|
2010
|
|
|
1 atalean aipatu bezala, kale neurketek eta inkesta soziolinguistikoek Mendialdeko gazte horien euskararen erabilera positiboki nabarmendu dute, gazte anitzek adinkideekiko harremanak euskaraz eratu baitituzte. euskal gazteen hizkuntza erabilerari eragiten dioten faktoreen gaineko ikerketa batek (Soziolinguistika klusterra et al. 2009) iradoki duenez, faktore horien arteko elkarreragina konplexua bada ere (maila indibidualean, mikrosozialean eta makrosozialean), agerikoa da haurtzaroko hizkuntza bizipenek eta ohiturek, elebidunen hizkuntza gaitasun erlatiboak eta hizkuntzaren pertzepzioek, bertzeak bertze, duten garrantzia. Faktore horiek guztiak, hein handi batean, txikitako hizkuntza sozializazioari lotuta daude. alde horretatik, Mendialde euskalduneko gazteek izan dituzte euskarazko sozializaziorako baldintzarik hoberenak eta, antza, horri esker dira egun euskal hiztun aktiboagoak. hizkuntza egoera pribilegiatua da gazte haiena. pribilegiatua diot nafar euskaldun gehienak ez baitira halako giro euskaldunean bizi.
|
baina
egoera on hori ahul bezain hauskorra da. Mendialdeko herri koskorrak edozein aldaketa demografikoren eraginbera dira eta euskarak gizarte harremanetan bere lekua sendotu behar du. kezkak ere kilikatzen nau:
|
|
2011
|
|
|
• (Elkarrizketa osoan zehar oso presente eduki behar dugu hizkuntzaren gaia,
|
baina
egoera artifiziala egin gabe, hobe da beraiek naturaltasunez esan behar dutena esatea, pentsatzen dutena esatea).
|
|
|
Berdina gertatzen da ezkutuan gelditzen den klaseen arteko borrokarekin eta maila etikorako jauzia bihurria egiten da: esklaboa pozik badago bere egoerarekin, gatazkarik gabe biziko du bere egoera,
|
baina
egoera normala edo justua al da. Alienatuta dago eta beraz askatu behar da?
|
|
2012
|
|
|
Gurera etorrita, egun umeek denbora asko ematen dute aitona amonekin, eta Euskal Herriko inguru erdaldunetan aitona amona horiek ez dute euskaraz jakiten. Nire aburuz, zaintza eredu horrek etena eragin du transmisioan,
|
baina
egoera horrek zail du atzera buelta, bestelako faktore batzuk daudelako tartean: umeen beharrizanak, gurasoen lana eta familia uztartzeko zailtasunak, esaterako.
|
|
|
Eta lan eremu horretan kokatu nahi dugu hizkuntza gutxituen eta, zehatzago esanda, euskararen pertsuasio eraginkortasunaren inguruko ikerketa hau. Euskararen kasua da gertuen daukaguna eta hobekien ezagutzen duguna, eta haren inguruko ikerketa da gure hau,
|
baina
egoera antzekoan egon daitezkeen beste hizkuntza gutxituei ere ekarpenen bat egiteko asmoz dihardugu hemen.
|
|
2014
|
|
|
Ez dirudi horrek guztiak herritarren arteko ahozkotasuna gehiegi bultzatzen duenik. Ez euskarazkoa ez erdarazkoa, bai;
|
baina
egoera diglosiko desorekatu, ezegonkor eta gutxituan dagoen euskal hiztunen komunitateak askoz nabarmenago pairatuko ditu beti eragin horiek.
|
|
2016
|
|
|
esadazu norekin eta nola ikasi duzun hizkuntza eta esango dizut norekin eta nola erabiltzen duzun. Jakina, gehiegikeria da.Horrek disposizioen erabilera edo aktibazioei buruz zentzuzko zerbait esan liezaguke,
|
baina
egoera soziala kontuan hartu ezean ezer gutxi egiazko jardunari buruz. Disposizio eta dispositiboen arteko elkarreragineandago gakoa.
|
|
2018
|
|
|
Zaila da bizitzea hizElebidunak, oro har, gizarteraturik bizi dira, euren egunerokotasuna gainerako hiztunen egunerokotasuna ren antzekoa da, bizimodu arrunta egiten dute, eta komunikaziosareetan murgildurik bizi dira. Elebidunen hizkuntzen hautapena, bada, indibidualki eta sozialki, fenomeno mugatua da. kuntza bakar bat erabiliz,
|
baina
egoera bereziki larria da hizkuntza gutxituen kasuan.
|
|
2020
|
|
|
Zenbait urte igarota, helburua berbera da,
|
baina
egoerak okerrera egin du, eta ikuspegia lausotu egin da. Euskara edo katalanaren moduko menpeko hizkuntzen osasun adierazle argiena gazteen arteko hizkuntza erabileren bilakaerarena da.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza hauek aparteko taldea dira uraldar familiako fino ugriar adarreko hizkuntzen artean. Mariera aldaera guztien hiztunak 388 mila inguru dira,
|
baina
egoera ez da erabat ziurra, batez ere mendietako marierarena. Hezkuntzan presentzia gutxi dute mariera hizkuntzek; ikasgai gisa besterik ez daude eskoletan, eta umeen% 10 inguruk aukeratzen dute; ikasle gutxi batzuek, bestalde, tatarera eta udmurtera ikasten dute marieraren ordez.
|
|
|
Flandriera hizkuntza mugaz gaindikoa da,
|
baina
egoera euskararen edo katalanaren egoeraz ezberdina da, nederlanderaren eta flandrieraren arteko harremanik ez baita. Belgikako flandriarrekin harremanak murritzak dira eta Frantziakoak bakartuak dira.
|
|
|
Baliabideak murritzak dira. Flandriera hizkuntza mugaz gaindikoa da,
|
baina
egoera euskararen edo katalanaren egoeraz ezberdina da, nederlanderaren eta flandrieraren arteko harremanik ez baita. Belgikako flandriarrekin harremanak murritzak dira eta Frantziakoak bakartuak dira.
|
|
2022
|
|
|
Argudiatzen dute horrek arriskuan jarriko dituela eskaintzen zaizkien zerbitzuen irisgarritasuna eta kalitatea, batez ere osasunaren eta hezkuntzaren arloan, eta beste oztopo bat erantsiko diola zaurgarritzat jotzen den populazio horri (Cleveland; Papazian Zohrabian 2021, Colbach et al.). 2022, Elkouri 2022a, Maldoff 2022). Kezkagarriak dira asilo eskatzaileak eta errefuxiatuak gizarteratzeko ondorioak, ikasketak dituzten etorkin ekonomikoen kategoria berean kokatzen baitira,
|
baina
egoera desberdina dute (Elkouri 2022b). Kritikarien ustez, ezinezkoa da frantsesa 6 hilabetean ikastea, batez ere baldintza eskasetan.
|
|
2023
|
|
|
Bai euskaraz aritzeko hautua egiten duenarentzat, bere jardunaren jabe baita, bestearen jardunarekiko menpekotasuna murriztuta (nahikoa da honek ulertzea), baita hartzailearentzat ere. Belarriprest rola hartu duten herritar askok urrats berriak emateko eta euskaldunen komunitatearen parte izateko aukera ikusi dute jokabide horren bidez. Izan ere, lehen aipatutako gaitasunak eragin handia du erabileran, eta asko dira ulertzeko bai,
|
baina
egoera batzuetan euskaraz aritzeko seguru sentitzen ez diren euskaldunak.
|