|
2000
|
|
|
Anitzetan pentsatu izan dut zergatik
|
atera
ote zitzaidan dukea alde: izan zitekeen nire balentria ustezko harengatik, balentria hark agerian ipintzen zuelako ezen Ama Birjinaren seme ezin onest eta leialagoa nintzela, zeren, haren eginak eta ekinak jarraibide harturik, aurizki, zanpatu eta oinkatu bainuen sugea; edo izan zitekeen anitzez ere sinesgarriagoa den bertze arrazoin bategatik, zeina den erdi zorabiaturik utzi nuela haren emaztea, nahaste borraste hartan...
|
|
|
Halaxe erran nion, bai, eta esplikazionea ere eman dizut, baina badakit ezen nik eman esplikazionea motza eta laburra geratzen dela. ...arat egon bainintzen, sekula erabaki bat hartu gabe, eta zeren hura baitzen, hain zuzen ere, ene lehen deliberamendua, adierazten zidana ezen gizon egiten ari nintzela, zinez... eta zeren noiznahi den etortzen baitzitzaidan bururat osabaren iduri hura, hark Bolognan ukabila jaso zuenekoa eta nik mehatxu bat bezala sentitu nuena, nik irri egin niolako, lohitan blai ikusi nuenean; izan ere, hargatik
|
atera
ote zitzaizkidan hitz haiek, zeren lege naturala baitzen mendekuari mendekuarekin ihardetsi nahi izaitea. Edo, ez al zen arrazoin printzipalena izanen ezen maisu ezin hobea nuela osaba, eta harenganik eta haren injeniotik gero eta gehiago ikasten ari nintzela, zeren eta nik osabari eman ihardespena, osabak berak egina izan baitzitekeen bertze zirkunstantzia batzuetan?
|
|
|
, Potzolok susmatu baino gehiago. Klarari nitaz isuritako pozoi guztiari hainbertze zuku
|
atera
ote zion galdetzeko puntadan egon nintzen, baina ez nion galdetu.
|
|
2005
|
|
|
–Zu telebistan ateratzen zarelako ezin
|
atera
ote ninteke ni, bada. Baina beste bat da kontua.
|
|
2006
|
|
|
Amari zeintzuk erakutsi erabaki nahi du. Txuri beltzezko argazki haien aurrean dagoela, amak eta German horrek batera argazkiren bat
|
atera
ote zuten pentsatu du. Hala bada, amak argazki horiek ezkutuan izango zituen.
|
|
2008
|
|
|
Pentsatzen nian, bai, adierazi zuen?. Nondik
|
atera
ote duzue papera. Baina, ba ote?
|
|
|
–Dos Amigos?. Zergatik jarri ote zion izen hori aitonak, nondik
|
atera
ote zuen izen bitxi hori. Eta aitona bera bazen bi lagunetako bat, nor izan ote zen bestea.
|
|
2010
|
|
|
usain txar hura batez ere, sudur mintzei itsasten zitzaiena; ez zen usain ustel bat, gorotzari edo simaurrari darienaren parekoa, aitortu ere, aitortu behar dizut atsegin dudala, gezurra badirudi ere, gorotz simaurren usaina: ...netara edo baserriaren irudi idilikora naramalako ote???, herdoilaren eta olio errearen usainen artekoa baizik, zoko eta izerdi usainetik ere zerbait zuena; ez zen olatu bortitz baten antzera sartzen zèn usaina, ez inor atzera botatzeko modukoa, baina bai presentzia jarraitu eta desatsegin bat bezalakoa; langileak, berriz, bulegoetakoak salbu, hain itsusi ikusten nituen, infernuko estanpa batetik
|
atera
ote zituzten, bada??, non berezko ezinikusi bat eragiten baitzidaten, zuri bezala, Damaso!?, baita beldurraren atarian jartzen ere; nola ez, bada, haietako batzuk (anarkistak eta komunistak bereziki) etsaitzat eta deabruaren jarraitzailetzat bazituen aitak!; aldi berean, baina, nola egon zitekeen Domingo jendaila haren alde, apo eta sugegorri pozoitsuen alde??; egia da batzuetan ebanjelioko hitza... ebanjelioko baztertuak, beraz, ez ziren langile jainkogabe haiek, igitaiaren eta mailuaren ikurra goratzen zutenak, ospitaleetako gaixo errukarriak baizik, minbiziak edo tuberkulosiak jota egon arren minak eta oinazeak Jainkoari apalki eskaintzen zizkiotenak, nik idealizatutako baserritar jendea ere sartuko nuen talde hartan, halako batean!?, ni neu ere garai batean ibili nintzen bezala; guztiaz ere, ez dakusan begiak, esaera zaharrak dioen bezala?
|
|
|
Uda amaituta, irailaren hasieran, Gorrotxategik Eliseo Gili deitu zion, zerbait berria
|
atera
ote zen galdezka. Zuzendariak erantzun zion kamera grabatzen zegoen inguruan ez zela ezer agertu, baina aztarnategia bera sustatzeko Arabako Kultura sailak agindutako zundaketetan gauza berriak topatu zituztela.
|
|
|
usain txar hura batez ere, sudur mintzei itsasten zitzaiena; ez zen usain ustel bat, gorotzari edo simaurrari darienaren parekoa —aitortu ere, aitortu behar dizut atsegin dudala, gezurra badirudi ere, gorotz simaurren usaina: ...serriaren irudi idilikora naramalako ote...? —, herdoilaren eta olio errearen usainen artekoa baizik, zoko eta izerdi usainetik ere zerbait zuena; ez zen olatu bortitz baten antzera sartzen zèn usaina, ez inor atzera botatzeko modukoa, baina bai presentzia jarraitu eta desatsegin bat bezalakoa; langileak, berriz, bulegoetakoak salbu, hain itsusi ikusten nituen —infernuko estanpa batetik
|
atera
ote zituzten, bada? —, non berezko ezinikusi bat eragiten baitzidaten —zuri bezala, Damaso! —, baita beldurraren atarian jartzen ere; nola ez, bada, haietako batzuk (anarkistak eta komunistak bereziki) etsaitzat eta deabruaren jarraitzailetzat bazituen aitak!; aldi berean, baina, nola egon zitekeen Domingo jendaila haren alde, apo eta sugegorri pozoitsuen alde...?; egia da batzueta... ebanjelioko baztertuak, beraz, ez ziren langile jainkogabe haiek, igitaiaren eta mailuaren ikurra goratzen zutenak, ospitaleetako gaixo errukarriak baizik, minbiziak edo tuberkulosiak jota egon arren minak eta oinazeak Jainkoari apalki eskaintzen zizkiotenak —nik idealizatutako baserritar jendea ere sartuko nuen talde hartan, halako batean! —, ni neu ere garai batean ibili nintzen bezala; guztiaz ere, ez dakusan begiak —esaera zaharrak dioen bezala— ahalkerik ez duenez, fabrika irudikatzen nuen bakoitzean —Elorrietako komentura joan nintzenean ere irudikatu nuen behin baino gehiagotan... — bulegoetan ikusten nuen neure burua, fabrikako tokirik ustez zibilizatuenean, latz eta beltz lan egiten zutèn langileen sekzioetatik urrun... aitak eta Teofilo Mariak beren plangintza egiten zuten bitartean, langile gaiztoak fabrikatik nola botako, eskuin muturraren eredurik leialenaren arabera.
|
|
2012
|
|
|
Bere amorru osoaz jotzen zuen oraindik ekaitzak hiribide zaharra gurutzatu nuenean. Bat batean argitasun ikaragarri bat sortu zen bidean, eta atzera jiratu nintzen, halako argi bitxia nondik
|
atera
ote zen ikusi nahian; zeren etxe erraldoia eta haren itzalak, besterik ez bainuen atzean. Ilargi bete odol gorriarena zen distira, bizi bizi argitzen baitzuen oraingoan lehen ia antzematen ez zen urraduratik, hasieran esan dudanez, sigi saga eginez, teilaturik oinarriraino zabaltzen zen hartatik.
|
|
|
Horretarako gauza izateko, gutun patetiko bat idatzi zion bere amari. Erantzuna igorri ordez, ama bera etorri zen; eta Emmak jakin nahi izan zuenean zerbait
|
atera
ote zion:
|
|
2013
|
|
|
Zentzuzko plana zen hori, bai horixe! Baina Elizabeth guztiz galduta zegoen, konpromisoaren gaineko esamesak nondik
|
atera
ote ziren; harik eta gogoratu zuen arte Darcy jauna Bingleyren lagun mina zela, eta bera, Elizabeth, Janeren ahizpa, eta hori nahikoa zela halako ideia sortzeko, noiz eta ezkontza bat aurrean izateak mundu guztia beste baten irrikatan jartzen zuen momentu batean. Berari ere ez zitzaion ezkutatzen ahizparen ezkontzatik aurrera sarriago elkartuko zirela biak.
|
|
2014
|
|
|
–Nork daki
|
atera
ote den Omsketik? –erantzun zion deh baschiak?.
|
|
|
eta bere ahizpa Elisarena?. Agur batetik hasten dun dena, eta gero, komeriak?!??, baina, oihu haiek entzutearekin batera, bertatik bertara ikusten zuen Felisak Mamadouren buru biribila, ebanozko esfera distiratsua iduri. Zinez ote zen horrelakoa haren burua, edo esku ikusezin batek gainean argizaria bota eta zapi batez igurtziz
|
atera
ote zion distira hura. Mamadouk, gainera, irri ezin zabalagoa egiten zion Felisari une hartan.
|
|
2015
|
|
|
Paradoxa ere bazen alde batera. Bere alaba bilakatu zen troglodita harroputzari pilotakada bat eman nahi izateagatik lehertu zen manifestazioa, Andonik beragana iristea galarazi izan ez balio egundoko bizkarreko sorta jasoko zuen, baina era berean, industrialdeko borroka eta liskar gorritik onik
|
atera
ote zen kezkak inori aitor liezaiokeena baino gehiago estutzen zion bihotza. Posible al zen hura?
|
|
|
Ikusten? Noiz
|
atera
ote dira. Behin sumatu nuen lurrikara bezalako bat, baina nire bertigoek eragin zutela pentsatu eta ez nion kasurik egin?
|
|
|
Motorra gelditu, berriz piztu, eta ateratzen saiatu zen, alferrik baina. Jaitsi zen Mikel, jaitsi zen Esteban, begiratu zuten nondik nora
|
atera
ote zezaketen... aztarnarik ez; saiatu ziren biak batera alde bat altxatzen, saiatu ziren bat bultzaka eta bestea bolantean, dena alferrik; ilunpe hartan, bestalde, beldurra ematen zion Estebani motorra toperaino behartzeak, ziztu batean ateraz gero okerragoa izan zitekeelakoan.
|
|
|
Filosofiako hiztegi bat erabili behar izaten nuen noizean behin. Ez dakit nondik
|
atera
ote zen, baina Paco Ibañezen poster batekin forratuta zegoen. Euskaraz, bestalde, oso gutxi irakurtzen nuen, baina, behin, Harri eta Herri sartu zioten Iñaki Arini, eta orduan ezagutu nituen Arestiren olerkiak.
|
|
2016
|
|
|
Eta horretan ari zen Adan, gizonen jokamolde ohia ongi erakutsirik. Nondik
|
atera
ote zuen berak argi hori jainkoarena izan zitekeenik, kaskogogorkeria barneratu batengatik baizik. Benetan, zozo xamartzat hartzen zuten, kasketa sakon baten adierazle tristetzat.
|
|
2017
|
|
|
–Tontozakil babo hori? Nor arraioren ezpalekoa
|
atera
ote da. Gogoa ematen dit lepotik heldu eta harri baten kontra zanpatzeko, olagarroa bezala!?
|
|
|
Ez dut esango zakar, baina goxotasunik gabe erantzun ohi zidan eskakizunen batekin joaten nintzaionean. Nondik
|
atera
ote da morroi hau?, galdetzen nion neure buruari, ez bainengoen ohitua gizonezkoek hoztasun horrekin trata nintzaten. Ez dut esan nahi guztiak lerde jario ibiltzen nituenik inguruan, baina bere arretarik ezak asaldatu egiten ninduen eta hasi nintzaion atzetik.
|
|
|
Nondik
|
atera
ote zuen hainbesteko gorrotoa?
|
|
|
Bost urte eta gero, nondik
|
atera
ote zen hainbeste liburu?
|
|
|
Hondartzan bere bizia salbatu zion mutilaz akordatu zen. Nondik
|
atera
ote zen. Nor zen gazte hura?
|
|
2019
|
|
|
Votruba gogoetan hasi zen, abantailaren bat
|
atera
ote zezakeen kontu hartatik. Atsegina zitzaion berari ere egin izana behinola bere maiestateari egin zioten galdera bera.
|
|
|
Torturatu egin ote zuten? Beste zerbaiten peskizan hasi eta gure lekukotzaren berri
|
atera
ote zioten komisarian. Baina ez al zebilen ohiko zoko guztietatik urrun?
|
|
|
–Horrek konkistatu egin nahi zaitu, esan nion maleziaz eta era berean harriduraz, amari entzundako hitz atzerakoi hori nire ahotik nolatan
|
atera
ote zen ulertu ezinik. Konkistatu.
|
|
|
Baina nola
|
atera
ote ziren isilpekoak argitara. Diskreziorik gabe ari ote zen irakaslea bere anaiaren hilketa salatzeko ahaleginean?
|
|
|
Biak zoriontsu daude, eta hain daude zoriontsu ezen bidegabekeria handia bailitzateke batarengandik bereiztea besteaz mintzatzeko, nahiz horrelako zerbait egin dugun, zeren, beste narrazio fantasia handiagoko batean frogaturik gelditu zen bezala, bi pertsonaiaren aldi bereko ekintzak deskribatzea ezinezkoa baita, fisikoki eta mentalki, batez ere elkarrengandik urrun daudenean, narratzaile baten apeta eta nahikeriaren menpeko, jakina delarik, gainera, narratzaile hori kezkatuago egon ohi dela bere kontakizunaren interes objektiboak irizten dien horiekin, honako edo bestelako bigarren mailako pertsonaiaren esperantza ez zilegiekin baino, alegia, beti nahiago izango dituela heroi eta protagonisten ekintzak eta hitzak bigarren mailakoaren esan egin apalak baino. ...kin izaten zituzten topaketak, zeinen ondorioz, ikasgaia eta alegia iristen zirelarik, zaldunak abiatzen baitziren mentura eta topaketa berrien bila, eta gu, nahitaez, haiekin, orrietan abandonaturik gelditzen zirelarik, ez gutxitan erabat eta betiko, eremutarra orri batean, dontzeila beste batean, guk ordea nahiago genuke jakin zer patu eduki zuten azken hauek, erregina batek, amodioaren amodioz,
|
atera
ote zuen eremutarra bere eremutik, dontzeila, basoan hurrengo zaldun galduaren zain gelditu ordez, ez ote zen mundutik barna abiatu gizon baten bila. Maria Sara eta Raimundo Silvaren kasu honetan, gauza biziki korapilatzen da, ikusirik biak direla pertsonaia nagusiak, nagusiak izaten ari diren bezala euren keinu eta gogoetak, finean, zailtasuna ezin gaindituzkoa dela iritzirik, keinu eta gogoeta horietan oinarrizkoa dena aukeratu dugu, irakurlearen irizpideak oinarrizkotzat onartuko duen zerbait, adibidez, Maria Sarari dagokionez, lehen bakarrik nagitzat hartu dugun mugimenduan boluptuositatezko zerbait ere egon zela ohartaraztea, eta, Raimundo Silvari dagokionez, ezpainak idor dituela esatea, bat batean bere gorputzean ustekabeko sukar bortitz bat sartu izan balitz bezala, dardara batean dago, urduritasunak utzitako ajea da, elkarrizketa bitartean kirioak atezuan egon da, agur esateko lipar laburrean engainagarrikiro baretuak, orain burrunbaka ari dira alanbre tenkatuak bailiran, edo, edertasunari eta hunkidurari begirunea erakustearren, esan dezagun harpa eoliko bihurtu direla, haizeak, ziklonikoa den arren, bibrarazten duen harpa eolikoa.
|
|
|
Ez entzunarena egin du eta ez dit aitortu argazkiak bidali zizkidanik. Nondik
|
atera
ote du nire zenbakia?
|
|
2020
|
|
|
Hasieran ez nuen jakin arrokari besarkatuta zurbil eta kieto neure buruan ikusten ari nintzen koitaduaren ahotik
|
atera
ote zen erregua. Bigarrenez entzun nuenean konturatu nintzen atzean izan nuenaren ahotik atera behar izan zuela desesperaziozko oihuak.
|
|
2021
|
|
|
Nikole argazkitik atera ere Jemeinek berak
|
atera
ote zuen, erabakia beste batena izan ote zen, galderak gora eta galderak behera, argi dago ebakuntzaren helburua politikoa zela. Zalantza izpirik barik.
|
|
2022
|
|
|
–Goazen elkarrekin –erabaki du ofizialordeak– Nondik arraio
|
atera
ote da andre hori. Zure komisariakoek ate guztietan jo omen dute eta ez omen zegoen inor eraikinean.
|
|
|
Juliak ezin du jakin hitz horietakoren bat berari
|
atera
ote zaion. Errua sentitu du zauri irekian aztarrika, haragia urratu eta bertan bihurritzen den daga baten pare.
|
|
2023
|
|
|
sekula ez egin damua ekarriko dizun ezer. Nondik
|
atera
ote dut. Oraindik ez dut Gide irakurri, eta ez zait burutik pasatu ere egiten neska batentzat ezinezkoa denik printzipio horri atxikitzea.
|