|
2004
|
|
|
Aginte horrek jatorria du erabakiaren kalitatean, horren justifikazioan eta justifikazio hori adierazteko modu arduratsuan. Aginte hori, «case law» sistema juridikoetan ere, garrantzitsuen bihurtzen
|
ari da
. Gaizioan emandako epaiei, kasu zehatzaz gain, egotz dakiekeen bakarra.
|
|
2005
|
|
|
Kontzienteki edo inkontzienteki, estimuluen aukeraketa egiten dugu, eta, beraz, guregana zuzentzen diren iragarki guztien artetik kopuru txikia barneratzen dugu. Kontsumitzailea etengabe
|
ari da
ihes egiten bidaltzen dizkioten marketing mezuei.
|
|
|
«Egun, hozkailuen iragarkietan ez dugu produktuaren barnealdea ikusten. Garai hartan (50eko eta 60ko hamarkadaz
|
ari da
), ordea, iragarkietan garbi ikusten zen zenbat jakietarako lekua zuen. Produktuaren erabilgarritasuna, alegia.
|
|
2007
|
|
|
Legean jasotako eskumen-tituluetatikkuluan ezarri da; eskumen-titulu hori le bigarrena Konstituzioaren 149.1.6 artigeria prozesalaz
|
ari da
, eta jurisdikzio-tresnen batasuna bermatu beharraren ondorio da.
|
|
|
Horrek esan nahi du kazetariak salbuetsita daudela administrazioan edo organo judizialetan euren informazio-iturria zein izan den argitzeko betebeharretik, eta modu esklusiboan, isilpean lortutako informazioei buruz
|
ari da
. Esparru horretan, lanbide-sekretura egitezko inguruabarrak ez argitzeko eskubidea ere biltzen dela ulertu behar da, horrela iturria agertzeko arriskua badago.
|
|
|
aurretik barkamena eskatu nahi diot. Erakunde juridiko batzuen inguruko indarreko arauketan desfase batzuk ere aurkituko ditu, legea etengabe aldatzen
|
ari da
eta: horregatik ere barkamena eskatu nahi diot irakurleari.
|
|
|
Gogoan izan dezagun, esaterako, hirigintzaren esparruan gertatzen ari dena: lurzoruaren jabetzaren inguruko estatutu berria sortzen
|
ari da
eta, zenbait neurriren bidez, espekulazioa eragotzi eta jabeei betebehar jakin batzuk ezartzen zaizkie; eta ondare historiko-artistikoaren esparruan, ingurumenari dagokionez, etab. (martxoaren 4ko 8/ 1982 KAE; martxoaren 26ko 37/ 1987 KAE).
|
|
|
Horrela, grebak ez du langilea botere publikoetatik soilik babesten (ezin dute murriztu), baita enpresaburuarengandik ere (ezin du zehatu horretan parte hartzeagatik, baina ordainsarien proportziozko zatia kendu diezaioke, etab. lan egin ez duen aldia kontuan hartuta?, konstituzio-eskubide bat egikaritzen
|
ari da
eta); azken horrek ezin du jarduera horren eragingarritasuna indargabetu, esaterako, ordezko langileak kontratatuz?, eta ezin ditu errepresalia-neurriak hartu, ugazaben itxiera?. Greba-eskubidearen funtsezko edukia lanaren modalitate guztiak uztea da (irailaren 28ko 123/ 1992 KAE), baina 17/ 1977 Errege Dekretu Legearen 7 artikuluan ezarritako egintza gehiegizko edo ez-zilegiak egin gabe (txandakako grebak, sektore estrategikoetan zerbitzuak egiten dituzten langileek ekoizpen-prozesua eteteko egindakoak, arreta gehiegi jartzearen ondoriozko grebak, etab.). Grebaren xedea lanbide-interesak babestea izan behar da (nahitaez ez dira greba-egileen interesak izango, mota guztietako langileen interesak onartzen dira), eta 11 artikuluan greba politikoak edo langileen lanbide-interesarekin zerikusia ez duten grebak debekatu diren arren, praktikan ez da batere erraza grebetan lan-, gizarte-edo politika-izaerako arrazoiak bereiztea.
|
|
|
Konstituzio-testuari hitzez hitz erreparatuz gero, badirudi pertsona fisikoei buruz ari dela. Zehatzago esanda, artikulua espainiarrei buruz
|
ari da
esanbidez. Horrek ez du esan nahi atzerritarrak eskubide horren titularrak izan ezin direnik, baizik eta espainiarrek eskubide hori baldintzarik gabe dutela eta espainiar ez direnek Espainian eskubide hori baldintza batzuekin izango dutela, nazioarteko tratatuetan eta Espainiako barne arautegian ezarritakoaren arabera, EKren 13.1 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
|
Bigarren kasu horrek interpretazio-arazo askoz gehiago planteatzen ditu: banakako eskubideak murrizten dituzten xedapenei buruz hitz egiten denean, zer eskubideri buruz
|
ari da
konstituziogilea?, banakako edozein eskubideri edo banakako eskubide jakin batzuei buruz. Konstituzio Auzitegia hasiera-hasieratik ohartu zen printzipio horren interpretazio hedatzailea eginez gero arauak aldatzeko ulerkera kontserbadoreegia ezar zitekeela, legegilearen eginkizuna zailduz eta antolamendu juridikoa «zurrunduz»; izan ere, arau-berrikuntza ororen aurrean norbaitek beti esan zezakeen arau berriak berak «eskuratutako eskubideak» ukitzen zituela, banakako eskubideak murrizten zituzten arauen atzeraeragintasunik ezaren printzipio hau alegatuz (hau da, arau berria indarrean sartu arte eskubide batzuk zituen eta arau berriarekin eskubide horiek txikiagoak izango ziren eta, beraz, arau berriak banakako eskubideak ukitzen zizkion eta ezin zen aplikatu; hori dela eta, aurreko araua aplikatu beharko litzaioke aurrerantzean ere).
|
|
|
Bestalde, EKren 13.1 artikuluan ezarritakoaren arabera, atzerritarrek titulu honek bermatzen dituen askatasun publikoak, lehenengo tituluari buruz
|
ari da
–izango dituzte Espainian, tratatuek eta legeek ezartzen dutenaren arabera.
|
|
|
EKren 86 artikuluan aipatu aparteko eta presazko beharrizana, Gobernuari lege-dekretuak emateko gaikuntza ematen diona, beste zerbaiti buruz
|
ari da
: ustekabeko egoerei buruz ari da, larriak eta ez hain larriak, presazko jardun arau-emailea behar dutenak eta Parlamentuaren esku-hartzeari itxaron ezin diotenak; izan ere, horren eraginez presazko eta beharrezko arauaren onespena gehiegi atzeratuko litzateke, eta hain zuzen ere, araua ahalik arinena aplikatu behar da.
|
|
|
EKren 86 artikuluan aipatu aparteko eta presazko beharrizana, Gobernuari lege-dekretuak emateko gaikuntza ematen diona, beste zerbaiti buruz ari da: ustekabeko egoerei buruz
|
ari da
, larriak eta ez hain larriak, presazko jardun arau-emailea behar dutenak eta Parlamentuaren esku-hartzeari itxaron ezin diotenak; izan ere, horren eraginez presazko eta beharrezko arauaren onespena gehiegi atzeratuko litzateke, eta hain zuzen ere, araua ahalik arinena aplikatu behar da. Errege dekretu-legeak mota honetako egoerek eragindako kalteei aurre egiteko erabili ohi dira:
|
|
2008
|
|
|
ez du inolako arauketarik ezarri XIX eta XX. mendeetan, merkataritzako kontratazioan euskara erabiltzeari buruz. Azken urteotan, ordea, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan euskara eta gaztelania bi-biak ofizialak izatearen ondorioz, euskara gero eta gehiago erabiltzen
|
ari da
merkataritzako hizkera juridikoan, gizarte-eta ekonomia-esparruetan batik bat, eta, bereziki, merkataritzako sozietateen alorrean; egin-eginean ere, eta oraindik neurri txikian baina esanguratsuan, sozietateok, bai pribatuek eta bai publikoek, euskaraz egiten dituzte euren eratze-eskriturak, estatutuak eta sozietate-bizitzaren gainerako agiriak, eta hizkuntza horretan idatzitako agiriak kasua...
|
|
|
Zergadunak tributua ordaintzen ez duenean, edota aitorpena aurkezten ez duenean, betebehar horiek ezartzen dituzten arauak hausten ditu; beste hitz batzuez esanik, zergadun hori egintza ez-zilegia burutzen
|
ari da
. Tributuen Lege Orokorrak titulu oso bat jaso du zehatzeko ahalmena arautzeko (IV. titulua).
|