|
2002
|
|
|
Jendemodu honen itxura beste guztienaren aldean beldurgarria zen
|
bai
gorputzen tamainarengatik eta bai gorpuzkera berarengatik. Galiarrak biluzik zihoazen gerritik gora; hispaniarrek zuritasun miragarriz distiratzen zuten purpuraz josiriko lihozko tunikak zeramatzaten soinean.
|
|
2004
|
|
|
Ordinarioki desberdin baina funtseanberdin, energia bakar bateko bi mutur dira; izoztuta dagoen ur baso batean bezala, goian izotzadakusagu eta behean ura, baina funtsean dena da H^O. Ez da kontsideratzen buruaren eta gorputzaren benetako bitasun edo dualitate bat, bai adimen arrunta eta
|
bai
gorputza kontzientziasakon beraren islak baitira.
|
|
2005
|
|
|
animalia bizi den ingurunearekin, animaliaren tamainarekin eta bizimoduarekin. Adibidez, animaliaren simetria mota eta nerbio sistema duen bizimoduarekin erlazionatuta daude (simetria erradiatua eta nerbio plexua, bizimodu sesilarekin; simetria bilaterala eta nerbio kordoia, higidurarekin); inguruneak halabehartuko ditu bai organomotak (uretakoetan, brankiak edo zakatzak; lurrekoetan, birikak edo trakeak),
|
bai
gorputz forma (uretako ornodunetan, arrain forma; animalia hegalarietan, hegoak) edo eskrezioaren hondakin mota (akuikoletan, amoniakoa; lurtarretan, urea edo azido urikoa).
|
|
|
1 Animalia batzuen gorputz adar jakin batzuk eraldatuta daude luma itxurako zeta ilarekin. Zeta horiek balio dute
|
bai
gorputza zeharkatzen duten ur korronteak sortzeko eta bai aukeratutako kiziak gorputzera garraiatzeko ere. Mekanismo hori animalia sesiletan zein mugikorretan ikus daiteke, esate baterako, artropodo urtarrak eta beraien larbak.
|
|
|
Orokorrean, animalia dultzikolek eta lurtarrek, hurrenez hurren, ura egotzi edo gorde egiten duten eskrezio egiturak dauzkate, eta
|
bai
gorputz hormaren aldaketak ere iragazkortasuna ekiditeko. Zentzu horretan, ornogabeen artean, artropodo eta molusku gastropodoak dira lur lehorrean bizitzeko gorputz diseinu egokiena daukatenak, eta orokorrean ingurune guztietan.
|
|
|
Egitura horiek askotarikoak izan daitezke, hala gorputzeko barrunbea bera, nola zainez, ganbarez, sinuez edo ponpatzeko organoez osotutako benetako zirkulazio aparatuak. Animalia gehienek
|
bai
gorputz barrunbea eta bai zirkulazio aparatua ere erabiltzen dituzte barne garraiorako.
|
|
2014
|
|
|
Haur Hezkuntzan ikasleak beren burua eta ingurunea ezagutzen hasten dira, eguneroegiten dute aurkikuntzaren bat eta beren ezagutza eraikitzen dabiltza adreiluzadreilu. Garai horretan eraikitzen ditugun ezagutzek ez dute zertan dikotomiko etahertsiak izan, askotarikoak izan daitezke,
|
bai
gorputza ezagutzean baita harremanakizendatzean ere. Generoa, sexua eta sexualitatea bizitzeko bi modu baino gehiagodaudela ikas daiteke, harremanei dagokienez familia desberdinak daudela erakutsdiezaiekegu.
|
|
|
Imajinario kolektiboaren ikuspegi orokortuaren arabera, XX. mendearenhasieran erromeriak espazio sozial garrantzitsuak ziren, eta erromeriak batez eredantzarako gune ziren, taldean zein binaka aritzeko gune. Ez dirudi kasualitatea, beraz, XX. mendearen hasiera hartan euskal dantza tradizionala hain arauturikegotea, bai genero ikuspegiari dagokionez,
|
bai
gorputz adierazpenari dagokionez.Nolabait, espazio publikoan genero praktikak zeintzuk izan behar ziren arautzekomodua ere bazen. Dantza herrikoi edo tradizionalean, jakina denez, musikak etadantzak bat egiten dute, partitura zehatz bat errito dantza konkretu bati baitagokio.Enrique Ayerbek dioen moduan, «la danza folclorica es una poetica gestual de lamemoria de la cultura» (Ayerbe, 2001:
|
|
|
Sexuenarteko diferentzia ulertzeko modu horri Laqueurrek sexu bakarreko eredua deituzion. Hari jarraituz,
|
bai
gorputz femeninoa baita maskulinoa ere eredu bakar baten (maskulinoaren) araberako hierarkiaren anatomiaren eta fisiologiaren (Laqueur, 1987: 4) arabera neurtzen ziren: emakumeak eredu maskulinoaren bariazio inperfektutzatjotzen ziren azken finean, printzipio aristoteliko eta galenikoei jarraituz.
|