|
2000
|
|
|
Inola ere ez zuen pentsatzen funtzionatuko zuenik,
|
baina
esaldion ostean neskak barre zabal bat marraztu zuen, eta Txemak azkar aprobetxatu zuen lortutako giro hura: " joango gara nire logelara?"
|
|
2004
|
|
|
Bigarrenean irakurleak" komandante" hitza gizonarekin erlazionatu badu jarrera sexista duela salatzen du,
|
baina
esaldiaren bukaeran konturatu bada andrazkoa zela, hor autozuzenketa moduko bat duela ikusten da eta horrek kontzientziazio minimoa duela esan nahi du. Prozesu hau da Meseguerrek aipatzen duen garunaren blokeoa.
|
|
2006
|
|
|
Esan bezala, obra honek ez digu ia ezer esaten baskoiei buruz,
|
baina
esaldi batek Antzinaroan euskaldunei buruz zuten irudia iradokitzen digu. Honakoa da aipatutako esaldia:
|
|
|
Desgogoz. Itxi ate hori, mila deabru!, esan zuen gero Umbertok,
|
baina
esaldia bukatu zuenerako atea itxita zegoen, atzera bueltakoaren indarrez.
|
|
|
Kontrakoa da-eta! Noski,
|
baina
esaldia bukatu arte ez dakigu, eta akusatua zigortuta ikusi nahi duenak desengainua hartuko du. Agian nolabaiteko itxaropena sortuko zitzaion, baina aditza iritsi da, noizbait ere, eta zapla, nahi ez zuena entzunarazi dio.
|
|
2007
|
|
|
Amonaren ezagun horietako bat dela iruditu zait. Nahastua zebilela esatear egon naiz,
|
baina
esaldi gogorregia da agian, eta zer esan asmatu ezinik nabilela, atsoa ez da isildu:
|
|
2008
|
|
|
Ez zegoen ziur zelan interpretatu Barbosaren hitzak. Gauza asko galdetu nahi zion,
|
baina
esaldi bakarra atera zitzaion:
|
|
|
Zure amaren gustua, eta...,
|
baina
esaldia osatu ordez, Tomasek isilune laburra egiten du eta Rosa adoretzen du berriro: Ea, mesedez, anima zaitez.
|
|
|
Ezpainak mugitzen ditu eta zerbait esaten hasten da erdi ahapeka. Errezoa esateko modua ez du argia,
|
baina
esaldi solte batzuk entzuten zaizkio. Zeruetan zerana... egin bedi...
|
|
|
Marmar batean ari da, baina berea ez da jardun erretxin ozena, ia ahapekakoa baizik. Aldian aldian semea aipatzen du, zer da ba prakanasaia, ezin dinat asmatu zer ikusi zinan, ez bada...,
|
baina
esaldia bukatu gabe uzten du, airean zintzilik, ateak zabalduta edozein aukerari, eta handik pixka batera errematea ematen dio bere destainari, Tomasek ez beste guztiok zekinagu zertara etorri hintzen hona, baina bere kolkoak bakarrik entzuteko moduan esan ditu azken hitzok.
|
|
2009
|
|
|
–Nik ere sinesten dut Jainkoagan?
|
baina
esaldia biribilegia iruditu zitzaiolako edo (sinestezina, beraz, giro hartan), gehitu zuen?, nire erara bada ere.
|
|
|
«Egiazki, euskara menderatuko duen itzultzaile automatikorik ikusiko ote dugun zalantzazkoa dirudi». Mendeak lehenago izan zen antzekorik bota zuenik,
|
baina
esaldi horretan itzultzaile automatiko jartzen duen lekuan gramatika jarrita, harik eta Larramendi El imposible vencido besapean zeukala azaldu zen arte. Eta hori da, hain zuzen, funtsezko itauna:
|
|
2010
|
|
|
–Bai, badakit?;. Bada, nik badakit dantzatzen?? esan zidan jarraian, irri bat ezpainetan, une hartan ezin neurtu izan nuena,
|
baina
esaldiari halako intentzio ezkutu bat eman ziona; gero, jiratu eta aterako bidean jarri zen; eta ni, harri eta zur; baina Helenak ez zuen bukatu, antza, atea ireki eta kanpoko aldetik ixtera zihoanean, sudurra irekigunean sartu eta honela mintzatu baitzitzaidan: –A!
|
|
|
Mahatma Gandhi desobedientzia zibilaren bitartez gogor borrokatu zen Britainia Handiaren aurka, baina ez Indiaren independentzia lortzeko, orain arte okerki zabaldu den bezala, baizik eta Indiari Gernikako Estatutuaren eta Nafarroako Foru Hobekuntzaren pareko autonomia aitor ziezaioten. Martin Luther Kingen esaldirik ezagunena “I have a dream” da,
|
baina
esaldi horrek bazuen bigarren zati bat, horren ezaguna ez dena, eta Auzitegi Nazionaleko epaileei esker behingoz zabaltzen ari dena: “Amets bat daukat, Espainiako Konstituzioa mundu osoan izatea indarrean”.
|
|
|
" Ba al dakizu sagar dantza?"; eta nola ni nora ezean bainengoen, doinua ahopeka kantatzen hasi zen Helena, harik eta laugarren edo bosgarren notan moztu nuen arte: " Bai, badakit";" Bada, nik badakit dantzatzen..." esan zidan jarraian, irri bat ezpainetan, une hartan ezin neurtu izan nuena,
|
baina
esaldiari halako intentzio ezkutu bat eman ziona; gero, jiratu eta aterako bidean jarri zen; eta ni, harri eta zur; baina Helenak ez zuen bukatu, antza, atea ireki eta kanpoko aldetik ixtera zihoanean, sudurra irekigunean sartu eta honela mintzatu baitzitzaidan: " A!
|
|
|
Bidean ostikoka tratatu ninduten. Hasten nintzen hizketan ura eskatzeko,
|
baina
esaldia bukatu baino lehen ostiko ematen zidaten saihetsean edo buruan. Buruan eman zidaten batek zorabiatuta utzi ninduen.
|
|
|
Eta gero etorri den komentarioa, ez omen dela idazle berdeegia baina berdearen itxaropena dagokiola Aoizi, eta abar. Bada, sinetsidazu nahi baduzu, Borja,
|
baina
esaldi hauek, hitzez hitz, Victor Hugoren aipamen eta guzti, entzun nituen orain dela aste bi Parisko Pompidou museoan nengoela.
|
|
2011
|
|
|
Etxeko postontzian publizitatea sartu zioten. Botatzekoa zen,
|
baina
esaldi bat egin zitzaion deigarria. " La chusma no se rinde" (Jendailak ez du amore ematen).
|
|
2012
|
|
|
Aurreratu dugu esaldizko tartekiek [aditza daramatenak] badutela bereizgarri nabarmen bat: esaldizkoak ez diren tartekiek puntuazio arinagoa onartzen dute (koma parea),
|
baina
esaldizkoek, oro har, ez (doinu gorabehera ere, puntuazioa bezala, markatuagoa da halakoetan)(?) koma soila, tartekien kasuan, koma parea, ez da aski esaldiak bereizteko (2012:
|
|
|
Ez zuen esaldi luzea nahi. Hamar bat berbakoa,
|
baina
esaldia ona bazen luzatzeko prest zegoen. Ez zuen idazle oso ezagunik nahi.
|
|
2013
|
|
|
Planto egitearen kontua dela eta, Gipuzkoan ezaguna den agintari batek" agintari on batek ez lituzke lege injustuak bete behar" esan berri du. Mezu hori bera ekarri digu Juanjok,
|
baina
esaldi hura esaten zuen agintariak berak makina bat lege injustu betetzen ditu herri honetan. Hortaz, ez zait oso serioa iruditzen proposamen hori egitea, ez behintzat, gainontzeko bideak urratu ez ditugunean, hau hasi besterik ez da egin.
|
|
|
Elizabethek ez ikusia egin zion gogoeta gizalegetsu horri,
|
baina
esaldiaren esangura ez zitzaion itzuri, eta ez zen, ez, bere haserrea beratzeko modukoa gertatu.
|
|
|
Bai,
|
baina
esaldi garrantzitsu batekin: eskubide historikoak.
|
|
|
Ez nuela bere aditzerik, hori hasi nintzaion esaten,
|
baina
esaldia osatu gabe utzi nuen. Halere, nire ezusteaz ohartu zen.
|
|
|
Poesia bereizmena zen, Sinplifikazio Handiaren garaian gaude; erantzun edo galdetu nion,
|
baina
esaldia fazati antzean, lekuz kanpo iruditu zitzaidan; ez zuen arreta jarri, ez zuen deus gaineratu nahi izan.
|
|
2014
|
|
|
Jaiotzean baino zaharragoa zen Mircea Eliade hil zenean,
|
baina
esaldi horiek idatzi zituenean ere ez zen umea, ondo zekien nora eraman nahi zuen Errumania... Milgram bera baino arinago heldu zen Milgramen ondorioetara beraz.
|
|
2015
|
|
|
1 Atomoen inguruko ideiak ageri dira honako testu honetan, laburbilduta;
|
baina
esaldiak osatu gabe
|
|
|
Ekologistek beste esaldi bat jarri dute Gagarinen ahotan: «Ez dezagun horren ederra den lurra suntsitu»,
|
baina
esaldi hori ez da ageri bidaian grabaturiko zintetan.
|
|
|
Prest egon behar nuen halako baterako. Ez dakit zer beste espero nuen,
|
baina
esaldi hori ur txarro izoztua izan zen kolkoan behera. Harritu egin ninduen nire haserreak, Raulek gutxi inporta zitzaidan niri buruzko zerbait gogorarazi izan balit bezala.
|
|
2016
|
|
|
Esan bezala, ez ditut osorik entzuten bainugelako elkarrizketa horiek,
|
baina
esaldi solteak bederen garbi jaso ditzaket. –Niri begira jarri eta suspirioak egiten ditu, abaildutako korrikalari baten gisan.
|
|
|
Harrotasuna ateratzen da diskurtso honetatik, B hizki handia erabilia da euskaldunak aipatzerakoan, oso arrunta gerta daiteke,
|
baina
esaldiaren doinua erabilpen honi oso lotua gertatzen da:
|
|
|
1 Atomoen inguruko ideiak ageri dira honako testu honetan, laburbilduta;
|
baina
esaldiak osatu gabe daude. Bete itzazu hutsuneak.
|
|
|
Nobelaren eta bizitzaren arteko ezberdintasunak asko dira,
|
baina
esaldi bakar batean laburtzearren esango nuke: nobela gauza itxia da eta bizitza zabala.
|
|
2017
|
|
|
Berriz polizia etxera joan zen pentsakor. Ez zekien zertarako
|
baina
esanaldi bat etorri zitzaion, ibiltzen zen bitartean: " Lurrak sufritzen du".
|
|
2018
|
|
|
" Batzuetan, arazoak dituzte esaldiak egiteko, baina ez dakigu xuxen zergatik. Lexiko aldetik ez dute arazorik,
|
baina
esaldia egiteko momentuan kostatzen zaie. Beste hizkuntzetan deskribatua izan den bezala, askotan, aditzarekin problemak dituzte, aditza jokatzeko.
|
|
2019
|
|
|
Hitzok ahopean esan zituen ustez,
|
baina
esaldiak, konjuru edo arao bat izan bailitzan, norbait erakarri zuen.
|
|
|
Amak mediku tresneriaren esterilizazioaz hitz egin du, nolako garrantzia daukan beti, odola aipatu du berriro. Hori guztia esan du besterik esateko gai ez balitz bezala, senarra eta semearentzat garrantzi handia edukiko balu bezala,
|
baina
esaldi baten erdian eten eta, eserita dagoen lekutik abisurik gabe altxatuz, leihorantz egin du. Senarrak ukondotik heltzeko keinua egin du, bide hori eragozteko keinua, indar minimoz ordea, atzamarrak bigunduta geratu zaizkiola ematen du.
|
|
2020
|
|
|
–Idazle batekin beti gaude zorretan?, atera zitzaidan,
|
baina
esaldia jarraipenik gabe utzi nuen, motz. Orduan aipatu zuen berak bizitzari, sorkuntzari eta oro har existentziari buruzko gaiekin ibilia zela idazle hil berria, baina kolpetik eta inork espero ez zuenean eleberri errealista eta kutsu politiko handiko bat idatzi zuela, oso hilabete gutxitan gainera, eta lan horren amaiera ospatzetik zetorrela erretegi batetik mendiko auto batek atzetik jo eta maldan behera bota zuenean.
|
|
|
Adibidez, kooperatibismoa sozialismoa dela baieztatzen du Azurmendik Gizabere kooperatiboaz (2016) liburuan. Kongresuaren beste atal batean eztabaidatu dute horretaz, jakina,
|
baina
esaldia gogoratzeak grazia egin dit. Izan ere, Azurmendiren bizitza, ibilbidea eta pentsamendua aztertzerakoan, sarri aipatzen da harengan Arantzazuk izan zuen garrantzia, eta argi dago izan zuela eraginik; baina niri berdin egiten zait aipagarri ondoan dagoen Arrasatek Azurmendirengan izan zuen eragina.
|
|
|
Apenas ulertzen zuen lagunaren xuxurla,
|
baina
esaldien artean, halakoak antzeman zizkion: “Pero no me hable del proletariado, porque ser pobre y maricón es peor”.
|
|
2021
|
|
|
Perpaus diren aldetik, berriro esan, ez dute inongo gramatika erregelarik urratzen bi perpaus hauek,
|
baina
esaldi gisa aski desegokiak gertatzen direla ezin uka. Non da desegokitasun horren sustraia?
|
|
|
Ikusi duzu Madrilen atzo aitak 21 hilabeteko umea autoan ahaztu eta beroarekin hil dela? Jakina, interpretazio hedatuenean aita izango litzateke hil dena (Badakizu atzo aitak semea agurtu eta gaixotu dela?),
|
baina
esaldi horretan bistan da umea hil dela.
|
|
|
aspaldiko eskola lagunekin, auzokoekin eta abarrekin. Askotan bi puntuen ondorengo enumerazioetan azaltzen da, aurretik aipatutako termino orokorrago bat zehazten hasitakoan,
|
baina
esaldiaren barnean ere joan daiteke.
|
|
|
Kondairak dio 1930eko egunkari ingeles batek titulu hori baliatu zuela behe laino itxiak Mantxako itsasartean nabigatzea ezinezkoa egin zuen egun batean. Ez dirudi inoiz publikatu zenik,
|
baina
esaldiaren ironiak ezin hobeto erakusten du britainiarren zati batek nola ikusten duen Erresuma Batuaren eta Europa kontinentalaren arteko harremana. Bada, 47 urteren ondoren, behe laino hori itzuli egin zen atzo Mantxako kanalera, Erresuma Batuak hautsi egin baitzuen 1973az geroztik Europako Batasunera lotzen zuen harremana.
|
|
|
Ostiraleko mobilizazio egunaren leloari eutsi zioten atzoko protestetan ere: Larrialdi egoeran gaude,
|
baina
esaldi bat gehitu zioten: Eta zipaioen biolentziak areagotzen du.
|
|
|
– Ohitu testuak ozenki irakurtzen. Irakurleek begiekin ikusten dute
|
baina
esaldiak barne ahotsari esker ulertzen dituzte. Entzuketa hori izan behar dugu buruan idazterakoan, eta horretarako begiak instrumentalak dira, belarriaren tresnak baino ez.
|
|
|
Hitzak aldatzen diran arren, esanahia ez da aldatzen. Ez dago ezelako zalantzarik Jesusek danen alde emon ebala bizia,
|
baina
esaldi hori erabili ebanez Jesusek Azken Afarikoan San Mateok (Mt 26,28) eta San Markosek (Mk 14,24) dinoenez, askorentzat esan behar dogu. Izan be, Jesusek horregaz Isaiasek (Is 53,12) Jainkoaren Zerbitzariari buruz dinoana, beretzat hartzen ebala adierazo gura izan ebala dino Benedikto XVI.ak.
|
|
2022
|
|
|
Ezin uka minimoetan irauteak lerrootan orain arte aitortu ez diodan meriturik baduenik. Baina minimoenetatik arrunt beherago dago, aurrekoan, emakume batek —ez bereziki argia baina ezta tuntuna ere—, ustez inongo malezia asmorik gabe, esan zuena, hizkuntzaren lardaskaz, euskaldunon artean ere euskaraz hasi bai
|
baina
esaldi bakar bat ez bukatzeaz, taldean beti erdarara lerratzeaz eta antzekoez galdegin zitzaionean. Gertaeren zergatia edo azalpen zintzo logikoa baino gehiago, esplikazio guztiak hitz bakarrean bilduko lituzkeen definizioa eman nahi izan zuen:
|
|
|
Bada, honekin publikoa liluratuta utzi ohi dut: " Gure artean gera dadila,
|
baina
esaldi hori Calderonek Lope de Vegarengandik hartu zuen...", eta sinetsi egiten didate. Niregatik datua baieztatzen ahalegintzeko libre dira!
|
|
|
Joan nintzen haren logelara eta han zegoen oheari josita, ume handiaren pijama harekin, hogeita bi urteko jaio berriaren pijamarekin. Eta" Hiri gertatzen zainana dun negar gutxi egiten dunala" esaldian pentsatu nuen eta" Bazekinat ahizpa bat daukanala esneko txerrikume bat bezain ezdeusa" esaldian, eta nik esneko txerrikumeen berri gutxi dakit, pentsatzen dut beste gauza batzuen berri jakingo dudala,
|
baina
esaldi horiek urdaileko erremina ekarri zidaten atzera, nire begiak ohituta zeudelako nire ahizpa zen gizakia ikustera, lorez betetzen ez diren loreontziak bezain ezdeusa eta hutsa. Eta Noraren gorputz atrofiatua Marcoren esaldiekin betez, beste era batera begiratu nion ahizpari eta gogoratzen hasi nintzen, jauna, gogoratzen hasi nintzen aitak ezin zuela jasan herri honetan ematen genuen pena, ahizparen aulkia bideetan arrastan generamalarik.
|
|
|
Besteekin naiz!, esan ohi dugu ahoa beteta,
|
baina
esaldiaren sakonera iritsi gabe, bizkarra erakutsiz besteari. Krisi guztietan beti geratzen da jendea bazterrean, eransten dugu, kezkatuta baino, egoeraren kulpa patua edo boterea edo sistema bezalako eufemismo etereoei egotziz bizitzaren kontingentziak.
|
|
|
Gainera, enantiosemia batzuk, agian gehienak edo guztiak hau kendurik, beste elementu linguistiko batzuen edo komunikazioaren elementu kognitiboen esanahiaren bidez argitzen dira hizkuntzaren erabileran. Adibidez, ingelesez custom hitzak ‘arrunta’ eta ‘berezi’ esanahi kontraesankorrak ditu,
|
baina
esaldiaren arabera argituko da aukera (‘it was custom in these parts to have your boots custom made’ edo ‘alde hauetan arrunta zen botak neurrira eginak izatea’ kasuan bezala). Aitzitik, Huts en enantiosemia hiztunen hizkuntzan eta adimenean hain errotuta dago, non aditz eta orden kontrajarriak sortzea baino ez duen behar, huts egin/ egite hutsa edo ‘akats egin/ egite purua edo erabatekoa’ adibidean bezala.
|
|
2023
|
|
|
Orain sentitzen dudanarekin harremana izan behar zuen, eta nire pintatzeko moduarekin lotura izan. Beraz, abestiak ez dakit,
|
baina
esaldiak asko eragin ninduen entzun nuen lehenbiziko aldian.
|
|
|
–Naufragoren baten mez... –esaten hasi zen txantxetan,
|
baina
esaldia moztu zuen botilaren barruan zer edo zer bazela ikusita– Itxaron.
|
|
|
" Naturak dio maileguz beretik zabal ematen bihotz zabalari". Naturak emandako edertasun fisikoaz ari da,
|
baina
esaldia orokortu liteke azken lorerik ñimiñoeneraino. Naturak bultza egiten digu, abenturara gonbidatzen gaitu, eta, aldi berean, lotu egiten gaitu, niri sasiak egin zidan bezala.
|