|
2000
|
|
|
Egileak berak azpimarratu zuenez," Editoreak berak, bere militantzia ez du oso garbi ikusten, baina halaber, ikusten du egoerak horretara bultzatzen duela, ezin duela beste jarrerarik hartu. Liburuan, zuri eta beltzen arteko gerra izan beharrean, gris
|
asko
dago. Pertsonaiak ez dira antagonikoak." (Argia 1504) Are gehiago, gogoeta jarioak pertsonaia gatazkatsu honen sentsazioen berri emango digu:
|
|
|
Gogoeta eta oroitzapenek haria gidatzen dutenez, gertaerak aurkezteko orduan ez du teknika linealik erabiltzen, anakronia da nagusi: atzera aurrera
|
asko
daude, irakurleari loturak egitea eskatuz. Narrazioa protagonista bere buruaz beste egitera doan unean hasi eta ekintza hori burutzean amaitzen da.
|
|
2001
|
|
|
Nobela labur honetan, Saizarbitoriaren lerro gogoangarrienetakoak bildu direlakoan gaude eta bere biribiltasuna izan da, ezpairik gabe, jarraian datozen haunasketak eragin dizkiguna. Biribiltasuna eta, zergatik ez esan, morboa, morbo
|
asko
baitago testuan. Artea, bizitza, sexua, amodioa/ heriotza, abertzaletasuna, testuak bilbatzen dituen osagai erakargarriak ditugu.
|
|
|
Ezin da ukatu beste giro batez ari dela mintzatzen Jesi, baina horrelako hitzek beti sortzen dute, ilusio aipamen zehaztugabe eta isiltasunen bidez, kontzeptu mitologikoa. Sarrionandiak sortzen dituen mitoetan garaipena ez dago ziurtatua, eta hildako
|
asko
dago ene ustez, zoritxarrez orrialde hauetan.
|
|
2002
|
|
|
1993an Etiopia poema liburuaz argitara eman zuen artikuluan, testu kanoniko duda ezinezkotzat jo zuen Atxagaren lan ezaguna6 eta kanonaren inguruko eztabaida egungo euskal literaturaren bilakaera aztertzeko erabili zuen. Azkenaldian genero edo liburu kanonikoak hizpide bihurtu baditugu ere7,
|
asko
dago oraindik ikertzeko. Helburua ez da euskal liburu eta egileen zerrenda eredugarri edo kanonikorik proposatzea; gure literatur lanen kanonizazio prozesu sozio literarioak aztertzea baizik.
|
|
2003
|
|
|
Hartuta dagoz exertzeko toki guztiak eta jende
|
asko
dago zutik, esku bat jasota, buru gaineko esku-burdina oratzeko. Lau edo bost kenduz gero, gazteak dira tranvia hontan doazen guztiak.
|
|
|
Jende
|
asko
dago eliza aurrean sartzeko ordua igurikitzen.
|
|
|
Eta, horrezaz ganera, azken Kontzilioaren berbak bereganatuz, argi ta garbi autortzen deusku: Kristoren Eleiza bakarra Eleiza katolikua dala, Pedroren ordezkoak eta Beronegaz bat eginda dagozan Artzainak zuzendua, nahiz eta Eleiza katolikotik kanpora be santutasun eta egi zati
|
asko
egon.
|
|
2004
|
|
|
Ekidazuko familiarik zaharrenetakoa da Olazaharkoa. Eta olazahartar
|
asko
dago oraindino Ekidazun baina, Olabarrira ezkondu direlako batzuk, Gaztelara joan direlako beste batzuk, eta hil egin direlako beste asko, olazahartarren familia eskastu, murriztu egin da aspaldiko urteotan. Olazaharko baserrian ere hogeiren bat lagun bizi izaten ziren lehenago; baina orain zortzi bakarrik bizi dira:
|
|
|
Lehenago ekidazuar guztiak joaten ziren mezatara, mutilzahar banaka batzuk edo izan ezik. Lehen, gaurko gazteek esaten dutenez, gogorkeria
|
asko
egongo ziren, siniskeria asko, santukeria asko, faltsokeria asko... Eta orain zer?
|
|
2007
|
|
|
Fanfarron
|
asko
gaude Oraidik munduan, Ez nuke jarri nai ni Lagun aien onduan, Pakian lagunduaz Al degun moduan, Leituak gaude askotan Kristoren liburuan, Ez dakit zer jartzen zaion Askoren buruan.
|
|
|
Jarrita etzen denbora
|
asko
egoiteko izandu.
|
|
|
Sekulan gaizki ez det ikusten ondo iñor erakutsija, gaur mundu ontan nai izan arren
|
asko
dago malezija.
|
|
|
Donemiliagako monasterioa hurbil egoteak ere horretan eragina izango zuen beharbada. Han inguruetan euskara aztarren
|
asko
daude. Hala Donemiliaga eta Valvanerako Kartularioetan euskal toponimia ugaria dago.
|
|
|
Beheko lautadetan, ostera, guda gertaera ugari jasan zituzten lurraldeak izanik, euskal aztarrenak bakanago ageri dira. Inguruotan euskal toponimo
|
asko
daude oso aspaldikoak: Larrehederra, Gomenzubi, Otxaranna.
|
|
|
Etxeaz, kotxeaz eta beharraz gaindi badago landa luze eta zabala, askotan ikusi ez arren. Etxe hori, kotxe hori eta behar hori, bera izateko be modu
|
asko
dago. Ahaztu egiten jatzuz, benetakoak ez balira lez.
|
|
|
Ingurua be polita da, arbola
|
asko
dago eta orriak kolorez aldatzen hasi diranez, berton doguz: berdea, marroia, okrea, beilegia, horia, laranjea...
|
|
2008
|
|
|
" horrek ez du esan nahi kalitateak berez dakarrenik irautea. Obra on ezezagun
|
asko
dago bazterretan". Baieztapenarekin ados zaudetenon artean, honako ideia hauek azpimarratuko nituzke:
|
|
|
Txaraka
|
asko
dago gure baserritik hurrean eta askotan eskatzen euskun Lekeitioko Joxe karbonerok handik egurra eroateko baimena. Harexek esana da, ganera, jentea ikatza laga eta butanoa erabilten hasi zanean:
|
|
2009
|
|
|
Patri Urkizu eta Xabier Amuriza, besteak beste. Halakoak oraindik modu sistematikoz arakatu lirateke, zeren dagoeneko material asko berreskuratu bada ere, beste
|
asko
dago oraindino ateratzeko. Gogora bedi, biltzaile ugarik emandako aldaera diferenteek balio handia hartzen dutela denbora garrenera, azterketak egin orduan.
|
|
|
Jata, aurreko ataletan esan izan dugun legez, mendi harritsua izan da. Lekukoen arabera, landuak ematen zuten harri
|
asko
zegoen, hormak eta errotarriak egiteko aproposak. Harearria dago Jatan, batez ere.
|
|
|
Harrizko errueda edo turbina
|
asko
egon da errotetan. Baina egun burdinazkoak edo altzairuzkoak dira martxan jarraitzen dutenak.
|
|
|
Horiek igurdi edo iyosi, eta landareekin egindako ukenduen bidez osatzen zuten gaitza. Gerra ostean urdilena zeukan gaixo
|
asko
egon ei zen.
|
|
|
Eskolara joatea, dena dela, etxean egin beharreko lanekin uztartzen zuten. Eta aldea etxeetan behar
|
asko
zegoen sasoian, eskolara huts egitea normala izaten zen. Zehaztu behar da, hala ere, gerra aurretik izan dutela Jatabeko gurasoek euren seme alabek eskolara hutsik egin barik joateko ardura.
|
|
|
Esne behiak erostera Torrelavegara (Kantabria) joaten ziren jatabearrak. Feria handia zen eta ganadu
|
asko
zegoen. Espinosa de los Monteros (Burgos), Güeñes eta Gordexolan ere behiak salerosi egiten zituzten jatabearrek.
|
|
|
Edo hori izaten zen ohitura zaharra. Lekukoen arabera, aita izaten zen ohiturari eusten ziona, baina ira artean kapar
|
asko
zegoela eta amaitu ei zen ekandua.
|
|
|
" Selau denpore datorren igerteko, ba segun selau aixe, nondik, segun selau laiño..., itxoson ikusten basendusen errekak, itxosoko errekak, kasureko euri andik ingo badittu espadittu, errekak badekos estau euri andirik ingo, iñ in lei, baia euri andirik es. Gausa
|
asko
daus denpore igerteko, karta denporak, tenporak, kasureko... (...) Ta emen dabillena (k) geienak iretargies, denporak ixeten dires egustena, eta eguena ta sapatue.
|
|
|
Jauntxo bakarra zen etxe gehienen jabea. Beraz, Lemoizera bizitzen joandako jatabear
|
asko
dago. Euren herrian ez zeukaten etxerik errentan hartzeko aukerarik, eta Lemoizen hartu zituzten.
|
|
|
Jataben neskame edo morroi joaten ziren gazte gehienak Plentzia, Bilbo eta Mungiara joaten ziren. Morroi edo neskame joateko arrazoien artean
|
asko
zeuden: erdaraz ikastea, hiriko klase burgesari zegokion portaera ezagutzea eta gurasoei eurek mantentzeko zama gainetik kentzea.
|
|
|
Ardiak ibiltzen ziren ibar horretan egun sargoritsuetan, ugariak ziren ira abaro bila. Iturburu
|
asko
dago han eta ur deposituak egon izan dira Plentziara ura eroateko. Bertakoek estimazio handian dute Amestiko sakata ibar emankor hori.
|
|
|
Bertakoek horiei ere lezak deitzen diete. Eta horietariko
|
asko
egoteak ezbehar handiak ekarri ditu abereetan. Iturburu, errekatxo eta sitzuskiak dauden lekuetan egiten dira zulook, eta abereak ura edatera hurreratzen zirenean, leizeetara jausi eta askotan tragatu egiten ei ziren.
|
|
|
Etxeak egiteko eta kokalekua hautatzeko eragin
|
asko
daude: klima, orografia, inguruko lehengaiak eta, zelan ez, gizakia bera dira.
|
|
2011
|
|
|
Jentea baserriko beharretik bizi izan da, eta gazte batzuk kriadu kriada joanda (Bilbora batez be). Tradizino zaharreko industrien artean, errotak aitatu behar dira, herrian
|
asko
egozan eta: Erroteta, Sagasti, Errotatxu, Zuarta, Ola eta Olabarrin (Errigoitiko udal barrutia), gitxienez; eta lehenagoko denporan, Ganbe alderdian Bekortan be bai (Bekoerrota), izenak erakusten dauenez.
|
|
|
Busturian iturri eta urburu
|
asko
egoten izan dira lehenago; etxe moltso gehienen inguruan baten bat bai behintzat, eta gehienetan iturrioi hurreneko etxearen izena emon izan jake. Gaur ostera, errekakaitik esan dogun errazoi berberagaitik, aldendu dira euretariko asko.
|
|
|
Hainbat errota izan dira herrian Mapeko errekan, Axpekoan eta Infernukoerrekan zehar bananduta. Edadekoek dinoenez,
|
asko
egon arren, zenbat gura behar ei eukien errotok lehen. Baina horreei be heldu jaken azkena:
|
|
|
Busturiko lurretan kareharria ugaria izan da; atxarri dxe esaten deutsie harri mota honi. Kantera eta teileria
|
asko
egon da Busturian, ingurugunearen baldintza egokiek lagunduta. Horreetariko batzuk harrigunagak eta karabiak izan dira; halan, San Kristobalekoa.
|
|
|
Emon dituen errazoiak bi dira: batzuenak, pentsakera errazoiak; beste batzuk, etxean zeregin
|
asko
egoten zalako eta eskola umeek be laguntasuna emon behar ebelako: edo egurra ba tzen, edo iturritik ura ekarten, edo soloan itaurren egiten.
|
|
|
Lekukoen esanean arrantzale gitxi eta marinu asko, itsasgizon
|
asko
egon da Busturian. Ia etxe guztietan egon ei da marinoren bat.
|
|
|
Kuartu sarrak, andidxek. Leku
|
asko
egoten san baserridxetan, segun selako baserridxek, baia baserridxetan kuartu itzelak. Kuartu baten zer egoten zan?
|
|
|
Da beitxu semat piso da semat... gaur estekos, mille ta saspireun edo, or bueltan dabil. Ordun baserridxetan semat jente bisi san etzien, guresuk eta umiek,
|
asko
egoten sien. Eta danak antxe, danak bisitxe" sien baserridxen".
|
|
|
Gauza
|
asko
egon ziran hunkigarriak niretzat bidaia horretan.
|
|
2012
|
|
|
Gabonak etxean eta familia giroan ospatzen diren moduan, sanjoanak kalean eta jendearekin ospatu izan dira. Festa zaratatsua izaten zen eta leku askotan, orain moduan, bolanderak eta ct eskopeta tiroak botatzen ziren. d Euskal Herrian errito eta ohikune
|
asko
egon dira egun horrekin lotuta. Baina gizarte tradizionalak egin duen bilakaera dela eta, gaur eguneko bizimoduan ohikuneok h ia ez dute lekurik eta galduz doaz, edo era sinbolikoan h baino ez dira gordetzen.
|
|
2013
|
|
|
Esan bezala, Altzako26 baserrietan bertsolari harrobi eta topagune
|
asko
bazeuden ere, bertsolaritzaren grinagatik lau baserri nabarmendu ziren beste topaguneen gainetik: Bordaxar, Saiburu, Gaztelume eta Txirrita.
|
|
|
Aratuste, Karnabal edo beste batzuek Inauteriak esaten dietenen gainean esaera
|
asko
dago. Hemen batzuk:
|
|
|
Aurretik aipatu ditugun santuak eta eguraldia lotzen dituzten esaera
|
asko
dago, gure herri esaeren corpusa ugaria da horretan. " San Andresko elurra, neguaren abiadura" urtea negua eta uda, bi urtarotan bakarrik banatzen dituen eguraldi egutegiaren erakusle dugu.
|
|
|
Masea ondo landu behar izaten zan, eskuetan pegau barik lotu arte. Taloak talopalan erreten ziran; behekosuan be bai, txingar
|
asko
egoanean. Etxe batzuetan taloak urun zuriagaz be egiten dabez eta jagitekoa eta guzti botaten deutsie.
|
|
2015
|
|
|
" Gure klasikoak ere irakurri ditut, eta pairatu dut gure literatura ofiziala. Asko dago errebisatzeko,
|
asko
dago oraindik deskubritzeko... Irakurketa berri bat egin genuke, iritzi oker asko dago" (Etxeberria, 2002, 53).
|
|
|
Asko dago errebisatzeko, asko dago oraindik deskubritzeko... Irakurketa berri bat egin genuke, iritzi oker
|
asko
dago" (Etxeberria, 2002, 53). Saizarbitoria oraindik urrutiago joan izan da.
|
|
|
Telebista
|
asko
dago munduan zehar eta ikusi eta ikasi, eta egin ere egin liteke bat duintasun minimo batekin, alienatu gabe behintzat. Une honetan euskara salbatuko bada eta geu geurok ere salbatuko bagara desalienazioaren bidetik jo beste erremediorik ez dugu, eta hizkuntza desalienante bihurtzea lortuko ez bagenu ere gutien gutien gutienez sikiera faktore ez alienante bat izan dadila, eta hauxe, gaurko baldintzapenetan, ez litzateke gauza neutro eta neutral bat izango.
|
|
|
Han nengoala barriro izentau ninduen Herri Gaztediko kontsiliario. Ez nintzan denpora
|
asko
egon zeregin horretan.
|
|
|
Holakoak ikusita gagoz. Urteotan salatari
|
asko
egon zan herrietan.
|
|
|
Ez jakon ondo jausiko ni aukeratzea bere aurretik. Beste herrialdeetatik beste batzuk aukeratu zirean lehendakariordeak; ez naz ondo akordetan, gero kanbio
|
asko
egon dira eta. Idazkari, Agustin Zumalabek jarraitu eban urte batzuetan, harik eta hil arte 1981ean.
|
|
|
Urte bi negargarriak igaro nebazan, ez zan kargua niretzako modukoa. Orduan entzute handikoa zan Herri Irratia; enplegaduak be
|
asko
egozan bertan. Diru problema askorik ez genduan euki, baina nahasteak bai bertako jenteagaz; arazo laboralak.
|
|
|
Ni, sei urtetatik hasi eta hamar urtera arte, egun guztietan joaten nintzan zortziretako mezea abadeari erasoten. Abade
|
asko
egozan orduan Zeanurin, eta etorten zireanean beste abade edo fraile batzuk, hareei be lagundu egin behar izaten geuntsen. Orduan abade bakotxak bere mezea emoten eban; ez egoan alkartuta meza bakarra.
|
|
|
Horretan ez daukat nik eretxi txarra. Zeanurin frantziskotarrak
|
asko
egon dira, Diman trinitarioak egon direan moduan. Jesuitak be bai.
|
|
|
Galeperra be bai, baina uda udan eta hamabost egunean baino ez zan egoten. Usoa be
|
asko
egoten zan artadietan eta.
|
|
2018
|
|
|
Gero, bezperan haurraren hiletan jende
|
asko
egon zelako kontuarekin ihardetsi zion, eta poz izugarria erakusten zuen.
|
|
2019
|
|
|
Berdintasunaren aldeko borrokan diharduten mugimenduak ikusgarritasuna ematen ari zaizkio kultura popularrean itsatsitako estereotipoen oker eta kalteei eta kontzientzia berria hedatu nahian ari dira, baina zoritxarrez,
|
asko
dago egiteko oraindik. Lan horretan literaturak, musikak eta arteak orokorrean, asko lagun dezake eta garrantzitsua da gazteek euren idoloen artean eredu positiboak izan ditzaten.
|
|
|
Erromes maskorren lehen aipamena 1106koa da, eta Liber Sancti Jacobi bilduman dago gordeta. Danimarkan, Suedian eta Norvegian ere horrelako maskor
|
asko
daude ikusgai, baina gehienak ezin dira datatu. Alabaina, Eskandinavian aurkitutako hiru erromes maskor zaharrenak (N, N eta N) XI. mendearen erdialde eta amaierakoak dira, eta Trondheimeko liburutegi publikoa dagoen tokian aurkitu ziren, hain justu.
|
|
|
Lehen, San Pedro Txiki egun handia izaten zan. Ekitaldi
|
asko
egoten ziran: mezea, dantzariak, bertsolariak, tabernea, briska jokoa, ume jolasak...
|
|
2020
|
|
|
Eraikin eder
|
asko
badago be, bi nabarmenduko doguz. Tosubandoko torretxea alde batetik, Nafarroako erregearen oinordekoena, banderizoen gerretan zeresan handia eukitako familiena.
|
|
2021
|
|
|
Penaz eta kezkaz ere bizi den afera da, zenbaiten iritziz, gainera, berria eta koiunturala ez den arazoa da hori. Horren aurrean, autokritika horri heldu eta arazoaren oinarrira heltzeko nork bere jardunaren inguruko hausnarketa egitearen garrantziari azpimarra jartzen dio LIR1 ek, bere esanetan,
|
asko
baitago jokoan, ikasle horiek etorkizuneko sortzaileak izan luketelako:
|
|
|
Testuinguru horretan, unibertsitateak egin dezakeen giltzarri lanari azpimarra jartzea inportantea dela uste du IE3 k, alde batetik, elkarrengandik ikasteko, eta bestetik, praktika onak eta egiteko modu jakin batzuk zabaldu eta estandarizatzen laguntzeko. Norabide berean, irakasle sortzaile
|
asko
daudela dio IEE1 ek," zoritxarrez testuliburuetara besarkatuta bizi direnak", eta bere hitzetan, dituzten gaitasunen jabe egin daitezen eta sormen hori haien irakas jardunaren ardatz egiten lagundu litzaieke, bai unibertsitatetik, bai ikastetxetik bertatik. Izan ere, material hori ezagutzea bezain inportantea hura modu sortzailean eta kritikoan erabiltzea dela eransten du IE4 k.
|
|
|
Pentsa ze lan dagoen egiteko. Baina ez da lan
|
asko
dagoelako egiteko, ez dela saiatu behar; kontrakoa. Gainera, jakinez xumetasunak oinarriak finkatzen dituela, xumetasunetik behar dela ari izan, nire ustez.
|
|
|
Esperientziak oso inportantea izan behar du. Hor kolore
|
asko
daude eta hor inportantea da azpimarratzea eta ez bistatik galtzea". (NE1)
|
|
2022
|
|
|
Batzuetan umezurtzak edo kaxakoak, beste modu batera esanda hartzen zituzten. Halakoetan, lan egingo zuten familian gizonezkoak egonez gero, neska bat ekartzen zuten; eta neska
|
asko
zeudenean, mutikoa, soroko lan gogorretan laguntzeko.
|