|
2000
|
|
|
Agian bertsolaria akitzen duena ez da bertsotan egitea, baina
|
bai
bertsolarien bizimodua eramatea, alde batetik bestera ibili beharra...
|
|
|
Eta hori lortzeko aurpegi berriak behar direla uste dut, arlo guztietan:
|
bai
bertsolarietan, bai haien inguruan lanean ari den jendean. Goraipatzekoa da maila horretan Aitor Sarasuak eta Karlos Aizpuruak egiten duten lana.
|
|
|
Txapelketako beste aldea, epaileei dagokie. Gaiak, gai jartzaileak, bertsolariak eta bertsoak gaztetu badira, beste horrenbeste egin behar litzatekeela esan izan dute
|
bai
bertsolariek, bai epaileek eurek ere. Ez da lan erraza bertsoa epaitzea eta ez dira asko izan horri heldu gura diotenak.
|
|
|
bertsoa epaitzeko irizpideak bateratu egin zituzten eta froga praktikoak ere egin zituzten, aurreko txapelketetako saio bi epaitu baitzituzten. Emaitza, aurrekoan bezalakoxea izan zen, puntuz ez bazen
|
bai
bertsolarien sailkapenari zegokionean.
|
|
2006
|
|
|
Guk badugu erantzukizuna gizartea osatzeko eta sendotzeko (eta sendatzeko ere bai, askotan):
|
bai
bertsolariz, eta baita gogoeta maila horretan, jardun estilo batean eta filosofia batekin herrigintzan hezitako jendez osatzeko obligazioa dugu.
|
|
2008
|
|
|
Aurreko ostiral gauean bertan Viktoria Eugenian izan ginen, Donostiako Jazzaldiaren barruan antolatu zuten saioa entzuten. Hasieran beldurti samar hasi baziren ere, saioak aurrera egin ahala giroa berotzen joan zen,
|
bai
bertsolarien bai entzuleen artean. Amaiera aldean, Maia eta Maialen librean jarri zituzten, eta Maiak «Maialen guapa, morena!» esanez amaitu zuen «Volando voy, volando vengo» doinuan egindako saioa.
|
|
2009
|
|
|
Larramendi Bazkuneko lehendakari Jon Unanuek adierazi duenez, oso gustura geratu ziren. “Proposatu genuen formulak oso erantzun positiboa izan zuen
|
bai
bertsolarien eta baita ikusleen aldetik ere. Jendea oso gustura atera zen”.
|
|
|
Kontatu didatenez, Lujanbio eta Martinen bertsoaldian gutxitan gertatzen diren une horietako bat izan zen: nola egin zioten aurre
|
bai
bertsolariek bai entzuleek ezusteko egoera bati. Zorionekoak han zeundetenok!
|
|
2010
|
|
|
–Egun hartako bertso bat jaso genion; era zailenean egiten zena, hasiera bestek emandakoa, alegia? (Bertso minez, 146 or.). Edozelan ere,
|
bai
Bertsolari Guduak liburuan, bai YakintzaBertso minez aldizkariaren 13 zenbakian, bertso bi agertzen dira, irakurleak orriotan dituenak, hain zuzen ere. Era honetara iruzkintzen du Zubimendik lehenengo bertso hori:
|
|
2011
|
|
|
Profeta ez, baina
|
bai
bertsolari
|
|
2012
|
|
|
Baina argi dago Amurizak, bertso eskoletako materiala prestatzetik aparte, bertso eskoletatik zetorren jende horrentzako oso baliagarria zen bertsokera ekarri zuela. Hurrengo ikurra Andoni Egaña izan da, bere ironia fin horrekin eta eman duen tailarekin; eredu izan da bertsolari sail handi batentzat,
|
bai
bertsolari eta bai pertsona gisa. Orain Maialen Lujanbio daukagu punta puntan?
|
|
2013
|
|
|
«Deserosotasuna, ezohiko lurretan barneratuko garelako, edo ez behintzat ohituen gauden eremuetan. Bai idazlea,
|
bai
bertsolariak eta bai Pello Ramirez musikaria». Arantxa Urretabizkaiak berehala eman zion baiezkoa Kafkaren aulkia saileko saio bat egiteko proposamenari.
|
|
2014
|
|
|
Azken urteotan, berriz, oso ohikoa da emakumeak bertsotan ikustea; are gehiago: bai protagonistentzat,
|
bai
bertsolari lagunentzat eta bai entzuleentzat ez da batere harrigarri izaten. Beste bat gehiago bezala hartzen dituzte.
|
|
2015
|
|
|
Magia hori erakargarria dela uste dut. Bertsoak emozioak sortzeko daukan gaitasuna,
|
bai
bertsolariari bai entzuleei. Gauza asko nahasten dira, baina emaitza komunikazioa da, sentimendu batzuk eragitea.
|
|
2016
|
|
|
Pista ematen zidan, eta agindu zehatzik ez; ematen zidanean ere, ez nion oso ongi ulertzen, baina bai sumatzen zer nahi zuen. Nik uste, nire gisan, bertsoak, berez, ez zitzaizkiola gehiegi interesatzen, baina
|
bai
bertsolariak, kasik fenomeno antropologiko gisan. Gauza bat aitortu behar baitut, inoiz inori esan ez diodana (luzea da Euskal Herrian esan ezin litekeen gauzen zerrenda), orain lanposturik jokoan ez dudala:
|
|
|
... Kantik ekustan dena bai den ekusgarri Oihanean Larraiñe urzo zuri zuri Saintiaren budarra Madalena uduri Xuberotik norbaitek semia xin adiIzagun eta bertan nik moite dut herria Artzain laborari eta
|
bai
bertsularia Batek erraitan deit Berterretxen hiltia Eztiki sartu zaigu Xubero moitia".
|
|
2017
|
|
|
Bertsolaria da pertsona bat espazio ezberdinetan mugitzen dena eta gainera egokitu egiten dena espazio desberdinetara. Uste bertsolaritza ba dela intergenerazionala ere,
|
bai
bertsolarion aldetik eta publikoaren aldetik. Aurten nik urbian artzaiekin kantatu eta hurrengo egunean, 21 urteko ikasleekin kantatu nuen arrasaten instituto politeknikoan.
|
|
|
Hurrengo egunean akaso jubilatu bazkari batean kantatu dezaket. Eta hurrengoan gazteetxe batean, orduan
|
bai
bertsolariok daukagun harremana intergenerazionala da eta oso ofizio gutxitan ikusi dezakegu laurogei urteko pertsona bat, joxe agirren modura eta 19ko bat, Miren Amuriza, elkarrekin kotxean joaten jaialdi batera, eta hor ikaragarri ikasten du larogeikoak eta ikaragarri ikasten du hemeretzikoak"
|
|
|
...nen eta gainera erabaki genuen 86ko txapelketaren arrakastaren ondoren gurea ez zela bertsolarientzako enpresa bat, gurea ez zela bertsolarien sindikatu bat, gurea proiektu kultural bat zela eta orduan erabaki genuen bertsolariek bakarrik ez genuela ezer pintatzen eta bertsolari eta bertsozale arteko elkarte bat osatzea, non bai zuzendaritza organuetan eta bai herrialde bakoitzeko zuzendaritzetan,
|
bai
bertsolari eta bertsozale, nahasian eta berdinean elkartuko ginen. Eta kultur proiektu horri jarraitzea izan da, azken 22 urtetako lana.
|
|
|
Agian, gaueko bertsoaldirik txalotuena kopletan Karidadeko Benta taldekoek egindakoa izan zen, alkoholik edaten ez duten bertsolariei begira dauden txikiteroen paperean. Erreferentzia gertukoekin entzuleengana iristen asmatu zuen Asteasu Zizurkilgo hirukoak.Amaieran, bai entzuleak eta
|
bai
bertsolariak gustura egin eta ikusitakoarekin eta emaitzak ere parekotasuna islatu zuen: 13 puntu Karidadeko Bentarentzat, 11 Ran Rober Ran taldearentzat.
|
|
|
Bestalde, gauzatu egin da bertsogintzatik hainbeste saihesten saiatu zirena: txapelketak dira
|
bai
bertsolarientzat bai bertsozaleentzat egon beharreko lekua honetan ez naiz ados Amets Arzallusek mahai inguruan esan zuenarekin, alegia, txapelketak ez daukala zentralitaterik bertsogintzan. Nire ustez, badu.
|
|
2018
|
|
|
Horietan Euskal Herri osoko adiskideak egiten dituzte, bertsolaritzari esker. Eskolarteko txapelketak berak lurraldetasuna errespetatzen du
|
bai
bertsolari parte hartzaileen aldetik, bai finala antolatzeko lekuaren aldetik.
|
|
2019
|
|
|
Bertsolaritzak bigarren boom bat bizi du, hori da ikerketaren ondorio nagusietako bat. Esan ohi da lehenengo gorakada 1990eko hamarkadan gertatu zela, eta oraingo datuen arabera, boom hori gainditu egin da,
|
bai
bertsolari, bai bertso saio, baita entzule kopuruan ere. Izan ere, inoizko daturik altuenak dira.
|
|
|
Harainoko bidea, baina, kanpotik urruti samar ikusten bada ere, jardunean eman ohi dute,
|
bai
bertsolariek, bai gainerako eragileek. Izan ere, udaberriarekin batera hasten dira bestelako txapelketak ere herrialdean:
|
|
|
Talde bakoitzetik sei bertsolari aritu ziren kantuan eta saio musikatua izanda Aitor Ziardegi eta Oier Sarasua ibili ziren lan horretan. Gai jartzaile aritu zen Ibon Leibar Txinbo k azaldu duenez bai musikariek,
|
bai
bertsolariek" lan polita" egin zuten.
|
|
2020
|
|
|
zer ez zitzaigun gustatzen lehen, eta nola aldatu dizkigun honek guztiak pentsaera, bizi baldintzak... krisi ekonomikoari ere asko kantatuko zaio bere eraginak nabaritu ahala". Bai gai jartzaileek eta
|
bai
bertsolariek, koronabirusaren gaiari ihes egiteko saiakera egiten dutela dio, baina ezinbestean marra horren bueltan bilatu behar dutela gaien oreka: " Ezin diogu publikoari kantatu ezer gertatu ez balitz bezala, baina ezta ere ezin dugu saioa monotematiko egin, denok baikaude saturatu xamar gaiarekin".
|
|
|
Sari hori eskuratu du Odei Barrosok. Goresmenak hartze dituzte
|
bai
bertsulariek, bai antolatzaileek eta xapelketa hau egiazko bertsu besta bat izan zadin lanean aritu diren bertze guziek. Hemendik aitzina,'' Bertsularien Lagunak'' elkarteak beti lanean segituko du orai arte bezala bertsularitzaren onerako eta gazteak bide hortan moldatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Arriskuari beti adiera negatiboa ematen zaion arren, kasu honetan ikus diezaiokegu bere alde positiboa ere. Berrikuntzarako joera indartu zuen erretzeko arriskuak,
|
bai
bertsolariengan eta baita gai jartzaileengan ere:
|
|
|
bata balio tradizionaletan oinarritzen zuena —moral kristaua, ohitura zaharrak, errespetua... —, eta bestea nahas mahas handi batean frankismoaren kontrako borroka giroan sortutako joera —tradizioa bai, baina eguneratuagoa; erabakietan esku hartzea; independentzia; moral irekiagoa... — Parametro horietan erabaki behar zuen bertsolariak bere jardunaren nondik norakoa, eta, ia legea den bezala, bertsolari heldu gehienak lehen joerakoak ziren eta bertsolari gazte gehienak bigarrenekoak. " Horregatik, ‘Lehen
|
bai
bertsolariak! ’ hori. Eta bestea zen:
|
|
|
Eta bestea zen: ‘Hauek
|
bai
bertsolariak! ’, haiek bai esaten zutelako zer egin behar zen. Ja ez zen nahikoa askatasuna esatea; independentzia edo sozialismoa esan behar zen.
|
|
2022
|
|
|
San Donato eguna. Festa egarriz zen herria, eta bertso jolaserako prest
|
bai
bertsolariak eta bai entzuleak, artean bazkalordua urrun samar. Hamabi urteko mutikoak, berriz, betirako jasoko du, xehe xehe eta zehatz mehatz, orduan ikusi eta entzuna:
|
|
|
Sormenak ematen baitizkigu ideia berriak, gure arazoari aurre egiteko soluzio posibleak eta abar. Askotan ematen du zientzialariak planifikatu besterik ez duela egin behar, eta bertsolariak sormena besterik ez duela behar, baina, berez,
|
bai
bertsolariek zein zientzialariek sormena eta plangintza behar dituzte”.
|
|
|
Lagunartean xakean edo bertsotan jarduteko ez dago aurrez prestatu behar handirik, ahalik eta ondoen egin, ondo pasa eta kitto. Aldiz, txapelketara etxean aurretik ondo prestatuta joango dira bai xake jokalaria
|
bai
bertsolaria. Arratsalde batean erakutsi dute aurrez prestatutako guztia eta norberaren talentua, daukaten onena eman garaipena lortzeko, ahal bada maisulanen bat sortzeko, jokaldi bertsoaldi bikainen bat egiteko.
|
|
|
tirolina baten bidez mugituko den kamera bat egongo da, aretoa diagonalean zeharkatuko duena. «Gure helburua da etxekoei emozioak transmititzea,
|
bai
bertsolarienak, baita ikusleenak ere», kontatu du Pello Elizasu ETBko errealizadoreak. Zortzi metroko beso luze batekin mugituko den beste kamera bat ere egongo da.
|
|
2023
|
|
|
Noski, kontua ikaragarri aldatu daitekeelako rola betetzen duenak egiten duen ekintzaren arabera edo haren aurrean daukan jarreraren arabera, bertsotan zein bizitzan. Modu horretan bisualki ikusi dezake gai jartzaile taldeak saioaren eskeletoa eta, hartara, errazago identifikatzen dira rol errepikapenak edo antzekotasunak,
|
bai
bertsolari bakoitzarenak eta baita saioari osotasunean eragiten diotenak ere. Esaterako, oreka taula begiratuta, konturatu daiteke gaien sortzaile den talde hori saio horretan “bikote” papera behin baino gehiagotan agertzen dela, bertsolari berari egokitu ez arren.
|
|
|
Iruditzen zait, oro har, gehiago zaindu genukeela bertsolaria. Beraz, gauza bat eskatzekotan, gureganako zaintza hori modu goxoago batean egin dadila eskatuko nuke;
|
bai
bertsolariok beste bertsolari batzuengatik hitz egiterako garaian, baita zaleek zein medioek bertsolariez hitz egiten dutenean ere.
|
|
|
Odei oso pertsona interesgarria iruditzen zait,
|
bai
bertsolari gisa, bai rap kantari gisa, baina bereziki pertsona gisa, jatorra eta talentu handikoa. Berak idatzi zuen letra, zezen baten ikuspuntutik eta rap formatuan.
|
|
|
Bertsoen hitz kateatuek mundu imajinarioak irudikatzen dituzte, pentsamendua jorratuz, balizko tranpak sortuz. Espazio/ denbora sinple eta konkretu batetik hasita beste abstrakzio batzuetara bidaiatzen du
|
bai
bertsolariak bai ikusleak. Bertsolaritzaren arteak bizitzaz haraindi eramaten gaitu batzuetan, eta nolabaiteko katarsi egoerak bizi izaten ditugu.
|