori galdu nuen bi aste geroago. Baina han hemenka ibiltzen ginen estereo bila, estereo onak, eta balioko zuten ba 500 dolar edo horrelako zerbait.
|
|
|
Baldin bazabiltza ero moduan, ezin duzu zaindu. Egongo zara egiten eta esaten,
|
baina
lana eman besterik ez duzu egiten. Zaintza iraultzailea da.
|
|
|
Lea eguerdian hartzen nuen,
|
baina
lanean jarraitu behar. Umeak arratsaldez ere konektatzen ziren, ni nintzen haien tutorea.
|