|
2008
|
|
|
Badirudi egunkari digitalek baztertu egin dutela inprimatutako kazetek eskaintzen duten eredua, eta horren ordez lengoaia propio baten bila dabiltzala. Oraindik oso laster da jakiteko norantz joko duten,
|
baina
argi dago ikus entzunezkoen eragina nabarmena dela, nahiz eta soinua eta irudi mugikorrak oraindik gutxik erabiltzen dituzten.
|
|
2010
|
|
|
Hala eta guztiz ere, eta hau kontraesana izan daiteke, ez dut nukeen bezainbeste erabiltzen. Nire lagunak euskaldunak dira gehienak,
|
baina
argi dago Tafallan gaztelera askoz gehiago entzuten dela eta ohituta gaude gure artean gazteleraz aritzera; ez dakit ingurukoek kutsatu gaituztelako den edo ez, baina gehienetan gazteleraz aritzen gara. Gurasoen herrian, aldiz, gehiagotan mintzatzen naiz euskaraz; eta euskaraz dakiten lehengusu lehengusina guztiekin ere hortan saiatzen naiz beti.
|
|
|
lurraldera ahalik eta gehien hurbiltzea, eta hizkuntza gutxituaren presentziari buruz ahalik eta informaziorik zorrotzena ematea. hauxe da, beraz, nire proposamena: ..., ezagutza maila erakutsi ahal izateko, sailkapen soziolinguistiko bat proposatzen dut nire lanetan, hiztunen ehunekoen arabera taula kromatiko bat aplikatuz. ez dugu inoiz ahantzi behar ezagutzaz dihardugula hemen, eta ez erabileraz. normalizazio prozesu ororen xedea —Reversing Language Shift (rlS) tradizio fishmandar jatorrenaren arabera— hizkuntzaren gizarte erabilera osoa lortzea da.
|
baina
argi dago horretarako aurretiazko baldintza dela hizkuntza ahoz erabiltzeko gaitasuna izatea. normalizazioak gizartearen erabateko elebitasuna bilatzea arrazoizkoa dela uste dut (are gehiago, gizarte hori elebiduna balitz bezala aurkezten bada ofizialki). horregatik, hizkuntza gutxituaren ahozko ezagutza %90etik gorakoa duten eskualdeak jotzen ditut goreneko kategoriatzat, sailkapen hartan. kopur...
|
|
2011
|
|
|
Hemen, ordea, ETBk arrakasta duen programa bat egitea lortzen du, El conquistador del fin del mundo programarekin lortu duen bezala, baina gaztelaniaz egiten du, nahiz eta bertan agertzen ziren pertsonaia asko euskaraz gaztelaniaz baino hobeto moldatu. Adibide batzuk baino ez dira hauek, sinpleegiak agian, eta gaia aztertzea merezi luke sakonago
|
baina
argi dagoena da, modan dauden kirolari, musikagile eta artistak behar dituela euskarak. Literatura aipatu dudanez Hasier Etxeberriaren blogean irakurri dudan aipamen iradokitzaile honekin amaituko dut:
|
|
|
Antzeko gogoeta iradokitzen du Florisek (1988) Aostako eskola elebidunetan nagusia den italieraren ordez frantsesez irakasteko erabakia zergatik hartzen duten azaltzeko. ...egin behar dutenean hobeto, zehaztasun gehiagorekin, ikasleen arreta atentzio handiagoarekin kontrolatuz egiten dutela; aldiz, haurraren ohiko, eta giroan nagusia den hizkuntzan irakasten denean jakintzat edo ulertutzat ematen dira gauzak sarriago, eta ondorioz kontzeptu berrien ulermena ez da hainbeste ziurtatzen. hezkuntza elebi/ eleanitza elebakarra baino zailagoa izan daiteke ondo egiten bada,
|
baina
argi dago askoz emankorragoa ere izan daitekeela. Baliagarriagoa, eta batez ere, ezinbestekoa. hizkuntza aniztasuna mantendu eta bereziki hizkuntza gutxituen biziraupena ziurtatu nahi bada hiztun eleanitzak hezi behar dira.
|
|
2015
|
|
|
Ez da tokia, ez unea bi egile hauen lanetan sakontzeko, biak hamaika hausnarketa utzi dute euskararen egoera eta geroari buruzkoak, eta horietako asko aldizkari honetan jasoak izan dira,
|
baina
argi dago euren teoriak eta planteamenduak agertu zirenean (80 eta bereziki 90 hamarkadan) transmisioaren inguruko kezka nabarmen hauspotu zela. Kezka" teoriko" eta enpirikoak ez ezik, esku hartzeari begirako lehentasuna ere bilakatu zen garaiko hizkuntz plangintza eta hizkuntz politikarentzat.
|
|
2016
|
|
|
Ikertu egin behar da nola egiten den eta zergatik egiten den,
|
baina
argi dago Aian ere baiezta daitekeela hizkuntz hautuaren emaitzarik nabarmenetakoa dena (Etxebarria, 2014).
|
|
2017
|
|
|
Arrazoi eta kausa desberdinak egon daitezke
|
baina
argi dagoena da hitano hiztuna den belaunaldi batek hitanoaren transmisioa eten egin duela Eskoriatzan.
|
|
2018
|
|
|
Emakumeek euren egoera soziala hobetzea bilatzen dute eta hartzen dituzten erabakietan zein aurrera eramaten dituzten jarduna edo praktiketan asmo hori ikus daiteke. Asmo horrek ez du zertan lotura eduki behar hizkuntza jakin batetiko jarrerarekin (esate baterako, hizkuntza jakin bat baztertu nahiarekin),
|
baina
argi dago horrekin lotutako erabakiak eta praktikek ondorio jakin bat eduki dezaketela hizkuntza horretan. Hau da, emakumeek, bere egoera soziala hobetu nahian praktika batzuk garatu ditzakete eta horiek hizkuntzan eragina zuzena eduki dezakete.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, Europako Batzordeak baditu dirulaguntza programak (Interreg, Erasmus+, Creative Europe, Horizon 2020) baina orokorrak dira, hau da, eskualdeko edo eremu urriko hizkuntzek parte hartu dezakete,
|
baina
argi dago hizkuntza hegemonikoekin lehiatu behar dutela eta hori ez dela erraza izaten. Dirulaguntzak gai jakinen ingurukoak dira (berrikuntza, migrazioa, integrazioa, hezkuntza...) eta kontuan izanda elkarkidetzan egindako proiektuak izan behar direla eta lan izugarria dela eskaerak behar bezala prestatzea eta bideratzea, ondorioa da dirulaguntza horiek ez direla ia iristen hizkuntza ez hegemonikoetara, hau da, gaur egun askoz ere aukera gutxiago dagoela eskualdeko edo eremu urriko hizkuntzentzat Europako finantzaketari dagokionez.
|