|
2002
|
|
|
Horregatik guztiagatik, elikadura egokia dela uste da, baldin eta organismoaren beharrak asetzeko gai bada; ezaugarri pertsonalen arabera, nutrizio eta osasun egoera ona lortzeko edo horri eusteko. Adineko pertsonen elikagai beharrak Ez dago mundu osorako balio duen modalitate dietetikorik; dieta behar berezietara egokitu behar da,
|
askotariko
faktoreen arabera. Hala ere, badira zenbait gomendio orokor, adineko pertsona guztien organismoak (mantenugaiak) aprobetxa ditzakeen energia eta substantzia beharrak bete ahal izateko, bizi kalitate hobea sustatzeko.
|
|
2005
|
|
|
Azterlan horiek, normalean, tokiko batzorde, kontseilu edo batzarrek egiten dituzte, aditu independenteek edo administrazio horretako plangintza langileek osatuak. Zeregin konplexua da ingurune natural jakin batean izan dezakeen eragina kuantifikatzea,
|
askotariko
faktoreak egon baitaitezke, hala nola desagertzeko arriskuan dauden animaliak, monumentu historikoak edo babestutako ekosistema, eta hainbat interes ekonomiko, kultural edo sozial bildu baititzakete. Horretarako, hainbat metodologia eta diziplina zientifiko erabiltzen dira.
|
|
2008
|
|
|
Orrialde hauetan zehar deskribatutako ikuspegi sistemikoari atxikiko natzaio lan honetan, eta literatura
|
askotariko
faktoreen indar harremanek definitzen duten sistema gisa aztertuko dut. Horretarako, lehendabizi euskal literatur sisteman eragin nabarmenena duten faktoreak identifikatuko ditut euskal idazle eta kritikariei egindako galdeketa baten bidez, eta ezagutuko dugu literatur faktore bakoitzak (merkatuak, sariketek, kazetariek, kritikariek...) zein eginkizun betetzen duten gure sistemaren baitan, erdigune eta periferien sorreran.
|
|
|
Publizitate makineria Umore ona, misterio batzuekin eta erromantizismo tanta batzuekin konbinatua. Ez dago errezeta bakar bat obra bat supersalmenta bihurtzeko, baizik eta
|
askotariko
faktoreen batura bat, non propaganda makineriak, gehienetan, zerikusi handia baitu. Baina ez da beti horrela izaten.
|
|
2011
|
|
|
Zeren eta, oker ez bagaude, galdera horretan bertan nabarmentzen zaizkigu tesien eta antitesien arteko jarrera kontrajarriak: hots, nolabait ere, egungo etnozidio joera global hau eragin duten arrazoiak asko eta
|
askotariko
faktoreak dira, ala, hondar hondarrean, estatu etnokratikoaren nazio boterearen izaeran datza eragile indar erabakigarria?
|
|
2012
|
|
|
Bakoitzak alde onak eta alde txarrak ditu, eta
|
askotariko
faktoreren arabera, hala nola mugigarritasuna, erosotasuna, segurtasuna, etab., aukeratuko dugu bata edo bestea.
|
|
2013
|
|
|
Ez bakarrik aipaturiko sintoma horietako batzuk haurtzaroan nahiko arruntak direlako, baizik eta autismoa bera beste asaldura batzuekin batera agertzen delako askotan, eta beste asaldura batzuekin nahastea erraza delako ere bai. «Autismoa
|
askotariko
faktoreen eraginez gertatzen den kondizio multzo bat da, eta beste garapen eta neurologia arazo batzuekin batera etor daiteke: asaldura obsesibo konpultsiboa, hiperaktibitatea, tikak, epilepsia...
|
|
2015
|
|
|
Soziolinguistikan adituaren ustez, ordea,
|
askotariko
faktoreak hartu behar dira kontuan bilakaera hori aztertzeko; demografia, esaterako: " 1990 urteaz geroztik, Nafarroako demografian aldaketa nabarmenak gertatu dira.
|
|
2018
|
|
|
Elebidunek, oro har, euren hizkuntza portaera egokitzen dute ingurumariaren arabera; hiztunak, beraz, arrunt bizi ahal izateko egoerari moldatzen zaizkio. Motibazioak, ideologiak, interesak eta izaera
|
askotariko
faktoreek eragiten dute, jakina. Baina, berriz diogu, oro har, hizkuntza portaera, batez ere, portaera moldagarria da.
|
|
2019
|
|
|
Zerikusia du bizi zikloa aurreratzearekin. Ez dago baieztatuta. Urtetik urtera gorabeherak egon daitezke,
|
askotariko
faktoreak direla eta.Antxoaren elikagaiak ere badu garrantzia, ezta. Baliteke Bizkaiko golkoan produktibitate primario txikiagoa egotea, tenperaturaren nahasketa bertikalagatik. Hau da, azaleko geruzetan tenperatura igotzeak ekar dezake planktonak eskura ez izatea mantenugaiak, eta, ondorioz, antxoak eta berdelek janari gutxiago izatea eskura.
|
|
|
Erabilera aktibatzeko, beraz,
|
askotariko
faktoreak hartu behar dira aintzat. Batzuetan errazagoa izango zaigu eragitea, eta beste batzuetan, aldiz, ia ezinezkoa.
|
|
2021
|
|
|
Jakinekoa da sistemaren zurrunbiloak jaten gaituela, bai zu eta bai ni, Millennial eta Z belaunaldia beste. Belaunaldi bakoitza ezaugarritzen duten aldagaiak daude, aldaketa kultural handiak eragiten dituzten
|
askotariko
faktoreak, gazte belaunaldiengan esku hartzeko gaitasuna dutenak. Ez naiz horiek aletzen hasiko, baina egungo testuingurua ikusita, kezkaz bizi dut datorrena.
|
|
2022
|
|
|
Gero eta eleaniztunagoak garen neurrian, komunikazio egoera ezberdinetan hizkuntza hautua egiteko beharra gero eta maizago gertatzen den zerbait da, aurrean dugun pertsona edo pertsonekin hizkuntza bat baino gehiago partekatzen baitugu. Hizkuntza hautu horretan
|
askotariko
faktoreek hartuko dute parte, batzuk norbere ezaugarri pertsonalei lotutakoak (hizkuntza gaitasuna eta motibazioak), beste batzuk testuinguruari lotutakoak (ohitura, lurralde horretako hizkuntza nagusia zein den...) baina badira baita ere hizkuntza bakoitzaren ospe eta erakargarritasunari lotutako arrazoiak. Hizkuntzek balio sinbolikoa hartzen dute, metaforikoki azalduta, hizkuntza bakoitza soineko jakin bat bihurtzen da, ezaugarri sinbolikoz jositako soineko.
|
|
|
Uste dut, errealitate horren gibelean dauden
|
askotariko
faktoreen artean euskal diasporaren inguruko egungo historiografiaren anakronismoaz ari naiz, hots, haren ikuspegi inperialista eta negazionistan antzematen dugun horretaz, badirela zenbait kausalitate zientzia historikoaren alde politikoari erantzuten diotenak, bereziki politika publikoei, horietatik abiatuz eraiki eta sortzen baita historia ofiziala; hau da, jakintza historikoa sortzen den test... Gobernuak gizartearen eta haren iraganaren artean diseinatzen duen harremanaz ari naiz.
|
|
|
Hori oso ondo ikusi izan da pandemian zehar: ez da arazo bakarra izan,
|
askotariko
faktoreak izan dituena baizik. Nire ustez, Araban zientzia eta ikerketari emandako laguntza hori behar bezala garatuta izatea funtsezkoa da.
|
|
|
Formazio garaiari konplexutasuna ematen diotenak
|
askotariko
faktoreak dira. Alde batetik, lanmundura ateratzeak dakarren presioa topa dezakegu:
|
|
2023
|
|
|
Udal eta foru hauteskundeekin ireki zen zikloa batzuentzat, beste batzuentzat duela hamar urte, edo agian duela bost urte hasi zen bide berria, eta beste batzuentzat uztailaren 23an hasiko da, akaso. Garaiak ez dira egun batetik bestera aldatzen, eta aldiak aldi egiten dituzten
|
askotariko
faktoreak daude, izan sozialak, politikoak, ekonomikoak edo kulturalak, eta denak batera. Aldiak aldi, aldi guztiek dituzte alde ugari.
|
|
|
Bai, bizi izaten dituzte, jakina. Kontua da
|
askotariko
faktoreengatik –batik bat baliabideak eskuratzeko duten ahalmenagatik– ez dutela normalki eta askotan beren burua agerian jarri behar izaten, ez baitute babes etxeetara edo baliabide publikoetara jo beharrik. Koloreko emakumeek, aldiz, immigranteak eta pobreak izaten direnez gehienetan, ezezagunen eta gobernuaren laguntza eskatu behar izaten dute:
|
|
|
Zergatik? Adikzioa oso gauza konplexua delako,
|
askotariko
faktoreez osatua. Hitz gutxitan:
|