|
2013
|
|
|
Hotsaren abiadura hainbesteko edo hainbesteko da, sonikoa ere esan liteke; bada, azkarragoa da oraindik Versusen gorreriaren kalaka, entzuten ez duen guztiaren oihartzuna edo dimentsioa edo azantzaren aerodinamika. Gutti entzuten du Versusek, baina bai haizea, bai odolaren borborra,
|
bai
adberbioen gerria, bai begiz jotzen duen ororen isiltasuna. Eta barku bat badator, edo baletor, iritsi baino milaka kilometro lehenago entzungo luke haren motorraren zalditeria, banderen zuritasuna, begietako negarraren hizketa belarrian xuxurla goxoak marraztuz.
|
|
2021
|
|
|
Hona zenbait adibide(
|
bai
adberbio eta bai izen kategoriakoak): Zenbait urteren buruan, hautsi mautsi bat egin ondoan elizarekin (Xarriton); Binbili bonbolo, kili kolo, tikili tokolo (Arranz); Txoriak txio txioka ari ziren (Navarro); Jantokitik irten zen tirriki tarraka (Lopez de Arana); Han aurretik firfira ezti eta txintxin hotsa zetorrela ematen zuen (I. Mendiguren).
|
|
|
gazixe, handixe, ttipixe. Erabilera orokorragoa da ago konparazio markaren aurretik kokatzea bai adjektiboekin eta
|
bai
adberbioekin, ‘pitin bat’ adiera emanaz: berrixeago, gaztexeago, handixeago, laburxeago, luzexeago, txikixeago, zaharxeago; aurreraxeago, atzeraxeago, beheraxeago, goraxeago...
|
|
|
41.4.2d Etorri da, bai, perpausean etorri gertaeraren baiezkotasuna nabarmentzeko balio du
|
bai
adberbioak; adizki jokatuaren ondoren ageri da hor. Baita beste adibide hauetan ere:
|
|
|
Badator, bai; Ondotxo asko dakit, bai; Tratua halaxe egin nuen gurasoekin, bai, baina gero ez zen harritzekoa izango, institutuan hasita nengoenez, han segitzea COU egiten ere (X. Mendiguren Elizegi). Adizkiaren ondo ondoan egon ez arren,
|
bai
adberbioak azpimarra dezake gertaera edo ekintza jakin bat: Joan zen lanera, bai joan, baina ez dut uste oso lasai joan zenik (Ladron Arana).
|
|
|
Aurrerago aipatuko dugun ezeztapenaren fokuaz zer diogun kontuan hartuta (§ 41.4.3d), adibide horietan
|
bai
adberbioak baieztapenaren fokua zein den adierazten duela esan genezake. RAEk (2009) ere aipatzen du ‘baieztapenaren foku’ kontzeptua.
|
|
|
da> dea, dira> direa, zira> zirea; dute> dutea; duzu> duzuia. Perpausen ordain ageri den
|
bai
adberbioak ere har dezake a: Benat, Ameriketarat joaiten zauku!:
|
|
|
– ez ezik,... ere bai: ere bigarren mintzagaiaren ondoren eta horri atxikia doa beti, eta ondoren
|
bai
adberbioa eramaten du eta galdegaia da. Olabideren Itun Zahar eta Berrian ez ezik, azken urteotan egin diren beste zenbait saiotan ere bai (Mitxelena); Baketu ez eze, poz adurretan ipini ere bai (F.
|
|
|
Baina perpaus honen ez gramatikaltasuna ez dator berez ezezkoetan hustuketa egiten saiatzetik, kontrastea oker egitetik baizik: adibide honetan, ezkerreko perpausean galdegaia ezeztapena bera da, eta ez du eskuineko perpausean kontrastea egiteko ageriko elementurik; eskuineko perpausean baiezkotasuna nabarmenduko bagenu
|
bai
adberbioa ezarriz(... eta arrebak erlojua bai), adibidea onargarria izango litzateke. Egoera izan daiteke, adibidez, norbaiti mendiko botak eta erlojua oparitu nahi zaizkiola, denboraz justu dabiltzala, amak opari bata eta arrebak bestea erosi behar zituztela, baina arrebak bakarrik lortu duela bere helburua, eta perpaus horren bidez amaierako egoeraren berri eman nahi dela:
|
|
|
Izan zituen, bai, bere lanak botatako paper guztiak biltzen! Perpausaren ordain balioa du horrelakoetan
|
bai
adberbioak.
|
|
|
Zenbaitetan baiezko hori enfasi handiz markatzen da,
|
bai
adberbioa etenen artean erantsiz: Badakit, bai, non ibili zinen.
|