|
2005
|
|
|
Halaere, zenbait gertaeraulertzekoetaegitenduguna
|
azaltzeko
, teknikak teknika, tresnak tresna, ereduak eredu, zailtasunak ditugu. Hor dugu, esatebaterako, koartikulazioarenarazokorapilotsua.Ebakikidetzarengertaeraharrigarrihonenaurrean, etahizketa hotsak ateratzekoegitenduguna zehazterakoan, fonetikarien araberadefinizioezberdinekintopoegitendugu.
|
|
|
Baina sal buespenez jositako errealitatea eta kasuak ditugu eta horrenbesteraino iritsi direnez, azkenean, paradigma nagusien puxkaketa osoa gertatu da azken hogeita bost urteotan. Bakoitza bere aldetik ari da eta historia, iragana gaurko hizkerara
|
azaltzeko
unean, gaur egun, erlatibismo kulturalean murgildu gara. Ez dago egia handirik, egiak baizik eta egia horiek bakoitza bere testuinguru sozial eta espazialean argitzen saiatu behar da.
|
|
|
Aurreko tauletan eman ditugun datuen joera nagusia
|
azaltzeko
, badirudi nahikoa dela arau bi proposatzea:
|
|
|
euskararen inguruan idatzitako ia mila izenburu katalogatzen dira eta emaitza baliotsu honek sorrarazten du mirespena eta euskaldunon aldetik esker ona aitortu beharra. Nire aldetik sentimendu horiek publikoki
|
azaltzeko
prestatu dut ikerketa hau, ezagutzen ez den gaiaren berritasunagatik nire adiskideari proposatu nionean interesgarria iruditu zitzaiona.
|
|
|
Bigarrenezaugarria, prosodia mailakoada: bi perpausen artekoisilune laburragoa etalehenengoperpausaren goranzkodoinua, batetik, eta, bestetik, isiluneluzeagoaetabeheranzkodoinua.Ezaugarri multzo bihoriek, idatziz komailanegokialaokerislatzen direlaere (koma etapuntuarenbidez, oro har), gaidiralokailurik gabelokailueiegotziohizaizkien esangura harrema netakobatzuk adierazteko. Lehenengoak askozmurriztapenhandiagoak ditu etalokailu batdagoenean ere, hautaketa bigarrensortaren aldeegitendaoro har.Edonola, komaren bidezislatuohidirenezaugarri horiekgaidirabeste lakolaguntzarik gabe aurkaritza, argudioa, kausaetaemendiomotabatzuk
|
azaltzeko
, baina besteemendio motabat, ondorioztapena, ondorioa, hauta kari harremanaketakontzesioa ezdiraeskuragarri. Puntuarenbidezislatzen ohidirenezaugarriek, aldiz, komaren esangurez gain, argudioa etakausaere iradokidezakete eragarbian.Lanhonetan, gainera, hainaztertua ezdenpro sodia ezaugarrienhirugarren multzo bataztertu dugu: aipaturikolehenengo multzoakbainoisiluneluzeagoaetabigarrenmultzoakbainogoragoko doi nua (bipuntuak oro har). Ezaugarri hauek osoesangura harremanzehatzak adierazten dituzte:
|
|
|
Beharbada halabehar hutsa izan zen Mitxelenak zemai ri ere lehen gorago abagadaune z bildu duguna ez ezartzea eta harekin hatera beren egituragatik mailegutzat (edota aitzineuskarako lexi kotik landakotzat, bederen) jo litezkeenen artean ez ematea. Izan ere, edozei nek dakike ze bi arrazoi izan ohi diren euskal morfema batean/ m/
|
azaltzeko
:
|
|
2019
|
|
|
Euskaltzaindiak 1949ko ekainaren 25ean Bilbon egin zuen batzar horretan ez zen egon J. Urquijo, seguru asko bi egun lehenago RSVAPek Gipuzkoako Azkoitian egin zion omenaldi jendetsuak eragindako nekeagatik. F. Krutwig gazteak, beraz, gutuna idatzi zion uztailaren 6an Bilbotik Donostiara, Euskaltzaindia eraberritzeko dosierra idazteko ardura hartu zuela
|
azaltzeko
:
|
|
|
M. Azkueren omenaldian egon zen Bilbon. J. M. Seminariok Iruñetik idatzi zion N. Oleagari ekainaren 17an arazoaz bere ikuspegia
|
azaltzeko
, baina ezkutatu egin zizkion Bizkaiko agintari frankistak hartzen ari ziren neurriak. Tonu bakegile eta ulerkorra gorabehera, gaitzetsi egin zuen hitzaldi abertzalea, eta Euskaltzaindiaren (eta idazkariaren beraren) istiluarekiko erantzukizunaz aritu zen:
|
|
|
" Seminario iauna guztiz faxista baita goganbehaŕtsua da, eta orain niri baietz erranagatik’ beharr bada geroz ezetz eŕan diroke". 737 Dena dela, kontuan hartu behar da Guatemalako aldizkaria nekez argitaratu eta atzerapen handiarekin iristen zela Espainia frankistara. Era berean, F. Krutwigek" h" grafemadun hitzen zerrenda eta Akademian irakurritako" Sobre ortografía vasca y el vascuence escrito" lana bidali zizkion, bere estandarrerako proposamenak
|
azaltzeko
. Hain zuzen, L. Villasanteren sarrera
|
|
|
Ezta eŕeza itaun oneri erantzutea. Ganera, eztira une ta toki onexek berau aztertu ta
|
azaltzeko
egokienak. Beioa ba, arazo ori, Euskaltzaindiaren lepora, berak, euskaltzaleen laguntasunagaz, dagokon ondorea emango dautso ta.616
|
|
|
Menéndez Pidal eta R. Lapesaren lanetan oinarritu zen, euskarak gaztelanian izandako eragin lexikoa
|
azaltzeko
. Urte bereko" Nuevas investigaciones sobre Lengua Vasca" berri laburrean, CSICen Emerita aldizkariko gehigarrian argitaratutako" A propos de l’origine du Basque" artikuluaren ondorioak azaldu zituen (Fouché 1943).
|
|
|
Ekain irailetako batzar hauek onarpen ofizialik zergatik ez zuten izan
|
azaltzeko
, R. M. Azkuek izan zuen istripu larri eta berehalako heriotzara jo behar da, hain zuzen.
|
|
2021
|
|
|
Ziklorik berriena izanik, eta bertan bertsolaritzaren presentzia mediatikoak jauzi kuantitatibo eta kualitatibo garrantzitsua egin duelakoan, garapen hori islatuko duten parametroak ezarri nahi izan dira. Horrela, esaterako, hazkundea hobeto hauteman ahal izateko testu kopuruari testuen hedaduraren dimentsioa gehitu zaio; bertsolaritzaren prestigiatzea adierazteko testuen kokapenari erreparatu zaio; gaiaren inguruko kazetaritzaren garapena
|
azaltzeko
generoen bilakaera eta ohiko baliabide batzuen erabilera hartu da kontuan; kazetaritza horren espezializazio maila neurtzeko txapelketetan errepikatzen diren sinadurei, bertsolarienei eta BDB n14 agertzen diren kideenei begiratu zaie...
|
|
|
28 eta 34). Horrela, egile frantziarraren" elkarreragin eremu" kontzeptua darabil, testuinguru baten baitan subjektuek euren helburuak gauzatzeko izan ditzaketen aukerak baldintzatzen dituzten inguruabarrak
|
azaltzeko
. Eta" botere sinboliko"," kapital kultural" edo" kapital sinboliko" gisako kontzeptuak ere erabiltzen ditu, botere sinbolikorako bitarteko nagusia hedabideak direla seinalatuz:
|
|
|
Ikerketa kuantitatiboak, bertsolaritzari buruz prentsan argitaraturiko testuen bilketak, etiketatzeak eta lanketak aukera irekitzen du garai bakoitzean argitaraturikoa historia serial gisa
|
azaltzeko
. Kontakizunaren hainbat alderdi datuetan oinarritzeko edota datuekin berretsi eta osatzeko aukera ematen du horrek, Del Moralek funtsezkotzat jotzen duena:
|
|
|
Kulturarekin gertatzen zen bezala, hizkuntza jasoen eta arrunt, baldar, trauskil, behe mailakoen arteko bereizketa sortuko zen pixkanaka. Beraz, hizkuntzen historiaren eta kultura popularraren historiaren arteko loturak marrazten ditu Burkek eta bikulturaltasun, diglosia kultural eta halako terminoak erabiltzen ditu fenomeno horiek
|
azaltzeko
(1991: 21) 22.
|
|
|
Bertsozale Elkarteak, gizarte zibileko mugimendua den aldetik, agertu izan du eskubidea duela administrazioaren jokaerak baloratzeko eta kultur politika baterako bere ikuspegia
|
azaltzeko
. Era berean, Bertsozale Elkarteak aldarrikatu izan du bere eskubide eta betebehar demokratikoa gizarteari jakinarazteko administrazioekin dituen harremanen nondik norakoak (bai onerakoak eta bai txarrerakoak), nahiz eta horrek arazo bat baino gehiago ekarri[...].
|
|
|
2018an What is bertsolaritza? eman zen ezagutzera, Etxepare Euskal Institutuaren, Mintzola Ahozko Lantegiaren eta Laboral Kutxaren lankidetzaz bertsolaritza zer den nazioartean
|
azaltzeko
gauzatutako ekoizpena. Ingelesez eskaini zen, azpitituluak euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez nahiz ingelesez jartzeko aukerarekin, eta Foleyren aipu batekin hasi ondoren392 22 minutuan zehar bertsolaritzaren inguruko oinarrizko azalpen bat ematen zuen, txapelketak, bertso eskolak, Elkartea, bertsotarako teknika eta beste hainbat alde azpimarratuz eta guztia atzerriko ikertzaile nahiz inprobisatzaileen adierazpenekin osatuz.393
|
|
|
Agenda, albisteak, elkarrizketak eta erreportajeak ere eskaintzen dituzte: " Taldekako proiektu bat denean, harrapatu ezin izan den ekimenen bat
|
azaltzeko
edo produktu berriren bat edo ikerketaren baten emaitzak aurkezteko erreportajea egin ohi da. Elkarrizketa txikiak egin, bestelako irudiak bildu...".
|
|
|
" Ezetz esaten txarrak gara bertsolariak eta telebistak horrelakoak nahi izaten ditu. Edozertan eta edonoiz bertsolariak
|
azaltzeko
kinkan[...]. Telebistan azaldu nahi dugu, baina bertsotan, ez platoko piszina batean globoak lehertuz, ez mister lehiaketa batean epaile lanetan, ez txiste kontalari..." (2004:
|
|
|
Eta egoerak gaindituta irudikatzen du tolosarra: [...] giro nahasi eta beldurgarriak eraginda noraezean aurkitu zen, etsipen sakonenean galdu zen[...] Aitzolen gisako ekintzaile bizi, aiurri sutsuko eta buru argikoek muturreko egoeratan hondoa jo dezaketela dioen teoria aipatu izan da apaiz martiriaren jokaera
|
azaltzeko
" (id.: 609).
|
|
|
Paris’en aldiz miliunka eta miliunka Frantziako telebisiuan bitartez". Jarraian final hark izan zuen estaldura mediatiko osoaren garrantzia
|
azaltzeko
:
|
|
|
Aipa litezke eragin berriagoak edo gertukoagoak ere[...]. Frankismoko erreakzioak berak ere hainbat gauza
|
azaltzeko
balio dezake[...] Iduri duena da gure herriari badariola, ateratzen zaiola, nolabait, autoeraketarako joera[...]. Aspaldiko sustraiengatik, beranduagokoengatik edo duela gutxikoengatik.
|
|
|
Hortik aurrera ez zion segidarik eman. Lasak bi hipotesi aipatzen ditu erretiro hori
|
azaltzeko
:
|
|
|
2005eko Euskal Herriko Bertsolari Txapelketa Nagusiaren finala Donostiatik Barakaldora aldatu zuen Bertsozale Elkarteak. Bi arrazoi nagusi aipatu zituzten erabakia
|
azaltzeko
: batetik, Anoetako belodromoa, 8.000 ikuslerentzako edukierarekin, txiki gelditu zitzaien, eta BECeko 15.000 eserlekuak bete zitzaketelakoan zeuden; bestetik, Donostiatik Barakaldora aldatuta bertsolaritza erdal komunitatearengana hurbiltzeko asmoa azpimarratu nahi zuten.
|
|
|
" Bertsolaritzak nola baliatu luke komunikabideez (prentsa idatziaz eta ikus entzunezkoez, alegia)?" Amuriza, Aranalde eta Egañarenak dira lehen erantzunak eta gogoetatu beharra ikusten dute argien: " [Egañaren hitzak] Oraindik berriegia zait gaia ezer zehatzik
|
azaltzeko
. Komunikabideen garrantzia hor dago, eta bertsolaritza zabaldu beharra ere bai.
|
|
|
Itzulpengintzari dagokionez ere halatsu gertatzen da: orain arteko historiografietan ez zaio kapitulurik eskaini beren beregi
|
azaltzeko
euskal itzulpengintzak euskal literaturaren sisteman izandako tarteari.
|
|
|
Juaristirenean ageri zaizkigu, halaber, gaur arte iraun duten itzulpenari buruzko hainbat ideia: batetik, itzultzaileen egoera periferikoa agertzen digu zenbait itzultzailerekin lotuta, 27 eta, gainera, arrazoi soziologikoak ematen ditu harrera urritasuna
|
azaltzeko
. Bestalde, poesia poetek itzuli behar dutelako ideia ere agertzen da Juaristirenean.
|
|
|
Eremu magnetikoaren edo gerra zelaiaren metaforaz gainera, karta jokoarena ere erabil daiteke Bourdieuren" eremu" kontzeptua
|
azaltzeko
: eremuak joko esparruak dira; joko esparru horietan dabiltzan jokalariek karta jakinak dituzte; kartek balio zehatza dute; errespetatu beharreko joko arauak ezartzen dira, eta, erronka zehatz bat tarteko, kolaborazioa eta gatazka, biak gertatzen dira (Bourdieu & Wacquant, 1992:
|