|
2001
|
|
|
80ko urteetan berriz, CDa sortu zen, entzuleek soinu sistema digital batekin izan zuten lehen harremana, eta irratiek beren binilo zaharrak aldatzeari ekin zioten. Gaurko erronka digitalizazioa da,
|
bai
ekoizpenean (zenbait emisoretan nahikoa aurreratua) zein entzunaldian (hargailu digitalak garestiak dira oraindik ere).
|
|
2002
|
|
|
– Arrunta izaten da uzkurdura sentipena ikasleen lehen ahoz gorako esperientzien ostean, bai ulermen eta
|
bai
ekoizpenaren aldetik ere. Testuingurutikateratako testu zatiak eta prestatu gabekoak irakurtzen dira, eta, gehienetan, zentzua hartzeko zailtasunak egoten dira.
|
|
|
Hala ere, ingurumen garbi eta orekatuan ere lagun dezakegu, erosketetan bilgarrien eta bilgarrien kopurua murrizten badugu. Oro har, kartoizko, paperezko edo beirazko bilgarriak ez dira hain kaltegarriak,
|
bai
ekoizpenerako bai birziklatzeko. Garbiketa produktuen edo elikagaien ontzi familiarrak erostea aukeratuz gero, hondakin gutxiago sortuko dugu.
|
|
|
Egunero kontsumitzen den ura ibaietako, lakuetako eta lurpeko geruzetako uraren %1 da. Gaur egun, diru kopuru handia inbertitzen da urtegi erraldoiak eraikitzeko,
|
bai
ekoizpen sektoreari bai pertsonei ur nahikoa eman ahal izateko. Batez beste, urtean 3.500 kilometro kubiko erabiltzen dira produktu preziatu horretatik.
|
|
|
Kantabriako Asaja Nekazari Gazteen Elkarteak esnearen prezioa jaistea erabakitzen badute, Lehiaren Auzitegian salatuko ditu esne industriak. Izan ere, haren ustez, “ez dago prezioa jaisteko arrazoirik, merkatua egonkorra baita,
|
bai
ekoizpenean, bai kontsumoan”. Abeltzainen sindikatuaren arabera, enpresa horiek irabaziak handitzeko, esnea ekoizten duen sektorea presionatu besterik ez dute egin nahi, “azalera handiek presioa egiten dutela prezioak jaisteko”.
|
|
|
Oztopo horiei aurre egiteko, malgutasuna handitzearen eta lan kostu lehiakorrak izatearen alde egin zuen. Ixteko arriskua «Ez dago fabrikak ixteko arriskurik, baina
|
bai
ekoizpen desbideraketak», batez ere Europako Ekialdeko herrialdeetara, ohartarazi zuen Anfaceko arduradun nagusiak, eta nabarmendu zuen Espainiako lan kostuak herrialde ekoizle nagusienak baino %25 txikiagoak direla, nahiz eta logistika kostuak 300 euro inguru garestitzen diren ibilgailu bakoitzeko. Azkenik, esan zuen Matrikulazio Zerga autonomia erkidegoei lagatzeak, zerga hori handitzeko ahalmena baitute, «oso zaila» egiten duela karga hori kentzea.
|
|
|
Erregulazio berri horrek sakondu egiten ditu kontsumitzaileen oinarrizko eskubideak, bai eskuratutako produktuen ezaugarriei buruzko informazio egokia izatean, bai erosten dutena beren nahietara egokitzen dela bermatzean. Europako Erkidegoko legegileak ez du ezkutatzen oliba olioa bereziki babestu behar denik beste landare jatorriko koipekietatik, bai ezaugarri organoleptiko eta nutrizionalengatik,
|
bai
ekoizpen kostu handiagoengatik, eta bereziki oliba olioaren zenbait kategoriatarako. Jatorriaren izendapena, ontziko edo etiketako izen geografikoaren adierazpen gisa ulertuta, elementu garrantzitsu bihurtu da, bai kontsumitzailearen interesen ikuspuntutik, bai merkatuaren nahasteei aurrea hartzetik.
|
|
2003
|
|
|
Haren funtsezko funtzioen artean dago EBn zirkulazioan jartzen diren produktuak seguruak izatea. “Elikagaien segurtasuna herritarren eskubidea da, eta eguneroko jardunean sartu beharreko balio erantsia da”,
|
bai
ekoizpenari dagokionez, bai elikagaiak prestatu, manipulatu, banatu eta merkaturatzeari dagokionez. Hala nabarmendu zuen Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziako Elikagaien Arriskuak Kudeatzeko zuzendariorde nagusiak, Oscar Hernández Pradok, bere hitzaldian.
|
|
2004
|
|
|
Hego Euskal Herriko lehen sektorearen egoera »laborantza, abeltzaintza eta basozaintza», egunez egun ari da hondatzen,
|
bai
ekoizpenean, bai lanean. Azken datu ofizialen arabera, laborantzako azken ekoizpena %7, 3 beheratu zen 2003an, 2002koa kontuan hartuta.
|
|
|
zerbitzuen ardurapean dauden, azterketa? enpleguetan, sailburuei eta tailerretako buruen ardurapean dauden, administrazio antolakuntza, enpleguetan eta informazioak bildu, eta berrerabiltzeko(
|
bai
ekoizpenean, bai lantegiko prezio eta kostuen ezarpenean) irakurgarriak eta koherenteak bilakatzekoegitekoez arduratzen diren, administrazio, enpleguetan banatzen dira (Coriat 1992,185).
|
|
|
Errusia, Australia, Kanada eta AEB ere munduko ekoizle garrantzitsuak dira, baita Asiako eta Latinoamerikako zenbait herrialde ere, hala nola Txile. Ekoizpen eremuen artean, Jerte ibarreko eremua nabarmentzen da,
|
bai
ekoizpen bolumenagatik, bai errekonozimenduagatik (jatorri deitura batek babesten du gereziondoaren gereziondoa); izan ere, duela gutxi ospatzen dituzte" gereziondo jaiak loretan", eta ikuskizun bikaina da inguru horretako milioi bat gereziorentzat. Festetan, produktu izarra biltzeko hurrengo lanak iragartzen dira:
|
|
2005
|
|
|
Europako Biomasaren Industriaren Elkartearen eta WWF erakundearen txosten baten arabera, biomasak karbono dioxidoaren (CO2) emisioak mila milioi tona inguru murriztuko lituzke urtean, eta hamarkada baten barruan, herrialde industrializatuetako eskari elektrikoaren %15 ase lezake. Biomasa Espainian eta munduan Energia Dibertsifikatu eta Aurrezteko Institutuaren (IDAE) 2009ko eraginkortasunaren eta energia berriztagarrien balantzean, biomasa da “energia berriztagarririk handiena”, bai energia elektrikoaren sorkuntzan
|
bai
ekoizpen termikoan: %3, 9, eta, ondoren, energia eolikoa (%2, 4) eta energia hidraulikoa (%1, 7).
|
|
2006
|
|
|
Azken urteetan halako geldialdi edo atzera egite bat egon da gurean eta urteko 1.500 titulu argitaratze horretan egonkortzen ari garen arren, gorago ere egon gara. Espainiako datuak hartuz, horiek baitira eskura dauzkagun datu ia fidagarrienak, liburutan eta aletan bai fakturazioa eta
|
bai
ekoizpena hazi egin dira etengabe azkeneko 10 urteetan, baina euskararen kasuan, fakturazioa haziz doan arren, ez du ematen ekoizpenak hein berean gora egiten duenik. Kontsumoa berriz, 2004 eta 2005 urte bitartean jaitsi egin da.
|
|
2007
|
|
|
zientzion objektuak berak, artea, zuzenbidea, erlijioa, historia, bizitzaren espresio (bezala hartzen) dira, eta haien ulerpena beti erlatiboa da, beraiek bizi baldintzen produktu erlatiboak izanak diren era berean. Bizia,
|
bai
ekoizpenaren eta bai ulerpenaren oinarri. Esan dezagun, hau metodoaren edo interpretazioaren filosofia bat da (egungo hermeneutikan bokaleratzen du).
|
|
|
Nola eragin diezaioke desagertzeari? Burtsa merkatu horren xedea da teknologikoki puntakoak diren sektoreetako enpresen balioak kontratatzea, bai azken produktuagatik
|
bai
ekoizpen prozesuagatik, bai hazkunde ahalmen handiko jarduerengatik. 2000ko apirilean sortu zen, balio teknologikoek izan zuten pisu handiaren eta Ibex bilakaeraren ondorioz.
|
|
2009
|
|
|
Erresistentzia deserosoa Parasitoak manipulazio praktika desegokien bidez irits daitezke elikagaietara Parasitoek ibilbide biologikoa egiten dute (arrautzatik kistera), eta etapa horietan erresistentzia handia izaten da tenperatura altuekiko, erradiazio naturalarekiko, produktu kimikoekiko eta desinfektatzaileekiko. Kutsatzaile horiek janarietan sar daitezke, manipulazio praktika desegokiengatik,
|
bai
ekoizpenaren lehen urratsean, bai landetxean, bai elikagaiak prestatzeko prozesuan. Adierazgarrienetako batzuk “Giardia lamblia” dira; pertsona eramaileen edo hondakin beltzekin kutsatutako uren manipulazio zuzenaren bidez kutsatzen du.
|
|
|
Produktu galkor oro sartzen da urrats horretan merkaturatu aurretik; izan ere, elikagaiak dira, eta, etengabe, hotzaren beharra dute, bai uzta ostetik, bai sakrifiziotik, bai kontsumoraino edo industrian erabiltzeko. Horregatik da garrantzitsua biltegi instalazio egokiak izatea,
|
bai
ekoizpen eremuetan, bai hornidura guneetan eta elikagaiak prozesatzeko industrietan. Sistema hori duten ibilgailuak, industriako hotz biltegiak, supermerkatu eta jatetxeetako kamerak eta, azkenik, etxeko hozkailua.
|
|
|
Behin isolatuta, “aldaerak gurutzatzearen” alde egiten da, “zapore, tamaina, erresistentzia eta estetika egokiak” bilduko dituen bat garatzeko. Ezaugarri horiek elkartuta, pitzaduren sorrera eta, ondorioz, haiei lotutako galerak murriztu nahi dira, bai ekonomikoak
|
bai
ekoizpenekoak. Baloraziorik handieneko faktoreak Fruta edo barazkiak bezalako elikagai freskoei aplikatutako kalitate terminoak itxura, zaporea edo freskotasuna bezalako alderdi asko hartzen ditu.
|
|
|
tamaina, itxura, heltze puntua... Hainbat azterketa egiten diote tomateari,
|
bai
ekoizpen puntuan, baita salmenta tokietan ere. Argi dugu labela duen produktua oso ondo zaindutakoa dela, osasuntsua”.
|
|
2010
|
|
|
CECIMOk sektorearentzako" biurteko beltza" izango zela ohartarazi zuen,
|
bai
ekoizpenean, bai kanpo merkataritzan. Hala, 2008an Europan sektoreak lortutako emaitza onen ostean 2009ko eta 2010eko eboluzio negatiboa iragarri zuten.
|
|
|
Robotikaren aplikazio nagusiak eta beste automatizazio prozesu batzuk garatu gabe daude oraindik elikagaien industrian. Hori dela eta, garrantzi handia du I+G+B programak ezartzeak sektorean, ez bakarrik elikagai seguru eta kalitatezko berriak garatzeko eremuan, baita prozesu automatizatu berriak diseinatzeko berrikuntzan ere,
|
bai
ekoizpenean, bai robotika bidezko kontrolean, eta APPCC bezalako sistemetan aplika daitezke. Mekanismo automatizatuen akats tasa txikia, ezarritako prozesuak zehatz mehatz errepikatzeko gaitasunaz gain, oso faktore lagungarriak dira produktuaren osasungarritasuna eta kalitatearen parametro estandarrak bermatzeko.
|
|
|
Gainera, 2009ko bigarren erdia baino lehenagoko bi urteetan, gazteen langabezia tasa handitu egin zen G 14 herrialdeetatik 12tan, horientzat informazioa baitago. Txostenaren arabera, lan gehiago eta hobeak bilatzen dituzten emakume eta gizonek lan produktiboa aurkitzeko duten erritmoa berreskuratzearen sendotasunaren araberakoa izango da,
|
bai
ekoizpenari dagokionez, bai enpleguari dagokionez. Hori, era berean, herrialdeek bakarka eta taldean hartzen dituzten politiken araberakoa izango da.
|
|
|
Espainia munduko liderra da oliba oliotan, bai azaleran (2,5 milioi hektarea),
|
bai
ekoizpenean (guztiaren %40 eta 1,4 milioi tona inguru), bai oliba olioaren esportazioan (675.000 tona kanpainan). Hala nabarmendu zuen Elena Espinosa Ingurumeneko eta Landa eta Itsas Inguruneko ministroak Alcalá de Henareseko paradorean (Madril) Oliba olio Birjina Estra Sarien banaketan.
|
|
|
Industriak (honen teoria egileen idazkietan da, Taylor eta Forden testuak lekuko) lanaren zatikatzea eskatzen du, klase ertainaren beharra du
|
bai
ekoizpenaren segurtatzeko, kapatazak eta teknikariak nonbaitik atzeman behar baitira, baina ere ekoizpenaren erosteko. Ford konturatu zen bere autoak saldu nahi bazituen norbaitek erosi behar zituela.
|
|
2011
|
|
|
Laburgintzak gorakada handia izan du azken hamar urteotan,
|
bai
ekoizpenean, bai beraiei eskainitako jaialdien antolakuntzan. Zinemaldien ugaltzeaz Koldok ohartarazi du bereizi egin behar direla fundamentuz prestatzen direnak eta kultur eskaintza betetzeko edo turismoa sustatzeko egiten diren zabarkeriak, arreta egitarauan jarri beharrean telebistako aktore ezagunak eramanez.
|
|
2012
|
|
|
hori guztia komunikazio helburuetara hobeto egokitze aldera. Bigarren Mundu Gerraren eta haren osteko atzeraldi ekonomikoaren ondorioz, kartelak ere atzera egin zuen bai eboluzioan
|
bai
ekoizpenean. Gainera, telebistak eta geroago sortutako bestelako komunikabideek ere ez zaizkio inondik ere mesedegarri gertatu, horiek azkarrago eta errazago lotzen baitute publikoa erakartzea.
|
|
|
Sektoreen arabera desagregatuz, hauxe ikus dezakegu: 2009an, Metalurgiaeta gai metalikoak, Makineria eta Garraio materiala sektoreek beren garrantziamantentzen dute gure ekonomian,
|
bai
ekoizpen aldetik bai eta enplegu aldetik ere.
|
|
|
Proiektu, produktu, prozesu edo kontratu espezifiko bati aplikatu behar zaizkion prozedurak (bai kalitatearen kudeaketari
|
bai
ekoizpenari dagozkienak) eta horiekin lotutako baliabideak zeintzuk diren zehazten duen agiria da kalitate plana, eta, oro har, kalitatearen plangintzaren ondorio gisa ezartzen da.
|
|
|
Zirkulazioa ahalik eta baxuena izan dadin antzeko funtzioa daukaten lokalak elkarren ondoan ipiniko dira. Komun eta aldagelak egon dira
|
bai
ekoizpen zonan bai zerbitzuen zonan. Kaleko arropa daramaten pertsonentzako zirkuituak eta laneko arropa daramaten pertsonentzako zirkuituak desberdinduko dira, eta bisitarientzako zirkuitu independenteak sortu dira.
|
|
|
Europar Batasunean, pertsona bakoitzak 180 kilo janari galtzen ditu urtean. Galera horiek elikagai gordinei zein egosiei dagozkie, bai etxean prestatzearen ondorioz,
|
bai
ekoizpenean, fabrikazioan eta banaketan edo txikizkako eta handizkako zerbitzuen jardueretan baztertzen diren elikagaiei. Egoera hori konponduko ez balitz, kalkulatzen da 2020an 126 milioi tona elikagai gal daitezkeela (gaur egungo 89 tonekin alderatuta, %40 gehiago).
|
|
|
Q letra sistema “Horizontea 2015” izenekoaren barruan kokatzen da, esne sistema osoa hartzen duen Espainiako estrategia. Ekimen honen bidez, sektorearen lehiakortasuna indartu nahi da, bai kalitate orokorra
|
bai
ekoizpenen orientazioa hobetu, kanpoko eta barneko merkatuaren eskariaren arabera. Esnearen kontrolak Q letrarekin ziurtatzeko, esneki guztiek bezala, esneak kontrol ofizial batzuk eta gutxieneko beste batzuk ditu, laginak hartzea, alegia.
|
|
|
Faktore hori funtsezkoa da ekoizpen kostuak murrizteko; izan ere, inausketa, bilketa eta tratamendu fitosanitarioen gastuak murrizten dira, “baina, berez, kopa murriztaile bakarra FA 418 oina da”. Hala ere, FA 5ek eman ditu emaitzarik handienak ekoizpenari dagokionez, “oso ekoizle ona da, hemen erabiltzen denaren gainetik,
|
bai
ekoizpenean, bai hazkundean, batez ere kemenulan”, adierazi zuen. Hain zuzen ere, FA 5ekin txertatutako zuhaitzen ekoizpen metatua% 20 handiagoa da lezkako citrangearekin txertatutako barietateena baino.
|
|
2014
|
|
|
Bai instalazio indibidualetan,
|
bai
ekoizpen zentralizatuko instalazioetan, kontsumo puntu urrunenera doan joaneko hodiaren luzera 15 m edo gehiagokoa denean, itzulerako sare bat izan behar du banaketa sareak.
|
|
|
...ia du, baina bitamina, zuntz eta kaltzio gutxi du.Hori dela eta, gabezia horiek orekatzeko beste ale batzuekin nahastu ohi da.Bazka artoa aprobetxatzeko modu nagusia, gaur egun, siloratzea da; izan ere, estatuan, ekoizten den guztiaren ia %75 siloratu egiten da, eta Araban, berriz, uzta osoa ia ia.Artoa siloratzeko, mozteko une aproposena materia lehorra %30 eta %35 bitartean dabilenean izaten da,
|
bai
ekoizpenaren ikuspegitik bai bazkaren kalitatearen ikuspegitik.Nutrizioaren ikuspegitik, arto siloratua balio energetiko handiko, proteina balio txikiko eta mineral gutxiko elikagaia da.Bazka mota honek almidoi asko dauka, baina ez du karbohidrato estruktural askorik ematen.
|
|
2015
|
|
|
informazioa, eztabaidak, pegatinak, kamisetak, era askotako materiala, bertan bizitakoa beste nonbait sortzeko gogoa... Hau da, mugimenduaren parte diren bai ideiak,
|
bai
ekoizpenak beste nonbait edo nolabait berrerabiltzeko aukera.
|
|
2016
|
|
|
Merkatu handia dago han.Eusko labelaren aldeko apustua egiten ari zaretenak gero eta gehiago zarete, ezta. Bai pixkanaka ari gara. Pozik gaude, gora egiten ari delako
|
bai
ekoizpena, baita salmenta ere. Hemengo sagarrekin egindako produktua izanda, jendeak estimatzen du.Aurtengo txotx garaia nolakoa aurreikusten duzue. Jende asko ari zaigu galdetzen noiz irekiko dugun, eta erreserbak egiten ere hasi dira.
|
|
|
Mintzaldi Iragan ortziraleko mintzaldia, 50 bat entzule biltzen zituela, interesgarria agertu da eta ongi komentatua'' Itsas Begia'' elkarteko Christian Ondicola jaunaren ganik. Garai batean mariñel onak agertu badira ere euskaldunak eta asko teknikaren jabe, bai bakailao eta balea arraintzan,
|
bai
ekoizpenen moldaketan, ez da beti heien bizia errexa izan Atlantiko iparralde hartan. Alabainan Ternua alde hori toki bortitza da eta hotza.
|
|
2017
|
|
|
Izan ere, Uztarok bere ibilbidean sustatu duen euskarazko produkzio akademikoa eta bi egileok artearen esparruan dugun esperientzia uztartuz, jakintzaren sorkuntzari lagundu dion gainbegiratu bibliografikoa osatzea izango da artikulu honen helburu nagusia. Hain zuzen, arte garaikideari egingo diogu so,
|
bai
ekoizpenaz mintzo diren artisten idatziei, baita ikuspegi historiografiko edo kritiko batetik sortutako testuei ere, batez ere artearen historialari eta teorialarien eskutik. Jomuga horren aurrean, ekoizpen zientifiko desberdinak aztertzeko asmoz, ikuspegi orokorra eskainiko da, oparotasunez argitaratu duten kasuen irudi zabal bat emanez, zeinak lehen erreferentzia gisa balio baitezake.
|
|
2018
|
|
|
Herri mugimendutik eta amateurismotik sortutako ekimen interesgarri bat izan zen Euskal Harriaren abd ak filma, Euskal Herri osoko euskaldunek (gehienbat gazteek) grabatutako film laburrez osatua. Zinezko film nazional eta anitz bat,
|
bai
ekoizpenean, bai aurkezpen ekitaldietan. Horrez gain, Zuberotar talde batek grabatu eta ekoiztu zuen Xora filmak lortu zuen Euskal Herri osoan zabaltzea.
|
|
2019
|
|
|
pentsuari bakarrik gehitzen zaizkio baimendutako gehigarriak edo karotenoide ugariko zerealak. Bestelakoak “Campero” izena,
|
bai
ekoizpen sistema bati dagozkio aire zabalean nolabaiteko sarbidea ematen duena.
|
|
2022
|
|
|
Proiektua sortzeko bidean, Euskal Herriko lurralde orotako errepresentazioa bilatu dute,
|
bai
ekoizpenari eta bai taldeei dagokienez. Alde horretatik, baina, «zaila» egin zaie Ipar Euskal Herriko ordezkaritzarekin jotzea [Xiberoots taldea eta Ready Steady Go kolektiboa dira Iparraldeko ordezkari bakarrak]; Rodriguezek «hegozentrismoa» du ahotan, alegia, «Iparraldeko eszenak etengabe Hegoaldea aintzat eta eredutzat daukala, baina ez, ostera, alderantziz».
|
|
|
produkzioa eta kontsumoa, elkarbizitza, elkarren arteko laguntza eta sozializazioa. Egile horri jarraiki, nekazaritzako familia ustiategiak funtsezko unitate horren adibide (izan) dira
|
bai
ekoizpen eta erreprodukzio espazioetan, lan eta familia harremanetan, familia rolen eta hierarkien arteko identitatean eta lan antolamenduaren egituran. Familiak tarte txikia utzi izan dio bere kideen indibidualismo ekonomikoari.
|
|
2023
|
|
|
Hainbat elkarrizketatan argi utzi dute ez dela disko kontzeptual bat, baina nolabaiteko lotura eman nahi izan dietela abestiei, eta horregatik hain bereizgarri egiten den ena atzizkia izenburuetan. Goldea k aurrekoak irauli ditu, taldeak, naturalki gertatu ohi den bezala, eboluzio bat jasan baitu bai sorkuntzan
|
bai
ekoizpenean, eta horren zantzu nabarmenak nabaritu daitezke.
|
|
|
Hamar handienen multzoak indarra berreskuratu du 2021etik, bai kopuru absolutuan (1.388 titulu),
|
bai
ekoizpen osoarekiko ehunekoan (%54, 9, 2021ean baino ia zortzi puntu gehiago). Esan behar da, dena den, 2021ean beherakada handia izan zuela multzo horrek, eta, beraz, aurreko urteetako ohiko kopurura itzuli dela, ekoizpen osoaren erditik pittin bat gorako zatia hartuz.
|