|
2000
|
|
|
Eta pinguinoez ari garela, zertan
|
ari
ote da Txema ni hemen nagoen bitartean. Akaso beste neskaren batekin larrua jotzen?
|
|
|
Borondate onez
|
ari
ote zen, bada, osaba, eta amorosturik zegoelako agertu ote zigun bere ezkontzeko asmoa, pentsaturik ezen aitari edo amari bihotza beratuko zitzaiola eta haien kontsentimenduarekin eraman zezakeela aitzina bere asmo hura. Zeren eta erdibide baten bila ibil baitzitekeen orduan ere osaba Joanikot, ezkontza harekin urrats bat aitzina egiteko asmoz, baina inguruko jendearekin hautsi gabe, nahiz eta bazekien ezen milatik behin gerta zitezkeela horrelako gauzak...
|
|
|
Gizon egiten
|
ari
ote nintzen, jaun André?
|
|
|
Eta, nola hura ez baitzetorren eta nola burutik ezin bazter bainezakeen zertan
|
ari
ote zitekeen, hala, neure jakin nahiak bentzuturik, goiti beheiti jantzi, kanporat jalgi, eta ni ere, enigmaren argitzeko, ezkutuka eta itzalgaizka ibili nintzen harat eta honat, Mattinen xerka.
|
|
|
Eta ene ihardespen hark ere ez zuen esplikazionerik, baina esplikazionerik ez zuten anitz gauza gertatzen ari zitzaizkidan azken bolada hartan... Edo, zinez egiten
|
ari
ote nintzen gizon eta hura ote zen guztia. Baina zalantza haien artean kontu bakarra zen zalantza gabeko:
|
|
|
Zeren aita Bartolome izan baitzen ene harroina, eta harroin hura dar dar ikusi nuen, haren jokabide eskasaren ondotik. Eta goganbehartsu nintzen, bada, oker
|
ari
ote nintzen, eta goganbehartsu nintzen, halaber, azken urte haiek gezur handi baten gainean eraiki ez ote nituen. Oker edo zuzen, ordea, egin beharrekoa egina zegoen, eta, jauregia erdi hondaturik zegoela, ez nuen gibela egin... eta trabailariek, halatan, handik bizpahiru hilabeterat akabatu zuten lana —eta, nekeak eragin bertze isilune batean atseden hartzen zuela, segitu zuen—:
|
|
|
Zein ote zen amaren egia lazgarri eta beldurgarri hura? Bere azken aitorrean agertu zizkidan ezbaiak eta barren borrokak ote zituen mementu hartan gogoan eta bere amorio ezinezko hartaz
|
ari
ote zitzaigun, zeinak, ezinezkoa zen neurrian, zulo beltz batean barrena bulka baitzezakeen, non nekez lora baitzitekeen esperantza. Edo, ez al da bizitza, anitzetan, zulo bat, edo anitz zulotako bidea, eta ez al du zulo bakoitzak errealitate beldurgarri baterat jotzen, gure ametsak nekez bete ditzakegunez gero?
|
|
|
Eta, zalantzak zetozkidanean, zeren larritasun hartan berriro pizten hasi baitzitzaizkidan zalantzak, zuzen edo makur
|
ari
ote nintzen," libertatea" ipintzen nuen haien gainetik, hitz sakaratu guztiz ukiezin bat balitz bezala, neure bizitzaren zokorik ilunenak argi zitzakeena: hitz handi hark, ordea, haragiaren bakardaderat eraman ninduen eta haragiaren gauerat... eta gau argigabearen gatibu izaiterat, ororen buruan.
|
|
|
Zer erran ez nekiela utzi ninduen, kikildurik. Zeren ez bainekien zinez
|
ari
ote zitzaidan edo txantxetan. Ordea, kikildurik ikusi ninduenean, irri karkaraka hasi zitzaidan.
|
|
|
Hura aditu nionean, bere bertze erran hura oroitu nuen, noiz eta osaba Joanikot bere kalbariotik etxerat zaurturik eta ahuldurik itzuli baitzen, eta noiz eta, ehundabatgarrenari beha, erran baitzuen: " Galileok gibelat egin zuen, baina aitzina egiteko, bere Discorsi ekin, eta nik...." Jostetan
|
ari
ote zitzaidan osaba, edo, jostetarik harat, kolpe bat prestatu nahian, nola ibili baitzitzaidan eskrementuen historia harekin, Villagrandeko dukea jauregian izan genuenean. Baina, orduan ez bezala, guarnizino hura dorretxearen aitzinean genuela, ez nion zentzurik ez nehongo aterabiderik ediren haren jostetari, zeren eta halako kolpe batek, alde guztietarik behaturik ere, ezin izan baitzezakeen ondore gaixtoa eta fin gaixtoa baizen.
|
|
|
Ez dakit borondate onez
|
ari
ote zitzaidan, baina borondaterik onena ere zorigaitzaren iratzartzailerik konplituen eta sostengurik fermuen bihur daiteke, buruargitasunaren eskutik ez doanean; edo ez dakit txantxan ari ote zitzaidan, neure bihotzaren altxagarri eta esportzagarri, baina kontua da ezen haren txantxak ez zidala neholako onik egin: aitzitik, odola sutan jarri, eta su hartarik ihardetsi nion:
|
|
|
Ez dakit borondate onez ari ote zitzaidan, baina borondaterik onena ere zorigaitzaren iratzartzailerik konplituen eta sostengurik fermuen bihur daiteke, buruargitasunaren eskutik ez doanean; edo ez dakit txantxan
|
ari
ote zitzaidan, neure bihotzaren altxagarri eta esportzagarri, baina kontua da ezen haren txantxak ez zidala neholako onik egin: aitzitik, odola sutan jarri, eta su hartarik ihardetsi nion:
|
|
|
Bakartasuna eta iluntasuna nagusitu zirenean, asperrari logura gehitu zitzaion. Bataren eta bertzearen azpi lanari kontra egiteko, baliabide eskasa zen zertan
|
ari
ote nintzen zuzen ez jakitearen zama. Ezbeharrik gaitzena etortzeko zegoen oraino:
|
|
|
Bortz minuturen buruan, berriz ere karrikartean izanen ginen, eta ez nuen inola ere garbi zer deabru eginen ote nuen, nire zelatatuak, erritual esoteriko odoltsuetan jardun barik, libertitzeko gogoz kaleratzen den edozein bikoteren abiada arruntari lotzen bazitzaizkion, dantza egitera joan edo modako pub batera sartu. Hasian hasi, neure buruaz ere hasia nintzen dudatzen; ez nengoen batere seguru Ttipiren hilketa argitu nahian
|
ari
ote nintzen ala nirekin gehiago bizi ez zen emakumearen afera pribatuetan modurik zibilizatu gabeenean muturra sartzen. Oharkabean, haienganako tartea laburtu nuen.
|
|
|
Jadanik ohitua egon behar nuen, baina aurreko bietan txundidurak baizik ez baninduen jo, oraingo aldian sentipen ernegagarri bat ernatu zen nire baitan, nire lagun ederra adarra jotzen
|
ari
ote zitzaidan. Aingeru aurpegi horretan ez zen, alabaina, trufa aierurik, sufrimendu neurtezin eta isilaren marka baizik.
|
|
2001
|
|
|
Horregatik ez ditu kolpe batez isilarazi nahi bere baitan ugaldu diren ahots horiek, eta kezkati baina irrikaz, oraindik bere poltsikoan jarraitzen duen zilarrezko eraztun txikia laztandu du. Ondo egiten
|
ari
ote naiz, larritu da segituan, dena den. Atzo izan ere, Armendarizen neskari, Arantxari, besterik gabe eraztuna itzultzea ez zela oso ekintza inteligentea erabaki zuen Tasiok.
|
|
|
Arantxak, edozein modutara, lehen bezala dirau, pare bat ilara aurrerago, bakarrik eserita leihotik begira. Zertan
|
ari
ote da pentsatzen.
|
|
|
–Alferrik
|
ari
ote naiz heriotza honen atzetik dagoena argitu nahian?
|
|
|
Ez. Izan ere, nork asma lezake zertaz pentsatzen
|
ari
ote den hor jarrita, hormari zinemaskopeko pantaila mutu bati bezala begira. Garai bateko maitale adeitsuak bidean nola usteldu diren sinetsi ezinik arituko da beharbada, denboraren errotak hezurrik gogorrenak ere kraskatzen dituela hausnartuz.
|
|
2002
|
|
|
Leihatila jaitsi eta hobeto begiratu zuen. Alexek bere burua seinalatu zuen, ea berarekin
|
ari
ote zen galdetuz bezala. Neskak baiezko keinua egin zion.
|
|
|
Susmoa nuen, gainera, suziri hura ez zela aurrekoak bezalakoa izango. Ala neure burua engainatzen
|
ari
ote nintzen, maiteminak itsuturik. Non geratu ziren, bada, neure harrokeria, neure zinismoa eta neure autosufizientzia, gai hari zegokionez, Sara ezagutu nuèn egun hartan, ordu hartan... hogei minutu haietan, zehatzago esateko, hogei bat minutukoa izan baitzen harekin izandako kontsulta?
|
|
2003
|
|
|
Une hartan, don Estebek eskuak bildu, aho parean jarri, haiekin inbutu bat osatu, eta hitzak isurtzen hasi zen, batean don Justinianoren belarrira eta bestean don Kosmerenera, isilkiro, beldur balitz bezala, beste norbait paretaren atzetik entzuten
|
ari
ote zen.
|
|
|
Eskutitzak dira, bai, eskuz idatzita baitaude. Zer arraio
|
ari
ote da hau postarioi dagokigun alorrean muturra sartzen. Zer uste du, ordea, muturluze honek?
|
|
2004
|
|
|
Euskaltzale askoren ikuspegia botila erdi betea ikusteko aldera makurtzen baldin bada, horretarako arrazoiak behar bezala argitu gabe, Kike Amonarriz ekarri dugu hona botila kontu hauen auzia garbitzeko. Betetzen ala husten
|
ari
ote zaigu euskararen botila. Horra, bada, gakoa:
|
|
|
Baina, hori aitorturik, euskararen auzia soziolinguistikaren alorrean sartzen denean, maiz halako irudipen gazi gozoa izaten dut ene baitan: adarra jotzen
|
ari
ote zaizkigu euskaltzain batzuk euskararen egoera soziala ahotan hartzen dutenean. Euskaltzainburua, guztien buru dutela, noski; honen iritziak aditzekoak izaten baitira gehienetan.
|
|
|
Euskarazko jardunaren gaitasun erlatiboak honako hausnarketa hau eragin du euskaltzale honengan: . Badakit garrantzitsua dela euskararentzat alor berriak irabaztea, baina euskarari irabazi dizkiogun alor batzuetan nola dihardugun ikusita duda egiten dut mesederik egiten
|
ari
ote gatzaizkion gure buruari. Neurri politiko zehatzetan sartu gabe, irizpide nagusietan ikusten dut nik okerrik handiena.
|
|
|
Are okerrago, krak hots txikiak atera zituen sarrailak. Mozten
|
ari
ote ziren. Segundo gutxi batzuetan zabaldu zen atea.
|
|
|
Ni zundatu nahian ote zebilen, nekizkienak esanarazteko? Nazientzako lanean
|
ari
ote zen. Gero bai, konturatu nintzen.
|
|
|
Asko zuen etsipenetik, zalantzarik gabe, baina, irrien espazio aldakor hartan, ez ote zuen ironiaren su txikiak berriro ere argi egiten bazterren batetik? Txantxetan
|
ari
ote zitzaidan, bada, Iker. Ez nekien.
|
|
|
Moztuta geratu nintzen. Lehen erreakzioan, gibel asmoz
|
ari
ote zitzaidan pentsatu nuen, baina ez, aitak zintzo ziharduen, irri abegikor bat ezpainetan. Eta, besagainetik heltzen zidala, aurrera jarraitu zuen:
|
|
|
Ez, nik ez dakit mutil hark zinez esaten zizkigun gauza haiek, edo pose bat ote zen, edo adarra jo nahi ote zigun, besterik gabe. Edo antzerkia egiten
|
ari
ote zen, euskal munduan arrakasta handia duen antzerki talde batean sartua baitabil gaur egun. Kalean ere bizpahiru aldiz ikusi izan dut azken aldi honetan, eta guztietan oroitarazi izan diot anekdota, zorionak ematearekin batera, bere arrakastarengatik. Eta berak:
|
|
2005
|
|
|
Eta ama ere, izeba Emili bezalaxe, hitzik gabe geratu zen, jakina. Amari, egia esan, esperantza geratu zitzaion txantxan edo
|
ari
ote zen, baina ez, oso serio ari baitzen Ines. Eta orduan amona Kontxik esan zuen:
|
|
|
–Zer arraio gertatzen da hemen? , hain kemen handiz jaurti zituen hitz haiek, non batek ez baitzekien pertsona bat hizketan
|
ari
ote zen, edo trumoi bat lehertu zen.
|
|
|
Desastre hutsa da sukaldean! Hara, lehengoan berak egindako zopa jan nuen, eta azkenean duda etorri zitzaidan, zopa hartzen
|
ari
ote nintzen, edo Kontxako hondartzako pixa salda?
|
|
|
Eskua kopetara eraman eta begi bat ireki zuen Itziarri begiratzeko. Benetan
|
ari
ote zen jakiteko. Bai, Josebak beti entzuten zion.
|
|
|
Kixmik neuk egitea onartzen bide zuen. Haren bihotz zurruna guritzen
|
ari
ote zen lehenbizikoz?
|
|
2006
|
|
|
Eta amaitzeko, ez" Eusko Gudariak" ez" Internazionala", baizik eta Iparragirreren" Trapu zaharrak": mezu bat
|
ari
ote zitzaidan bidaltzen, nahi zuenekin ez bazen ahal zuenarekin oheratzen zela. Eta hurrena neska guardia zibil batekin ligatuz gero zer jarri behar zigun:
|
|
|
Ez dakit nondik atera nuen ideia hori; Oriolek ez zidan halako ezer adierazi, baina begiratuen tentsio hark guztiak nondik edo handik lehertu behar zuen: ia ez zuen hitz egiten, eta aizkorarekin egurra mozten aditzen nuenean aizkora kolpe haietan haren indar guztia barruntatzen nuen, eta bera une horretan zer imajinatzen
|
ari
ote zen...
|
|
|
Begira begira geratu zinen. Txantxetan
|
ari
ote nintzen jakin guran. Eta baietz edo ezetz, ba ote edo ez ote nintzen, biotariko inork erabakia hartu baino lehen barrez lehertu zinen, Aitor naiz esan eta, sekretuak kontatzen diren ahotsarekin, heterosexuala gaineratu zenuen, bekatua aitortuko bazenit bezala.
|
|
|
Eta beldur zela. Beldur zela Francesco Cencirentzat eta Olimpio Calvettirentzat azken bidaia prestatu zuten haiek berarentzat ere itzulerarik gabeko txango berbera prestatzen
|
ari
ote zitzaizkion. Horregatik zegoela ezkutaturik, ez gaizkile bat zelako.
|
|
|
Gilenekin besoz beso egin nituen munduaren lehen ezagutzak. Bortz, sei, zazpi urtetan, oraino ez gintuzten Lüküze ingurua barrandatzera igortzen, hango jaun traidorea zertan
|
ari
ote zen jakin nahirik. Estefaniak ere trabailu xumeren bat baizik ez zigun noizbehinka manatzen.
|
|
|
Joan den urtean, nor
|
ari
ote zitzaion sutara bulkatzeko azpilanean. Behin eta berriz erabili zuen afera hori buruan, baita izen bat baino gehiago gogora ekarri ere.
|
|
2007
|
|
|
Ez nintzen gauza izango, eta gainera, lehena jaso bazuen, zer pentsatuko zuen? Zer
|
ari
ote zen pentsatzen une hartantxe?
|
|
|
Finis Europae? Errusiaren aroa hasten
|
ari
ote?
|
|
|
Ala ez? Dena ote daki amona zaharrak eta horregatik
|
ari
ote da umea ezkutatzen, oraindik ohean dela esanez. Bere Jimmy gaixoa degeneratu horiengandik urrun mantendu nahian, noski.
|
|
|
Elurraz hitz egin ziguten, alkoholaren prezio altuaz, Saint Laurence ibaiaz, laurogeita hamabosteko erreferendumaz, inolaz ere galduko ez zuten hurrengo erreferendumaz. Zuek ere izango duzue zeuena, iruditu zitzaidan esaten zuela Lucien ek, baina momentu horretan Marguerite bigarrenez betetzen ari zitzaigun katilua, eta ez dakit erreferendumaz edo kafeaz
|
ari
ote zen gizona.
|
|
|
Emazteak orain exekutibo kargu altua lortu du, eta aurpegia serio mantentzera behartzen du bere burua. Batzuetan bere lan mahaian ikusten dut, eta nire buruari galdetzen diot benetan lanean
|
ari
ote den edo bere izen zerrenda madarikatuekin.
|
|
2008
|
|
|
Markes jauna, izan ere, laino batean bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango bat lurrean zuen gutxienez. Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua, zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz
|
ari
ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean?, mementoko asaskalditzat harturik edo, nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heinean) arrazoiak eta sentimenduak elkarlanean osatutako bals baten dotoretasun harmonikoarekin, eta nola beltzen musika primitiboa, tam tamaren joan etorri eroak oinarri dituena, orkestra batek jotako musika landu ezin aberatsagoarekin?
|
|
|
Halako zerbait behar zuen markes jaunak buruan, bere ibilera eten eta gelditu egin baitzen, halako batean: esan ere, esan zuen buruaz hiru aldiz ezetz, irudizko kontsul jaunari esaten
|
ari
ote zitzaion edo bere buruari??, era nabarmenean; gero, berriz, buruan zuèn galderak kezkatzen zuen, antza, eta odolean zuèn alkoholak berotzen?, burua altxatu, begiak itxi, masailetan haize hozkirriaren fereka ere nabaritu zuen une hartan, ausaz?, eta muin muinetik hartu zuen arnasa, harik eta berriro martxan jarri zen arte, begiak okertu eta ñarrotu gabe, aurrera begira beti, pausoa tinko be... aurpegiera apur bat behartuta, hori bai, borondatezko ahaleginak maila bateko zein besteko bortxa baitu ondorio.
|
|
|
Bere egoeran eta bere nora ezean, Nataliak ez zuen bereizten, beharbada, ama serio
|
ari
ote zitzaion edo trufaka, haren jarrera zinezkoa eta erreala ote zen edo errealitatearen antzezpena. Zergatik esan ote zion ahizpak harako esaldi hura:
|
|
|
Markes jaunak, beraz, neska hura zuen bere gogoaren erdigune, antza? eta, halere, alboan zuèn maiordomo konfiantzazkoari begiratzen zion aldika, baina ez erdigunea bazterraren mende jartzeko, alderantziz baizik, markes jaunak burua gora eta behera mugitzen baitzuen halakoetan. Diego Hurtadori ez ezik, kontsul jaun irudizkoari ere baietz esaten
|
ari
ote zitzaion memento haietan?, zeren bals batek ez baitzuen, ausaz, cantaorak dantzatzen zuèn dantza flamenko haietako baten laurdenik balio?, esanahi garbia zuèn keinu nahastezin batean. Neskak, azkenik, buleria batzuk kantatu zituen, ikusleetako asko eta asko, baita markes jauna eta Diego Hurtado ere, erritmoak kutsatuta seguruenik (zerk, bada, bestela?), esku zartaka eta oihuka hasi ziren orduan, bakoitzak zekièn moduan, barruan sentitzen zutèn bizipoza (han ez baitzegoen jada minarentzako lekurik) kanporatu nahian edo?, emanaldia amaitu eta txalo zaparrada nagusitu zen arte, ikusleen bihotzak astindu zituèn cantaoraren, artistaren?
|
|
|
Ernestinak egoerak gainditua sentitu behar zuen, urduri ere sentitu baitzen une batez, begiak goratu eta beheratu zituen hiru bider bederen; gero, berriz, apaizari so egin zion, baina so egingo ez balio bezala, bere buruarekin
|
ari
ote zen une hartan, solo Dios basta, solo Dios basta eta solo Dios basta??, harik eta, oreka berreskuratzen zuela, aurrez aurre zuenari horrela esan zion arte:
|
|
|
Denbora luzez egon zen pentsakor; sei hilabete Fenwick tenienteak, patata zomorro? deitzen zuen haren atzetik, nora alde egin ote zuen, babesa nork eman ote zion, zer
|
ari
ote zen prestatzen jakin nahiz; sei hilabete luze esku artetik aldegin zionetik. Sei hilabete izena galtzen hasia zela.
|
|
|
Harritu egin zen Kaskagorri. Gaueko hilketaz benetan
|
ari
ote zitzaion itaundu zuen:
|
|
|
–Euskara egiten dugun bakoitzean
|
ari
ote gara autodeterminatzen. Ez.
|
|
|
Polizia ohia ez zegoen guztiz seguru laguna egia osoa kontatzen
|
ari
ote zitzaion. Hala ere, ez zuen estutu.
|
|
|
Tarteka nire aulkia zegoen aldera begiratzen nuen eta neskak han jarraitzen zuen. Batean bekainak konpontzen ikusi nuen ispilu txiki baten laguntzarekin eta hurrengoan oinetako atzazalak apaintzen
|
ari
ote zen iruditu zitzaidan eta arraroa egin zitzaidan, dagoeneko ez baita hondartza batean emakumerik ikusten egiteko horretan, atzazalak moztu, limatu edo esmaltearekin margotzen. Gorputzarekiko zuen ardura erabat konpultsiboa zela erabaki nuen.
|
|
|
Adinarekin, ordea, ohartu gara gizakiaren epika nagusia kaosa gainditzea izan dela eta zerbait handia gertatzen dela etxean argi bat piztu, kalean auto bat martxan jarri edo telefonoaren bestaldean adiskide baten ahotsa entzuten dugun bakoitzean. Adinarekin zibilizazioa, legea eta ordena maitatzen ikasi dugu, eta poesia gehiago atzematen dugu askotan makina xumeenaren erabilera orrian gizakiaren porrota kantatzen duten Byronen liburu guztietan baino?, esan omen zuen, esate baterako, eta arrazoiaren, legearen eta ordenaren gorazarreak egin omen zituen luzaz, garai bateko esapideak eta tonua baliatuz, adiskideen artean benetan edo bromatan
|
ari
ote zen zalantza handiak sortuz. Norbaitek aipu horiek Chestertonenak ote ziren esan omen zuen ahopeka.
|
|
|
Ernestinak egoerak gainditua sentitu behar zuen, urduri ere sentitu baitzen une batez, begiak goratu eta beheratu zituen hiru bider bederen; gero, berriz, apaizari so egin zion, baina so egingo ez balio bezala –bere buruarekin
|
ari
ote zen une hartan, solo Dios basta, solo Dios basta eta solo Dios basta? –, harik eta, oreka berreskuratzen zuela, aurrez aurre zuenari horrela esan zion arte:
|
|
|
Markes jauna, izan ere, laino batean bezala zegoen, baina, kontsulak ez bezala, zango bat lurrean zuen gutxienez. Eta oin bat lurrean izateak ematen ziòn errealitate zentzutik, kontsularen hitz aspertua –zinez sinesten ote zuen, baina, kontsul jaunak bere erretolika hura, edo ironiaz
|
ari
ote zen, sarritan ohi zuen bezala, seriotasunaren itxurapean? – mementoko asaskalditzat harturik edo –nola aldera zezakeen kontsulak, izan ere, beltzen dantza erritmiko arritmikoa (irrazionala, senak bideratua zèn heinean) arrazoiak eta sentimenduak elkarlanean osatutako bals baten dotoretasun harmonikoarekin, eta nola beltzen musika primitiboa, tam tamaren joan etorri eroak oinarri di... Markes jaunak, baina, bazuen lehenagoko kontu bat, antza, eta nola baitzuen zango bat lurrean, arrazei buruzko eztabaida saihestu eta kezkaturik zuèn gaiari heldu zion berriro:
|
|
|
Halako zerbait behar zuen markes jaunak buruan, bere ibilera eten eta gelditu egin baitzen, halako batean: esan ere, esan zuen buruaz hiru aldiz ezetz –irudizko kontsul jaunari esaten
|
ari
ote zitzaion edo bere buruari? –, era nabarmenean; gero, berriz –buruan zuèn galderak kezkatzen zuen, antza, eta odolean zuèn alkoholak berotzen–, burua altxatu, begiak itxi –masailetan haize hozkirriaren fereka ere nabaritu zuen une hartan, ausaz–, eta muin muinetik hartu zuen arnasa, harik eta berriro martxan jarri zen arte, begiak okertu eta ñarrotu gabe, aurrera be...
|
|
|
Bere egoeran eta bere nora ezean, Nataliak ez zuen bereizten, beharbada, ama serio
|
ari
ote zitzaion edo trufaka, haren jarrera zinezkoa eta erreala ote zen edo errealitatearen antzezpena. Zergatik esan ote zion ahizpak harako esaldi hura:
|
|
|
neska basatia bere alaba izan zitekeela bururatu ote zitzaion markes jaunari? –, kantaldiak iraun zuen bitartean; bazirudien, baina, markes jaunaren ezezko hark, jarrera moral baten ondorio behar zuenak, gutxi zezakeela ijito arrazako neskak –oholtzaren ilunean pantera bat iduri– markes jaunari pizten eta eragiten zizkiòn desiozko sentimendu bizien aurka –indar telurikoen sortzailea antzinako eta betiko sumendia da, zeinari, lehertzen den bakoitzean, hodei piroklastiko bat darion, lurren gorputzak eta gorputzen lurrak suaren mende ipintzen dituena–, harik eta kantaren eta dantzaren erritmoak –zikloiak, trumoiak eta uholdeak– zalantzak agintzen ez duen eremura arrastatu zuen arte, begi itxiak erdiz erdi ireki eta ikuskizunaren mende jartzen zela, bihotz eta buru, buru eta bihotz. Markes jaunak, beraz, neska hura zuen bere gogoaren erdigune, antza... eta, halere, alboan zuèn maiordomo konfiantzazkoari begiratzen zion aldika, baina ez erdigunea bazterraren mende jartzeko, alderantziz baizik, markes jaunak burua gora eta behera mugitzen baitzuen halakoetan –Diego Hurtadori ez ezik, kontsul jaun irudizkoari ere baietz esaten
|
ari
ote zitzaion memento haietan?, zeren bals batek ez baitzuen, ausaz, cantaorak dantzatzen zuèn dantza flamenko haietako baten laurdenik balio–, esanahi garbia zuèn keinu nahastezin batean. Neskak, azkenik, buleria batzuk kantatu zituen –ikusleetako asko eta asko, baita markes jauna eta Diego Hurtado ere, erritmoak kutsatuta seguruenik (zerk, bada, bestela?), esku zartaka eta oihuka hasi ziren orduan, bakoitzak zekièn moduan, barruan sentitzen zutèn bizipoza (han ez baitzegoen jada minarentzako lekurik) kanporatu nahian edo–, emanaldia amaitu eta txalo zaparrada nagusitu zen arte, ikusleen bihotzak astindu zituèn cantaoraren –artistaren– ohorez.
|
|
2009
|
|
|
Zalantza sortu zaio: zer
|
ari
ote dira pentsatzen. Non dute burua?
|
|
|
Txaro, Maria Bibianak etxetik alde egin ez beste, bere gelan itxi zen: ireki zuen gutuna; irakurri zuen behin, bi aldiz, hiru aldiz?; irakurtzen baino gehiago, gutuna irensten
|
ari
ote zen, lehenengo irakurraldian batez ere, halakoa baitzen bere buruaren mugimendua, orain ezkerretara, orain eskuinetara, lerro bat hasi orduko bukatutzat ematen zuela zirudiela, horrelaxe lerroz lerro, gutuna amaitu arte; hain gogobero zegoen, antza, non luma eta orri bat hartu, eta berehala idazten hasi baitzen:
|
|
|
Zer bilatzen zuen don Juliok: teatro kolpe bat?, ala Ada zirikatzen
|
ari
ote zen, txorien kantarik ezean berak kanta zezan?; ala zera erakusten ari ote zitzaion eriari, alferrikakoa zela kanpoko leihoak eta ateak zabaltzea, barrukoak ireki ezean?; eta, hala ere, Txopitea jaunak ohartu beharra zuen ezen, leihoa ireki ahala, Ada bere baitan bildu eta halaxe egon zela, irribarretsu, ordukoa ere irri sumaezin bat zen arren, medikuak antzematen ez ziòn zerbaiti adi balego bezala?. Zergatik egiten duzu irri, jakin badaiteke?
|
|
|
Zer bilatzen zuen don Juliok: teatro kolpe bat?, ala Ada zirikatzen ari ote zen, txorien kantarik ezean berak kanta zezan?; ala zera erakusten
|
ari
ote zitzaion eriari, alferrikakoa zela kanpoko leihoak eta ateak zabaltzea, barrukoak ireki ezean?; eta, hala ere, Txopitea jaunak ohartu beharra zuen ezen, leihoa ireki ahala, Ada bere baitan bildu eta halaxe egon zela, irribarretsu, ordukoa ere irri sumaezin bat zen arren, medikuak antzematen ez ziòn zerbaiti adi balego bezala?. Zergatik egiten duzu irri, jakin badaiteke?
|
|
|
Baina Feliperen osabak zerbait gehiago esan nahi zuen, jelkidetasunerako arima bat irabazteko zorian zegoen!?, eta hala, hatza gora begira jartzen zuela (meza liburuan gordetzen zuèn estanpa bateko Kristoren keinua imitatzen
|
ari
ote zen, bere bildotsei berri ona ematen ari zaien artzain ona iduri?), honela ekin zion:
|
|
|
ireki orduko, baina, eten zitzaion irria, haragi puskak eragiten ziòn ezinegona artean bere borondate onaren gainetik balego bezala; baina berak. Ernestina Aldasorok? ...zion bere minari, bai, eta leiho hura zabaltzeari ekin zion berriro ere, bere begiak itxi eta besoetan zuèn haragi puska hura bularraldean egokitzen zuela, kontuz eta tentuz, harik eta begiak ostera ireki eta biberoia ematen hasi zitzaion arte; eta haurrak biberoi muturrari heldu zion eta, heldu orduko, atseginezko sentipen bat izan zuen Ernestinak, biberoi muturra bere titiburua zela irudikatzen
|
ari
ote zen une hartan??, gero eta atseginago egin zena, begiak itxi eta haurrari haur kanta bat kantatzen zion bitartean, hura esnez eta kantuz asetzeko asmotan; eta kantatzeari utzi eta begiak irekitzera zihoan Ernestina, baina, orduan, Kristo gurutziltzatuaren irudia etorri zitzaion oharkabean, irudiarekin batera komentuan aita espiritual izan zuèn frai Millanen hitz batzuk gogoratzen zituela:... –Eskuak iltzatu zizkioten, bai, Kristori, baina haren besoak urrunago irits zitezen, munduaren azken puntan galduta zegoèn bekatariaren bihotzeraino?; zeinen ederrak iruditu zitzaizkion une hartan Ernestinari hitz haiek, ezpainetan oinazezko irri bat loratu zitzaion orduantxe?, esaldiak bere bizitzari benetako zentzua emango balio bezala!
|
|
|
...asera, eta orduan, galderak buruan pilatzen zitzaizkiolako edo, zergatik sendatzen nauzu, Jauna, gero berriro gaixotzeko??, zergatik hau niri?, ez al duzu Benjamin Mariari egin zenionarekin aski???, are urduriago jarri zen Maria Bibiana; eta berriro ekin zion arazoa ezkutatzeari, baina galdera gero eta zorrotzagoak etortzen zitzaizkiolako edo. Jainkoak gauza guztiak ikusten baditu, hau ere ikusten
|
ari
ote da?, baina orduan, hau lotsa eta hau lotsa, ai ene eta ai ene?!?, nahaste borraste batean sartu zen, bai baitzirudien ezen galdera zorrotz haiek hortz are zorrotzagoak zituztela, orekaren oinarriak jaten zituztenak, harik eta barrutik ezin kontrolatu zituèn mugimendu eta sentimenduak kanpora egiten hasi zitzaizkion arte; hura Adarekin zituèn erreakzioetan suma zitekeen?. Lehen ez zenuen hor... esaten zion ahizpa gazteak?, baita pianoa jotzen zuenean ere, musikaren baitan kontzentratu ezinak hanka sartzera eramaten baitzuen maiz?. Zer gertatzen zaizu gaur??
|
|
|
azpimarratzen zuelako ere, Domingori, bat batean, sentsualak baino sentsualagoak iruditu zitzaizkion ezpain haiek; esan nahi baita, lehenik, neska hura polita iruditu zitzaiola; hurrenik, ederra, eta, azkenik, gero eta ederragoa, perfektua?, ezpainak ez ezik, belarritxoak ere deigarriak egin baitzitzaizkion istant hartan, hain zituen txikiak, ahora eramateko moduko bi anis pasteltxo iduri: Domingo Miryamez maitemintzen
|
ari
ote zen, bada, oharkabean, maitaleak maitatuaren inperfekzioak perfekziotzat hartzea, txarra ontzat eta ona hobeagotzat, alegia, maiteminaren seinale garbia denez gero?; baina, maitemintzen ari bazen eta maiteminaren fruituak dastatu nahi bazituen, gogor eutsi behar zion, aukerarik txikienari muzin egin gabe; hots, Domingok ausart jokatu behar zuen, zenbat eta ausartago, orduan eta helburua lortzetik gertuago; hartarako, gainera, ez zuen asmatzen ibili beharrik, historia harrigarri bat baitzuen, berari gertatua eta Miryam bera ere harritzeko modukoa?, eta huraxe kontatu behar baitzion neskari, lehenbailehen, era batean edo bestean:
|
|
|
Ezustean, gainera, ama Damasoren alde atera zen, hitz hura?, miraria?? arinki erabiltzen zelako ustea nagusitu zitzaiolako, beharbada, edo sabelaren mende
|
ari
ote zen orduan ere, zeren balizko mirariaren miraritasunak are gehiago bultza baitzezakeen Domingo erabaki ezin zoroago bat hartzera??, eta pentsatu zuelako ezen hitzari ospea eta tronua itzuli behar zitzaizkiola, birdefinizio zehatz baten bidez, ausaz:
|
|
|
Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina, geltokia!?, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon: keinuak eta keinuak egiten zituen, ez nabarmenak baina bai hautemangarriak, begiekin batez ere, baita eskuekin ere noiz edo noiz, bere buruarekin hizketan ariko balitz bezala; edo Ana Kareninarekin
|
ari
ote zen?
|
|
|
gero eta aurrerago egin ahal izateko, aurrerakako ihesaldi etengabean edo aurrerakako mozkorraldian, auskalo; bizpahiru orduko goraldiari, baina, normaltasun nolabaiteko bat jarraitu zitzaion; galdera batzuk ere, gogoak baztertutakoak, baina gogoan behar zituenak, nola edo hala? etorri zitzaizkion orduan, gorputz sendorik gabeko galderak, halere, lurrunaren arintasuna zutenak, Adaren aurpegieran ez zen kezka handirik islatzen behintzat?, ongi
|
ari
ote zen, gaizki ari ote zen, trenaren abiadurak are zoriontsuago egiten zuela ohartzen zen bitartean; ordea, ez al zuen beti entzun, aitari, amari, izebari, don Anizetori, apaizei eta mojei, eta mundu guztiari, ezen gaizkitik ez zitekeela zoritxarra baizik etorri, eta onetik zoriona?; zein zen, hortaz, bere egintzaren esanahia:
|
|
|
gero eta aurrerago egin ahal izateko, aurrerakako ihesaldi etengabean edo aurrerakako mozkorraldian, auskalo; bizpahiru orduko goraldiari, baina, normaltasun nolabaiteko bat jarraitu zitzaion; galdera batzuk ere, gogoak baztertutakoak, baina gogoan behar zituenak, nola edo hala? etorri zitzaizkion orduan, gorputz sendorik gabeko galderak, halere, lurrunaren arintasuna zutenak, Adaren aurpegieran ez zen kezka handirik islatzen behintzat?, ongi ari ote zen, gaizki
|
ari
ote zen, trenaren abiadurak are zoriontsuago egiten zuela ohartzen zen bitartean; ordea, ez al zuen beti entzun, aitari, amari, izebari, don Anizetori, apaizei eta mojei, eta mundu guztiari, ezen gaizkitik ez zitekeela zoritxarra baizik etorri, eta onetik zoriona?; zein zen, hortaz, bere egintzaren esanahia:
|
|
|
Ikusi dut Mirari Carmenen atarira sartzen eta luze dago bertan. Zertaz
|
ari
ote dira hainbeste urteren ondoren. Ezin dut imajinatu Carmen triste, depresioak jota.
|
|
|
Erregina amaren oharkabean egiten
|
ari
ote ziren batzar horiek. Duda egiten dut.
|
|
|
Zauritu ninduten gauean, haren agerpenak uxatu zituen nire erasotzaileak. Zertan
|
ari
ote zen guardia frantseseko ofiziala, Parisko alde horretan, are gehiago bere hiru gizonekin batera. Haren hitzetan,, dama baten ohatzean sar atera eginik?, etxera itzultzen ari.
|
|
|
San Bartolome gaueko sarraskitzaileetarik izanak ziren biak, eta ez zioten beren balentriak kanpatzeari uko egiten. Ez nuen amesten ahal zertaz
|
ari
ote ziren birigarro horiek nire erregerekin.
|
|
|
Deus galdetu banion, ez zen hartaz eta haren familiaz jakin minik batere nuelako. Herabe bainintzen Grazianari zuzen galdetzeko zertan arraio
|
ari
ote zen etxe hartan, esperantza nuen neskatikoak zeharbidez argituko zidala.
|
|
|
Nolanahi ere, oso testigantza gogorra da. Hain gogorra, hain sentitua, hain bortitza non, une batez, pentsatu duen emakumea, kazetari guztiekin hitz egiten ari den andre hori, gehiegizko beroa jartzen
|
ari
ote den. Eta galdetu egin dio han bertan, ea non ikusi duen hori guztia.
|
|
|
Behera jaitsi naiz lanbasaren bila, hurrengo ordurako errusiar entsaladillaren arrastorik ere gera ez dadin. Kanten etikaren arabera jokatzen
|
ari
ote naiz. Ezin jakin.
|
|
|
Adak aukera bat izan zuen, eta aukerak ihes egin zion; huraxe zen, baina –geltokia! –, aukera guztien gunea, trenak etengabe ibiltzen baitziren hemendik hara eta handik hona, iritsi eta irten, irten eta iritsi; horregatik, beharbada, edo arestian bizi izandako liluraldia berritu nahi izan zuelako, nasa nagusian zegoèn banku batean eseri eta geltokian geratzea erabaki zuen; bankuan, baina, ez zen geldi egon: keinuak eta keinuak egiten zituen, ez nabarmenak baina bai hautemangarriak, begiekin batez ere, baita eskuekin ere noiz edo noiz, bere buruarekin hizketan ariko balitz bezala; edo Ana Kareninarekin
|
ari
ote zen?
|
|
|
Eta orduan, honek irri zabala egin zuen –leihoa erdi itxia zegoen arren, lekuko ikusezin batek xeheki ikus zezakeen izeba iloben estanpa osoa–, irriarekin batera begiak irekitzen zituela: ...bere minari, bai, eta leiho hura zabaltzeari ekin zion berriro ere, bere begiak itxi eta besoetan zuèn haragi puska hura bularraldean egokitzen zuela, kontuz eta tentuz, harik eta begiak ostera ireki eta biberoia ematen hasi zitzaion arte; eta haurrak biberoi muturrari heldu zion eta, heldu orduko, atseginezko sentipen bat izan zuen Ernestinak –biberoi muturra bere titiburua zela irudikatzen
|
ari
ote zen une hartan? –, gero eta atseginago egin zena, begiak itxi eta haurrari haur kanta bat kantatzen zion bitartean, hura esnez eta kantuz asetzeko asmotan; eta kantatzeari utzi eta begiak irekitzera zihoan Ernestina, baina, orduan, Kristo gurutziltzatuaren irudia etorri zitzaion oharkabean, irudiarekin batera komentuan aita espiritual izan zuèn frai Millanen hitz batzuk gogoratzen zitue... " Eskuak iltzatu zizkioten, bai, Kristori, baina haren besoak urrunago irits zitezen, munduaren azken puntan galduta zegoèn bekatariaren bihotzeraino"; zeinen ederrak iruditu zitzaizkion une hartan Ernestinari hitz haiek –ezpainetan oinazezko irri bat loratu zitzaion orduantxe–, esaldiak bere bizitzari benetako zentzua emango balio bezala!
|
|
|
jainkozko musika paregabea, bihotzaren atabalak pun pun eta pun pun; gero, bat batean, arnasa betean hartu eta ezpainak mugitu zituen hiru aldiz, barruan zituèn eta halabeharrez isildu behar zituèn oihuei bide emateko ahaleginean: ...ean edo aurrerakako mozkorraldian, auskalo; bizpahiru orduko goraldiari, baina, normaltasun nolabaiteko bat jarraitu zitzaion; galdera batzuk ere –gogoak baztertutakoak, baina gogoan behar zituenak, nola edo hala– etorri zitzaizkion orduan –gorputz sendorik gabeko galderak, halere, lurrunaren arintasuna zutenak, Adaren aurpegieran ez zen kezka handirik islatzen behintzat–, ongi
|
ari
ote zen, gaizki ari ote zen, trenaren abiadurak are zoriontsuago egiten zuela ohartzen zen bitartean; ordea, ez al zuen beti entzun –aitari, amari, izebari, don Anizetori, apaizei eta mojei, eta mundu guztiari– ezen gaizkitik ez zitekeela zoritxarra baizik etorri, eta onetik zoriona?; zein zen, hortaz, bere egintzaren esanahia: ongi jokatzen ari zela gaizki jokatzen ari zen arren...?!; baina, guztiaz ere, ez al zen itota sentitzen zenaren lehen betebeharra eta lehen obligazioa arnasa hartzea?; zer besterik egin zuen berak, bada!; eta, halere, arratsaldeak aurrera egin arau, kezkatzen hasi zen, ez galdera berriak etorri zitzaizkiolako, ziurki, baizik eta aurreko eta betiko galderak trinkotuz joan zitzaizkiolako, Adaren inguruabarrak nolako, galderak ere halako; Adari, izan ere, gero eta gutxiago falta zitzaion billeteak markatzen ziòn helmugako hiriburura heltzeko, gero eta gutxiago falta zitzaion arratsaldeari gau bihurtzeko:
|
|
|
jainkozko musika paregabea, bihotzaren atabalak pun pun eta pun pun; gero, bat batean, arnasa betean hartu eta ezpainak mugitu zituen hiru aldiz, barruan zituèn eta halabeharrez isildu behar zituèn oihuei bide emateko ahaleginean: ...mozkorraldian, auskalo; bizpahiru orduko goraldiari, baina, normaltasun nolabaiteko bat jarraitu zitzaion; galdera batzuk ere –gogoak baztertutakoak, baina gogoan behar zituenak, nola edo hala– etorri zitzaizkion orduan –gorputz sendorik gabeko galderak, halere, lurrunaren arintasuna zutenak, Adaren aurpegieran ez zen kezka handirik islatzen behintzat–, ongi ari ote zen, gaizki
|
ari
ote zen, trenaren abiadurak are zoriontsuago egiten zuela ohartzen zen bitartean; ordea, ez al zuen beti entzun –aitari, amari, izebari, don Anizetori, apaizei eta mojei, eta mundu guztiari– ezen gaizkitik ez zitekeela zoritxarra baizik etorri, eta onetik zoriona?; zein zen, hortaz, bere egintzaren esanahia: ongi jokatzen ari zela gaizki jokatzen ari zen arren...?!; baina, guztiaz ere, ez al zen itota sentitzen zenaren lehen betebeharra eta lehen obligazioa arnasa hartzea?; zer besterik egin zuen berak, bada!; eta, halere, arratsaldeak aurrera egin arau, kezkatzen hasi zen, ez galdera berriak etorri zitzaizkiolako, ziurki, baizik eta aurreko eta betiko galderak trinkotuz joan zitzaizkiolako, Adaren inguruabarrak nolako, galderak ere halako; Adari, izan ere, gero eta gutxiago falta zitzaion billeteak markatzen ziòn helmugako hiriburura heltzeko, gero eta gutxiago falta zitzaion arratsaldeari gau bihurtzeko:
|
|
|
Zer bilatzen zuen don Juliok: teatro kolpe bat?, ala Ada zirikatzen
|
ari
ote zen, txorien kantarik ezean berak kanta zezan?; ala zera erakusten ari ote zitzaion eriari, alferrikakoa zela kanpoko leihoak eta ateak zabaltzea, barrukoak ireki ezean?; eta, hala ere, Txopitea jaunak ohartu beharra zuen ezen, leihoa ireki ahala, Ada bere baitan bildu eta halaxe egon zela... irribarretsu, ordukoa ere irri sumaezin bat zen arren, medikuak antzematen ez ziòn zerbaiti adi bale... Konta iezadazu zerbait..." esan zion mediku jaunak orduan–, harik eta, isiltasun osozko hamabost hamasei minuturen ondoren don Juliok leihoa itxi eta honela esan zuen arte, erdi etsita, erdi haserre:
|
|
|
Zer bilatzen zuen don Juliok: teatro kolpe bat?, ala Ada zirikatzen ari ote zen, txorien kantarik ezean berak kanta zezan?; ala zera erakusten
|
ari
ote zitzaion eriari, alferrikakoa zela kanpoko leihoak eta ateak zabaltzea, barrukoak ireki ezean?; eta, hala ere, Txopitea jaunak ohartu beharra zuen ezen, leihoa ireki ahala, Ada bere baitan bildu eta halaxe egon zela... irribarretsu, ordukoa ere irri sumaezin bat zen arren, medikuak antzematen ez ziòn zerbaiti adi balego bezala –" Zergatik egiten duzu irri, jakin badaiteke?... Konta iezadazu zerbait..." esan zion mediku jaunak orduan–, harik eta, isiltasun osozko hamabost hamasei minuturen ondoren don Juliok leihoa itxi eta honela esan zuen arte, erdi etsita, erdi haserre:
|
|
|
burutazio haren eraginagatik, baita argiak Miryamen ezpainen haragitasuna –argitasuna– azpimarratzen zuelako ere, Domingori, bat batean, sentsualak baino sentsualagoak iruditu zitzaizkion ezpain haiek; esan nahi baita, lehenik, neska hura polita iruditu zitzaiola; hurrenik, ederra, eta, azkenik, gero eta ederragoa –perfektua–, ezpainak ez ezik, belarritxoak ere deigarriak egin baitzitzaizkion istant hartan, hain zituen txikiak, ahora eramateko moduko bi anis pasteltxo iduri: Domingo Miryamez maitemintzen
|
ari
ote zen, bada, oharkabean, maitaleak maitatuaren inperfekzioak perfekziotzat hartzea –txarra ontzat eta ona hobeagotzat, alegia– maiteminaren seinale garbia denez gero?; baina, maitemintzen ari bazen eta maiteminaren fruituak dastatu nahi bazituen, gogor eutsi behar zion, aukerarik txikienari muzin egin gabe; hots, Domingok ausart jokatu behar zuen, zenbat eta ausartago, orduan eta helb...
|
|
|
Txaro, Maria Bibianak etxetik alde egin ez beste, bere gelan itxi zen: ireki zuen gutuna; irakurri zuen behin, bi aldiz, hiru aldiz...; irakurtzen baino gehiago, gutuna irensten
|
ari
ote zen... lehenengo irakurraldian batez ere, halakoa baitzen bere buruaren mugimendua, orain ezkerretara, orain eskuinetara, lerro bat hasi orduko bukatutzat ematen zuela zirudiela, horrelaxe lerroz lerro, gutuna amaitu arte; hain gogobero zegoen, antza, non luma eta orri bat hartu, eta berehala idazten hasi baitzen: " Lagun maitea:"; handik aurrera, baina, buruan ezin lotu zituèn ideia asko zituelako, ausaz –pentsamendu bat etorri orduko beste bat zetorkiolako edo, aurrea hartzen ziona–, ez zuen letra bat bakarra ere idatzi:
|
|
|
...alderak buruan pilatzen zitzaizkiolako edo –zergatik sendatzen nauzu, Jauna, gero berriro gaixotzeko...?, zergatik hau niri?, ez al duzu Benjamin Mariari egin zenionarekin aski?... –, are urduriago jarri zen Maria Bibiana; eta berriro ekin zion arazoa ezkutatzeari, baina galdera gero eta zorrotzagoak etortzen zitzaizkiolako edo –Jainkoak gauza guztiak ikusten baditu, hau ere ikusten
|
ari
ote da?, baina orduan, hau lotsa eta hau lotsa, ai ene eta ai ene...! –, nahaste borraste batean sartu zen, bai baitzirudien ezen galdera zorrotz haiek hortz are zorrotzagoak zituztela, orekaren oinarriak jaten zituztenak, harik eta barrutik ezin kontrolatu zituèn mugimendu eta sentimenduak kanpora egiten hasi zitzaizkion arte; hura Adarekin zituèn erreakzioetan suma zitekeen –" ... bedeinkatua zara zu andre guztien artean, eta bedeinkatua da zure sabeleko fruitua, Jesus... eta Maria Bibiana halaxe gelditzen zen, isilik, eskuak bildurik eta begi arrenkariak goraturik:
|
|
|
Ezustean, gainera, ama Damasoren alde atera zen, hitz hura –" miraria" – arinki erabiltzen zelako ustea nagusitu zitzaiolako, beharbada –edo sabelaren mende
|
ari
ote zen orduan ere, zeren balizko mirariaren miraritasunak are gehiago bultza baitzezakeen Domingo erabaki ezin zoroago bat hartzera? –, eta pentsatu zuelako ezen hitzari ospea eta tronua itzuli behar zitzaizkiola, birdefinizio zehatz baten bidez, ausaz:
|
|
|
Baina Feliperen osabak zerbait gehiago esan nahi zuen –jelkidetasunerako arima bat irabazteko zorian zegoen! –, eta hala, hatza gora begira jartzen zuela (meza liburuan gordetzen zuèn estanpa bateko Kristoren keinua imitatzen
|
ari
ote zen, bere bildotsei berri ona ematen ari zaien artzain ona iduri?), honela ekin zion:
|
|
2010
|
|
|
Ni neu ere maitemintzen
|
ari
ote nintzen, Bibi bezala, Gabino??
|
|
|
–Horiek gauzak dituzu, Domingo??; eta orduan, bat batean, zangoak ahuldu eta birika zimurtu zitzaidan; baina orduan, halaber, ezusteko erreakzioa izan nuen, birika zimurtu eta airez hustu orduko ez nekièn suaz bete baitzitzaidan, ez birikan eta ez gorputz osoan kabitzen ez zitzaidàn suaz?, zango indargabetuak berrindartzen nabaritzen nituen bitartean, hain zen handia Domingoren aurka sentitu nuèn herra eta ezinikusia; izan ere, zer zebilen anaia kontu hain serio harekin txantxetan, Helenaren etorkizuna txokolate fabrikatzailearen seme batekin lotzen zuela?; eta ni? non geratzen nintzen, bada?; edo, nik uste ez bezala, ezin serioago
|
ari
ote zen Domingo, zeren berak nahi zuèn gauza bakarra Helena beregana erakartzea baitzen, lekuz kanpoko ateraldi batekin bazen ere?; hura, baina, ez zen okerrena: okerrena zen Domingok bere helburua lortu zuela, antza, Helenak tonu berezi bat erabili baitzuen bere esaldian, zeina, hotzean, mespretxuzkotzat ere har baitzitekeen?. Horiek gauzak dituzu, Domingo???, baina ahoskatzerakoan nekez, tonuak beste kutsu bat ematen baitzion, inondik ere, hitzen esanahi ustez mespretxuzkoari, mirespen eta esker onaren artekoa:
|
|
|
Gogorrak entzun zituen Adak, baina hura gogorregia ere bazen, beharbada; orduan ere eutsi egin zion, ordea, beste dardo bat jaurti eta ezpainak mugitzen zituen bitartean, mugimendu sumaezin batean: hain sumaezina, non ez baitut esaterik Adak orduantxe ekin ote zion ezpainen mugimendu hari edo aurretik
|
ari
ote zen;. Zer esaten zenion aitari, patxadari eusteko?, galdetu nion biharamunean Adari bere langelan;. Esatea da errazena, egitea zailena?
|
|
|
argi berezi bat zen, nire begiek ezin ikusi zutena baina nire bihotzak sentitu bai?; eta orduan, beste zerbait sentitu nuen? ez ordea bihotzaren erdian, buruan baizik, senak eman balit bezala, edo Ama Birjina
|
ari
ote zitzaidan Pagoagatik aholkua ematen modu misteriotsu batean?, hitz egin behar nizula:
|
|
|
Baina zauriak irudikor ere egin ninduen, eta Heinrichek uste baino gehiago zekiela iruditzen zitzaidan aldizka. Adarra jotzen
|
ari
ote zitzaidan, bada. Nekez, anaia zuzen jokatzen zuèn mutila baitzen, tolesdurarik gabekoa, bere harrotasunari eusteko aurrerapauso bat emateko gai zena, baita amildegi baten ertzean ere:
|
|
|
Horrela egon zen minutu luze batean, iruditu ere, iruditu zitzaidan segundo labur batzuetan aitaren bisaiak etsipen puntu bat ere erakusten zuela, nekeak eragindakoa izan zitekeena beste ezerk baino gehiago?, harik eta ezpainetan mugimendu hautemanezin bat igarri nion arte, zeinari ezusteko dardara bat jarraitu baitzitzaion: Jainkoa edo bere patua madarikatzen
|
ari
ote zen berriro, Gabino, esan nahi eta ezin esan zituèn hitzetan, mierda puta? –
|
|
|
Ongi gogoratzen naiz horretaz, jaunartzera joan bainintzen egun hartan, Jesusen Bihotzaren lehen ostiralen deboziopean. Jaunartu bezain laster, ordea, hil edo biziko zalantza etorri zitzaidan, bekatu egiten
|
ari
ote nintzen, zeren, nola garizumako ostiral guztiak baitziren, halaber, bijilia egunak, bijilia hausteko zorian egon bainintekeen, Kristoren gorputza eta gorputzaren haragi hezurrak irenstekotan. Pentsa ezazu zeinen kikilduta eta adoregabetuta nengoen, segundo labur bezain luze haietan, jaunartzetik bankura itzuli nintzen, eta han zalantzan egon nintzen ostia irentsi ez irentsi?
|