|
2000
|
|
|
Eta bertze batzuetan badirudi ezen batak irabazi duela, baina ez, zeren ustekabean lasterraldia apur bat luzatzen baita, eta irabazle zirudiena —bere ahaleginean leherturik eta ezin aitzina eginik— galtzaile gertatzen baita hondarrean. Eta egun hartan ere, horixe gertatu zitzaidan, zeren, erran nahi nuena erranik, noiz eta baitzirudien ezen ausartziaren zaldiak beldurrarena garaitu zuela, aldiz, nola ez bainuen nik erabakitzen noiz akabatzen zen lasterraldia
|
baina
bertze bazkaldar guztien usteak eta aburuak, eta nola susmatzen bainuen ezen aburu hura ez zela ene aldeko izanen, aitzinatu zitzaidan beldurraren zaldia, eta jaundu zen hura nitaz, finean. Eta, eskuak bururat eramanik, bekoz beko nuèn don Frantziskoren begi kanporatuei beha geratu nintzen, ekaitza eta tormenta noiz lehertuko, zeren bainekien ezen munduan ez zegoela ekaitz hura geldiaraziko zuen santabarbararik...
|
|
|
ordea, xede horren konplituki konplitzea eta betetzea ez da erraza, batik bat zahartuz eta sasoin bateko xalotasuna eta inozentzia galduz goazen neurrian. Zeren, aitzin-solasean erran dizudan bezala, aurki orok baitu bere ifrentzua, eta zeren, ondorez, bizitza ez baita anitzetan lehen behakoan iduritzen zaiguna,
|
baina
bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa. Izan ere, umetan, baita gaztetan ere, itzalik gabeak eta kutsurik gabeak dira, artean, mundua izendatzeko erabiltzen eta manaiatzen ditugun hitzak, zeren argi ezabatzen baititu subjektuaren eta objektuaren arteko distantziak —mundua hor dago, baina ni naiz mundua, eta munduaren baitan nago—, objektuaren izena subjektuaren izanarekin loturik dagoen hotsezko ezaugarri ezin doiagoa eta ezin zehatzagoa balitz bezala, eta etxea etxe da, eta amorioa amorio, eta lehen behakoan edo objektuak eragiten digun lehen ukitu guztizkoan agortzen zaigu hitzen erranahia; aitzinago, aldiz, adinean gorat goazela, subjektuaren eta objektuaren artean distantzia bat sortu —mundua hor dago, baina ni bertze mundu bat naiz, eta mundutik apart nago—, perspektiba aldatu, eta ohartzen gara, bertze behako baten bidez, ezen objektu bakoitzak bere itzala duela, zeina bihurtzen baita objektuaren osagarri ere, eta ohartzen gara, halaber, ezen, handik aitzina, ez dugula aski, objektuaren izendatzeko eta mugatzeko, etorkiko hitza —haurtzaroko eta gaztaroko hitz itzalik gabea, alegia—, zeren signifika baitezake baita guztiz kon trakoa ere...
|
|
|
—Aristotelesek ez zian anitz gauzatan arrazoin,
|
baina
bertze batzuetan bai, eta hala erran zian egia handi hura: " Faun da eta alferrikako, anitz bitartekoren erabiltzea, guti batzuk aski direnean".
|
|
|
—Kopernikok Samosko Aristarkoren teoriak oroitarazi zizkigunetik eta haren sistema heliozentrikoa berriro agerian jarri, badakik ezen Eguzkia ez dabilela Lurraren inguruan biraka, baina Lurra Eguzkiaren inguruan, eta erran genezakek, hortik aitzina, ezen mundu berri baten atarian gaudela. Zeren eta Eguzkia argia duk,
|
baina
bertze argi baten metafora ere duk: adimenduaren eta arrazoinaren argiarena, zeinak burmuinetarik argitzen gaituen.
|
|
|
—Beraz, hirurak bihar goizean etorriko zarete gurekin jaun Santiago de Tapioles y Villarrínen etxalekuetarantz... baina, nola bitartean ihes egiteko tentamendua izan dezakezuen, hala pentsatu dugu ezen aterbe seguragoa izan daitekeela zuentzat guarnizinoko gartzela, Fernando Pachecoren ostatua baino, gure soldadu hauek zaintzaile ezin abegikorragoak direnez gero. Denborarik galdu nahi ez baduzue, bada, pentsa ezazue oraindanik, ez ihesean, nola pentsatzen baitute munduko preso gehienek,
|
baina
bertze zernahitan, zeren emankorrago gertatuko baitzaizue... —eta, ezin garbiago adierazi ziguna are xeheroago eman nahi baligu bezala, erran zigun—:
|
|
|
USTEZ akabatua nuen guztia,
|
baina
bertze pentsu bat etorri zait gaur, jaun André, orain berean jakinarazi nahi dizudana.
|
|
|
JAUN André: skribatu dizkizudan orriokin fardel bat egiterat nindoan zuri igortzeko,
|
baina
bertze orri bat bete beharra dut: hauxe bai azkena, zin degizut!
|
|
|
Joxe Aberasturi bizkaitarrak gizon zuri haietarik bat akabatu zuen bere ezpataz,
|
baina
bertze batek tiro egin zion bere arkabuzarekin eta halaxe eman zion Joxek fina eta akabantza bere munduko aldiari.
|
|
|
—eta, bekokia zimurtu, behakoa zorroztu, eta hitzak baratx trenkatzen zituela, eratxiki zuen—: Eta halaxe hator hi ere gurekin, ez kasualitatez,
|
baina
bertze zerbaitegatik...
|
|
|
Konbertsazioneak, batzuetan, guztion artekoak izaiten ziren,
|
baina
bertze batzuetan ez, eta orduan multzo tipitan elkartzen ginen: multzo bat zen aitak, jaun administratzaileak eta Mattinek osatzen zutena, etxeko negozioez edo ehizaz mintzatzeko; bertze bat zen don Frantziskok eta aitona Nikolasek osatzen zutena, biak ere mahaiaren bi aldeetarat ipintzen zirela, xakean aritzeko... nahiz eta apeza, bere prezeptore lanak utzi zituenetik, gero eta gutiago etortzen zen, eta osaba Joanikotek edo nihaurk bete behar izaiten genuen orduan jaun apezak utzi lekua; bazter batean, berriz, ama egoiten zen, adatsa maiz sare edo mantelina batez bildua, alboan bere ohorezko dama eta laguntzaile leiala zuela, Hipolita, biak ere solasean, mota bateko zein bertzeko beztimendak eta oihalak brodatzen zituzten bitartean, titarea hatzean sarturik; eta, finean, jaun Marcel, osaba Joanikot eta hirurok bertze multzo baterat biltzen ginen, egongelako bertze bazter baterat, norat jaun Marcelek bere lauta ekartzen baitzuen usu, zeren eta, bertze nonbait erran dizudan bezala, gure prezeptoreak lauta jotzen ere baitzekien eta ongi jotzen gainerat; eta batzuetan neuri irakasten zidan nola jotzen zen soinu tresna hura, eta bertzeetan hark zuen jotzen eta kantatzen, herri kantaren bat edo bertze zernahi, guhaur lagun gintuela noizik behin.
|
|
|
Aditu dudanez, Indietako itsasoetan barrena dabiltzan filibusteroek ere beren prezioa ditek, galtzen duten menbro bakoitzeko hainbateko saria jasotzen dutela, eta gu ez gaituk haiek baino gutiago izanen —eta, besagainetik atxikitzen ninduela, erantsi zuen—: Bretai niako kostan behatza galdu huen, baina ez gizontasuna, zeren gizontasuna ez baitu oineko behatzak egiten,
|
baina
bertze behatz batek... eta, beraz, ez erran niri ezen Amsterdametik itzultzen haizela gizon egin gabe... Zeren diru suma horrekin ehun aldiz gizon egiten ahal haute!
|
|
|
Zeren, ni ni banaiz, nitasun bat dudalako da —modu batean deitzeagatik, jaun André—, eta ni nor banaiz, nortasun bat dudalako, baina zer dira eta zertan dautza nitasun hori eta nortasun hori, eta zer dakigu haietaz? Aurki guztiak baitu bere ifrentzua, eta gutien uste dugunean mintzatzen baita beldurra balentasunaren ahotik, edo urguilua eta handinahia umiltasunaren mihitik —ustekabeko ederrak izan behar ditugu azken judizioko egunean, jaun André...! —, eta orduan bizitza ez da lehen behakoan iduritzen zaiguna,
|
baina
bertze zerbait, hagitzez ere nahasiagoa eta konplexuagoa. Eta horregatik ikusten du lehen behakoak azaletik eta kanpotik, eta bigarrenak barrendik...
|
|
|
horregatik, ez zaituztet sehiekin nahasturik ikusi nahi, guztiz beharrezkoa denean izan ezik, zeren oin bakoitzak baitu bere ortkoia... —eta osabari behatu zion orduan ere, ez ordea, arestian bezala, konplazentziaz,
|
baina
bertze behako harekin, zeinak baitzuen esketik eta erregutik kexutik eta arranguratik bezainbat... zeren eta amak ez baitzuen laket, oro har, osaba Joanikot, osaba noiznahi den nahasten zelako lorezainarekin edo zaltegietako morroiekin, edo neskameren bati hitz gozoren bat erraiten, eta, hainbatetan, bufoi samarra zelako ere bai...
|
|
|
Baina, harri eginik nengoen arren, harro nengoen, bertzalde, osabak nigan jartzen zuen konfiantzagatik, haren asmo zehatzen berri ez banekien ere, artean ez bederen. Eta ez nuen deusen protagonista izan nahi,
|
baina
bertzerik ez nuen nahi jadaneko...
|
|
|
—Ongi duk muga batzuen ontzat hartzea,
|
baina
bertze muga batzuen hausteko. Hire pintura honek, ordea, ez dik erdibiderik, zeren eta muga guztiak baititu goian behean:
|
|
|
Neskari Catherine zeritzan,
|
baina
bertze neska guztiek Mignon deitzen zioten, eta galdetu nionean nola nahi zuen nik deitzea, haren behakoari malizi puntu bat zeriola, ihardetsi zidan: " Oraingoz, Catherine; geroxeago, benturaz, Mignon...", adierazten zidalarik, gisa hartan, ezen izen batetik bertzerako jauziak prezio bat zuela.
|
|
|
—Joanikot, hasteko, ez zuan beti horrelakoa izan, zeren eta hura aspaldidanik ezagutu izan bainuen... eta zeren baitakit, halatan, ezen ez zela Pazkoarekin edo Mendekostearekin konplitzeko bakarrik ateratzen,
|
baina
bertze obligazino batzuekin ere, noiz eta jauregitik iltkitzen baitzen, Iruñarat, Donibane Lohizunerat edo Baionarat —eta, burua gora eta behera higitzen zuela behin eta berriro, erantsi zuen—: Ai, kontatuko banik nik hiri zer gertatu zitzaigun hire osabari eta bioi behin batean Baionan...!
|
|
2001
|
|
|
Guk ez genuen egundaino halakorik ikusi. Justu justuan bazela aditzea bagenuen,
|
baina
bertzerik ez. Paper bat sartua zuen eta hantxe zentzurik gabeko letra eta numero pila bat.
|
|
2003
|
|
|
Alde honetatik, uste dut 2001eko otsailetik hasita euskaltzaleek karrikan egindakoagerraldiak arrakastatsuak izan direla. Horiekin batera, aipatzekoak dira, bertzeak bertze, urte horretan bertan Iruñean egindako Euskaltzaindiaren agerraldi publikoa eta adierazpena, Nafarroako udaletako hautetsiena, Unibertsitate Publikoan izandako erantzunak, Euskara Kultur Elkargoak eta Behatokiak egindako zenbait helegite, Parlamentuan agertutako desadostasunak, izandako eztabaidak, etab. Garrantzitsuak eta aipagarriak denak,
|
baina
bertze aterabide batzuk ere planteatzeko ordua iritsi dela dirudi. Euskal alderdietako ordezkari politikoek egiten duten lanabaliagarria da ezbairik gabe, baina mesedegarria izanen litzateke, edo beharbeharrezkoa nahi bada, esparru horretanbe rtze urrats batzuk egitea. Euskararen geroa nafar guztienerantzukizuna denez gero, euskaltzaleak direnena eta ezdi renena alegia, azken hauen euskararekiko erantzukizuna berpizten saiatu beharra dago.
|
|
2005
|
|
|
Sinplifikatuz bertze zerbait egiten da. Zerbait galduko da
|
baina
bertze zerbait irabazi.
|
|
2006
|
|
|
Eguberriak egun bereziak dira,
|
baina
bertze besta egunak bezala, guk egin ditugu bereziak. Nahiago dut egun bereziak ez direla pentsatu.
|
|
|
Lau adibide paratu ditugu euren testuinguruan,
|
baina
bertze aunitz badaude, aski politak batzuk: “chimelas”, “yguelmaia”, “meateguiyas”, “ardia”, “charraquillas”, “yngud”, “dendalarria”, “aska”, “galiurra”, “caviguña”, “masocalagunas”, “auspatteguia”, … eta bertze zenbait, hiru mende inguru duten hitzak, lantegi edo tresnei lotutakoak gehienak, garai hartako zurgin, olajaun eta arotzek erabiltzen zuten hizkuntzaren adierazgarri.
|
|
|
Frantziakoa? Ez zen hori nire gogoa,
|
baina
bertzerik ez bazen... Nafarroakoa?
|
|
2007
|
|
|
Azken neurketaren aldean 2006ko neurketak igoera ekarri du: + 0,7( [2001] 3,0_ [2006] 3,7),
|
baina
bertze neurketen aldean, 1993ko neurketak izan zuen emaitza urruti geratzen da, batez ere haur eta gazteen erabileraren kasuan.
|
|
|
Obispo karrikara ematen zuen pertsiana erabat jaitsirik zegoen,
|
baina
bertzeari gerrirainoko tartea gelditzen zitzaion zabalik. Hondarrak akiturik, makurtu egin behar izan zuten irteteko.
|
|
|
Egunkari puskekin jositakoa irudi zuen soinekoa zeraman gainean. Hurrengo hitzordua bi egun geroago zeukaten Marianaoko jatetxe batean,
|
baina
bertze zerbait sortu omen zitzaion, eta arratsaldeari zer edo zer kentzeko asmotan zetorren Migelengana, zeren...
|
|
|
Ez du harrapatzen, baina zenbait egun sarrixeago, gaupasa egin eta hotelera bueltan, gizon bat, Johann (Maximilian Schell), hoteleko harreran dauka zain. Goraintziak ematen dizkio Juliaren partetik,
|
baina
bertze zerbait ere badakar. Alemanian naziak daude jaun eta jabe aspaldi; erresistentzian ibilitako jende andana dago preso eta atera egin nahi dituzte lehenbailehen kartzelatik.
|
|
|
Eraso faxistaren aurkako biltzar internazional batean parte hartzeko gonbita jaso zuen New Orleanseko alabak, eta idazteko makina eta senarra –Dashiell Hammett nobelagile ospetsua– etxean utzirik, Moskurako bidea hartu zuen bertze aunitz idazlek bezala. Migelek ez zituen,, denen izenak entzun beharrik izan,
|
baina
bertzeak bertze Erwin Piscator, Sergei Eisenstein, Vsevolod Meyerhold, Konstantin Stanislavski, Joseph Losey eta Bertolt Brecht bildu omen ziren bertan.
|
|
|
Eskutitz osoa irakurri behar ote zion beldurrez zegoen Migel,
|
baina
bertze zerbait erran nahi zion Ainhoak deia eten baino lehen, zeren...
|
|
2008
|
|
|
Aipaturiko guziak, eta aipatu gabe utzi ditudan hainbat gehiago ere, ospe handiko ikerlariak dira, aintzat hartu beharreko ekarpenak egin dituztenak; eta puntu anitzetan, normala denez, elkarrekin batere ados ez daudenak. Nazionalismoaren sorrera azaltzeko, zenbaitek aldaketa sozio-ekonomikoak azpimarratu dituzte, eta bertze batzuek kultura alorreko aldaketak; zenbaitek komunikabideen garapenean kokatu dute arreta,
|
baina
bertze zenbaitendako talde etnikoetan dago nazionalismoa ulertzeko giltzarria.
|
|
|
Konposaketaren bigarren osagaia txistukaria denean, batzuetan palatalizatua ageri da: Burutxurirena> (Sorauren), Buruxurirena> (Errotz),
|
baina
bertze batzue tan ez: Buruzuri> (Aurizberri, Luzaide), Buruzurirena> (Olatz, Oltza, Undio).
|
|
|
Benetan ez dugu ulertzen nola egon daitezkeen prozedura honen aurka. Alde batetik, ilegalizatuak,
|
baina
bertzetik, herrian bertan ere isilarazi nahi gaituzte, bakoitzak bere ondorioak atera ditzala!
|
|
|
«Bizi profesionala eta pertsonala uztartu ditugu, eta ez dugu arazorik izan». Liburu dendak denbora anitz hartzen dio,
|
baina
bertze zaletasun batzuk ere baditu, natura batez ere. «Mendian ibiltzea gustatzen zait, eta baratzean orduak pasatzen ditut nire zakur eta txoriekin, baita nire bonsaiak artatzen ere».
|
|
|
Garzonen ebazpenean agertzen diren neurri batzuk aski garbi gelditu dira,
|
baina
bertze batzuk nahiko zalantza sortu dituzte udaletxeetan aski zehatzak ez direlako. Iruñean, adibidez, udalak eskatu zion hartu beharreko neurriak zeintzuk ziren argitzeko Tokiko Administrazioko departamenduari.
|
|
|
Tolosako gazteekin zer gertatu zen usteak baizik ez ziren izan urte anitzetan. 1999an egindako epaiketak gauza batzuk argitu zituen,
|
baina
bertze batzuk argitzeko daude oraindik ere. Ebazpena argitaratu ondotik parte hartu zuten guztiak zigortu ez zituztela pentsatzen zuten senideek.
|
|
|
|
baina
bertze era batean.
|
|
2009
|
|
|
Begoña Rudi izan zen Berako Musika Eskolako lehenbiziko irakaslea. Ordurako musika klase partikularrak ematen zituen etxean,
|
baina
bertze pauso bat eman nahi izan zuen. «Ordurako Lesakan Musika Eskola bazegoen, eta nola funtzionatzen zuten enteratu nintzen.
|
|
|
Berako Gure Txokoa elkarteko water-polo taldeak emaitza bikaina eskuratu zuen Nafarroako XIII. Kirol Jokoetan, azpitxapeldun izatea lortu baitzuen irailaren 9an Iruñeko Gelbentzu igerilekuan jokatutako txapelketan. Lehendabiziko fasean, lehen partidua bina berdindu egin zuen Larrainaren aurka,
|
baina
bertze biak irabazi egin zituen (3 Lagunaken kontra eta 5 Ebroko Mankomunitatearen kontra). Bere multzoan bigarrena izan ondotik, finalerdian bertze multzoko txapeldunaren kontra jokatu zuen, Club Natación Pamplonaren kontra, eta ustekabean 4 irabaztea lortu zuten Gure Txokoakoek.
|
|
|
Akaso azken lau urteotan ez du aunitz jokatu eta, badakizu, telebistan agertzen ez bazara, zaila da gaztetxoek idolotzat hartzea. Batzuentzako, aditu dutenarengatik edo zaharxeagoak direlakoz, Retegi izanen da idoloa,
|
baina
bertze batzuentzat Titin, Goñi, edo bertze norbait… ez dut uste Julian erreferentziatzat dutenik. Retegi XX. mendeko azken bi hamarkadetako erreferentzia izan da pilotan.
|
|
|
Txantrearekin lehia gogorra izan genuen. Beraiekin partida bat berdindu genuen,
|
baina
bertze guziak irabazi. Txantreari gol bakarrarengatik irabazi genion Donezteben eta eurek ere partida hori bakarrik galdu zuten liga osoan.
|
|
|
Malerrekan, zurgintzarekin lotutako enpresak izan dira kaltetuenak: Maderas Zabala, Aparan… Baztanen ERErik ez dela,
|
baina
bertze modu batera jokatu dutela gogoratu zuen Arribillagak: “eraikuntza da garrantzitsuena eta jokua egiten dute, oporraldiak hartuz…”.
|
|
|
Hara, ezker abertzaleak izanen du errua bera legez kanpo uzten baldin badute, eta ezker abertzaleak izanen du errua gainerateko bozemaileek aukera librea ukatu ez zaien
|
baina
bertzeengatik deus ere egiten ez dutenek PSOE edo PPren alde bozkatzen baldin badute. Demokraziarik eza salatu beharrean, boza galdegiten ari dira, modu lotsagabean.
|
|
|
Bai tartean,
|
baina
bertze arrazoi asko daude. Lehenik, delitu gehiegi tratatzen dituzte auzitegi bakar batean.
|
|
|
Horren harira ohartarazi du Ertzaintzak manifestazio batzuk galarazi dituela,
|
baina
bertze batzuetan ez dela agertu ere egin. Horren adibide eman du Villabona.
|
|
|
Andoni Ortuzar EAJko BBBko presidenteak Erkorekaren defentsa hartu du. . Ongi iruditzen zaigu kaleak terrorismoaren goresmenetatik garbitzea,
|
baina
bertze kontu bat da nola egiten den?. Haren ustez, helburua era inteligentean lor daiteke, herritarrengan ondoriorik eragin gabe.
|
|
|
Eztabaida publikoaren garaian iragarri genuen AHT berriarekin 20 milioi tonara heldu nahi genuela. Egia da krisialdiaren eraginez moteldu dela salgaien garraioa,
|
baina
bertze toki batzuetan baino gutxiago. Azken hiruzpalau urteotan kopurua egonkorra da, eta bi milioi tonaren inguruan dabil.
|
|
2010
|
|
|
Basoan Zerbitzu turistiko enpresak ibilaldi gidatuak eskaintzen ditu 2008ko udatik honat. Maialen Escaladak adierazi digunez, «Bertiz da lokomotora edo ardatz nagusia,
|
baina
bertze gauza batzuk eskaini nahi ditugu». Horregatik, Bertizko basoan ibilaldi gidatuak eskaintzen ditu, «biodibertsitatea ezagutu, gizakiarekin duen interakzioa, basoaren erabilera, ikazkinak, mitoak eta kondairak… Bertizera etortzen den jende gehiena ez da basora sartzera ausartzen, eta hori bidexkak ederki seinalatuta daudela!», dio. Baztan Bidasoan bertzelako ibilaldiak ere eskaintzen dituzte eta aterpean egiteko jarduerak landu nahi lituzke.
|
|
|
Turismo aktiboaren arloan bi negozio berri sortu dira aurten. Berako Auzoa Extremeko etxeko ezaugarria Citroën 2CVan egiten diren ateraldiak dira,
|
baina
bertze hainbat jarduera eskaintzen ditu. Joxerra Mitxelenak aipatu digunez, «Auzoa hostalera etortzen den jendeak beti galdetzen zuen zer egin zezakeen.
|
|
|
Baina bertze zenbait txoko interesgarri baditu Museo Etnografikoak: kirolak, bestak, logela, jantziak, eliza, baserriko tresnak, lanbideak, sukaldea, inauteriak…Hainbat tresna daude Museoan,
|
baina
bertze hainbat udal biltegian utziak daude leku faltarengatik. Kultur teknikariak aipatu digunez, «ganbaran ofizioei buruzko panelak zeuden, baina Zigaren erakusketa jartzeko lekutu behar izan genituen eta horiek bertze solairutan jarri edo udal biltegi batean bilduak daude.
|
|
2011
|
|
|
Erran nahi baita etxeko gizonezkoak ez zitzaizkiola itzalpean egin zituèn sei urte haietan behin ere bisitan joan, bai ordea ama arrebak, hartarako hiribururako autobusa edo trena hartzen zutela aldian behin? ez Atilanoren jokabidearekin ados zeudelako,
|
baina
bertze arrazoi batzuk sakonagoak zituztelako, senak emakumearen baitan piztutako amatasun emetasun sentimenduei lotuak, anarkista zen arren, Atilano ez baitzen ez deabrua ez deabruzko espezie zital bateko kidea, propaganda ofizialak erraten zuen bezala; aldiz, haur handi bihurri bat zen, etxeko emakumeen babesa behar zuena.
|
|
|
haietarik guti batzuek, sor Loreto izenekoak bereziki? oroitzapen onak utzi zizkioten Anastasiari,
|
baina
bertze batzuek ez: nola, bada, baldin eta, zaintzaile baino gehiago, zelatari baziren!
|
|
|
–Kontatu duzuena egia bada, bertze domina bat merezi duzu, Satur,
|
baina
bertzea baino maila handiagokoa, mailarik gorena:
|
|
|
Kontrabandista talde jakin bateko partaidea zela esan dezakegu eta Juan Marik dioenez: " Kontrabandista batek bakarrik erosten zuen
|
baina
bertze guztiak izorratzen saiatu zen".
|
|
|
Horrez gainera, espainolaren eta gainontzeko hizkuntzen ofizialtasunaren edukia bera ez da parekoa. Izan ere, Espainiako markoak Erresumako meneko guztiei espainola jakiteko betebeharra ezartzen die (EKren 3.1 art.),
|
baina
bertze edozein hizkuntza ofizial jakiteko betebehar orokortua jartzeko aukera debekatu egiten du (82/ 1986 KAE Konstituzio Auzitegiaren epaia, ekainaren 26koa, 10 ZO zuzenbide oinarria; 84/ 1986 KAE, ekainaren 26koa, 2 ZO; eta 31/ 2010 KAE, ekainaren 28koa, 14.a ZO). Horrenbertzez, marko juridiko linguistiko horren gibelean dauden helburu soziolinguistikoak nahiko argiak dira:
|
|
2012
|
|
|
Telebistaren eraginaz gain, irakasleek haurrek gurasoengandik hartzen duten eredua aipatu dute. Azaldu bezala, Iruritako helduek haurrei euskaraz egiten diete
|
baina
bertze helduekin erdaraz egiteko ohitura
|
|
|
Mariezkurrenak 350 txartel paratu zituen salgai 55 eurotan, baina egun batean denak saldu zirela adierazi dio TTIPI TTAPAri. Horren harira, «alde batetik, oso kontent» dagoela aipatu digu,
|
baina
bertzetik, «pena» ere ematen omen dio, jendea aukerarik gabe gelditu delakoz. Joan den urtean bezala, 155 euskal abestiekin osatutako 2.500 liburuxka prestatu ditu eta guztiak banatzeko asmoa du.
|
|
2013
|
|
|
Gerra trabatuta dago, eta atzo bi aldeek kolpe esanguratsu bana hartu zuten: alde batetik, FSA Siriako Armada Askeak eraso bat egin zuen Damasko erdigunean, bi lagun hil zituen?;
|
baina
bertzetik, Riad al Assad FSAko buruzagietako bat larri zauritu zen atentatu batean. Analista anitzek Mendebaldeari presio egiteko mugimendutzat ulertu dute Al Khatiben dimisioa; hau da, laguntza militar zuzena eta agerikoa jaso ezean, NCSROF kontsentsuzko buruzagirik gabe utziko luke.
|
|
|
Izan ere, euskal iheslarien kolektiboa plurala da, bizipen eta errealitate anitzez osaturikoa. Batzuk Irati gelan egoteko parada ukan zuten,
|
baina
bertze hainbatek ez, Espainiak eskaturik Frantziak deportatu dituelako Amerika edo Afrikara, edota klandestinitatean bizi behar direlako. Horien egoera ere aztertu eta bideratu dela jakinarazi zuten.
|
|
|
Hain baikor, non, honela eleztatu baitzitzaion Abdel Haqqi, itzulerarako bidaian: . Hileko honetan ez zait ohiko lurrikara nagusitu; ez dizut erranen, hala ere, mugimendurik sentitu ez dudanik,
|
baina
bertze mugimendu bat izan da, bere lekuan ez zeudèn lurrak bere lekura ekarri dituena, nik uste. Eta susmoa dut??, eta isilune baten ondotik, berriro ireki zuen Raissak ahoa, baita ireki ahala itxi ere, zuhurtasunak hartuta.
|
|
|
dogmatikoegia nintzela berarendako: medikuntzaren eta sasi medikuntzaren arteko marra hura batzuetan argi bezain garbia zela, alegia,
|
baina
bertze batzuetan, auskalo. Behin batean erran zidan:
|
|
|
–Alde batetik ados nagok hirekin,
|
baina
bertzetik? –ihardetsi zion zion Abdel Haqqek?.
|
|
|
Kanoikada urrun batzuk aditu genituen. La Soberana beharbada ez,
|
baina
bertze batzuk borrokan ari ziren guregandik hurbil aski.
|
|
|
Zeuzkaten elementu bakanak baliatzen hasi ziren iheslariak: suprefeturan aurkezten zuten argazkian ez zuten izaten ohiko itxura, eta helbide bat ematen zuten,
|
baina
bertze batean bizi ziren. Anitz ziren Ipar Euskal Herrian, gela bat edo bi zeuzkaten arren, administrazioari begira hamar edo hogei iheslari zituzten etxeak.
|
|
|
Iheslariak zelatatu behar zituzten, zaindu egiten zirelako, ez ziotelako betiko ibilbideari segitzen. Iheslari batzuek lan finkoa zeukaten,
|
baina
bertze anitzek ez. Beraz, egitura bat bazegoen iheslariak zelatatzeko, baina ez zegoen horri buruzko arrastorik.
|
|
|
Hain baikor, non, honela eleztatu baitzitzaion Abdel Haqqi, itzulerarako bidaian: " Hileko honetan ez zait ohiko lurrikara nagusitu; ez dizut erranen, hala ere, mugimendurik sentitu ez dudanik,
|
baina
bertze mugimendu bat izan da, bere lekuan ez zeudèn lurrak bere lekura ekarri dituena, nik uste... Eta susmoa dut...", eta isilune baten ondotik, berriro ireki zuen Raissak ahoa, baita ireki ahala itxi ere, zuhurtasunak hartuta.
|
|
|
Erran ere egin zidan inoiz tariqako kiderik jakintsuenak –Mâlikek– dogmatikoegia nintzela berarendako: medikuntzaren eta sasi medikuntzaren arteko marra hura batzuetan argi bezain garbia zela, alegia,
|
baina
bertze batzuetan, auskalo. Behin batean erran zidan:
|
|
|
–Alde batetik ados nagok hirekin,
|
baina
bertzetik... –ihardetsi zion zion Abdel Haqqek– Gizakiok, izan ere, bizia ospatu behar diagu, lehenik eta behin, gero gerokoak...
|
|
|
Tapakia kenduz leiho moduko bat bistaratzen zen, eta handik nire gorputzaren erdia agerian. Oihal zuri batean bildua nuen burua, tiroaren arrastoa ez ikusteko,
|
baina
bertze gainerakoan iduri zuen lo nengoela lasai ederrean. Emakumeak denbora gehiago gelditzen ziren niri begira.
|
|
|
Hotz handia egiten zuen eta komunio guziak eginak nituen, baina, hala ere nik ilea motx izatea nahi! Galtza luzeak paratzeko bai, konforme,
|
baina
bertze moda berri hori ez zuen batere gustuko. Irunen eta, Donostian eta, mutilak neskak bezala hasiak ziren.
|
|
2014
|
|
|
Balio du batzuentzat,
|
baina
bertze batzuentzat ez. Buraso guziek uste dute hortik jinen dela, haurrarentzat ona dela.
|
|
|
–Onartzen dut, aita, harria bota dudala,
|
baina
bertze norbaitek egindako zuloari bota diot nik?!
|
|
|
Nehorek ez dezake erran ez garela hemen azken piruraino eskualdungoari atxikiak
|
baina
bertzetan on ez dena guretu dugulakotz osoki gurea baginu bezala tinki atxikitzean zorokeria litekela diogu ahoan bilorik gabe.
|
|
|
Espartzu hariei zolen forma ematen edo estekatzen, ehunak patroietan ezarri eta ebaki zein josten nola burdinaz lisatzen, edo espartzuzko zola horiei josten, Mauleko Cherbero lantegian zernahi lan egitea egokitzen zaie Marianne, Madeleine eta Graxianari. Badu nork bere espezializazioa,
|
baina
bertze langileen hutsegiteak ere bete behar izaten dituzte egun batzuetan, esku fineko langileak izaki. Lan orenak finitu eta, itxaroteko galdegin die Mariannek adiskideei.
|
|
|
Badoa Bettiri, otoitzak ahantzirik orai, Baionako ezkilak jotzera, azken 48 urteetan egin bezala. Badoa, dagoeneko ahantzia zuen ezkila doinu baten jotzera, bere semea ezin
|
baina
bertze batzuen semeak iratzartzera.
|
|
2015
|
|
|
Potentzia kolonial handia izan zen Frantzia, eta, 1950eko eta 1960ko hamarkadetan deskolonizazio prozesuak gertatu baziren ere, ordutik menpeko izan zituen herrialdeetan maiz esku hartu du, baita menpeko izan ez zituen zenbaitzuetan ere?. Nahiz eta Jacques Chiracen bigarren agintaldian() Irakeko gerra zela-eta interbentzionismo hori zertxobait apaldu zuen. AEBekin izan zituen desadostasunengatik?, Nicolas Sarkozyk atzerrian jarduteko modu hori indartu zuen berriz.Frantziak ez du soilik herrialde musulmanetan esku hartu,
|
baina
bertzeekin ez bezala (Boli Kostarekin, adibidez), islama erlijio nagusia den herrialdeetan esku hartzeak ondorio bat eragin dio: muturreko talde islamistek Frantzia eta Frantziako herritarrak jomugan paratzea.
|
|
|
Atarrabiako Udaleko beharginak lan eta lan aritu ziren, bidearen gainean zegoen lohia garbitzen.«Hogei zentimetro inguru egin du gora urak; duela bi urte, metro eta erdi. Hainbat kutxa busti zaizkigu,
|
baina
bertzerik ez da gertatu», azaldu zuen, lasaitasunez, Landareko arduradunak.Argari eta Ultzamari so ziren atzo Uharteko Maite Ruiz eta Ana Briñas. «Ez da aparteko gauza hau; urak azpian hartzen ahal duen eremuan dago Uharte, eta ibaiak beti bilatzen du bere tokia», nabarmendu zuen Ruizek.
|
|
|
–Ez dut uste,
|
baina
bertze gauza batzuekin bai. Tori.
|
|
|
honek hau
|
baina
bertzeak bertze hura. Gero jakin
|
|
|
4 «Irizpidearen gauzatze praktikoa» erratean adierazi nahi dugu zenbaitetan iritzi edo proposamen batek gero praktikan legetako diharduela nola eta hain zuzen ere egileak zehazki proposatu ez duen formulazio baten gisan; adibidez, ez dugu ikusi inon ere Altubek Erderismos en erraten duenik «euskaraz aditzak atzean joan behar du»,
|
baina
bertze formulazio sare batek eta eredu eta adibide jakin batzuk aurkezteak ondorio sinplifikatu horretara eraman izan du gure ustez aunitzetan (ikus, osagarri, hurrengo oin oharra ere).
|
|
|
Hiru egunez ospatuko dituzte Anizen antolatutako Arrosarioko Amabirjinaren bestak, larunbatetik astelehenera. Bitxikeri moduan, lehen aldiz hiru hiruren kontrako mus txapelketa jokatuko dute, zortzi erregetara,
|
baina
bertze hainbat ekitaldi ere prest dituzte.
|
|
|
Egitarau zabalarekin datoz Almandozko Bestaberri bestak. Egun handian, goizean aurorak kantatuko dituzte eta eguerdian abesbatza ariko da kantari,
|
baina
bertze hainbertze ekitaldi prest dituzte.
|
|
2016
|
|
|
Ironia erabili zuen, eta ziztada anitz eman zizkion Sanchezi; horietako batzuk, errespetu faltatzat hartu zituen PSOEk? «argi azalduko dut, zuek ere ulertzeko moduan», erran zienean, adibidez?. Espainiako hedabide batzuek gida antzeko batzuk ere argitaratu zituzten Mariano Rajoyk diskurtsoan erabilitako hainbat hitz eta esamolde berezirekin,
|
baina
bertze behin argi utzi zituen oratorian dauzkan hutsuneak. «Guk gauza bat egin dugu, eta zuek ez, eta [gauza] hori da jendea engainatzea», erran zion Sanchezi, azken urteotan maiz izan dituen lapsus horietako bertze batean.
|
|
|
Mistoa da Ipar Euskal Herriko sistema: artamenduen parte bat Gizarte Segurantzak ordaintzen du,
|
baina
bertze partea, aldiz, eriek berek. Gastu horri aurre egiteko aseguru etxe pribatuetara jotzen dute herritarrek, normalean.
|
|
|
Inkestak gehienik azpimarratzen duena Ahal Duguren indartzea da. Honek EAJri ez
|
baina
bertze alderdi guziei kenduko lizkieke eserlekuak: PSE EEri zazpi, EH Bilduri bost eta PPri hiru.
|
|
|
2014ko abenduan arrastatu zuten Jone Amezaga, terrorismoa laudatzeagatik ezarri zioten presondegi zigorra betetzeko. Zibilez bezti ziren dozenaka ertzain joan ziren Gernikako Merkatu plazara Amezagaren bila,
|
baina
bertze hainbat lagun Amezaga gerizatzera hurbildu ziren. Orduan sortu ziren kalapitetan zauritua izan zen 94 urteko emaztea.
|
|
2017
|
|
|
Diru laguntzak jasotzen dituen taldea izanda, argi izan dugu beti jasotako hori itzuli behar geniola gizarteari. Itzultzen diogu gure lanaren bidez, bertako egileen lana zabalduz, adibidez;
|
baina
bertze urrats bat egin nahi izan dugu guk, eta elkarlanaren bidetik aritu gara. Proiektu bat dugu, adibidez, Ugandan, musika eskolen bidez gerraren ondorioei aurre egiteko.
|
|
|
Colacao epela eskatu zuen, beti bezala, eta kruasan bat. Diario de Navarra bilatu zuen mostradorean
|
baina
bertze bezero batek zeukan. Gara eta Berria aztertu zituen gainetik, baina ez zuen aitzineko egunean Ordokin gertatutakoaren aipurik aurkitu.
|
|
|
Ez, batere ez. Ferekak bai, bistan da,
|
baina
bertzerik ez.
|
|
|
Hau da, kolore berri batzuk asmatu genituen jantzientzat... Detaile ttipiak baizik ez ziren,
|
baina
bertze aire bat ematen zieten jantziei... kolore horiekin trajeak biziki ederrak baitziren. Emazteek bigarren gona kolorezkoa zuten eta gizonek palto bat bazuten zuria, eta galtza bat beltza, ederra zen!
|
|
|
Bai, gizon handia zen, jada zendua da maluruski. Bertze batez ere oroitzen naiz, hau ere Ameriketan suertatu zen
|
baina
bertze bira batean. Brooklynen dagoen Euskal Etxera gonbidatuak ginen afaltzera eta han gertatu zen 100 urteko emazte euskaldun bat gure mahaikide!
|
|
|
horrat jenio baten jenio bizia. Mailaz kanpoko bertsolari izaera eman ziotenen artean, nolanahi den, zortziko hura ez zen izan bertze urrats bat baino, egin ahal zirenetarik handienetakoa eta zirraragarriena, bai,
|
baina
bertze urrats bat azken buruan, bertze anitzen ondotik eta eginen zituenen aitzinetik. Urepeleko artzaina ez baitzen bertso bakarreko bertsolari izan, ezta pentsatu ere:
|
|
|
Organo trafiko hori nazioartekoa zen. Loturak bazituen Euskal Herrian ez ezik
|
baina
bertze erresumetan ere bai. Sareak hedatzen ziren Alemanian, Italian eta Espainian.
|
|
|
Ez da maitasun ixtorio bat. Badakit hori oro, nire proposamena izan daiteke karta bat jokatzeko. Eta zertako ez, karta bat ez ezik, karta nagusi bat ere. Bai,
|
baina
bertze batzuk erdian, esku hartu zuen Etxehorik. Zein. Ez dugu beste konponbiderik. Zailtasuna da ahuntzaren egitea. Badakit hori, badakit, ez zara hain hozbera?
|
|
|
Gerla zabaldu eta gogortu, soldaduzka egin behar genuen gazte guziak Aljeriara bidaliz, dela zuzenean, dela denbora erdiz; eta lege horrek iraun zuen agintaldi horren ondotik, 1962ko bukaeraraino. Horrela ene biziko 27 hilabete galdu nituen Aljerian, nehori zerbitzurik egin gabe,
|
baina
bertze batzuek dena han utzi dute.
|
|
|
osagaiak birentzat, osagaiak hamarrentzat... Bukatzeko, eskola bakoitxak ekarri behar zuen arratsaldeko askari bat gelan prestatua
|
baina
bertze herrialdeko errezeta bat. Gu, baliatu gira Dominique eta Remus en errezeta errumaniar baten egiteko, delako" Salam de biscuiti".
|
|
|
Ur Begi Heraiztar askok
|
baina
bertze herritar batzuek ere osatzen duten elkarte hunek (152 kide ditu) bere biltzar nagusia egin du iragan ortziralean Lapurdi gelan. Oso dinamikoa den elkarte hunek asko kirol eta kultur ekitaldi desberdin deramatza urtean zehar:
|
|
2018
|
|
|
Bertsolari gisa da ezagunena Xabier Amuriza,
|
baina
bertze talentu batzuen artean, liburuak idazteko dohaina ere badu. Liburu berria atera du egun hauetan," Neska bat leku inposiblean" izenekoa.
|
|
|
Azken urte hauetan sortu dituen kantuek osatzen dute disko berria. Horietako sei osoki Benitok berak eginak dira,
|
baina
bertze idazle edo poeta zenbaiten hitzak ere hartu ditu abiapuntu gisa, Fernando Pessoarenak, adibidez. Halaber, Jorge Bucay argentinarraren olerki batekin gertatu zaion bitxikeria bat aipatzea balio du.
|
|
|
Nik dakidala, literatura soziolinguistikoak ez du argi frogatu arlo ekonomikoan eraginik bakarrik hizkuntzaren egoera braustakoan irauliko denik. Arlo sozioekonomikoan euskara beharrezkoa izatea hizkuntzaren gizarte irudian, balioan eta erabileran aldaketak ekarriko lituzkeela, ados,
|
baina
bertze munduez ahaztea ez da komeni. Ñabardura kontua izan liteke.
|
|
|
Bortxazko ekintza bat egitea proposatu zuen batek
|
baina
bertze batek oroituarazi zuen, bi izanik ere, armaturik zeudela eta norbait gaizki atera zitekeela. Beraz, ikusirik guardiek atzemandako behor ilara handia bagadian bide puxka ederra egiteko zutela, gibeletik segitu zuten eta, ahal zelarik, azken behorrak askatzen zituzten aitzinean zihoazen guardiak batere ohartu gabe.
|