|
2000
|
|
|
Liburu hau argitaratzean, irakurleek nahiz idazleek Sarrionandiarengan nortasun literario ongi definitu bat nabarmendu zuten,
|
bai
pentsamenduz bai lengoaiaz. Aipagarri da bestalde, nortasun literario horrek alde askotatik bere horretan aldagaitz dirauela oraindainoko liburugintza osoan, gero eta bereagoa delarik bere literatur lanen izaera delikatua, haien fintasun estetiko hain sentsoriala.
|
|
|
Eta Eiderrek erabaki zuen ezetz, hizkien atzeko bizitzak ezin zituela usteltzen utzi, eta ordutik aurrera bere irlari buruz idatzita aurkitzen zuen guztia irakurtzen hasi zen. Eta pilatuz joan zitzaizkion ametsak Eiderri (benetako ametsak, zeren lehergailu hark Txemaren itsaso eta ilargiak ere betiko desegin baitzituen),
|
bai
pentsamenduan, bai logelako apaletan: liburuak, aldizkariak...
|
|
|
Biografiarik hoberena eta biribilduena. Oreka handikoa da, bai bizitzaren analisian,
|
bai
pentsamenduaren ikerketan. Biografia hau egiteko, testu, gutun eta datu sekretuak eskuratu zituen filosofo honek.
|
|
2001
|
|
|
Eta, zinez, oso desberdinak ginen, bai izaeraz,
|
bai
pentsamenduz nola jokamoldez. Zeharo desberdinak ginen neurrian, ordea, ginen elkarren osagarri:
|
|
2004
|
|
|
Era paraleloan, ideia sentigarriek benetan existitzen den zerbait adierazi balute, euren hastapena Jainkoarengan aurkitu lukete. Eta horrela, azken argumentua bertsua da,
|
bai
pentsamenduaren munduaren objektibotasuna frogatzeko orduan, bai mundu sentigarriarena frogatzerakoan. Jainko iruzurtiaren ideiaz ariko da hemen ere eta ez dugu errepikatuko ezertan aldatzen ez den argudioa; baina nabarmenduko dugu, garrantzitsua delako, Jainkoa naturan bertan sartzera behartuta sentitzen duela bere burua, naturan bere osotasunean.
|
|
2006
|
|
|
Baina ikaragarri jende interesgarria dago elkartean:
|
bai
pentsamendu aldetik, bai nortasun eta bai izaera aldetik. Lan erritmoaren eraginez, astirik izan ez delako erabat adostu gabe zegoen funtzionamenduan lan egiteko jarri duten borondatea jarri izana, eta lortu duguna lortu izana, balio handiko jendea dugulako izan da.
|
|
2007
|
|
|
Agian ez da gezur handia, bion artean aldea tradizionalki behinena izan den alorrean, politika sozio-ekonomikoan, ozta ozta suma daitekeela gaur diferentziarik. Baina zuzenean politikoa izan gura ez duen behaketa batean, eta
|
bai
pentsamendu korronteena oro har, kanpo ezberdinak bereiztea komeni da horietan, arrazaren kanpoa orain. Ezkerra, aipatu liberal arrazisten politika zuzenean borrokatzen ari zen arren, bera ere ez da libratu uholde darwinista eta arrazialaren kutsutik743 Apropos utziko ditut hemen alde batera Poliakov eta H. Arendten testuak Marx-en antisemitismoaz (juduaren autogorrotoaz eta); usu aipatuak dira, ez ditugu errepikatuko (ez ahaztuko ere) 744 Engels-ek, berak aitortzen zuen, antijudaismo erraietakoa?
|
|
|
bere jatortasunaz jakitun, unibertsaltasunari eutsiz, baserritarren mundu primitibotik askatu den esnatu berria.Unamuno ez zegoen oker, euskara ez zen hizkuntza modernoa, ez zen larrehizkuntza baino. Euskaldun modernoa, bai politika arloan,
|
bai
pentsamendu arloanespainola edo frantsesa zen, vasco, navarro edo basque, ez euskaldun. Horrezgain, Unamunori zor diogu euskararen agoniaz egindako aldarri sutsuena, beraknahi kontrako ondorioa sortu bazuen ere.
|
|
|
agerrarazteko, gero artikulazioa berdin gogoetaren irudikatzaile (edo isla) gisa538; eta gero gramatika, bai kanpoko munduaren, bai barneko izpirituaren jardueraren irudi edo ispilu gisa539 Analogiak Kant-i bide ematen bazion, argiren bat egiteko behaketaz ezin den mundu ezkutuetan, halatsu Humboldt-ek enpeinatua ematen du, hizkuntzazko hotsaren logos (suposatu!) eta gramatikako analogiaz pentsamenduaren sorgi sekretuena argitzen. Bere metodo historiko filosofikoak agintzen duen moduan, horrela, hizkuntzaren naturaltasuna alde bietatik aseguratua eduki nahi du, batetik a priori,
|
bai
pentsamendua eta bai hizkuntza eratzen dituzten «pentsatzearen lege» oinarrizkoekin, bestetik enpirian oinartuz hizkuntzen analisiagaz540.
|
|
|
" Gizabanako batek —gizataldearen barruan— duen subsistentzia bezala, eta gizatalde batek —beste gizataldeen aurrean— duen subsistentzia bezala" 64 Gizakiaren oinarrizko" subsistentzia soziala", bestela esanda, ez da bakarrik gizataldearen" barrualdera" gertatzen (gizarte bereko pertsona ezberdinen artean), baizik eta baita gizataldearen" kanpoaldera" ere (gizarte oso eta ezberdinen artean). Azken hori, honela gure autorea," bestelako gizataldeen aurrean adierazitako jarrera hartze kolektibo batean itzultzen da,
|
bai
pentsamenduaren bidez bai eta edonolako adierazpen artistiko, literario edo kulturalen bidez ere" 65 Hezkuntza prozesua, azken batean, prozesu kolektibo eta historiko bat da —ez indibiduala eta atenporala—, eta, horrenbestez, hezkuntzak berak ezinbestean egin behar dio so gizarte baten eta bestearen nortasun kulturalari, bai eta berorren dinamizitateari.
|
|
2011
|
|
|
Espainoletatik, asko irakurtzen ari naiz azken urteetan Urrezko Mendeko poesia: Gongora, Garcilaso de la Vega, Quevedo...; poesia horrek ere asko eragin dit, bai formalki eta
|
bai
pentsamenduaren aldetik. 27ko Belaunaldiko poetek ere badute eraginik niregan, Luis Cernudak batez ere, asko gustatzen zaidan poeta baita.
|
|
|
Azken urteotan horri buruz gogoeta asko egin dut eta, gero izan dudan esperientziagatik, azken finean, poesia zer da? Poesia da hitzen bitartez, guk bizitu dugun bizitza erratea, kontatzea,
|
bai
pentsamenduak, sentimenduak, eta urradurak eta zauriak eta dena. Eta poesiaren baitan zer dago beraz?
|
|
2012
|
|
|
Ideia hauek guztiak Euskal Herrian ere izan zuten oihartzuna. Berrogeitahamargarren urteen bukaeran euskal kulturako esparru desberdinetan (bai euskaran, bai literaturan,
|
bai
pentsamenduan, bai eta politikan eta erlijioan ere) hausketa batgertatu zen, mugarri bat jarri zen. Hausketa horren adibide ezagunenetariko bateleberri bat da, Txillardegiren lehenengo nobela Leturiaren egunkari ezkutua.
|
|
|
Iraultzaren kritika (edo jakobinismoarena, nahiago bada) goiztiarra izan zen eta izen handiak biltzen ditu, batzuk aipatzearren, Edmund Burke(), Wilhelm von Humboldt() edo Alexis de Tocqueville(). Ez ditugu orain iruzkinduko, baina
|
bai
pentsamendu progresistarekiko duten desberdintasun bat nabarmenduko dugu: hasiera berriaren ideia osorik ukatzen zuten, zentzugabekeriatzat zuten.
|
|
2013
|
|
|
Chomskyarraren aldean, Prinzen planteamendua oso bestelakoa da. Prinzek aniztasunaren alde jokatzen du,
|
bai
pentsamendu aniztasunaren alde, bai hizkuntz aniztasunaren alde: hizkuntza senezkoa baino asmakizun kulturala da.
|
|
2014
|
|
|
Renanen testua nazioaren zerizanaz. Hobsbawmek ez du aipatzen? tradizio asmaketa errepublikar horretan kokatzen da, bai diskurtsoaren tenoreagatik eta
|
bai
pentsamenduzko edukiagatik (Renanen betiko pentsamenduaren bihurketa, errepublikarra, rekin); h. d., nazioaren kontzeptu frantsesa, tradizio inbentatu, bat gehiago baizik ez da, garai horretako beste sasi, tradizioen?
|
|
2015
|
|
|
jarrera hori argia da. Bai kazetaritzan, bai sorkuntzan,
|
bai
pentsamenduan. Saiatuta ere nekez kentzen du, hala ere, euskal kulturak zaharkitu, dogmatiko eta itxiaren fama.Ez bakarrik gure hizkuntzakoak ez direnek; baita gure hizkuntzakoak direnek ere askotan ikusi gaituzte itxi eta dogmatiko. Beste asko baino irekiagoak garela esango nuke, kontuan hartuta herri honetan dogmatismo asko egon dela eta oraindik ere badagoela.
|
|
2017
|
|
|
Feminismoak, behin eta berriz, bere korronte eta olatuetan, eta lekuan leku, eta unean une, bere burua zalantzan jarri eta berraztertzeko gaitasuna demostratua du, eta segitzen du horretan,
|
bai
pentsamendu diskurtsotik eta baita praktikatik ere.
|
|
2018
|
|
|
Euskara batua hizkuntza estandar normalizatua da (edo, tira, normalizatze bidean), euskaldun guziendako eta zernahitarako baliagarria behar lukeena: gai jasoak zein eguneroko kontuak lantzeko, umoreaz teorizatzeko eta txisteak egiteko,
|
bai
pentsamenduak bai sentimenduak adierazteko. Euskara batuak ez ditu euskalkiak baztertzen:
|
|
2020
|
|
|
Ez dugu esango Azurmendiren lagun zaharrak, batez ere poesia arloan, ez direnik aipatzeko modukoak. Zer esan, bestela, berak eskainitakoa Bitoriano Gandiagari, ez poemetan, baina
|
bai
pentsamendu poetiko batean?
|
|
2023
|
|
|
Arazo honek, gainera, eragiten die
|
bai
pentsamendu modernoaren dikotomia klasikoei, hala nola, arrazoia emozioa, subjektua jendartea, barrualdea kanpoaldea edota gizona emakumea. Baina baita ere teoria kritikotik sortu diren hainbat irudiri horiek ere pentsamendu modernoaren ondorengo baitira; hegemonia kontrahegemonia, subjekzioa agentzia, boterea erresistentzia edota diskurtsoa praktika horren adibide dira.
|