|
2000
|
|
|
Kolpe ederra hartu zuen buruan, alabaina, hura
|
bai
handia!
|
|
|
Eta niri damutu egin zait beste ateraldi hoberik eduki ez izana, hartara ez bainuen nire harridura ezkutatu, eta bozkarioa itxuratu behar izango; zeren telegrama, izan, Dabidena baitzen, eta mezua, telegrama bat izateko, Dabidek idatzia izateko, berak bidalia izateko, zinez txundigarria (egia esatera, Karmelok proposamen hori egina ziola jakin arren, ez nuen inondik ere halakorik espero, beharbada Dabidek apenas ezer irakurtzen zuelako, ezer idazten ez zuelako). Eta nik irribarre egin behar izan dut, bai orduan
|
bai
handik gutxira, bazkaritan, nire alde topa egin duten bakoitzean.
|
|
|
Gizartearen aldaketa sakona desio zen, iraultza soziala. Ilusioa, euforia, indarra nabari ziren bai Sorbonan bertan
|
bai
handik kanpora, gizartean orokorrean. Honez gainera, sasoi berezia zen nazioartean:
|
|
2001
|
|
|
Hamar bat urteko mutikoa dugu Riski. Lagun asko ditu eta bai ikastolan,
|
bai
handik kanpo, oso ondo pasatzen dute elkarrekin jolasten eta bihurrikeriak asmatzen... eta egiten. Batzuetan muturtu muturtzen dira ere, baina haserrealdiak ez die gehiegi irauten.
|
|
|
Baina munduan guk aurkitu ditzakegun errealitate motak edozein direla ere, errealitate oro bi osagairen ondorio da. Batetik, pentsalari edo gizakiek asmatu ez duten muin jakin bat, itxuragabea, mugagabea, sortzailea, etengabe irakiten egonik bere baitatik errealitate berriak sortuz gainezka egiteko joera duena; mugagabea da,
|
bai
handirantz (infiniturantz) bai txikirantz (infinitesimorantz). Baina honek, beste gabe, ez du mundua den gisakoa azaltzen, ezin izango baititugu udareondo eta sagarrondo bat bereiztu, gizon eta emakumea ezberdindu, edo hegaztia eta narrastia.
|
|
2003
|
|
|
Ez da hainbesterakoa, pentsatu du. Zarata
|
bai
handia, zarata galanta egin zuten eztandek. Ezertarako ere ez, ordea.
|
|
2005
|
|
|
1880an Errege Dekretu bat onartu zen, farmaziaren, drogen salerosketaren eta sendabelarren salmentaren lanbidean aritzeko ordenantzak onesteko. Garai hartan, eta oso urrun ez zegoen artean, baimenduta zegoen sendabelarrak askean saltzea belar denden edo suharrien bidez,
|
bai
handienean, bai txikienean, fresko edo lehorretan, bai eta postu finko edo ibiltarietan ere, muga batzuekin, betiere prestaketarik egiten ez bazuten, ezta ihinztadura ere. Kontua asko aldatu zen handik urte batzuetara, Osasun Oinarriei buruzko Legea onartu zenean (1944), eta, zehazkiago, 1963an erregistratu beharra zegoenean, sendabelar espezietan edo haien zatietan oinarritutako prestakin batzuen espezialitate farmazeutiko gisa.
|
|
2008
|
|
|
Atsegina zen goi hartan ibiltzea; gure bidea pixka bat aldapa behera zegoen, zeren, esan dudan bezala, goi ordokia jaitsi egiten baitzen mendebalderantz. Pinuak,
|
bai
handiak eta bai txikiak, oso bereiz hazten ziren; eta miristika eta azalea multzoen artean ere tarte handiak zeuden eguzki galdatan kiskaltzen. Gindoazen bezala, ia ia ipar mendebalderantz alegia, alde batetik gero eta gehiago ari ginen hurbiltzen Katalexu inguruetara, eta bestetik gero eta hobeto ikusten genuen ni beste hartan coraclean, astindu eta dardara artean, egon nintzen mendebaldeko badiara.
|
|
2009
|
|
|
Gizakiok osatzen ditugun sistemetan, bai txikietan (bikote bat), bai ertainetan (erakunde bat),
|
bai
handietan (herri bat), ezin dira behar bezala ulertu bertan ematen diren joku eta elkarrekintzak sentimenari lotutako alderdiak serio aintzat hartu gabe. Zirrarak eta sentipenak barne sentipen pertsonal gisa ulertu ohi dira.
|
|
|
Gizakiok osatzen ditugun sistemetan, bai txikietan (bikote bat), bai ertainetan (erakunde bat),
|
bai
handietan (herri bat), ezin dira behar bezala ulertu bertan ematen diren joku eta elkarrekintzak sentimenari lotutako alderdiak serio aintzat hartu gabe. bailitzan hartu behar, ohartuki edo oharkabean bada ere, inguruarekiko harreman ugari ari baitira dantzan haserre horren kontura. Haserretzean geure barne eragina adierazteaz gain besteen jokaeran eragiteko asmo garbia dugu gehienetan:
|
|
|
Hango orroa eta alarauak! Dozenaka jausi ziran hankaz gora,
|
bai
handi eta bai txiki. Geratzen ziranak, baina, geroago eta gogorrago jarraitzen eben:
|
|
|
Regina, berriz, puntu hartan trabatua zegoen, halako eran, non Adak bere ezezkoa adierazi bezain laster goratu eta beheratu baitzituen besagainak, etsipenezkoa baizik ezin izan zitekeèn keinuan; hantxe zuen, baina, Teofilo Maria, zernahi egiteko prest; Teofilo Maria, izan ere, urduri zegoen, amaren eraginkortasun ezak min egingo balio bezala: bera ere amaren erraietakoa zen, eta erraietan sentitzen zuen, menturaz, haren ezintasuna; amak ez bezala, baina, berak berehala aurki zezakeen minarentzako erremedioa; handiagoak konpondu izan zituen fabrikan, haiek
|
bai
handiak!?, eta ez al zen, bada, etxekoen arteko arazo txiki bati irtenbidea aurkitzeko gai izango?
|
|
|
Regina, berriz, puntu hartan trabatua zegoen, halako eran, non Adak bere ezezkoa adierazi bezain laster goratu eta beheratu baitzituen besagainak, etsipenezkoa baizik ezin izan zitekeèn keinuan; hantxe zuen, baina, Teofilo Maria, zernahi egiteko prest; Teofilo Maria, izan ere, urduri zegoen, amaren eraginkortasun ezak min egingo balio bezala: bera ere amaren erraietakoa zen, eta erraietan sentitzen zuen, menturaz, haren ezintasuna; amak ez bezala, baina, berak berehala aurki zezakeen minarentzako erremedioa; handiagoak konpondu izan zituen fabrikan –haiek
|
bai
handiak! –, eta ez al zen, bada, etxekoen arteko arazo txiki bati irtenbidea aurkitzeko gai izango?
|
|
2010
|
|
|
Tuberkulosia ez zen, ez, txantxetako gauza, baina tuberkulosiari esker landu ahal izan nuen, halaber, Bibirekiko harremana, hura
|
bai
handia?!; izan ere, zuk, zure izkribuan halaxe eman didazu aditzera bederen, eta Domingok, baita Teofilo Mariak ere, nik uste?
|
|
|
Azken urteotan, gizartearen eboluzioa dela-eta, gero eta plater kozinatu gehiago ekoizten dira,
|
bai
handiko bai txikiko eskalan, eta horrek sukaldaritza prozesuen industrializazioa ekarri du. Gainera, sortutako sukaldaritza enpresek baliabide egokiak izan behar dituzte plater kozinatuak zenbait denboraz kontserbatzeko eta haien bizitza komertziala luzatzeko.
|
|
|
Azken urteotan, gizartearen eboluzioa dela medio, gero eta plater kozinatu gehiago ekoizten dira,
|
bai
handiko bai txikiko eskalan, eta horrek sukaldaritza prozesuen industrializazioa ekarri du. Gainera, sortutako sukaldaritza enpresek baliabide egokiak izan behar dituzte plater kozinatuak zenbait denboraz kontserbatzeko eta haien bizitza komertziala luzatzeko.
|
|
|
Tuberkulosia ez zen, ez, txantxetako gauza, baina tuberkulosiari esker landu ahal izan nuen, halaber, Bibirekiko harremana, hura
|
bai
handia...!; izan ere, zuk —zure izkribuan halaxe eman didazu aditzera bederen— eta Domingok —baita Teofilo Mariak ere, nik uste— atseginago zenuten Ada Bibi baino; nik, berriz, ez; eta tuberkulosiaren erruz —tuberkulosiari esker— Bibirekin bizi izan nuèn maitasun istorioa —sexurik gabekoa, jakina— definitiboa izan zen; egia da, bai, Maria Bibiana batzuetan... argi eta garbi esan zidan, lehen unetik beretik, gaixoen artean ni neu nindukala kuttuntzat, baina, kuttun ninduelako hain zuzen ere, ez zidala lehentasunezko tratua emango; eta hitza bete zuen, noski:
|
|
|
Iruñeko lekurik ederrenetako batean aurkitzen da, Carlos III.a ibilbidearen buru egiten duela. Estilo neoklasikoan egina, kupula handi batekin, berez ez zen oso ederra baina
|
bai
handia. Orduan izenburu hau zeraman:
|
|
2011
|
|
|
EKT/ EKMtik hasi, Elhuyar eta UEUtik pasa, eta Unibertsitate Zerbitzurako Euskal Institutura (UZEI) bitarte. Aipatutako elkarte guztiak bai unibertsitate publiko zein konfesionaletan,
|
bai
handik kanpo ere, modu batera edo bestera Euskal Unibertsitatearen alde lan egin zuten. Esate baterako unibertsitateetan eskolaorduetatik kanpo euskara klaseak antolatu zituzten, edota udan, udako ikastaroak.
|
|
|
Arestian esan moduan, Euskaltzaindiak Arantzazuko biltzarrean (1968) euskararen batasun prozesua abian jartzea erabaki zuen, baita horretarako oinarrizko zenbait erabaki ortografiko gramatikal hartu ere. Ondoko urteetan, biltzarrean hartutako erabakiek gatazka piztu zuten euskaltzale eta euskalarien artean, bai Euskaltzaindian bertan,
|
bai
handik kanpo ere, eta, oro har, euskal kulturgintza osoari gehiago edo gutxiago eragin zioten. Atal honetan urteotan Euskaltzaindian zer gertatu zen gainetik azalduko dugu, eta horretarako ezinbestekoa da lehenik hizkuntza batasunaren aferak ekarri zuena esplikatzea, erakundearen kanpo zein barne harremanak eta proiektuak erabat baldintzatu zituelako.
|
|
|
Baina, seguruagoak direla esan nahi du? Ez, elikagai enpresa guztiek egiten dituzten elikagaiak kontrolatzeko sistema bera baitute, bai eskala txikian,
|
bai
handian. Azken emaitza beti izango da segurua.
|
|
|
Liburu mota honek gorabehera asko ez baina
|
bai
handiak izan dituela esango nuke. Azalpen bila hasiz gero, beharbada irakaskuntzako sektorean aurkitu genuke giltza.
|
|
2012
|
|
|
Haur gizentasuna saihesteko orduan, elikadura zaintzea ez ezik, ariketa fisikoa egitea ere oso garrantzitsua da, bai eskolan bertan eta
|
bai
handik kanpo ere.
|
|
|
Aktore aktoresekin izandako harreman profesionalak, askotan oso liskartsuak, kontatuko ditu. Ez dira faltatuko bai filmaketa garaian
|
bai
handik kanpo izandako abentura sentimental erotikoak ere, ez du ezer isilduko fama gehien eman zion pelikulako aktoresa nagusiarekin bizi izan zuen harreman ekaiztsuaz jarduterakoan.
|
|
2013
|
|
|
Guk geuk jartzen diogu muga gure hitzen oihartzunari, bai gizarte sareetan eta
|
bai
handik kanpo ere.
|
|
|
Hori izango da bere artikuluaren iturburua. Hortaz, zuri ere komeni zaizu informazioa erregistratzen joatea,
|
bai
handik eta hemendik bai unitatean zehar irakurriko dituzun testuetatik, batez ere, hasiera hasieratik ez duzuelako garbi izango zertaz idatzi. Horretarako, erregistro fitxa bat sortu duzu.
|
|
2014
|
|
|
Ametsak ditut bai eskala txikian,
|
bai
handian. Eskala txikian, nahiko nuke jakin mekanika kuantikoaren ez lokaltasunak zer eragin duen kimikan.
|
|
|
Momoxarroak, bai txikiak
|
bai
handiak, goitik behera janzten dira, aurpegia bera ere estaliz. Hainbat itxura har dezakete:
|
|
2015
|
|
|
Oro har, lehenbiziko haurra izaten duten emakumeen batez besteko adina igo egin da bai ugalkortasun txikia duten herrialdeetan eta
|
bai
handia dutenetan.
|
|
|
eskuratzea. Euskararen kasuan, berriz, biztanleriaren onarpen ez absolutua, baina
|
bai
handia, behar da, eta, ondorioz, egokiagoa da kontsigna politikoak bigarren mailan uztea. Hori dela eta, euskara gizarte osoak, edo ia osoak, bereganatu beharreko helburu bezala ikusten dut, eta zazpi herrialdedun Euskal Herria euskal nazionalismoak duen lurralde helburu berezkoa.
|
|
|
1 Oi nire arimaren Jainkoa, bai presa handia hartzen dugula guk Zu iraintzeko, eta
|
bai
handiagoa hartzen duzula Zuk barkatzeko! Zer motibo dago, ene Jauna, hain zentzugabeko ausarkeriarako?
|
|
|
Eta zenbat gehiago ez ote diren izango! Oi ene Jaun eta ene Jainko,
|
bai
handiak direla zure handitasunak!, eta hemen ari gara gu artzaintxo burugabe batzuk bezala, zure gauzetatik zerbait dakigulakoan eta ezereza adina izan behar du, gure barruan bertan baitira ulertzen ez ditugun sekretu handiak. Ezereza adina diot, Zugan dagoen ugaritasun handi handiaren ondoan, eta ez ikusten ditugun handitasunak, are guk uler ditzakegun zure egintzen handitasunak ere, oso handiak ez direlako.
|
|
|
–Emakumeak behintzat ez, esanda geratu baita zer pentsamenduetatik atera zenuen mesede hori egin zenionean. Oi,
|
bai
handiak direla zure epaiak, Jauna! Zuk badakizu zer egiten duzun, eta nik ez dakit zer diodan, ezkutuak baitira zure egintzak eta epaiak.
|
|
|
Izan bedi goretsia guztiagatik, hala baimentzen duenez gero, berorrek aintza handiagoa izan dezan komeni izango da. Oi, ene anderea,
|
bai
handiak direla gure Jainko handi honen erabakiak! Bizitza honetan izan dituen atsegin guztiak baino berorrek gehiago estimatuko dituen eguna etorriko da.
|
|
|
Harira ez badator ere, ez du axola, esan dudanez, hortik onura ateratzen badugu. Beraz, gure Erregeak era askotara darabil bakea eta maitasuna arimekin harremanetan, egunero sumatzen dugunez, bai otoitzean
|
bai
handik kanpo; kontua da guk, esan ohi den bezala, konplimenduzkoa dugula Haren Maiestatearekin. Kontuan izango duzue, ene alabak, Emazteak eskatzen duena eskatzeko zertan dagoen puntua, Jaunak beragana eramaten bazaituzte; eramaten ez bazaituzte, ez etsi, Jainkoarekin izan dezazuen edozein maite harremanetatik, oso aberats geratuko baitzarete, zeuen aldetik huts egiten ez baduzue behintzat.
|
|
2016
|
|
|
Adostasuna eskatu du Torrealdaik: bai euskalgintza barruan,
|
bai
handik kanpo. Lehenik, euskalgintzako eragileen artean:
|
|
|
|
bai
haundi
|
|
2017
|
|
|
«2016ko hiriburutzaren erronkan, proiektuan hasiera hasieratik lagundu duen egitasmorik izan bada, Olatu Talka izan da, eta hori izango da legatu moduan gelditu zaigun ikur handietako bat: ez dut esango bakarra, baina
|
bai
handienetako bat». Kultur hiriburutza pasatuta, lehenengoz Donostia Kulturak hartu du bere gain jaialdia antolatzeko ardura osoa, iaz Donostia 2016rekin batera parte hartu zuen?. «Indartsu» dago jaialdia, Azkarateren esanetan:
|
|
|
Irudiaren edo krokisaren ertz lineal bat eta xede solidoaren ertz lineal bat (edo lehendik dagoen edozein kurbarena, bai xede solidoaren gainekoa,
|
bai
handik kanpokoa) mugatzen dituen posizionamendu kota bat sortzen du, distantzia finko batez paraleloak izan daitezen.
|
|
|
Estatuko Museoen Zuzendariordetza Nagusiaren web orriak bere sareko jardueren berri ematen du xehetasunez. 2 Antzerkia eta beste ikuskizun batzuk Gabonetan, hirietako kultur eskaintza biderkatu egiten da,
|
bai
handietan, bai txikietan. Horrela, txikientzat pentsatutako funtzioetan parte hartzeko aukera dago, Gabonetako motiboak izan edo ez, baita jaiotzak eta Errege Magoen kabalgata ere, bertsio guztietan.
|
|
2018
|
|
|
Bitartean, neskak ia beti euskaraz aritzen zirela zioten. Gainera, mutilen ustez, neskek denbora gehiena ikasten eta lanean ematen zuten, bai ikasgelan,
|
bai
handik kanpo (klase partikularretan...). Baina gauza guztien gainetik, mutil horiek (13 urte) kexa bat zuten ikaskide neska horiekiko:
|
|
|
Pilefek deklaratu zuen berak pupitretik jasotzeko baino astunago sentitzen zuela burua,
|
bai
handiagatik, bai kartzelak ikusmin oro kendu ziolako. Nik erantzun nuen ez nekiela gitarra jotzen albora begira.
|
|
2019
|
|
|
Bera bakarrik geratzen da buruzagiaren oinordeko. Esperantza handia da guztiontzat, ez bakarra, baina
|
bai
handia. Harribitxia da guretzat, eta hiltzaileek hori badakite; bizirik uzten badute egunen batean oso arriskutsu bihurtu dakiekeela badakite.
|
|
|
" Plazako emakume bertsolarien kolektiboan nire lekua topatu ez nuenez, beste bide batetik egin dut feminismoaren lanketa, batez ere kuadrillan, etxean eta bertso eskolan. Buelta asko eman dizkiot gaiari eta hizketara ateratzen nuen ahalik eta leku gehienetan, bai bertso munduan eta
|
bai
handik kanpo, eta sorpresa politak eta ez hain politak hartu ditut. Nik sentitutakoa jende gehiagok ere antzeko moduan bizi izan duela ohartu naiz".
|
|
2020
|
|
|
Lan asko egin behar izan dut, bai gimnasioan,
|
bai
handik kanpo. Min hartu izanak mentalki indartsuago izaten lagundu dit, egia esan.
|
|
|
|
bai
handia!
|
|
2022
|
|
|
Standards de Jazz. Ibilbidean, haren kantu askok jo dute goia, bai Kuban,
|
bai
handik kanpo ere. Hark idatziak dira, adibidez, Yolanda, El breve espacio eta Ámame como soy abesti ezagunak.
|
|
|
Baina egia da aldaketa oso handiak gertatu direla azkeneko bost urteotan; azkena otsailean. Halako makina batean lortu dute orain arteko energia handiena, ez irabazia, orain bezala, baina
|
bai
handiena. Gainera, beste prozesu bat sortu da, eta beste motako erreaktore mota batzuk sortu dituzte, besteak beste MIT institutuan [AEB] lorturiko aurrerapen handiei esker.
|
|
|
1842ko legearen irakurketa gaurdaino ekarriz, Nafarroaren eta estatuaren arteko hitzarmenaren ideia du oinarri, eta, hain zuzen ere, Txibitek itunaren izaera hori goraipatu du gaur ere: «Gure izaera kolektiboa itunzalea da, bai lurralde barruan,
|
bai
handik kanpo. Eta hori nabarmendu beharra dago egungoaren moduko garai nahasietan».
|
|
|
Egia da une batean turkiera nagusitzen hasi zela, kurdueraz familian baino ez nuen egiten eta. Eskolan denak ginen kurduak, baina turkiera zen hizkuntza, bai ikasgelan,
|
bai
handik kanpo. Baina institutuan identitate berri baten bila hasi ginen:
|
|
2023
|
|
|
Debegesaren esanetan," gazteak eta batez ere neskak STEAM bokazioetara erakartzeko gero eta ekimen gehiago jarri dira abian, bai eskola eremuan,
|
bai
handik kanpo. Horren adibide da Debegesa Garapen Agentziak orain dela pare bat urte abian jarri zuen BPTD Makers proiektua bera, eskualdean teknologia eta zientzia arloan egiten diren jarduerak eskualde mailan ezagutu eta ikusarazteko helburua duena.
|
|
|
Guk ikusi dugu [jabe txiki] gehienek ez dutela etekina atera nahi besteen sufrimenduaren bidez». Bide horretatik, ordea, «klase ertainen zentzu komunean sartzearen arriskuaz» ohartarazi du Pisanok, eta «bai jabe txikien eta
|
bai
handien errentismo horri» kritika egitearen garrantzia azpimarratu du: «Ez baduzu minimo gisa jartzen proletariotzaren interes unibertsala, gainontzeko klase estratuen interesak zirrikituetatik sartuko dira azkenean.
|
|
|
«Denok batera errazagoa izango da. Klub handi bat garela berretsi behar dugu, bai zelai barruan, eta
|
bai
handik kanpora».
|
|
|
Pena handia da. Finalerdietan sartu ginenean, bai txikitan eta
|
bai
handitan, guretzat sorpresa eta poz handia izan zen. Bietako bat finalean sartzea handia izanen zela aipatzen genuen eta biak sartzea… Uztailaren 1ean Leitzan festa handi bat egitea pentsatzen genuen, baina ttikiena bakarrik ospatu dugu, tamalez.
|
|
|
Politikaren alorrean, internazionalismo proletariotik nentorren unibertsitate garaitik, hitz potoloak ziren behintzat, eta bide horretan nazionalismoa atzerapausotzat hartzen zen, bai nazionalismo txikia,
|
bai
handia, estatu menderatzailearena alegia. Euskadiren independentziak ez zuen zentzurik, batez ere sozialismoaren aldeko borroka orokor baten ikuspegitik; are gutxiago, talde salbatzaile baten bortxakeriaren bidez. Tira, planteamendu eskematiko motz samarra zen, baina gazte suharrak ikuspegiak estutzera jotzen du, zabaltzera baino gehiago.
|