|
2004
|
|
|
Bide horiek erabilera publikoa izan dezaten bermatzea,
|
bai
ganadua bertatik igarotzeko, baita legeztatzen direnean bestelako erabilera elkargarri edo osagarriak praktikan jartzeko ere.
|
|
2007
|
|
|
Bruzelosia eta ganaduak transmititutako tuberkulosia, esaterako, Euskal Herri osoan zabalduta izatetik, ia kasu bakar bat ere ez agertzera igaro dira. Bi gaixotasun horiek ere bakterioek sortuak dira Brucella eta Mycobacterium bovis, eta patogenoak dira,
|
bai
ganaduarentzat, bai pertsonentzat.
|
|
2008
|
|
|
Behi eroen gaitza eta pertsonei eragiten dien gaixotasun horren aldaera ezin dira diagnostikatu sintomak azaldu baino lehen, gaitz horien eragileak, prioiak, ezin baitira erraz detektatu bizidunetan. Hori dela eta, behin betiko diagnostikoa gaixoa hil ondoren egiten da,
|
bai
ganaduan bai pertsonetan.
|
|
2009
|
|
|
Eusko Ikaskuntzarekin hitzarmen bat izenpetu berria izan arren, Gipuzkoako Foru Aldundiak parkeotan egiten duen lana aspalditik dator. Mendietako Zuzendaritzak, esaterako, hamabost urte darama bazkalekuotan beharrezko azpiegiturak bultzatzen, bertan lanean ari diren abeltzainek lan baldintza duinak izan ditzaten, bai artzainaren bizimoduari dagokionez (bordak eta mendi bideak eginez)
|
bai
ganaduaren baldintzei dagokienez (ur hornidurak, instalazioak, e.a. zabalduz).
|
|
2012
|
|
|
Su horren errautsak ere gorde egiten ziren, bai umeei
|
bai
ganaduari, azaleko gaitzak sendatzeko.
|
|
|
Baina halanda bere etxearen egiturea nahiko antzekoa izan da guztietan. Behean, atzeko aldean egon da gortea, eta horra albatetik sartzen ziran, bai personak eta
|
bai
ganaduak. Aurrekaldean suetea, kuartu bat edo bi (aurrekoa eta atzekoa), gortara doan karrajua, kaxak bertan dirala, eta portalea.
|
|
2013
|
|
|
Auzo honetako jentea Telleriko errekara edo erreka nagusira joaten zan, bai erropak garbitzeko eta
|
bai
ganaduari edaten emoteko. Etxerako uraren bila, ostera, iturrietara joiazan.
|
|
|
Nahiko orokorra zan gaixotasunak ezagutzea alde batetik, eta bakotxarentzat ona zer zan jakitea bestetik; bai personearentzat,
|
bai
ganaduarentzat, ganera. Dana dala, beti egoten ziran horretan aituagoak zirenak.
|
|
|
Esate baterako, lehoi batekin egin zuenagatik lortu zuela sinesgarritasunik eta osperik handiena indioen artean. Kaliforniako lehoia oso ugaria zen bazter haietan, eta kalte handiak egiten zituen
|
bai
ganaduaren bai jendearen artean. Hil egin behar zutela esaten zien Ugartek indioei, baina alferrik zen, sinetsita baitzeuden halako piztia hiltzen zuena hil egingo zela bera ere.
|
|
2021
|
|
|
Errementariena izeneko etxean, sutegia egon zan, eta hara joaten ziran herritarrak bai erremintak konpontzen,
|
bai
ganaduari apatxetarako erradurak ipinten. Horregaitik, bertako familiari Erreruena esan izan jako, eta oin be halantxe da hainbat jenterentzat.
|
|
|
Aldi baten labaderoa egin eben bertakoen artean auzolanean, gero danek erabili ahal izateko. Eta hara joaten ziran, bai erropak garbitzen
|
bai
ganaduari edaten emoteko.
|
|
2023
|
|
|
beste ale batzuk baino hobeto egokitzen zen bertako eguraldiaren baldintza hezeetara; etekina gariarena baino bi edo hiru aldiz handiagoa zen; lurra askoz ere gutxiago agortzen zuen eta gainera erabilera bikoitza zuen:
|
bai
ganaduentzat eta bai pertsonentzat. Horrez gainera, txortenak eta orriak hainbat gauzatarako erabiltzen ziren (erregai modura, koltxoiak betetzeko...).
|
|
|
Baserria erreka edo ubegiren baten ondoan eukitea sano ona zan etxeetan urik ez egoan garaietan. Bai erropak garbitzeko,
|
bai
ganaduak edateko, bai etxerako, ura hur eukitea guztiz garrantzitsua zan.
|