|
2000
|
|
|
Hazi bai baina bai makal arraioak! Eta espraietako ustezko gainarekin zerriak
|
bai
jan, baina txerria ere ukatuko litzateke... Azala leuntzeko bezala, aho sabaierako alde ederrekoak baso ertzeetan laster hazi bakarrik ez, helduko diren txikitxoak...
|
|
|
zaldiak, astoak, mandoak eta indiar horiak... hauetarik hainbat eta hainbat biharamunean salgai jarriko zituztenak, zeren esklaboak baitziren eta esklabo gisa saltzen baitzituzten, beltzak eta bertze jende miserable batzuk bezala; eta bortz gizon haiek herriko bertze ostaturantz zihoazen, zeina baitzen Octavio Hernando zeritzan gaztelau batena. ...goetarat etsi behar izan zuten —Joxe Aberasturik ere egin zuen bezala, itxura guztien arabera—, zeren kapataz gisa trabailatzen baitziren, bazter haietako jauntxo boteretsu batzuen lurretan; eta jakin genuen, halaber, ezen aldian behin etortzen zirela, bai jendearekin eta bai balizko erosleekin hainbat tratu egiteko, zeinetarik gehienak beren etxaldeetako ganaduarekin loturik baitzeuden,
|
bai
jan edanen eta bertze hornizoin batzuen erosteko eta beren nagusien etxalekuetarat garraiatzeko... baita kalapitaren bat sortzeko ere hainbatetan, zeren guztiak ere baitziren, ostatatzen gintuen gizonaren erranetan, gizon gaitzak eta ondikozkoak, gerlatiak eta maliziatiak, okasinotsuak eta inkontru gaixtokoak. Eta, nahiz eta bigarrentsuak ziren, goraki mintzatzen ziren beren buruez, klar eta ozen, eta lau haizeetarat kanpatzen eta famatzen zituzten beren bertuteak eta bertutezko obrak, zeren zaldun zalduntzat eta kontu kontuzkotzat baitzituzten beren buruak, halako moldez, non bi hitz haiek enplegatzen baitzituzten noiznahi den, bertzeen aitzinean:
|
|
|
Eta ez uste ezen trabailariak errege erreginak bezala tratatzen zituenik, zeren, lanaz eta lanaren errendimenduaz denaz bezainbatean, bertze bezain zorrotza baitzen, baina plantazione hartako beltz eta indiar haiek bazituzten bertze plantazione batzuetan ez zituzten abantailak, halako tailuz, non, hasteko, mailen eta graduen alderakotzat, etxeko txakurren gainetik baitzeuden,
|
bai
jan edanari zegozkion kontuetan eta bai bertze guztian ere; hark, bertzalde, mediku bat zuen bere erranetarat, eriez arduratzen zena, plantazione hartan erien lehen eginbeharra atseden hartzea zenez gero, lehenbailehen sendatu ahal izaiteko; eta uzten zien, finatzeko, hilabetean behin beren festa partikularraren prestatzerat —indiarrei egun batean, beltzei bertze batean—, zeina oilarite...
|
|
2001
|
|
|
– Atonia gastrikoa edo urdailak edukia husteko duen zailtasuna. Bi kasuetan, anana freskoa (kontserban ez dagoena) eta heldua hartu behar da,
|
bai
jan aurretik, bai ondoren.Hala ere, uzkia ez da gomendatzen ultzera gastroduodenalaren fase aktiboan zehar, urin gastrikoen ekoizpena handitzen baitu, eta horrek areagotu egiten du sintomatologia. Erosketaren kalitatea:
|
|
2002
|
|
|
Ez nagok gogotsu. Ez zekiat zer pasatzen zaidan, baina bajatu egin nauk zeharo,
|
bai
jaten eta bai ibiltzen. Nekez hartu zuen arnasa, bero egiten zuen benetan.
|
|
2003
|
|
|
Bai, burgesek eurentzat hartzen dabez bizitzako gauza on guztixek ihardesten dio Fernandok, bestientzat lana bakarrik; isten deutse
|
bai
jaten da lo e" itten, biharrezkoa yakelako lan gehiago e" itteko. Besterik ez.
|
|
|
Bestientzat lana bakarrik. Isten deusku
|
bai
jaten da lo e" itten, biharrezkoa yakulako lan gehixago e" itteko. Besterik ez.
|
|
|
Txokolate beltz mikatza askoz onuragarriagoa da osasunarentzat esneduna baino, esnekia gehitzean murriztu egiten baita haren ahalmen antioxidatzailea, Nature zientzia aldizkari britainiarrean argitaratutako ikerketa baten arabera. “Txokolatean esnea gehitzeak, bai fabrikatzean
|
bai
jaten ari denean, murriztu egiten du haren ahalmen antioxidatzailea eta odol korrontearen barruan xurgatzea”, esan dute azterketaren arduradunek, Erromako Elikagaiak eta Nutrizioa Ikertzeko Institutu Nazionalean lan egiten dutenek. Flabonoide ugari dituenez, txokolateak lagundu egiten du metalen antzeko oxidazio baten bihotza eta arteriak babesten.
|
|
2004
|
|
|
Beraz, nahi baduzu, hemen gera zaitezke. Ez duzu soldatarik izango, baina
|
bai
jan loa dohainik. Nik apartamentu bat daukat neuretzat bakarrik eta, gehienetan ospitalean egoten naizenez, nire etxean gera zaitezke.
|
|
|
–Zuk
|
bai
jaten dituzula bonboiak, eta ez bonbak jartzen, je je je...!
|
|
2008
|
|
|
Orain artean baztertu izan diren arrain eta oskoldunak merkaturako bidean jartzea da helburua, bai arrain irinak edo olioak egiteko, eta
|
bai
jateko ere, ahal denean, behintzat.
|
|
2009
|
|
|
Bildots ardiak jan, beraz, gure otsoak? Gaixoa, bera
|
bai
jan ebela laster bela eta miruak.
|
|
|
Baina ez uste, gero, Praisku bestean pozez! San Jose zala ta,
|
bai
jan eta edan ebala mutilak aurrerantzean! Errege batek baino hobeto.
|
|
2010
|
|
|
Infusio digestibo bat hartzea,
|
bai
jan aurretik edo bai ondoren, lagungarria gertatzen da digestioa egiteko: kamamila, anisa, txortaloa, kanela, melisa edo garraixka, erregaliza...
|
|
2011
|
|
|
lemurrek izugarri erabiltzen dute usaimena,
|
bai
jana aurkitzeko,
|
|
|
“Elikagaien erantzunari buruzko azterketa integrala da, eta hipotesiaren arabera, digestio aparatua plazer sentsazioen jatorria izan daiteke. Gure helburua da frogatzea elikagai batek, kasu honetan salda eredutzat hartuta, ongizatea hobetu dezakeela, bai baldintza normaletan,
|
bai
jateko gogorik ez dagoenean”, azaldu du Fernando Azpiroz ikerlanaren zuzendariak. Salda edo zopa herri kulturan urdaila finkatzeko eta, oro har, digestio erosotasuna hobetzeko propietateak dituen elikagaitzat hartzen den arren, “gaur arte ez da egin erlazio hori zientifikoki frogatzeko azterketa klinikorik”, ikerketa zentroa nabarmentzen da.
|
|
|
Zaldia, bertze kabalak eta jendea bera bezala, ez du hazten jaten duenak, baina
|
bai
jan hartarik beretzen duenak. Jaten duen hartan bada kabala haz dezakeenik, eta haren hazteko indarrik batere ez duenik ere bai.
|
|
2012
|
|
|
Hori egiten aritu nintzen bitartean, gutxienez, egunean behin eskopeta hartu eta bizilekutik irteten nintzen, bai atsegin hartzeagatik,
|
bai
jatekorik eskura ahal nezakeen ikusteagatik, eta baita ere, ahal nuen neurrian, uharteak eskaintzen zuena ezagutzeagatik. Irten nintzen lehenengo aldian, uhartean ahuntzak bizi zirela ikusi nuen, eta horrek poz handia eman zidan.
|
|
|
ABEL. (UMEAri kontuak eginez) Baina baina koskortuta zaude ta! (besteei) Hauxe
|
bai
jateko modukoa?
|
|
2013
|
|
|
Gogoan dut txikitan jatorduetan jan beharrekoarengatik protestan hasten ginenean erantzun ohikoak zirela «gure garaian ez zen halakorik» edo «nabari da goserik ez duzuela pasa». Eta, egia esanda, orduan
|
bai
jaten zutela garaian garaikoa eta bertakoa, nahiz horretarako arrazoi nagusia izan besterik ez zegoela. Garaian garaiko barazki eta fruta freskoak bere garaian gordetako babarrun, arto, patata, tipula eta gariarekin bat eginda osatzen zen menua.
|
|
|
Gero eta kontsumitzaile gehiagok aukeratzen dute prestatutako janaria, bai aurrezteko,
|
bai
jateko. Urtero erabiltzaile berriak gehitzen zaizkio ekimen horri.
|
|
2015
|
|
|
3 Izan bitez behartuak ahizpak ama prioreari duten premia agertzera, eta nobiziak beren maistrari agertzera, bai janzteko gauzetan
|
bai
jatekoetan eta egunerokoa baino gehiago behar badute, premia oso handia ez bada ere, lehenbizi Gure Jaunaren esku utziz. Izan ere, askotan, gure izaerak behar den baino gehiago eskatzen du eta batzuetan lagundu egiten du deabruak, penitentziaren eta barauaren beldurra sartzeko.
|
|
|
kiwi batek 60 Kcal ematen ditu; mandarina, 50 Kcal; melokotoi bat 70 Kcal; meloi xerra bat 100 Kcal; eta sagar bat, 80 Kcal. Hala ere, fruta baten kaloria ekarpena beti bera da,
|
bai
jan aurretik, bai jan bitartean, bai ondoren. Ez dago ebidentzia zientifikorik fruta baten ekarpen kalorikoa aldatzen den egunaren arabera alda daitekeela pentsarazten duenik.
|
|
|
kiwi batek 60 Kcal ematen ditu; mandarina, 50 Kcal; melokotoi bat 70 Kcal; meloi xerra bat 100 Kcal; eta sagar bat, 80 Kcal. Hala ere, fruta baten kaloria ekarpena beti bera da, bai jan aurretik,
|
bai
jan bitartean, bai ondoren. Ez dago ebidentzia zientifikorik fruta baten ekarpen kalorikoa aldatzen den egunaren arabera alda daitekeela pentsarazten duenik.
|
|
2016
|
|
|
Suge lodi bat
|
bai
jango nuke.
|
|
2017
|
|
|
emakume eslaboa ez duk gure greziar lukurrero horien antzekoa, amodioa tantoka saltzen dutenak, tokatzen zaiana baino gutxiago emateko zazpi ahalak egiten dituztenak eta pisuan lakatza sartzen baizik ez dakitenak. Ez, nagusi, emakume eslaboak balantzan pisu gehiago jartzen dik, bai lo egiteko,
|
bai
jateko, bai maitatzeko orduan. Larreko abereen eta lurraren ahaide hurbila duk.
|
|
|
Arratsaldeko zortzietan afaltzen gara eta gero vigilak, eguneroko azken meza badugu bederatzi orduetan. Etor zaitezke nahi baduzu, ezkilek jakinarazten dituzte hemengo hitzordu guziak. Etorriko naiz,
|
bai
jateko, bai otoitzeko. Ongi, goaitatzen zaitugu. Baina nahiko nizuke erran arazo bat dudala... Gero, gero denbora ukanen dugu hortaz mintzatzeko.
|
|
|
Holako eguna iraganez geroz ezin dira utzi eskertu gabe aktore guziak (bertsulari, aurkezle, epaile) eta antolatzaileak: E.H.B. elkartea eta Ikastolen Konfederazioa, sukaldariak, teknikariak, ahantzi gabe segurki Sarako Herriko Etxea laguntza handia ekarririk antolatzaileeri bai trinketean,
|
bai
jan gelan. Goresmen eta eskerrak deneri, helduden urte arte.
|
|
2020
|
|
|
Sukalde erdian mahai zabal bat zegoen,
|
bai
jateko eta bai janariak prestatzeko erabiltzen zena. Fidel zegoen bertan eserita.
|
|
2021
|
|
|
Eta azkenik, partekatzea gustatzen zaigula esan genezake: jatorduak izugarri zaintzen ditugu, eta asko disfrutatzen dugu bai mahaikideez eta
|
bai
jateaz".
|
|
2022
|
|
|
Irudi hori ezin dut baztertu, azeta bat bezala bizi baitzen, oso apalki, xuhurki, ene iduriko pobreki,
|
bai
jan edanetan, bai jantzian (gorbata ez ttattarrik ez diot behinere ikusi). Ez zuen jaun baten itxurarik, ezta nahi ere.
|
|
|
Foku urdinez girotutako gune bat da, eta bezero bakoitzak pantaila bat du aurrean. Bertan eskatzen da janaria, eta aukera handia dago,
|
bai
jatekoan eta baita edatekoan ere. Bezeroak minutu gutxi batzuk itxaron du platera mahai gainean izateko.
|