|
2008
|
|
|
Ez da erraza beti ondorio esanguratsuetara iristea, baina datuak bere honetan aurkeztea ere konpartimentazio soziolinguistikoa islatzeko askotan lagungarri delako eskainiko ditut hemen; alegia, karga edo balio soziolinguistikoa izan dezaketelako. Denborarekin datu eta hipotesi hauek argitzen joango diren esperantza ez dut galduko, eta aurrera begira, bide horretan zein leiho ikusten dudan irekita
|
azaldu
nahi nuke gaur hemen.
|
|
|
Lan honetan ageri diren etxe izenen osagaiak aztertzean, honako hiru atal hauek
|
azaldu
nahi ditugu: 1) oikonimoak osatzen dituzten elementuen deskribapena; 2) hipokoristikoak sortzen dituzten atzizkiak; 3) etxea> adie razten duten amaierako atzizkiak.
|
|
|
Ordea, Mitxelena Etxaiderekin bat bazetorren tematika nahasturengatik Ruizen eta Echepareren arteko nolabaiteko antzekotasunaren azpimarratze ko, horrela egiteko batak eta besteak zituzten arrazoiak guziz desberdinak ziren. Mitxelenak euskal literaturaren historiaren egile gisa, Echepareren kopletan ageri ziren literatura eraginak
|
azaldu
nahi zituen, horretarako gai zenbaitek hartzen zuten tokiaz eta tratamenduaz baliatuz. Etxaidek, aldiz, euskaldunei beren literaturaren berri ematean, ez zuen nahi Echepare apaiza ren idazki ozarrak eliza moralaren aldetik bidegabeki eta anakronikoki epai zitezen:
|
|
|
multzo atzizki horrek eta are alde> multzo lexemak aspaldi utzi zioten emankor izateari, baita ulergarri izateari ere. Multzo adiera hori
|
azaldu
nahi duenak talde> lexemara edota
|
|
2012
|
|
|
Hitzezko ironia esatariak berariaz, intentzio osoz? egiten duen lokuzioa222 da eta, ondorioz, hala balitz bezala aztertu beharrekoa, komunikazioan duen eginkizuna eta esatariak baliabide horrekin erdietsi nahi duen efektua ulertu eta
|
azaldu
nahi badugu, behintzat223 Ezin dezakegu, bada, Mitxelenaren diskutsogintzaren ezaugarri nagusi diren enuntziatu parentetikoen azterketa ahalik eta agortzaileena egin ironia alde batera utzirik, bere diskurtsogintza behin eta berriz zirtatzen baitu hitzezko ironia finak.
|
|
|
Ipuiak badu miztoa, eta suge miztoa gainera. Nabari zaio ez dela gaia zenbaiten (askoren edo gutxi batzuen?) gogoko izango eta hala ere, edo horrexegatik beragatik, batere beldur eta kupidarik gabe
|
azaldu
nahi luke. Badirudi eginahalean minberatu beharrean dabilela minbera daitezkeenak.
|
|
|
– Nabari zaio ez dela gaia zenbaiten (askoren edo gutxi batzuen?) gogoko izango eta hala ere, edo horrexegatik beragatik, batere beldur eta kupidarik gabe
|
azaldu
nahi luke. (ZIN:
|
|
|
– Nabari zaio ez dela gaia zenbaiten (askoren edo gutxi batzuen?) gogoko izango eta hala ere, edo horrexegatik beragatik, batere beldur eta kupidarik gabe
|
azaldu
nahi luke. (ZIN:
|
|
|
– Nabari zaio ez dela gaia zenbaiten (askoren edo gutxi batzuen?) gogoko izango eta hala ere, edo horrexegatik beragatik, batere beldur eta kupidarik gabe
|
azaldu
nahi luke. (ZIN:
|
|
2013
|
|
|
Laikoen eta fededunen arteko Frantziako eztabaida politikoak izan zuen isla gerla lehertu ondoan ere. Testuinguru hori
|
azaldu
nahi dugu orain, ondorio orokorretara heltzeko baitezpadakoa delako.
|
|
2014
|
|
|
–deretxo? eta holako terminoak inolako kezkarik gabe erabiltzen zituena. zergatik, eta nola, hori da
|
azaldu
nahi nukeena.
|
|
2016
|
|
|
Gehienetan, ironia oso modernoan, karrikan entzuna, jendearekin mintzatuz gertakizun umoretsuak bilduz, garaikidea, errealismoz betea, zentzuzko umoreari tokia eginez. Antzerkietan, mozkortzen denaren pertsonaiaren ahotik askotan autoreak berak
|
azaldu
nahi dituen egiak agertzen ditu. Eta metafora, irudia, hitz jokoak esamoldeak, erran zaharrak gogokoak zituen entzuleriaren arretaren atxikitzeko.
|
|
2020
|
|
|
Baina historiara sartu behar izan zuen, euskal jendarte osoak historikoki egin behar izan zuen bezala. Honekin
|
azaldu
nahi dugu idazlearen bizian esanguratsua izan den pitzadurak Etxamendiren narratiban baduela leku, izan ere. Eta horrela uler daiteke, Etxamendiren narratibak iragan galdua abialeku eta geroaldi berria idazgai duela.
|
|
2021
|
|
|
Alde batetik, bai/ ez polaritatearen kontua dugu, edonolako perpausetan ageri dena. Hemen
|
azaldu
nahi dugun sailkapena, berriz, perpaus tipoari dagokio.
|
|
|
Pluraleko juntadura dagoenean, adjektiboen juntadura izan (bulego argi eta lasaiak) edo sintagmen juntadura izan (bulego argiak eta lasaiak), bi interpretazioak dira zilegi —bi bulego multzo, edo bulego multzo bakarra—, baina ohikoena multzo bakarraz ari garela ulertzea da; bi multzoen interpretazioa, batez ere izenondoek kontrako ezaugarriak, bateraezinak, adierazten dituztenean egingo dugu. Horrela, Sagar heldu eta gozoak dira egokienak bezalako adibide batean, bi izenondo juntatuz deskribatzen den multzo batez ariko ginateke normalean; Sagar gozo eta mikatzak nahastu behar dira esaten denean, berriz, bi multzoz; baina bi multzoen interpretazioa
|
azaldu
nahi dugunean, normalena sintagmak juntatzea da (sagar gozoak eta mikatzak).
|
|
|
Jakesen berriz etortzeak ditu denak nahasi (Dirassar); Kukuen kantatzean, euri eta eguzki (erranairua). Hor" Jakes berriz etorri..." (adberbioa beti aditzarekin doa, ez izenarekin), eta" kukuek kantatu..." (kukuek kantatzen dute) uler daiteke, irakurketa batean bederen2 Kontura gaitezen horietan bietan genitibo arruntak baditugu, kontrol egitura bat edo holako zerbait behar dugula egitura horien sintaxia
|
azaldu
nahi badugu: [Jakesen [PRO berriz etor] tzea], eta [Kukuen [PRO kantatu] tzea].
|
|
|
1.1a Euskarak dituen funtsezko ezaugarri batzuei buruzko informazioa ematen da atal honetan. Zertan den bereiz euskara, hori da kapitulu honek
|
azaldu
nahi duena. Jakina denez, euskarak ez du ahaiderik hizkuntzen artean.
|