|
2008
|
|
|
Gauza bera gertatzen al da, demagun, tza>/ > tze> (ardantza/ ardantze), aga> (iturriaga), te> (eurite) modukoekin, eria> (gazteria) modukoekin? Askotan bai,
|
baina
ez beti. Azken biek (hots, te> eta eria> atzizkiek) ez dute (oro har) > di2 ren pareko adiera hori berekin98 Beste zenbait kontutan ere, multzo atziz ki batzuetatik besteetara alderik badagoela ikusiko genuke, banan banan eta xehetasun osoz arakatzen hasi orduko.
|
|
|
Eztabaida biziak izan zituzten sarri, eta gai interesgarri batzuk aurrenekoz landu ziren (Bernart Etxepareren edo Joanes Leizarragaren euskara zela, euskarazko testu zaharrak atera, etab.). Hola, aldizkariaren inguruan Europa osoko unibertsitate eta ikerguneetan sakabanaturik zeuden hizkuntzalariak elkartu ziren. Berau bultzatzen Hannemann eta Linschmann zeuden, Berlingo Euskara Elkargoaren() buruak, borondate oneko
|
baina
ez beti jakintza handiko euskaltzaleak. Aldizkaria harpidedunen bidez eusten zen.
|
|
|
Ez derrigor hala zirelako, baizik aukera hori sor zitekeelako hala zuzenduz gero. Izatez, kasu batzuetan(
|
baina
ez beti) Azkueren euskalgintza eta musikagintza lanaren atzean, zeharka, bizitza kristaua lagundu zezakeen konbikzioa zegoela susma daiteke. Adibidez, Liborio Azpiazuk Azkueri idatzitako gutun batean bilbotar apaizaren pentsaera era honetara azaltzen zuen:
|
|
|
Lehen bi parteetako barne atalak aurrenik tematikoki antolatuta daude, eta ondoren, azpiatal bakoitzaren baitan batzutan(
|
baina
ez beti) ildo kronologikoa segitzen da. Beraz liburu osoan zehar ez dago denbora lerro jarrai eta bakar bat.
|
|
2010
|
|
|
177 Praktikan badago, halere, ereduaren parekotzat har litekeen. A indartua?. Euskararen presentzia, ahul samarra da normalean(
|
baina
ez beti). A indartu, horretan:
|
|
|
« Corpusa eta metodologia» atalean erran bezala, 955 ikasle izan dira Iparraldeko AEK ko gau eskoletan ikasturtean. Ikasle fitxak denak ongi beterik ez direlako, 879tan bakarrik jatorria emana da, herrikoa ala etorkina aipatuz
|
baina
ez beti egiazko sorlekua.
|
|
2021
|
|
|
Inoiz balirudike hori gertatzen dela zeren en eta hark gobernatzen duen adizkia aurkitzen den perpausaren artean beste mendeko perpausen bat txertatu delako; eta askotan hala da,
|
baina
ez beti, ez eta hurrik eman ere. Hona ezer tartekatu ez den zenbait adibide, non, halaz ere, adizkiak ez baitu aurrizkirik ez atzizkirik hartu:
|
|
|
Norbaitek pentsa lezake, hortaz, gaur egungo idazleen artean bi erabilerak nahasten direla, eta hori gerta daiteke batzuetan,
|
baina
ez beti: arruntean aditzaren arabera egiten da aukera, zeri behatzen diogun, ontziari edo edukiari:
|
|
|
Batez ere ipar ekialdeko euskaretakoa da balio hau. Eta zaila da hitz eratorria izen kategoriakoa den esatea, askotan predikatu egituran ageri baita bildu, ibili, joan... aditzez lagundurik (ikus 23.2.1.3.5),
|
baina
ez beti; horrek eraman zuen, hain zuzen ere, Lafitte keta atzizkiaren balio hau atzizki adberbio sortzaileen artean sailkatzera: Ni bihotz keta nabila, eta ez ogi edo arroltze keta (Joanategi); Lehenago ere ardiketa ibilia zen, frangotan, alderdi heetan, bortu zoko guzietan bezala (J.
|
|
|
Aditz horietatik bat baino gehiago azken urteetan sortutako neologismoak dira. Adierari dagokionez, Salaberryk (1856) aipatzen duena, ‘ z hornitu/ estali’ alegia, zenbaitetan betetzen dela ikusten dugu,
|
baina
ez beti. Bestetik, instrumental marka gabeak dira ondokoak, auhendatu, gezurtatu, hegaldatu, izendatu, segurtatu, tolestatu, ziurtatu.
|
|
|
Batzuetan kontzesio balioa nahikoa argi ikusten da,
|
baina
ez beti; balioa argi ikusten ez den horietan, bestelako mendeko perpaus batzuen balioekin nahas daitezke. Izan ere, muga irristakor samarra dago, besteak beste, denborazkoen, moduzkoen eta kontzesiozkoen artean.
|
|
|
Zer arpegiaz zure begietan jarriko naiz?; Ikusten duzu zer kalteak datozen gure zabarkeria eta aitzakietatik; Kontatu zidaten gau triste hartan zer gauzak esan zizkioten; Eman dute erakustera nolako bakea eta zer xedeak zituzten gogoan... Holakoetan nolako ren baliokide gisa erabiltzen dugu zer, askotan,
|
baina
ez beti, harridurazko perpausetan: Ha zer bidea eta moldea, zer lausengua eta balakua...
|
|
|
... elako ustean,... ela uste izanik eman daitezke goiko adibide horien parafrasitzat. Egon aditzarekin agertzen da sarri (e) lakoan,
|
baina
ez beti goraxeagoko adibideetan ikusi ahal izan dugunez.
|
|
|
32.1.2.2b Adibideetan ikusten den moduan, konparazioaren bigarren terminoak paralelotasun kontzeptuala eta funtzionala du lehen terminoarekin (nire etxea — zurea; guk — zuek; edaria — janaria; bigarrenari — lehenari; haurrekin — zuekin; aurten — iaz; zikindu — apaindu; aspergarria — lodia; garestia — erabilgarria; neska — mutiko). Kategoriari dagokionez ere maiz paraleloak dira termino biak,
|
baina
ez beti (Lehengo lagunekin baino zuzenago dabil orain).
|
|
|
Lehen mailako predikatuari dagokionez aukera desberdinak daude, baina gehienetan izen sintagmak edo perpausak izaten dira. Predikatua izen sintagma denean osaera desberdinak aurkituko ditugu, eta hizkera gehienetan artikuluarekin eta subjektuarekin komunztadura eginez azaltzen dira,
|
baina
ez beti. Mendeko perpausen artean, ela menderagailua daramatenak dira ohikoenak.
|
|
|
Zenbaki naturalak, esan bezala, kuantifikatzaileak dira,
|
baina
ez beti. Izen bihurturik ageri dira batzuetan:
|
|
|
Sexuaz ere bereizten dira, jakina, baina sexua biologiari dagokio, eta generoa gramatikari. Hizkuntza horietan, gehienetan,
|
baina
ez beti, aski izaten da izen formari behatzea zein genero duen jakiteko: hola, esaterako, badakigu panadero maskulinoa dela (hori gertatzen da o letraz bukatzen diren izen edo adjektiboekin) eta panadera, berriz, femeninoa (eta hori gertatzen da arruntean a letrarekin bukatzen diren izen edo adjektiboekin).
|
|
|
Esan dezagun, beraz, analisi horrek aditz askorekin balio duela,
|
baina
ez beti. Ez da arazorik etorri eta agurtu aditzen kasuan.
|
|
|
30.6.2.1e Perpaus osagarrien gobernatzailea aditz bat edo barnean aditza daraman predikatu bat izaten da gehienetan,
|
baina
ez beti. Ondoko adibideetan gobernatzailetzat ditugu harridura perpausetako bai eta horixe esklamatiboak, eta horra aurkezlea:
|