|
2002
|
|
|
Azken urteetan,
|
bai
Hego Euskal Herriko barruko lurraldeen arteko mugikortasunaren erritmoa, bai Hego Euskal Herritik kanpokoaren erritmoa, biak nahikoegonkorrak dira eta migrazio saldoa zero baliotik hurbil dago.
|
|
|
Azken urteetan, bai Hego Euskal Herriko barruko lurraldeen arteko mugikortasunaren erritmoa,
|
bai
Hego Euskal Herritik kanpokoaren erritmoa, biak nahikoegonkorrak dira eta migrazio saldoa zero baliotik hurbil dago.
|
|
2005
|
|
|
emakumeen lana. Bai Ipar Euskal Herrian
|
bai
Hego Euskal Herrian emakumeak arduratzen baitira jatorri izenak dinamizatzeaz. Emakumeek jatorri izenak, proiektuak eta kontrolak kudeatzen dituzte.
|
|
2007
|
|
|
XIX. mendean, batez ere karlistateen ondoren, eta XX. mendean zehar ere emigrazio mardula izango da Amerikarantz,
|
bai
Hego, bai Iparralderantz, eta diasporako euskaldunok lurralde haietan kokatuko dira. XIX. mendean Kuba, Uruguai, Argentina eta Txilera joango dira asko.
|
|
|
Ikastaro hau oso praktikoa da. Bai Ipar Euskal Herrian
|
bai
Hego Euskal Herrian, artzainek ulertu behar dute baserritik ez datozen gazteak prestatzea beharrezkoa dela. Landa inguruetako gazteek ezin dituzte artaldeek behar dituzten artzain guztiak ordezkatu.
|
|
|
Era arinean zirriborratu ditugun eztabaida horiek gertatzen ziren bitartean, aldaketa ugari izan ziren,
|
bai
Hego Euskal Herrian, baita Ameriketako komunitate euskaldunen artean ere. Azken horietatik hasiko gara:
|
|
|
Hori izan zen Agirre lehendakariak bitartean bultzatu zuen politika. Horretarako lan ugari egin zituzten,
|
bai
Hego Euskal Herrian kartzeletatik irten berriak eta militante berriak antolatzeko, bai atzerrian, orduantxe sortu zen Nazio Batuen Erakundean, baita estatu desberdinetako kantzelaritzatan, Londresen eta Washingtonen bereziki. Ezaguna denez, politika horren barruan, arrakasta uneak egon ziren, ezagunena 1947ko greba.
|
|
2008
|
|
|
Euskaltzaindian badugula gogo eta elkarrekin egiteko sortutako taldea. Talde horretan baditugu eskualde gehienetako ordezkariak, bai Ipar,
|
bai
Hego Euskal Herriko eskualdeetakoak. Egia da bakarren batzuk falta zaizkigula; baina ez gonbita faltaz:
|
|
2009
|
|
|
Frankismoaren ezaugarrietako bat izanzen langileriaren babes erlatibo handia (lan kontratu finkoak eta kaleratze kostuhandiak), lan merkatu zurruna. Landunen babes maila handiak, ordea, urteakpasatu ahala lanpostu berriak sortzea zailtzen zuen eta langabezia tasa handiakizan ziren, bai Espainian
|
bai
Hego Euskal Herrian ere.
|
|
|
Ideien polarizazioa handia, gero eta handiagoa? zen gizartean, eta, giro horretan, publizitate, propaganda eta informaziorako tresna gisara jaio zen prentsa,
|
bai
Hego Euskal Herrian, baita Ipar Euskal Herrian ere (nahiz eta mugaz bi aldeetara egoera oso ezberdina izan). Gatazka horien lekuko eta bozeramaile izan zen prentsa.
|
|
|
Euskal Erria euskal etxearen sortzaileetariko bat izan zen (Aramendi, B. Urrutia eta beste askorekin batera), are gehiago, euskal etxe horren zutabe nagusitzat hartu genuke. Begi onez ikusten zuen, bai Ipar Euskal Herriko
|
bai
Hego Euskal Herriko biztanleek bertan parte hartzea, inongo diskriminaziorik egin gabe. Baina haren nahiak ez ziren bertan bakarrik gelditu, eta Euskal Herriko kolektibitatearen alde zenbait lan egiten jarraitu zuen.
|
|
|
Europako Batasunak egindako bitartekaritzari esker, Errusiak Georgiaren aurkako gerra abuztuaren 12tik irailaren 8ra amaitzea erabaki zuen. Alabaina, ordutik bai Abkhazian
|
bai
Hego Osetian 3.800 soldadu zabaldu ditu; baita dozena bat base militar eraiki ere. Horretaz gain, lankidetzarako itunik ere sinatu du bertako agintariekin.
|
|
2010
|
|
|
Pirinioetako eskualdeak,
|
bai
hegoan bai iparrean, gune menditsuak ematendizkien aukeretatik bizi ohi dira. Abeltzainek, uda partean mendiko larreak bereganatuz, neguan hegoaldeko lurretara emigratzen ohi zuten Bardeetako bazka bila.Berez, nekazaritza zona sakona da gune urbanoetatik urrun kokatua.
|
|
|
Jatorrizko bertsioan izaten dira telebistan ematen dituzten filmak Suedian, Danimarkan, Herbehereetan, Portugalen eta Europako beste hainbat herrialdetan, azpidatziekin. Gure inguruan, ordea, bikoiztutakoa da zinema eskaintza,
|
bai
Hego Euskal Herrian bai Ipar Euskal Herrian. Salbuespentzat jo daiteke France3 katean igande gauerditan jatorrizko bertsioan ematen dituzten filmak edo udazkenean Hamaika Bilbo katean hasi zuten zikloa.
|
|
2014
|
|
|
Beste batek zioen Ziburutar horretaz, beltz ainitz saltzen zuela eta berak, biga ikusiak zizkiola etxean. " Nagusi" horrentzat, esklabo pasan aritzen ziren
|
bai
Hego, bai Iparraldeko jendeak. Behar zena pagatuz bixtan dena.
|
|
2015
|
|
|
Palmondo gainetik,
|
bai
hegoengatik bai espazio urriagatik kasik mugitu ezinik, zeruan tarteka hegazkinen argi gorriztak bistatzen nituen, keinuka. Eta, nire eromenaren erdian, ezin Nadaren aitari buruzko ametsa ahantzi.
|
|
2016
|
|
|
Carl Flesch biolinista eta maisuak, eskalen lanketa irauli zuenak? esan zuen ez dagoela «inpostore batek errazago lor dezakeen profesiorik».Lebrechten ustez zuzendaria existitzen da «gizateriak behar duelako lider ikusgarri bat», bai Katalunian independentismoa bideragarri egiteko, bai Espainian 78ko erregimena amaitzeko,
|
bai
Hego EHn ezker subiranista biziberritzeko, bai Katalunian Ahal Duguren emaitza eskasak En Comú Podem ekoekin emendatzeko?. Irudi luke ezin dela ekidin musika tresnarik jotzen ez duen, zaratarik egiten ez duen eta txalo guztiak, baita musikarienak ere?
|
|
2017
|
|
|
Liburu arras pedagogikoa dugu. Lehen orrietan gerla zibilaren testuinguru orokorra dauku deskribatzen, bai Espainian
|
bai
Hego Euskal Herrian, egoera politikoa, Errepublikaren urratsak, gerlako bonbardaketak... Euskal gobernua behartua izan zela 20.000ko bat haurren deserriratzea, haueri bizia salbatu dKilnz, Britainia Handira, Sobietar JBatasunera, Frantziara...
|
|
2018
|
|
|
Egia da hogei urteren buruan arnasa galdu zuela Bandungek, baina askoz beranduago ere haren izpirituak bizirik jarraitu du Samir Aminen ustean,
|
bai
Hego Amerikak ezagutu dituen aginte aurrerazale eta anti inperialistetan, eta baita mundu osoan gorpuztu diren mugimendu altermundialistetan ere.
|
|
2019
|
|
|
Badu horrek egitekorik hiztun eleaniztunengan (gogoratu nola sortu diren bolsa/ boltsa, subidon/ subidoi bezalako" itzulpen" erregelak). Irudikatu eleaniztunek prestigio oineko hitzetan gaztelaniaz J, frantsesez 3, ingelesez D3 eta abarren ondoan euskaraz G izateak(
|
bai
Hego, bai Ipar) ematen duen eredua.
|
|
2020
|
|
|
Itzul gaitezen berriro 1960 eta 1970eko hamarkadetara. Hura izan zen kantautoreen urrezko garaia,
|
bai
Hego Amerikan, bai Europako hegoaldean, eta baita Euskal Herrian ere. Ordukoa da Ez Dok Amairu taldea.
|
|
|
XX. mendeko berrogeiko hamarkada gogor samarra izan zen bai Irunen eta
|
bai
Hego Euskal herri osoan. Irabazle faxistek boterea kontrolatzeaz gain, gizarte osoa hesten zuten ankerkeria handiaz.
|
|
|
Inflazioak urteak daramatza EBZk egokitzat jotzen duen mailatik behera —%2tik gertu, baina hortik behera—, bai eurogunean,
|
bai
Hego Euskal Herrian. Lau lurralde horietan, 2016an baizik ez zen gerturatu banku zentralen nahietara (%1, 6), baina, orduz gero, hortik beherako maila batean egonkortu da:
|
|
|
Kontuan izan behar da, gainera, tarta bera ere handitu egin dela azken hamarkadan, barne produktu gordinaren hazkundeari esker. Bai Espainian,
|
bai
Hego Euskal Herrian, BPGa %8, 3 handiagoa zen 2018an hamarkada bat lehenago baino, nahiz eta tartean 2008 eta 2014 bitarteko Atzeraldi Handia igaro. Azken urteetako goraldi ekonomikoan, beraz, handitu egin da lan errenten eta kapital errenten arteko desoreka, azken horien mesederako.
|
|
|
Tarte handia egon daiteke zergen bidez diru gehiago biltzeko, sindikatuen kalkuluen arabera: bai Espainian,
|
bai
Hego Euskal Herrian.
|
|
2021
|
|
|
Ez naiz ikuspegi manikeo batera lerratuko, baina egia da bortizkeria pizten dela Euskal Herrian kontestu jakin batean, bizi nahi zuen herri baten adierazpen gisa, diktadura batean, eta gurpil zoro bat martxan ezarri zen. Horrek anitz baldintzatu du Euskal Herriko politikagintza, bai Ipar
|
bai
Hego Euskal Herrian. Ariketa zintzo bat falta da ondorio guziak ateratzeko, eta ulertzeko zergatik egin ziren hautu batzuk garai batean:
|
|
|
ELAren aburuz, «beste behin ere agerian geratu da elkarrizketa sozialak eta hura osatzen duten sindikatuek ez dutela balio benetan langileen baldintza materialak hobetzeko. Elkarrizketa soziala,
|
bai
Hego Euskal Herrian, bai Espainiako Estatuan, lan eta gizarte eskubideak murrizteko erabiltzen den tresna bat da». Era berean gezurtatu egin du gutxieneko soldatak enpleguari kalte egiten dionik.
|
|
2022
|
|
|
Horiekin batera badugu Urtats –edo Urtatse– izena ere, ekialdeko hizkeretakoa, bai Ipar,
|
bai
Hego. Mugagabez erabili izan da Urtats ere.
|