|
2000
|
|
|
Hain zuzen ere, idazleak jostearen metafora darabil bizitzari buruzko bere ikuspegia emateko, eta ondorioz, josten ikasteko manual gisara antolatu du eleberria bera. Jose Jabier Fernandezek dioen bezala," jostorratza eta haria
|
bai
era metaforikoan baita era zuzenean ere (askotan liburuak josten ikasteko manual itxura hartzen du) erabiltzen baititu idazleak istorio historioa multzo desberdinak lotzeko." (Egunkaria 1996 X10) Hortaz, adabaki txikitxoez osaturiko liburua eleberriaren beraren eduki eta xedearekin bat dator. Honela, jostearen inguruko termino ugari ekarriko ditu hizpidera behin eta berriz, lotura gabekoak diruditen hainbat testu aske hauen arteko hurbiltasuna azpimarratuz:
|
|
2005
|
|
|
Litosfera ozeanikoaren ezpalek nukleoaren eta mantuaren arteko mugara heltzean eskala handiko anomalia termikoak eragiten zituzten, eta mantuko luma ugari sortu. Luma horiek litosferaren azpira heltzean lurrazal kontinental berria sortzen zen, bai zuzenean litosfera kontinentalaren azpian kokatzean,
|
bai
era ez zuzenean litosfera ozeanikoaren azpian kokatzean (ozeano gandorren produkzioa handituz, zabalkuntza abiadura bizkortuz eta subdukzioa areagotuz lurrazal kontinental berri gehiago eratzen da).
|
|
|
Hauetan parte hartu nahi baduzu,
|
bai
era aktiboan ideiak emanez edo ekintzetan lagunduz, edo ekonomikoki gure ateak zabal zabalik dituzu.
|
|
2007
|
|
|
egoera horretan pertsona edo talde batek beste pertsona baten kontra epe luze batean muturrerainoko biolentzia psikologikoa sistematikoa egiten dute lantegian.Mobbinghorretan erasotzailea biktimaren gainetik agertzen da beti enpresako eskala hierarkikoan.Jazarpena era askotan ager daitekegutxietsi edo aintzat ez hartzea eta, hortaz, lanik ez agintzea.Enplegatuak eginiko lanak sistematikoki erdeinatzea.Lankideak isolatzea, beraien arteko komunikazioa galaraziz.Itxura, sinesmen edo arrazan oin harturik, pertsona horri gutxiespenezko iruzkinak egitea.Langilea lankideen aurrean barregarri uztea.Ezkutu zein ageriko iradokizun edo probokazio sexualak egitea.Enplegatuei oihuka edo irainka aritzea.Hitzez mehatxatzea.Lankideen artean enplegatuaz gezurrak hedaraztea.Enplegatuaren lana sistematikoki auzitan jartzea.Enplegatuak nozitzen dituen jazarpen horren ondorioakNagusi patologikoen ondoreak pairatzen dituzten pertsonek kalbario latza bizi ohi dute; biktima ez ezik, inguruko pertsonek ere jasaten duten sufrikario hori hainbat eratan agertzen da.Sintoma psikosomatikoakFisikoak: zefalea tentsionalak, insomnioa, alterazio kardiobaskularrak, loaren trastornoak, digestioaren trastornoak... Psikikoak: sumingarritasuna, antsietatea, paniko krisiak, depresioak, arreta zuzentzeko eta kontzentratzeko zailtasunak, oroimenaren alterazioak.Zenbaitetan, pertsonak bere buruaz duda egiten du, beheragokotzat hartzen du bere burua.Lanak nozitzen du disfuntzioa.Lanaren kopurua eta kalitatea jaitsi egiten dira.Talde lanean aritzeko zailtasunak, lanean baja maiz hartzen da, enpresaz aldatzeko gogoa pizten da.Ase ez dauden pertsonen baturak giro desatsegina sortarazten du lantegian eta horrek pertsonengan ez ezik, erakundean ere izaten du eraginik.Axolagabekerien ondoriozko deskuiduak maizago gertatzen dira eta, beraz, istripuen arriskua areagotzen da.Famili giroan du eragina.Frustrazioek pertsona gehiago harrapatzen dituzte.Norbaitek bizitzaren herena edo gehiago nagusien neurrigabeko presiopean ematen duenean, presio horrek eragiten dion antsietatea horretan errurik bat ere ez dutenei pasarazten die azkenean: ...tuztemobbingarenondorioak.Nola defendatu. Eraginiko pertsonak bere defentsak sortu ditu, bere buruaren eta senitartekoen osasun mentala zaintzeko: Bere buruaren nortasuna indartuz.Asertibitatea (tinko izateko eta ezezkoa ematen ikasteko trebezia) landuzAntsietatea eta estresari aurre egiteko teknikak baliatuzBere buruaren alderdi positiboak ahalik eta gehien garatuz.Bai antsietate maila apaltzeko,
|
bai
era guztietako egoera kaltegarriei buru egiten ikasteko ere, profesional baten laguntza eskatuz, beldurrik gabe.Aldaketak egituretanEgoera eredugarria, egiturak aldatu eta enplegatuak jazartzen dituzten nagusiak desagertzea da.Pertsona arteko harremanetan beti agertzen diren gatazkak konponduko lituzketen egitura iraunkor eta heldua eduki lukete erakundeek, pertsona horientzat ez ezik, enpresaren...
|
|
|
Horren aurretik, Ikastetxeen arteko gutxieneko loturak korapilatzea lortu zen orduan, ez modu formalegian, baina
|
bai
era praktikoan. Eta gure arteko hizkuntz eredua arautzen hasteko tresna egokia gertatu ziren bilerak, eta bi urrats jakingarri eman genituen:
|
|
2009
|
|
|
Hitz egin zuena Madrilgo negozio gizon bat zen, don Alfredo izenekoa, hiriko emakume batez maitemindu eta hirira ezkondu zena; ez zen gizon nabarmena; aitzitik: gizon atsegina zen, ongi hazia eta ongi hezia zirudiena eta gaixoen artean bere itzala eta bere estimua zuena; hala, bada, hitz haiek zetozenarengandik zetozelako edo, bere onetik inoiz ateratzen ez zenak pisuzko arrazoi bat behar baitzuen bere onetik ateratzeko?, barre egiten zutenek barre egiteari utzi zioten, ez bat batean baina
|
bai
era mailakatuan, hiruzpalau segundoren buruan guztiak isildu ziren arte.
|
|
|
hots, egoeraren punturik behekoenean behar zuenari. Adaren itxura ere halakoa zen, itxurak desitxuratutakoa? begietan txinparta bat piztu eta begitarte desegina berregiten hasi zitzaion, arestian izotzak harrapatutako ezpainek, esate baterako, izotza hausten hasiak ziruditen, ez era nabarmenean baina
|
bai
era ia sumaezinean?, Ada hobera bidean zihoan seinale, minimoa atzean utzi eta inflexio puntu batean sartuta, ezustekoaren ondotik erreakzionatu eta bere buruari halako zerbait esaten ari balitzaio bezala: –Izugarria izan da, baina egoera halakoa da eta aurre egin diozu, ea guztiei erakusten diezun behingoz behar bezalako emakumea zarela, zigarroak erretzen dituen Txaro bezalako emakume goitik beherainokoa??.
|
|
|
bere erruduntasuna onartu ondoren hondo hondoa jota behar zuenari –Txaroren itzala sentitu ote zuen orduan?, animo eta animo! –: hots, egoeraren punturik behekoenean behar zuenari –Adaren itxura ere halakoa zen, itxurak desitxuratutakoa– begietan txinparta bat piztu eta begitarte desegina berregiten hasi zitzaion –arestian izotzak harrapatutako ezpainek, esate baterako, izotza hausten hasiak ziruditen, ez era nabarmenean baina
|
bai
era ia sumaezinean–, Ada hobera bidean zihoan seinale, minimoa atzean utzi eta inflexio puntu batean sartuta, ezustekoaren ondotik erreakzionatu eta bere buruari halako zerbait esaten ari balitzaio bezala: " Izugarria izan da, baina egoera halakoa da eta aurre egin diozu, ea guztiei erakusten diezun behingoz behar bezalako emakumea zarela, zigarroak erretzen dituen Txaro bezalako emakume goitik beherainokoa...".
|
|
|
Hitz egin zuena Madrilgo negozio gizon bat zen, don Alfredo izenekoa, hiriko emakume batez maitemindu eta hirira ezkondu zena; ez zen gizon nabarmena; aitzitik: gizon atsegina zen, ongi hazia eta ongi hezia zirudiena eta gaixoen artean bere itzala eta bere estimua zuena; hala, bada, hitz haiek zetozenarengandik zetozelako edo –bere onetik inoiz ateratzen ez zenak pisuzko arrazoi bat behar baitzuen bere onetik ateratzeko–, barre egiten zutenek barre egiteari utzi zioten, ez bat batean baina
|
bai
era mailakatuan, hiruzpalau segundoren buruan guztiak isildu ziren arte.
|
|
|
Kantak, ama seme batzuen arteko elkarrizketa itxuran, heroiaren mitoaren proiekzioan giltzarritzat hartu ditugun hiru ezaugarriak biltzen ditu. Azter dezagun batez ere amaren papera, aberriaren metaforizazioa?, bai gerraren benetako aurpegia
|
bai
era horretako testuinguru batean sortzen diren elkartasun praktikak hobeto ulertzeko.
|
|
2010
|
|
|
Bada, 250 espezie berri zeuden, Pariseraino iritsitako landare horien artean. Armand Daviden lagin naturalistiko joriak metatuz joan ziren Pariseko museoko karraju eta sotoetan, eta urte luzeetarako lana eman zien talde taxonomiko desberdinetako adituei, esate baterako, ugaztun, narrasti, anfibio eta arrainak sailkatu eta identifikatzeko, eta
|
bai
era askotako ornogabeak, batez ere tximeletak, kakarraldoak, armiarmak, barraskiloak, izainak, zizareak eta. Hau da, Armand
|
|
2011
|
|
|
Hilik hartzen banaute, berriz, gutxienez ere ez dut infernu horretatik igaro. Dena dela,
|
bai
era batera edo bai bestera izan, hiriko plaza erdian dagoen tantai luzean esekiko eta urkatuko naute azkenean. Horrela jokatu ohi dute Espainiako erregeari traizioa egin diotenakaz.
|
|
|
Eneko Sagastibeltzak, lanpostuaren onarpena sinatzera doan egunean, itxarongelan antiojodun batekin topo egin du, ez muturrez mutur baina
|
bai
era nabarmen eta saihestezin batean. Eneko erabat eta arras zurtu da Albaitaritza Fakultateko lan askotariko lanpostuaren jabetza dagokion gizon hori ikusteaz.
|
|
2012
|
|
|
Ez gertaerak, jakina. Ez haren jaiotzaren aurreko hilabete izugarriak, ez jaiotza bera, ez abentura hura... baina
|
bai
era hartan jokatzera bultzatu ninduten arrazoiak. Orain ez ditut ulertzen.
|
|
2013
|
|
|
Honako hau dio NAOS estrategiak gaztei buruz (Nutrizioa, Ariketa Fisikoa eta Gizentasunaren Prebentzioa sustatzeko Estrategia da, Espainiako Osasun Ministerioak 2005ean abiarazi zuena Elikadura arloko Segurtasunaren eta Nutrizioaren Agentziaren bidez): " Neurrian jatea komeni da gaztak,
|
bai
era batekoak eta bai bestekoak".
|
|
2015
|
|
|
Marx gogoan dugula, ezkerra nahia baino askoz gehiago dela esan behar da; zorrotzago jokatu behar du. Ez berak gura zuen zientifikotasun zurrunaz, baina
|
bai
erarik eraginkorrenean praxira bideraturik. Bizitzaren aurreko jarrera ezkertiarrak abiapuntua izan behar du, ezin baikara horrekin bakarrik konformatu.
|
|
2016
|
|
|
Haien aurrean lanean ikusten zituzten laborariek Adan eta Eba ez zituzten hainbeste harritu, haien adina ez baitzen hain handia,
|
bai
Erek eta Habil ordea.
|
|
|
Dena den, gaineratu zuten batzorde hartako kide orok eskubidea zuela batzorde antinuklear berri bateko kide izateko, batzarrak egoki iritziz gero. Arrisku Nuklearraren Aurkako Batzordeko zenbait kidek adierazi zuten prest zeudela batzorde antinuklear berri bati laguntzeko,
|
bai
era guztietako lanetan bai beren eskarmentuaren bidez. Dena den, esan zuten erantzukizun publikoa alderdi politikoek hartu behar zutela beren gain, edo, bestela, batzar haren ondorioz sortutako batzordeak. Berretsi zuten prest zeudela alderdi politikoetako ordezkarien esanetara edo aukeratutako batzordearen esanetara lan egiteko.
|
|
2017
|
|
|
Bagenekien Espainiako Gobernuak fondo erreserbatuak erabili zituela euskal herritarrak hiltzeko, eta badakigu, hiltzaile horiek etxean bizi direla lasai. Kontua da, genekien guztiaren gainetik, argi genuela
|
bai
era bateko zein besteko hiltzaileek eta hildakoek argi izan dutela beti non eta zertarako dauden. Bagenekien guztiok ez genituela ekintza armatu berdinak defendatzen, baina bakoitzak jakin du berak defendatu dituen gizon emakume armatuek zein helburu zuten.
|
|
2018
|
|
|
Hori horrela, Kolore Guztietako Basoak plataforma prest agertu da Naturatik Hurbileko Basogintzaren aldeko apustua egin nahiko luketen eremu pribatuetako jabeei aholkularitza emateko. Hala ere, argi utzi dute ardura Aldundiak daukala eta honi dagokiola bai lursailak erosi eta leheneratzea,
|
bai
era horretan jarduteko prest leudekeen ugazabentzat diru-laguntzak eskaintzea. Laguntzak urte amaierarako eskuragarri egongo direla aurreikusten dute.
|
|
|
Enplegu kontratuaren ezaugarriek modua ematen dute ugazabatza era batean baino gehiagotan aitortua izan dadin:
|
bai
era sotil askotan, bai era zuzenekoan eta nabarmenean ere. Langilea gizonezkoa da, eta gizonek elkarri aitortu behar diote berdintasun zibila eta anaitasuna (bestela, ezin diote eutsi kontratu sozialari); aldi berean, ordea, mendekotasun harremanak sortzen dituzte.
|
|
|
Enplegu kontratuaren ezaugarriek modua ematen dute ugazabatza era batean baino gehiagotan aitortua izan dadin: bai era sotil askotan,
|
bai
era zuzenekoan eta nabarmenean ere. Langilea gizonezkoa da, eta gizonek elkarri aitortu behar diote berdintasun zibila eta anaitasuna (bestela, ezin diote eutsi kontratu sozialari); aldi berean, ordea, mendekotasun harremanak sortzen dituzte.
|
|
2021
|
|
|
â³ Oso. Bai edo
|
bai
eran. Eta 2030eko bide hortatik kanpora geldituko dira" those who felt obsolete and useless".
|
|
2022
|
|
|
Jatorrizko herrien eskubideak aitortzeko borondaterik sendoenean oinarrituta, Nazio Batuen Batzar Nagusiak, Giza Eskubideen Kontseiluaren gomendio batez baliatuz, Herri Autoktonoen Eskubideei buruzko Nazio Batuen Adierazpenaren (HAENBA) 147 aldeko iritzia eman zuen 2007ko irailaren 13an. Adierazpen hori ez da denerako konponbidea, jakina, baina estatu subiranoei aukera ematen die egindako okerrak zuzentzeko bai aitortza politikak, bai konpentsazio neurriak eta
|
bai
era askotako laguntza programak onartuz, komunitate horiei erabat emantzipatzen eta konfiskatu zaizkien lurraldeak berreskuratzen laguntzeko. Batzar Nagusiko kideek adierazpen horren atariko oharretan azpimarratu zutenez," herri autoktonoek bidegabekeria historikoak sufritu dituzte, besteak beste lurrak, lurraldeak eta baliabideak kolonizatu eta kendu baitizkiete, eta horrek, hain zuzen ere, beren burua beren behar eta interesen arabera garatzeko eskubidea erabiltzea eragotzi die" (2007:
|