|
2016
|
|
|
Oraindino gauza asko kontatu eta entzun behar dira. Krimen
|
asko
daude isilik. Dena harrapatzen duen sare bat da frankismoa; hor dago umiliazio pertsonala, kolektiboa, ondasunen eta enpresen lapurreta… Maite zituzten pertsonak kendu zizkieten, beren negozioak itxi zizkieten, etxeak kendu zizkieten.
|
|
2017
|
|
|
Hemen jotero
|
asko
daude, agertokietan kantatu ez arren, oso onak direnak. Egun batean lasaiago etorri eta egingo diegu bisita.
|
|
|
Liburuak badu apaizen kontrako atal bat. Jota
|
asko
daude onak, baina hau bikaina da:
|
|
2018
|
|
|
Plaza bera ere dibertsifikatu egin dela esaten digu azterketak: gune
|
asko
daudela, eta gune bakoitzak daukala bere izaera, bere erreferentziak. Eta guneak dibertsifikatu diren bezala, gero eta bertsokera gehiago eta gero eta gorputz ezberdinagoak ateratzen dira oholtzara.
|
|
|
Geu gara bertsoa eta bertsolaritza ongien ezagutzen ditugunak, eta interesik gehien dugunak behar bezala maneiatzeko… Inoren esku uzteak hozkia ematen digu… Baina nire dena kontrolpean eduki behar honi, muin muineko eta aspaldikoagoa den ahotsak kontra egin dio, elkartekide gazte baten ahotik, zera erantsiz: “Gure baliabideak guk kudeatzea borroka askoren ondorio eta lorpena den arren, bertsolaritzan proiektu
|
asko
daude Elkarteak kudeatzen ez dituenak, Bertsolari aldizkaria bera, adibidez; edo hainbat eta hainbat bertso saio, bertsolari gazteentzako sariketa eta txapelketa… Eta osasun onaren seinale da hori”. Berak arrazoi!
|
|
|
Bertsolaritza Twitterren ere badago, bertsozale eta bertsolari
|
asko
baikaude bertan, eta ez da kasualitatea izango. Bat bateko erantzunak, labur eta modu interesgarrian eman beharreko iritziak, jarraitzaileak eta feedback a… plaza mota bat gehiago da.
|
|
|
Ezinezkoa zirudien bidea egin dugun arren, oro ez da urre. Lan
|
asko
dago oraindik egiteko, oraindik esploratu behar diren zenbait bide. Ondorio gisa azaltzen saiatuko naiz hausnartzera bultzatu eta arduratu gintuzketen zenbait problematika.
|
|
2021
|
|
|
Gu hasi ginenean ez zitzaigun inor etortzen. Uste dut gainera bertsolari asko bizi garela hemen, Miren Artetxe, Nerea Elustondo, Manex Mujika… Eta erreferentzia
|
asko
daude, gazte asko ari dira sortzen. Egoera ona da, eta justu hizkuntzari lotutako borroka horretan interesgarria da jokatu dezakeen papera, baina ez dakit kontziente garen.
|
|
|
Ñabarmentzen du neurriz eta egoki jokatzen duten gai jartzaile
|
asko
badagoela (Juan Mari Lekuona, Joxe Mari Iriondo eta Joxe Mari Aranalde aipatzen ditu), eta gai jartzailearekin egindako saioak izan dezakeela abantailarik txapelketetan edo jaialdi handietan, baina gai libreko saioek merezi duten tokia aldarrikatzeko jaso du eraikuntza hori guztia:
|
|
|
Terentzio poeta erromatarrak halaxe zioen, “zahartzea, bere horretan, gaixotasun bat” zela. Idealizazioan erori gabe, beste
|
asko
gaude sinetsi nahian denborak sorpresa onak gordetzen dizkigula oraindik bizitzaren une nagituenetan ere, nahiz eta azala zimurtuta eta ilea urdinduta bizi. Sorpresa horietariko bat litzateke, agian, Adin adin egitasmoa, 2016 urtetik Lankuk adinekoen egoitzetan aurrera daraman ekimena, “bertsoa ardatz, adineko pertsonen gaitasuna sustatzeko”.
|
|
|
J.I.– Koldo Mitxelena Kulturunean, Antonioren artxiboan, identifikatu gabeko diapositiba
|
asko
egongo da oraindik ere… Ondo egindako diapositibak.
|
|
|
Bertsoa pentsatzeko argazki bat hartzea ez da berria. Norberak ateratzen dituen argazkien atzean bizipen
|
asko
dago eta, zenbaitetan, ikusten duenak zer irakurriko duen jakitea ez da erraza. Bertsoek argazki horien atzean zegoena bistaratzen edo berridazten zuten.
|
|
|
Joxe Mari Ostolazak, berriz, Colinak bezala, uste du bertso eskoletan oraindik
|
asko
dagoela egiteko kantaerari dagokionez eta, gaur egun, orokorrean, ez dagoela eskoletan ahotsa lantzeko irakasle egokirik. Bestalde, bertsolarien trebakuntzaren ardatza testuaren arloa lantzea dela dio, eta entzumena lantzea oso beharrezkoa litzatekeela uste du.
|
|
2022
|
|
|
Azken finean, ez da horren zaila, Bolunburu abilki doalako egoera soziolinguistiko arrotz horren inguruko informazio tantak tartekatzen, in media res hasi eta gorabeherez beteriko testuan zehar. Ekintza
|
asko
baitago eleberrian, hasiera batean, gaia ikusita, espero zitekeena baino askoz ere gehiago: liburua zientzia fikzioan bezainbeste kokatu daiteke, azken batean, genero beltzean ere.
|
|
|
“Biek eskatzen dute aurrelana, nork bere jakintza dauka, xakean hasierak ezagutzen dira, bertsotan bakoitzak norberaren errimategia darama. Estrategia mailan antzekoa da, jokatzera edo saiora joaterako buruan daukate nola jokatu behar duten; bakoitzak egin behar du berea, batzuetan aurrera, bestetan atzera; kalkulu
|
asko
egoten dira hor, zenbateraino zabaldu bidea, edo, ondo zabiltzanean, erregulatu. Xakean piezak dauzkazu; bertsotan elementu askotarikoak; azken finean, eurekin jolasteko.
|
|
|
Aurreko Bertsolari aldizkarian bikain jaso ditu Kepa Matxainek historian zehar izan diren bertso beefak, edota beste era batera esanda desafio handiak, Udarregi Pello Errota edota Imaz Txirrita artekoak, esaterako. Xakean ere
|
asko
egon dira; aipagarrienak, Spaski Fischer edota Karpov Kasparov artekoak. Xakea nazioartekoa da, bertsolaritza gure gurea, munduan antzeko adierazpen ugari den arren.
|
|
|
Jendea leku gehiagotatik iritsi da bertsolaritzara, beste bide batzuk egin ditu jendeak, beste zerbaitekin identifikatuta, edo beste zera batek ukituta. Zentzu horretan, uste dut pisua duela mugimendu feministak eta bertsolaritzak bide bat egin izanak elkarrekin, edo gutako
|
asko
egoteak plaza batzuetan, plaza eder askotan gauza pila bat kantatzen (Txapelketan kasik lekurik ez duten gauzak izan daitezke, gero, plazan gertatzen denaren tanta bat heltzen delako Txapelketara). Baina gaur, adibidez, gaztetxe honetan arratsaldeko saioan entzungo denak, bigarren Señora sariketan, bide bat egiten du plazan.
|
|
|
Honek bazituen lau seme, gazteena ni baino hamar urte zaharragoa, baina denok ondo konpontzen ginen. Nire jaiotetxea, Burgizar, Goxazkotik hurbil dago, eta han osaba eta izekorekin
|
asko
egoten nintzen. Umearo normal normala pasatu neban.
|
|
|
Orain ehizaren kontra jende
|
asko
dago eta, agian, arrazoia izango dute. Norbere plazeragatik jo ta hiltzea… Inoiz Amurizak egin deust haserrealdi ederra ea zertan ibiltzen naizen kulpabako txori koittaduak hiltzen.
|
|
|
“Paparduak esan eutzan/ kolaijo kumiari/ gaur daukagula Lekitton/ bisigua ugari” kantatzen dute herritarrek. Egia esan, bisigu
|
asko
dago Lekeition, baita bi hankadunak ere, eta bisigu itzela harrapatzen dute askok bertako jaietan; beraz, bisigua ugari Lekitton.
|
|
|
Bizio txarrik
|
asko
badago
|
|
|
Osinalde elkartean beste inon ez bezalako giroa sortzen da eta han saio ona egiteko gai den bertsolariak pauso handia ematen du bere burua ezagutarazteko bidean. Bertsoen munduko jende
|
asko
egoten da saioa bertatik bertara jarraitzen. Mikrorik gabe, isiltasuna, jendea gainean… ederra da oso.
|
|
|
Sariketa eta txapelketek eskaparate onak izaten jarraitzen dute, betiko moduan, baina ez da erraza. Berdintasunaren alorrean urrats handiak egin dira, emakumezko bertsolari erreferente
|
asko
dago gaur egun, eta hori gauza ona da. Hala ere, maila oneko bertsolari gazte asko erdibidean geratzeak kezkatzen nau, kantatzeko aukera lukete denek ere.
|