|
2000
|
|
|
(...) Telebista ere gustatzen zait,
|
baina
antzerkiarekin alderatuta, beste kontu bat da. Ez zaio hainbeste axola kalitatea, kontsumoa baizik.
|
|
2001
|
|
|
Enekoren lana gu zuzentzea izan zen. Kantuak bagenituen,
|
baina
antzerki egitura behar zuten eszenategi gainean jartzeko, ordu eta erdian ikuskizunari eutsiko zion egitura. Abesti batetik bestera pasatzeko loturak bilatzea izan zen bere lana, emanaldiak koherentzia izan zezan.
|
|
|
Neskak ere hirian, etenik gabeko mozorro festan,
|
baina
antzerkian. Izaera dezente ezagu  tzeko parada, beraz, bidean, aldian aldiko metodo Â, ikastaro, inprobisazio, sorkuntza kolektibo eta pertsonaia analisiei esker; badakizu, eskola bizitza bihurtuz, eta bizitza, eskola.
|
|
2002
|
|
|
" Euskara ikuslearengana gerturatzeko tresna gisa erabili nahi izan dut. Itzulpena ez da beste munduko gauza, ez bainaiz filologoa,
|
baina
antzerkia ezagutzen dut eta, beraz, ikuslearentzat arrotza den hizkuntza ekiditen saiatu naiz", dio.
|
|
|
Gaiak sakonak dira, eta gero, Bergamin poeta zen,
|
baina
antzerkia ere idatzi zuen, eta bere antzerki lana, jakina, garai hartakoa zen, neurri batean dena ikurrez eta sinboloz betea. Eta nahiz Unamunoren garaian eta Bergaminen garaian pil pilean zeuden gauzak oraingo berak izan, agian gaur egun ematen du gure gizarteak hizkera mota hori eta kezka horiek baztertu egin dituela.
|
|
|
Zuzendaria bila etorriko zaizu papera zuretzako modukoa delako,
|
baina
antzerkian nire kasuan behintzat, eta karrerako puntu honetara iritsita gogoak ematen didan hartan lan egin ahal izateko obrak presta ditzaket.
|
|
2004
|
|
|
Honelakorik ikustera ailegatuko ote gara gure kaleetan? Izan ere, erakutsia dago antzerkiaren erabilera terapeutikoa dela gaixo mota ezberdinentzat,
|
baina
antzerkia ikustea?: " Antzerkia ikustea ona da zure osasunarentzat.
|
|
2005
|
|
|
Zentzu batean bai, baina baditu abantailak. Jendeak badaki zer den Cocidito madrileño irratian,
|
baina
antzerkian ez. Galdetzen ziguten:
|
|
2009
|
|
|
Rock and rollak menturaz ez du inoiz dirurik emanen,
|
baina
antzerkiak, noiztenka bai. Juglarea, puta eta eroa antzerkiarekin, IX. Donostia Antzerki Saria irabazi du Ximun Fuchsek (Larzabale, Baxenabarre, 1974).
|
|
|
Musika ikuskizuna da,
|
baina
antzerki istorioa dago atzean. Autobiografikoa da.
|
|
2010
|
|
|
Gogo handiz eman nuen izena, pilo bat gustatzen zitzaidan. Gustua hartzen joan nintzen eta 18 urterekin, zalantzan egon nintzen Madrilera Arte Dramatikoa ikastera joan ala ez,
|
baina
antzerki talde batean eman nuen izena, TAE Eskolan, eta aldi berean Psikologia ikasten hasi nintzen. Orduan Goenkale egiteko deitu ninduten, eta horrela hasi nintzen.
|
|
2011
|
|
|
«Bera da guztien artean argiena, eta berak maneiatzen ditu gainerako udal kideak. Eta politikaren inguruko azpikarga edo azpi irakurketa dago».Hasieran gazteentzako idatzi zuen liburua; «baina, ez dakit beste zenbaitetan bezala ez ote zaidan eskua joan, irudipena daukat».Antzerkiaren trazaIpuin luze edo nobela labur izan liteke Udalbatza bahituaren kasu pollita,
|
baina
antzerkiaren generotik ere oso hurbil dago idazlearen esanetan: «Dena barruko leku batean gertatzen da eta ia dena elkarrizketa da.
|
|
|
Hartu diot zentzua. Hitz teknikoa da,
|
baina
antzerkian izango balitz figurante litzateke. Horixe bada, komediante moduan ibili beharra!
|
|
2012
|
|
|
Badaramatzat lau urte Goenkale telesaileko dialogoak idazten, eta beste gauza batzuk ere idatzita neuzkan, baina beti ikus entzunezkoen alorrean. Antzerkia ikasitakoa naiz,
|
baina
antzerkia idaztea beste kontu bat da".
|
|
|
Baina bestela ez dago salbatzerik, hipopotamizatzen zara. Ezin naiz kexatu, kostata
|
baina
antzerkitik bizi naiz, eta hori ez da broma. Baina noiz arte egongo naizen horrela, hau da, norberak nahi duen antzerkitik norberak nahi duen proiektuetan ahal denik eta bortxarik gutxienarekin lan egiten… interrogante bat da.
|
|
2014
|
|
|
Hala, antzerkia kalera, tabernetara, gaztetxeetara edo publikoa dagoen tokira eramaten dute. " Ez dugu tokirik antzoki handietan, horrek bestelako ekoizpen handia eskatzen baitu,
|
baina
antzerki amateurrean ere, egiten diren lanak askotan oso txukunak dira, beldurrik gabe programatu daitezkeenak antzoki horietan. Izenik ez baduzu baina, zaila da zirkuitu ofizialetan lan egitea.
|
|
|
Bigarrena, familiek alabei herentzia aurreratu hori emateko izaten dituzten zailtasunak, senarrari mantenua emateagatik. Emakumeei bi gaiak transmititzea ez da beti erraza,
|
baina
antzerkiari esker, haiengana iristen da, eta, are garrantzitsuagoa, haietara. Gidoia nahi den helburura egokitzen da.
|
|
|
Bypass estreinatu ondoren, gehiago ibili zara antzerkian, ezta? Bai, paper txiki batzuk egin ditut zineman,
|
baina
antzerkian ibili naiz gehienbat: Maitasunaren ostean, maitasuna estreinatu genuen martxoan, eta aurretik Emaztegaiaren semea.
|
|
|
Hau da, diru arazoa da, baina ez falta delako, baizik eta ez delako bideratzen behar den lekuetara. Gure lanbidean, film edo telesail handi batean egiten baduzu lan, hortik bizi zaitezke,
|
baina
antzerkiarekin oso zaila da. Hilabetean bospasei emanaldi badituzu, fakturak ordainduko dituzu.
|
|
|
Horrez gain, Martin telesailean harreragilearen papera egin nuen. Telebistan ez dut hainbesteko esperientziarik izan,
|
baina
antzerkiarekin alderatuta, oso formatu ezberdina da. Pailazoekin ez nuen hainbeste nabaritu, telebistako programa izanagatik, antzokietan eta publikoarekin grabatzen zenez, zuzeneko emanaldiaren gisakoa zelako.
|
|
|
Baserri/ Hiri dikotomian oinarritua da sineste hori, hirian delarik egiazko antzerkia edo le vrai thedtre avec desportes et des rideaux, ohartu gabe hori vaudeville dela eta ez antzerkia
|
baina
antzerki mota bat. Geroztik Baionako festibala deitzen dugun Chimeres ek egin lan erraldoi horretan frogatua izan da behin baino gehiagotan egiazko antzerkia non nahi zitekeela, Brook baten idazkiek mesfidantzan jarri gaituzte, ihizi maltzurra dela antzerkia eta kukutzen dela batere potretik ez duen ekintza soil batean.
|
|
|
Manex Fuchs Urruñan bizi zen eta hurbildua izan zen zuzendaritzaren segurtatzeko, taldearen kudeantza barne eta ene ustez aski esperientzia aberatsa izan zen. Andoni Iturrioz Larraldeko jabea elekatu nuen eta aipatzen zuen, bera lekuko izan baitzen, entseguetan zen giroa, jendek hori ez zutela ikusten
|
baina
antzerki horrek sortu zuen euskal giroa.zaila baita errateko. Konbentzi erraza nintzen, deskribatzen zidan antzerkia, antzerkiak ekartzen duen giroa finkatua delarik nonbait.
|
|
|
Txapelketako dealarengatik ezin du irabazi negatiboak, ezin zuen Lazkao txikik irabazi, ez Basarrirekin zebilen Uztapidek. Ez da ene ustez maila ezberdintasunik Lizaso eta Sarasuaren artean
|
baina
antzerki rola distinktuak dira. Biziki interesgarria da alde horretatik aitzineko nagusiko finala egunean Iturriagak egiten edo jasaten duen eraldaketa.
|
|
|
• Irudia geniala da
|
baina
antzerki guzia hondoratzen du hemen. Geldiaraz!
|
|
|
Bizi hautua da. Egia errateko dohainek, etxeko kulturek aurre determinatzen gaituzte,
|
baina
antzerkiak erraten du jokoa ikusia dela. Besterik ez.
|
|
|
Baina ezar bost edo sei eta makilak gehiago badira lurrean airean baino eta Union basque eko Championnat de fandango et de makilari ematen du. Ez dut deus kontra
|
baina
antzerkia aipatzen dut hemen eta ez udako animazio bat.
|
|
|
Emazteen alderdia hartzen du. Gizon positiboa da
|
baina
antzerkiko poxi bat nardagarri. Gaetanek lekuarazten du herritik eta biktimak onartzen du deus erran gabe.
|
|
|
Ez naiz historiaz ari
|
baina
antzerkiaz, zirtzilen azkenaz ariko bainaiz hor. Hizkuntza poliziatu hori beste hizkuntza baten kontra altxatzen da, karrikan roletan sartzeko eskarniatzen ziren horien euskara baitzen, latz, motz, tinki, esanahitsu eta krudel.
|
|
|
Baina astoak astotzen du pertsonaia berehala, ez da honen litania sinetsi behar. Ez da ulertzen berehala
|
baina
antzerkia bigarren aldikotz ikusten bagenu Gregorioren jukutria irakur genezake hor, haren astoa dela eta astoa aski da asto horren tapatzeko. Ostatua nola nahi erakuts daiteke errealista edo sinboliko, jartzeko mahaiak edo barra, denek dakigu non garen denek baditugu lauzpabost holako gure fitxategian ekintza aldaketa batean berriz kokatzeko.
|
|
|
Pastoralak beti dirau bizirik, arrakastatsu,
|
baina
antzerki eredu bilakatu baldin bada noiztenka, antzerki forma bakarra da Zuberoan, maskaradarekin, ez zaio ondoan sortu" oraingo" moldeko antzerkirik. Baxenabarren aldiz, lehengo antzerkiaren bila bagoaz, tobera da gogoetarik ateratzen eta ez da erraz jakitea formaren aldetik zer den.
|
|
|
Gorputzen, jestuen mintzoa nora eramanak diren. Zaila da hagitz
|
baina
antzerkia horretan da kukutzen. Eugenio Barbaren antropologia teatralak beste ikuspegia ematen die tokian tokiko antzerki sistemei.
|
|
|
Inpaktu ezak salatzen duelarik, berriz, antzerkirik ez dela batere izan. Gogorra da,
|
baina
antzerkiaren ikuspegitik ezin dugu beste gisaz aipa.
|
|
|
Ezen, galdera hori bailitzateke hondarrean: ez antzerkia zer den
|
baina
antzerkia noiz baden. Eta ondorioz noiz ez.
|
|
|
Buka dezagun bortizkeriarekin. Bortizkeria ez da negatiboa antzerkian
|
baina
antzerki bera bortizkeria da. Europa osoan krisian da antzerkia edo izan.
|
|
|
Harrotzen diren gaiak minberak dira, min horren ahultzea da helburua. Ez du deus ikustekorik sindikalismoarekin
|
baina
antzerkiaren inpaktuarekin.
|
|
|
Hotel du fronton en gaia hola ikusi nuen, denbora hartan Iparraldeari inposatzen zitzaion gaia zitzaidan. Turismoa batere ez zen tratatua izan Manex Pagolaren Biba turismoa z aparte, eta hau antzerki abertzalea zenaz gain, turistek rola txarra zuten eta frantsesez mintzo ziren, ez zen ustez on edo txar zela errateko
|
baina
antzerki naturalista zen eta ni ez nintzen batere horretan. Euskaldunen jokamoldea turismoaren industrian nuen erakusgai, instalazio bat itsas ontzi bat bezala pentsatu zen, mundu isolatu bat eta funtzionatu behar zuen, escanner gisa, ontzi maketa edo kupa bezala non denbora berean kanpotik ikus zitekeen makina horren erradiografia.
|
|
2015
|
|
|
Ezberdinak gara, baina elkarrekin eta publiko batentzat lan bat ateratzeko gai izango gara.Zein da zuen helburua. Ikusleari pentsaraztea, hausnartu dezan. Antzokitik ateratzen direnean ez dakit zer pentsatuko duten,
|
baina
antzerkiak irauten duen minutuetan behintzat, denok besteari zerbait eskaintzeko dugula konturatu arazi nahi dugu ikuslea. Gidoia bat, baina bakoitza den bezalakoa agertzen da obran. Nola osatu duzue orduan gidoia. Ez dut uste oholtzan gure egunerokoan bezala azaltzen garenik.
|
|
|
Taldearen filosofiaz hitz egitea zail egiten zaion arren, ideia batzuk garbi dituzte: taldeko behar artistiko eta pertsonalak entzun, eta horien arabera sortzen dituzte obrak, merkatuari asko erreparatu gabe bai, ordea, publikoari; sormen prozesua kolektiboa da; euskaraz egiten dute antzerkia, eta, aberastu ez,
|
baina
antzerkitik bizi nahi dute. Erreferente dituzte, besteak beste, Durangoko Karrika Antzerki Taldea, Artedrama, Kabia Laborategia, Dejabu Panpin Laborategia eta Metrokoadroka.
|
|
2016
|
|
|
Egunkari gehienetako azaletan Kirmen Uribe abaildu baten irudia agertu dela esan didate. Nik neuk ez ditut ikusi irudi horiek, epaitegitik zuzenean ziegara ekarri bainaute,
|
baina
antzerkiak iraun duen ordu horietan zehar zirrara eragin dit idazlearen itxura eroriak, bere literatura miresgarria izateaz gainera bera pertsona atsegina iruditu izan baitzait beti. Ahots apalez hitz egiten zuen eta inork horretara behartu gabe kontatu du nik aldez aurretik nekiena edo sumatzen nuena, alegia, adiskide batek emanik nire testua irakurri zuenean hunkitu egin zela, eleberria galtzeko beldurraren berri berak baitzuen beste inork baino hobeto, loa galarazteraino torturatzen zuelako, hitz hori erabili du epailearen aurrean, eta berari hain gogoko zaizkion digresioetako bat eginez, esan du horixe dela literatura onaren ezaugarrietako bat, gauza bat irakurri eta hori zeure bizitzara eramateko gogoa sentiaraztea.
|
|
|
Gure antzerkiaren panorama irauliko zuten antzezlan mitiko haiek non eta Bilbon sortu ziren, euskara hutsez aritzeko bokazioa zeukan Maskarada taldearen altzoan. Beste batzuk existituko zirelakoan nago,
|
baina
antzerki konpainia harekin urradura nabarmena zabaldu zen euskal kulturaren paisaian, ikusita posible zela euskaraz aritzea eta sainetearen eremutik ihes egitea gaietan, planteamendu eszenikoetan eta antzezpenen profesionaltasunean. Ikusten denez, Gabriel Aresti izan zen haietariko baten inspirazioa, eta haren figuran oinarritu zen hamarkada bat geroago Kaio luma zikina miresgarri hura ere.
|
|
|
Egia nahi du Letek, garai hartan antzezlea zen, Arestiren lanaren jarraitzaile zuzen moduan agertzen zaigu,
|
baina
antzerkian egiten den lanari buruz oso kritikoa da, era oso erradikalean, ez da deus salbatzen haren iduriko. Orduko antzerkigintzari buruz zer dioen galdetzen diotelarik Argian horrela erantzuten du:
|
|
|
Ez da gurean gai unibertsalik jorratzen, baizik eta errepresio puntu bati aldika ihardesten, antzerkiaren bidez. Oro har, kultura bere osotasunean, errepresioari unean uneko arrapostu baten emateko baliatzen dugu, ez ustezko errepresio goraipatu hori baino urrunago jendetasunaren bila abiatzeko. Hegoaldean, ez dira aitzinatuagoak
|
baina
antzerkia, beren egunerokotasun dorpearen aztaparretarik ateratzen saiatzen dira, berdin literaturan, nahiz eta hitzetan gertakarien itzal luzea susma daitekeen. Horrek ez du, eta gure beldurrik handiena da neure ustez, derrigorrezko errealitatearen ukamenik ekartzen.
|
|
|
Parioa azkarra zen, harremana bikoitza zen, zentzua eta zentzuaren oihartzuna. Parioa azkarra zen,
|
baina
antzerkia jendearen biziaren barnean zen, tradizioa zena, antzerkia, komedia, herrietan kalitate apalekoa zen baina herrien biziaren parte. Ekintzaileak herritarrak ziren, antzerkiak eskatzen dituen lan arlo guzietan parte hartzen zuten, edo familiakoren bat.
|
|
|
Hau da obra konkretu eta zehatz batzuei buruz idatziak izan diren artikuluak eta azterketak jorratuko ditugu. Antzerkiari buruzko harreraren lantzeko Aintzina ondotik Herria astekaria izan da gure iturri nagusia, antzerkiaren berri alde batetik astekari honek baitzuen ematen, eta bestetik kritika zuzenaren lortzeko hau izan baita bidea,
|
baina
antzerki gaiaren inguruko irizpideen lortzeko ere. Ondoren, Euskaldun Gazteriaren aldizkaria zen Gazte izan da.
|
|
|
Lehen aldia da prentsan Larzabal antzerki lanetan ari dela agertzen dena. Gerla aitzin idatzi batzuengatik saritua izan zen,
|
baina
antzerki lanak herrian data honetan agertzen dira. Aipamen laburra, hamaika lerroetako artikulua baita:
|
|
|
Arestik ere ez, ez zituen testuak sakonki aztertu,
|
baina
antzerki idazlea bazen ere, ondorioz pentsa daiteke horrekiko sentsibilitate gehiago zukeela eta publikoak behar zuenaren ulertzeko erraztasun gehiago zukeela. Hala ere, lotsa aipatzen duelarik, erran nahi zuena ulertzea zaila da.
|
|
|
Larzabalek grina berezia zuen antzerkiarekiko, hau asma daiteke,
|
baina
antzerkiak ate batzuk ireki zizkion publikoarekin harremanaren indartzeko eta mezuen pasatzeko.
|
|
|
Garai berria sortu zen, antzerkiak bide berria behar zuen eta hartu zuen. Euskal Herrian, beste manera batez, beste ikuspuntu batez, antzerkiaren barneko egiturarik aldatu gabe,
|
baina
antzerkiari funtzio berriak emanez, bultzada eta kultura orri berria ireki zen:
|
|
|
Ikusi dugun bezala, Piarres Larzabal idazlea zen, anitz idatzi zuen, baina gehien zorroztu zuena, ikertu eta landu antzerkia izan zen. Beste generoetan aritu zen,
|
baina
antzerkiari helburua ikusten zion eta gazteekin sortu zituen harremanen bitartez, idazteko zuen erraztasuna haien zerbitzuko uzten zuen. Zer nolako antzerkia nahi zuen oso argi zuela adierazi ere zuen.
|
|
|
Antzerki zuzendari tituluak zer balio zukeen garai hartan zaila da neurtzea,
|
baina
antzerkiaren fama, antzerkiari zitzaion atxikimendua eta hedadura kontuan hartzen bada, erran genezake, zalantzarik gabe, Piarres Larzabali antzerkian zuen gaitasuna berehala ezagutu zitzaiola, bizi zen munduan gutxienik.
|
|
|
Hiztegiaren aldaketa erakusten digu Larzabalek, horretan berean beste giro batera pasatua zen, oso eremu mugatua zela gerla baino lehen antolatzen ziren ikusgarriak. Azpimarratzekoa da hala ere itzulpenak egiten zirela, frantses antzerkigintza bazegoela ere, horiek ere irri egiteko zirenez ez du deus erraten,
|
baina
antzerkiak hautatuak zirenez, eta Mirande apaizak Labiche gustukoa zuela ikusi dugunez, helburu bera zuketen komedia horiek antolatzeko unean:
|
|
|
Piarres Xarritonek antzerkia argitaratzen duelarik dio antzerkia 1951n idatzia izan zela,
|
baina
antzerki bera 1952an erakutsi zutela ematen du, prentsaren arabera.
|
|
|
Auditorio sencillo: Egia da, herriko jendeak zuen publikoa osatzen
|
baina
antzerkiaz bazekien, herri tradizioko partea baitzen. Baina, teatroa ez da testua soilik, lehenago aipatu dugun bezala, antzerkiaren mezuen pasatzeko bideak anitzak dira, elkarrizketak bezala eta ikuslearen ulermena oso zabala izan daiteke, beraz sinpletasuna askoz eta konplexuagoa izan daiteke ondorioetan eta heziketa oso indartsua.
|
|
|
Hemezortzi talde bildu ginen behin Hazparnen eta teatro sariketa sariketa antolatzea erabaki ginuen. Ez antzerki edo antzerkilari hoberena hautatzeko,
|
baina
antzerki talde hoberena sariztatzeko.371
|
|
|
Erdi Aroan kridariak zirenik ez dakigu, dirudienez berantagoko pertsonaiak dira
|
baina
antzerki honetan kokatzen du, informazioaren hedatzeko tresna gisa. Bestalde, Izebak daraman diskurtsoak oso garaikidea dirudi, familietan askotan erabilitako esanak:
|
|
|
Beraz, horiek oro sailkatu eta pertsonaien zerrendak egin ditugu. Saiatu gara baita ere data bat ematen antzerki bakoitzari,
|
baina
antzerki franko gelditu dira datarik gabe, nahiz eta gutxi gorabehera eta antzerkiak noiz emanak izan diren ikusita, jakin daitekeen zer garaitan idatzi zituen. Eskuz idatzitako dokumentu zenbaitetan atzeman dugu data, bestenaz Piarres Xarritonek emandako datekin lan egin dugu eta baita ere prentsan agertu diren artikuluekin gorago aipatu dugun bezala.
|
|
|
Antzerkia testua da, noski,
|
baina
antzerkiak beste alderdi asko dauzka, espresiobide anitzak dauzka. Lan honetan, antzerki lanen aztertzeko mugatuak gaude, antzerki ikusgarriak ez baititugu landuko.
|
|
|
Hemen agertuko dugu halaber Louis XIII.ak, hamazazpigarren mendean hartu zuen erabakia, esanguratsua baita antzerkiarekiko botereak zuen jarreraz. Ez dugu gure gaia boterearekiko problematika batean sartzen,
|
baina
antzerkiak ideien eta usaien astintzeko zuen tradizioa azpimarratu nahi dugu. Hau edozein gizartetan, gaietan, eta edozein ikuspuntutatik, hizkuntza nagusi edo eta txikiaren tokitik.
|
|
|
Baina taldeak herriko jendez osatuak izaten ziren eta pentsa daiteke antzerki horiek baliagarriak izan zirela herriko jendeari irakurtzen erakusteko ere. Hamazazpigarren mendean aldaketak agertu ziren frantsesaren sartzearekin, ondorioz literaturak ere beherakada bat ezagutu zuen,
|
baina
antzerki horiek hemeretzigarren mendera arte eman zituzten publikoaren aitzinean debekuak gaindituz.
|
|
|
Nagusiki, Piarres Larzabal, literaturari doakionez, antzerki idazle dugu, antzerki kopuruarengatik eta antzerki horietan ikusten dizkiogun helburu eta proiektuak. Ezin da erran lan guziak sakondutako sorkuntzak direnik,
|
baina
antzerki generoaren barnean, orduko euskal antzerkigintzan egiten zituen lanak, ekarpen ukaezina ditugu, defenditzen zituen sinesmen horien defentsan eta ideia horien hedatzeko zegoen behar gorriaren segurtamenarekin. Beraz, antzerki maila desberdina erakusten digula erran daiteke, eskaera ere araberakoa baitzen.
|
|
|
Bada, Ocho apellidos vascos eta horrelakoak, normalean komediak. Nik genero hori oso gustura egiten dut,
|
baina
antzerkian saiatzen naiz beste batzuei ere heltzen. Eta jendeak erantzuten du, nabaria da komedia ez den zerbait ikustera joaten den jende gutxi horrek ere oso ondo pasatzen duela.
|
|
|
Jose Elizondo Lopez jaio zeneko 133 urteurrena ospatzeko aukera izanen dugu, areago ordea tolosarrek, bada, bertan jaio eta bertan ere 1943.eko apirilaren 18an zendu egin zitzaigulako; ez dakiguna, berriz, zera da, ea amaren aldetiko sendia Lopez Mendizabal inprimatzaile liburugilearenaren berbera ote zenetz, baina halaxe izan balitz, ezin aproposago otuko litzaigukeen. Nahikoa idatzi zuen garaiko paper aldizkari gutxiz gehienetan,
|
baina
antzerkia izan zen kirioak bereziki kilikatu zizkion idatz generoa.
|
|
2018
|
|
|
" Campeones filman, halere, ezberdintasun intelektuala duen pertsona baten rola bete dut, nire itsutasunetik". Filologia ikasi zuen Vidalek,
|
baina
antzerkiaren arloak laster harrapatu zuen; aktore gisa, bai eta idazle gisa ere. " Artearen bidez, errealitatean parte hartu, eta aldatu egiten dut.
|
|
|
Sorkuntza lan gehiago dago antzerkian. Pare bat film labur egin ditut eta gustura sentitzen naiz kamera aurrean,
|
baina
antzerkia nahiago dut. Zineman pertsonaia sortzeko ez dago hainbesteko lanik eta kamerarekin egin behar da gehienbat.
|
|
|
XX. mendeko euskal idazlerik aipagarrienen artean dago Gabriel Aresti, bere poesiagatik bereziki,
|
baina
antzerkia, eleberria eta kazetaritza ere landu zituen. Euskaltzaindiaren baitan izandako eraginak haren izenaren ospea hedatu du, eta oro har euskal kulturaren alde eginiko lan nekaezinak ere bai.
|
|
|
Hortaz, Francoren heriotzak trantsizioaldia ekarri zuenean aldarrikatu zen artearekiko askatasuna, baita arte kritiko eta goi mailakoa ere. Zaleak, beraz, teatroaren alderdi politikoa baztertu gabe
|
baina
antzerkiaren alderdi artistikoaz jabetuta, koska bat aurrera egin zuten euskal antzerkiaren baitan 70eko azken urteetan. Giroa aldatu eta aukerak zabaldu ziren zentsuraren amaierarekin.
|
|
2019
|
|
|
Zinema proiekzioak egiten hasi dira,
|
baina
antzerkiak eta bestelako ikuskizunak eskaintzea ere badute helburu. Fernandezek azpimarratu dutenez, haurrek dute zer eta nola egiteko erabakimena.
|
|
|
“Zirkualde” programak, zirkuko diziplinetan espezializatuta dauden
|
baina
antzerkiarekin, umorearekin, clown aren jolasarekin edo akrobaziekin fusioa egiten duten zortzi konpainiaren ikuskizunak eramango ditu Errekaldera, maiatzaren 30etik ekainaren 2ra.
|
|
|
Proposamen bat egin nahi dizut, esan du tragotxo baten ostean,
|
baina
antzerki zuzendariak ez du ezer jakin behar. Bion artean geratu behar du.
|
|
2020
|
|
|
–Badakite,
|
baina
antzerkia denbora galtzea dela diote.
|
|
|
Taldeko hirugarren hanka dugu gogoan, Kapelu, “zertan ariko ote da orain? ”, “tabernan lanean, zertan ba”. Sekretupean nahiago ditugu bakarka bizi abenturak, maiteminak, elkar ukitze eta espantuak,
|
baina
antzerkiari beha berarekin baino ezin dugu imajinatu taldea. Badu bulkada, badu egin nahia, badu jarioa eta irudimena, “oholtza gainean kapaz da edozer gauza egiteko bi aldiz pentsatu gabe” diot Kapelu gogoan, “ausardiak edo egoak bultzatzen du? ” berriz ere Merlinek, “egoak?
|
|
2021
|
|
|
Telebistak bihurtu zuen ezagun Allí abajo ko Nekane,
|
baina
antzerkiak eta hezkuntzak bizi dute Alazne Etxeberria (Donostia, 1979). Basauriko (Bizkaia) Social antzokian ariko da bihar, Bikote bila, zenbat komeri!
|
|
|
Oso berezia. Erronka handia izan da,
|
baina
antzerkiaren munduan izan nezakeen estreinaldirik onena izan da. Une oro oso babestuta sentitu naiz; familia bat izan gara, eta, horrez gainera, balio sentimental handia du niretzat.
|
|
|
Udaletxean farmazia eta kutxazain automatikoa dagoz eta aurreko ermita batean udal ludoteka atondu dute. Bertan dago antzezlea, bakardade handian, eta guri bihotzean krak bat sortu zaigu, ulertzen dugulako berak ere badakiela non, noiz eta nola gauzatu behar duen emanaldia,
|
baina
antzerkiarekiko grina horren zergatia ezin diolako bere buruari azaldu. Geuri gertatzen zaigun moduan.
|
|
2022
|
|
|
Orain, bi antzezleen lan eszenikoan zentratu da planteamendua, eta proposamena ohiko testu antzerkiaren ikuspegitik enfokatu da gehienbat. Hala ere, nire irudipena da Ainhoa Artetxek eta Graciela Donizek telebistarako edo zinemarako arituko balira bezala jokatu dutela —errespetu osoz diot antzezpen mota horiekiko—,
|
baina
antzerkiak bere kodeak eta eskakizunak ditu, zinemarenak ez direnak. Zazpigarren artearen arloa atzeko pantailan proiektatu diren eszenekin bete da kalitatezko filmazio pertinente batzuen bidez, baina zinemaren lengoaiak ez du guztia blaitu, eta nik behintzat faltan sumatu dut haren izpirituak emanaldia bere osotasunean zeharkatu ez izana.
|
|
|
Dietrich Buxtehuderen Membra Jesu Nostri (1680) kontzertu antzeztua ikustera hurbildu ginen Arriaga antzokira. Ez genekien oso ondo zertan zetzan antzeztua izate hori,
|
baina
antzerkiaren eta musika barrokoaren zaleak izaki, ezin hitzordua galdu. Jakin bagenekien pieza musikala osatzen duten zazpi kantatek gurutzeko Jesu Kristoren gorpuaren hainbat atal —oinak, belaunak, eskuak, saihetsen aldea, bularra, bihotza, aurpegia— dituztela hizpide, eta Eneko Sagardoik antzeztuko zuela berak idatzitako testua.
|
|
|
Baita dantza ere egiten dutela esan du Aner Peritz Manterola antzezleak. " Bertso emanaldi izena ematen diogu,
|
baina
antzerkitik ere dezente du; dena lotzen duen hari nagusia da. Guk geuregandik eta jendearendako sortutako emanaldi bat da".
|
|
|
Ez nuen begiratu ere urte hatsarrean XX, XY kromosomak zeuzkatenetz ene parrean jarriek, eta, finean, lana ez bagenuen hondarrean hola eman ere, gogoan nuen denak elastiko beltzez beztituko zirela, Freres Jacques hogeigarren mende erditsuko frantses kantari laukotea bezala, edo boxeo frantsesean nola; pertsonaiak ezberdinduko zituzten gehituko ziren ezaugarri batzuek, txapel, makulu, zapi edo beste. Errealismoa baztertuko zen, ez sinbolikoaren mesedetan
|
baina
antzerki metonimiko baten sortzeko. Gerezitzearekin ez ginen egon arras axioma horren men, baina halere bide hartarako abiada ordukoa da.
|
|
2023
|
|
|
Goenkale; Pilotari; Vaya Semanita; Kutsidazu bidea, Ixabel... Telebista eta zinema gertutik ezagututakoa da Lierni Fresnedo aktorea,
|
baina
antzerkiak bizitasuna ematen diola aitortu du. 1961ean jaioa da, Pasai San Pedron, eta hasieratik aritu izan da aktore gisa Kalerki kaleko antzerkiaren eta arte eszenikoen Zarauzko jaialdian; han izango da aurten ere, uztailaren 8an, 18:00etan, Antoniano frontoian, Asier Sota ondoan duela, Trapu Zaharra konpainiaren Mesede bat egitearren obrarekin.
|
|
|
" Gazte jendea kateatzea. Haiek nahiago dute musika taldeen kontzertuetara joan,
|
baina
antzerkiarekin topo egiten duten gazteetako asko gure ondoan gelditzen dira". 2020an COVID pandemiak" dena" gelditu zuela adierazi du pasaitarrak.
|
|
|
Testamentu Zaharrak eragin handia zuen ikusgarrien antolatzeko garaian,
|
baina
antzerki profanoak bazeuden, besteak debekatzen hasi baziren. Dena ez baitzen instituzioen erabakietan gelditzen.
|
|
|
Ondorioz, pentsa daiteke Erdi Aroko antzerkiak garai bat ezagutu zuela noiz antzerkientzat ez zegoen testurik, ez zen deus idazten,
|
baina
antzerki horiek, joko horiek, plazetan ematen zirela.
|
|
|
Heptamerona gelditzen da bere obraren erdigunean. Antzerkiak gureganaino heldu ziren,
|
baina
antzerki profanoek lan gehiago izan zuten mundu akademikoa hunkitzeko.
|
|
|
Zorte handia eta gauza asko ikasteko aukerak izan ditut. Talentuaz eta irudimenaz asko hitz egiten da,
|
baina
antzerki teknika aldarrikatu eta balioetsi egin behar da. Kultura sortzen duten ezagupenen corpus indartsu bat badugu eta hori ezagutzeak praktika artistikoa aberasten du.
|
|
|
Ikasturtean zehar" oso gustura eta giro onean" egon direla nabarmendu du irakasleak,
|
baina
antzerkia beste gauza batzuk zeharka lantzeko aitzakia dela dio: " Gure helburua ondo pasatzea da euskaraz hitz egiten eta antzerkia egiten.
|
|
|
Bai,
|
baina
antzerkia ez da borroka armatuaren ingurukoa, norberak bizitzan egin behar duen hautuaren ingurukoa baizik: pertsonaien artean batzuek ekintza egin nahi dute, beste batzuek ez, eta hor bada konfrontazio bat.
|
|
|
Garai hartan, nire herrian, ni nintzen haur horrek ezin zituelako gauza batzuk adierazi. Ezin zituen esan, gaizki ikusia zegoelako,
|
baina
antzerkiak permititzen du hori, bizitzak ez bezala, ez behintzat momentu hartan. Nik gauza batzuez hitz egin nahi badut, nor hobe ni neu baino?
|
|
|
Ekainean egiten dugun Zestoako Antzerki Asteak gero eta oihartzun handiagoa izan du, eta horrek indarra ematen digu hurrengo urteari begira egingo duguna antolatzeko eta gauza berriak proposatzeko. Zestoan oso urria da programazio kulturala,
|
baina
Antzerki Astean jendeak gogotsu parte hartzen duela ikusi dugu. Horrez gain, lanerako espazioa oso mugatua daukagu, eta horrek asko baldintzatzen gaitu gauzak antolatzeko orduan.
|
|
|
Ez, ezta? Hori gure normaltasunaren barruan sartzen da,
|
baina
antzerkiaren kasuan ez da horrela. Antzokia espazio publikoa da baina ez da hala jokatzen:
|
|
|
antzerkiko kideak, kultur teknikari eta programatzaile konplizeak, elkarte batzuk... Niretzat abentura bat den bitartean eta esperimentatzeko aukera ematen didan heinean, interesgarria da,
|
baina
antzerkia antzerkiagatik ez zait interesatzen. Dibertigarria izan daiteke eta ondo pasa dezaket, baina ez badauka eduki hori ez zait hain garrantzitsua iruditzen.
|
|
|
Nire ustez, Iparraldean intermitentzia dela-eta antzerkiak badu Hegoaldean baino pisu gehiago. Nik antzerkia egiten dut eta egun batez zinema egin nahi nuke,
|
baina
antzerkiari esker bizi naiz. Aipatu beharra dago, hala ere, antzerkian ere badirela arlo batzuk beste batzuk baino prestigio handiagoa dutenak, diziplina guztietan bezala.
|
|
|
Esate baterako, Jaurlaritzak diruz lagundu ohi ditu kirol taldeak, eta antzerkilariok azkenputz gara, kirolari garrantzi gehiago ematen zaiolako. Hemen, pandemia garaian futbol partiduekin estadioak betetzen ziren,
|
baina
antzerkiaren kasuan, aldiz, antzokia ixten zen eta kito. Berriki, Urruñako Udalak gure antzerki eskolarentzat mila euro eman dizkigu, eta kirol ekintzetara, berriz, 40.000 euro destinatu ditu.
|
|
|
gorputz adierazpena, ahozkotasuna... Zenbat hitz egiten dugun, eta hala ere euskaldunok ez dugu elkar ulertzen,
|
baina
antzerkiak loturak egiten ahal ditu. Jendea gose da antzerkiz, eta telebistaz ase da!
|
|
|
Horregatik, euskaldunek hizkuntza babesteari ekin zioten: ikastolarik ez zen sortu, Hegoaldeko errefuxiatuen artean Saran sortu zutena salbuetsita,
|
baina
antzerkia bai, gerla baino lehenagotik antzerkia lantzen baitzen. Patri Urkizu euskal idazle eta filologoak frogatu izan du Saran beti antzerkia egiten zela.
|
|
|
Antzerkiaren bidez ia magikoki badute manera bat hitz egiteko. Ni euskaldun berria naiz, eta lizeoan nintzenean kasik ez nuen hitz egiten,
|
baina
antzerkian testuak ikasten nituen eta euskalduna nintzen inpresioa ematen zidan... Antzerki tailerretan haurrak oso blokeatuta ikusten ditut, hitz bat euskaraz nola esaten den galdezka, oso lotsatuta sentitzen dira.
|
|
|
Zein da kazetariaren funtzioa edo zergatik da beharrezkoa? ”. Gure gizartean aintzat ematen da kazetaritzak badaukala bere funtzio soziala,
|
baina
antzerki konpainia bat izateak etengabeko azalpena eskatzen du. Antzerkiaren garrantzia azpimarratzera behartzen baldin bagaituzte, horren beharra dagoen seinale da.
|
|
|
Uxue Alberdiren Euli giro ipuin liburua izan zen Miren Gaztañaga, Erika Olaizola eta Amancay Gaztañaga elkartzeko aitzakia. Ibilbide desberdinetatik zetozen hiru aktore ziren,
|
baina
antzerkiaren zein generoaren hausnarketaren inguruan partekatzen zituzten hainbat ikuspegigatik batu ziren. Uxue Alberdi, Sylvia Plath, Mari Luz Esteban, Danele Sarriugarte eta beraien testuetan oinarritutako Euli giro ikuskizuna izan zen euren lehen proiektua, eta horrela sortu zuten 2014 urtean Kamikaz kolektiboa.
|
|
|
Eugenio Arozenak ere bere kabuz bideoz grabatutako hainbat emanaldi ditu gordeak. Hala ere, EHAZEri esker, hori guztia poliki poliki bideratzen ari da,
|
baina
antzerkian dokumentu horien ikusgaitasuna leku fisiko batean egotea faltan botatzen da.
|
|
|
Iparraldean hobeak ez dakit,
|
baina
antzerkirako trebezia, eta jakintza gehiago dutela argi dago. Herri antzerkian transmisio bat egon da eta sarritan amateurrek ematen duten maila profesionalen adinakoa izan daiteke.
|
|
|
Antzerki klasikoa uzteko arrazoietako bat hau ere izan zen. Francisco Vidalek paper protagonista egiteko aukera eman zidan,
|
baina
antzerki klasikoan nuen lanarekin ez zenez bateragarria, bien artean aukeratu behar izan nuen. Antzerki klasikoan egiten nuen lanarekin konparatuz, erronka artistikoa erronka ekonomikoa baino interesgarriagoa iruditu zitzaidanez, Nievaren pertsonaia egitea erabaki nuen.
|