|
2008
|
|
|
Hasieran
|
adierazi
bezala, kritika klase ugari dago. Nire kritika, funtsezko puntuetara iritsi baino lehen, garrantzi ttikiagoko kontuak aztertuz hasi nahiko nuke.
|
|
|
Beste aldetik, eta bigarrenik, hizkuntzaz eta kulturaz euskalduna ez den nazio proiektu hori erdiestea ezinezkoa dela deritzot, guztiz ezinezkoa. Oker baitago, lehen
|
adierazi
bezala, euskal estatuaren asmoa bideragarria dela pentsatzen duena, aldez aurretik euskal humus etnokulturalaren baldintzarik bete ezean. Estaturik ezin da sortu ezerezetik.
|
|
2011
|
|
|
Azkenik, Lagun izoztua ko bainua errekan Andonirekin eta indioekin, uretan murgiltzea, Goioren berpiztearekin bat datorren bitartean, izotza urtuz biziberritzearekin, Carlosi, berriz, ematen du uretara hurbiltzeak ekarriko diola heriotza, urarekin nahasteak, Heraklitok
|
adierazi
bezala, edo Gaston Bachelardek: –Bere burua urari ematen dion izakia zorabiatu egiten da.
|
|
|
Edgar Morinek
|
adierazi
bezala, etnozentrismoaren iturrian indarkeriak gailurra jotzen dueneko lekuan gerrateren bat egon ohi da usuenik: –Hezkuntzaren, laizitatearen, hedabideen, komunikabideen eta trenbideen garapenari zor dio nazioaren kontzeptu modernoak, besteak beste, etnia diferenteak bere baitan integratu izana; orobat, integrazio horren eragile nagusi bat gerra izan da.
|
|
2012
|
|
|
Ondo. Tratamendu bortitzak kendu zizkidala izan zen nik
|
adierazi
bezala ikusten ninduen seinale nagusia.
|
|
2014
|
|
|
Haizea atera zuen, baina airearen goiko geruzetan baino ez oraindik. Zuhaitz zahar edo sustrai txikiko batzuek ezin izan zioten eutsi ekaitzaren lehenbiziko oldarrari, haien erorikoaren soinu sorrek
|
adierazi
bezala. Enbor hautsi mordo batek bidea gurutzatu zuen, sekulako zalapartaz harkaitzetan jo ondoren, eta ezker aldeko amildegitik behera galdu zen, tarantasaren aurrean berrehun oinetara.
|
|
2015
|
|
|
–Bai, esan dizu, eta beste zerbait ere badauka zuretzat?. Antonioren kontua esan zieat, hik lehengo egunean
|
adierazi
bezala.
|
|
|
Maitasun horretatik nazionalista izatera iragateko plusa kontzientzia politikoak markatzen du, esanda ere utzi dugunez, eta gai horri atxikiko gatzaizkio orain. Hasieran
|
adierazi
bezala, nazionalismoak nazio politikoa eta etniko kulturala desberdintzen ditu teorian, baina zuzenagoa da nazioa ikuspuntu bietatik eratortzea. Jauregik egokiro dioenez, ezin zitekeen beste era batera izan, ezen etniaren eta nazioaren arteko banaketa azkenaren kontzientzia politikoa dela ziurtatzen bada, nolatan esan daiteke, ondoren, nazioa kulturari loturik bakarrik doala eta politikarekin zer ikusirik ez daukala?
|
|
|
Ezen Sole Camardonsek Aracilen esaera gogoratuz argi
|
adierazi
bezala (1991: 98),, gehienezko jomuga bezala aurkezten dizkigute gutxienezko eskakizunen azpitik dauden gauzak?; izan ere, berak dioen moduan (1991:
|
|
|
Orobat zen egia, ordea, doluak bere baitan biltzen dituen sentimenak, nahigabea, tristezia, gogogabetasuna, inhibizioa? poliki poliki atzean utziz joana zela, Freudek
|
adierazi
bezala. Bidelagun handia izan zuen, inolako zalantzarik gabe, bizipen eta sentimen haiek guztiak idatziz jartzeko ahalegina.
|
|
2016
|
|
|
Gorago
|
adierazi
bezala, laugarren puntua, kulturalismoaren akusazioa.
|
|
|
Seguru asko, bere buruaren luzapen gisa ikusten zuen feministak zerbitzaria, eta, hortaz, ez zen konturatzen aktiboki zapaltzen zuela. Angelina Grimkek Appeal to the Christian Women of the South [Hegoaldeko emakume kristauei deia] idazlanean
|
adierazi
bezala, esklabotza instituzioa zalantzan jartzen ez zuten emakumeek ardura handia zuten beren gain, instituzio horren basakeria betikotzen baitzuten. Ildo berean, Etxeko Langileen Sindikatuak ere agerian utzi zuen klase ertaineko etxekoandreek etxeko langile beltzak zapaltzen zituztela.
|
|
|
Eromena izan zen?. Uxue Barkosek
|
adierazi
bezala, boto zenbaketa tantaka tantaka jakinarazi zen, eta Euskal Herriko beste lurraldeetan zein udaletan zenbaketa azkarrago zihoanez, horrek urduritasuna areagotu besterik ez zuen egin.
|
|
|
Kaldereteak ere egin zituzten, noski. Auzo elkarteko kideek
|
adierazi
bezala, ekaitzek, ez meteorologoek iragarri zutenak ezta Barcinak sustatu zuenak ere, ez zuten festa zapuztu.
|
|
|
Gaur goizean sukaldean utzi diodan oharrean
|
adierazi
bezala, kontu gehiago ere badira azaldu beharrekoak istorio honetan. Eta esan egingo dizkiot, aukera ematen badit.
|
|
|
Musika maisua haserretu egiten zen maiordomoak jakinarazten zionean etxeko jaunak esan zuela antzezlan komiko txiki bat eman beharra zegoela opera serioaren ondoren, italiar tankerako entretenimendu bufo bat. Guztiz lekuz kanpo iruditzen zitzaiola eta opera konposatu zuen bere ikaslea oso triste jarriko zela esan zuen musika maisuak, eta
|
adierazi
bezala gertatzen zen, baina Zerbinetta pertsonaia komikoaren papera egiten zuen kantariak operagile gaztea liluratu eta kontrakoaz konbentzitzen zuen. Wikipedian irakurri zuenez, gazte operagilearen papera egiten zuen abeslaria emakumezkoa zen beti, fikzioan gizon gaztea izan arren, Straussek ez baitzuen idatzi gizonezko batentzat, mezzo soprano batentzat baizik.
|
|
|
Baina ahalegin horren natura ezberdina izateak ez du esan nahi, halabeharrez, ipuin liburu batean metatutako lan kopuru osoa nobela batekoa baino txikiagoa denik: Karlos Linazasorok behin baino gehiagotan
|
adierazi
bezala, liburu bat osatzen duten narrazioak idazten eta zuzentzen pasatutako orduek erraz berdin ditzakete, eta, batzuetan, gainditu, nobela batean sartutakoak, beste era batean, atomizatuago?
|
|
|
Baina kontua larriagoa da, akaso, euskal nobela beltza delakoaren alorrean, zeinak gaiari lehentxeago baino gogo handiagoz heltzeko prest dagoela ematen baitu, zuzenean edo zeharka, Iñaki Irasizabal, Alberto Ladron Arana eta antzekoen azken lanek islatzen duten bezala, ikus Bizkartzainaren lehentasunak, Piztiaren begiak, Harrian mezua??. Orain arte, ordea, eta salbuespenak salbuespen, generoak saihestu ditu mota honetako crossoverrak, batez ere bere erregistro arrunt edo kontsumokoenean, nahiz eta Gauzaren eta polararen arteko gurutze bidea tentagarria bezain agerikoa izan, teorian behintzat; adibide adierazgarria, alde horretatik, Aingeru Epaltzaren Rock, n, roll bikaina litzateke, nobela bat zeinetan, egileak berak
|
adierazi
bezala, gatazkarekiko erreferentzia oro arbuiatzen baitzen, nolabaiteko interferentziak saiheste aldera. Gauza bera esan liteke komediaren erregistroaren inguruan, zeina, ziurrenik, erabiliagoa izango baita hemendik aurrera, gogoratu Woody Allenen ustezko ekuazioa:
|
|
|
|
adierazi
bezala. Mutur bat erabat zuritu
|
|
|
– Joan dendara eta egin erosketak
|
adierazi
bezala. Gutxienekoa erosten ez baduzu epe laburrean/
|
|
2017
|
|
|
Christopher Dyerrek
|
adierazi
bezala, epidemiak eragindako langile urritasunak botere harremanak aldatu zituen, klase apalenen mesedetan. Lur gutxi zegoen garaian, kanporatzeko mehatxupean kontrolatzen zituzten nekazariak; biztanle triskantzaren ostean, ordea, lurra ugari izanda, jaunen mehatxuek ez zuten eragin handirik, nekazariek orduan aske mugituz aurki baitzezaketen lantzeko lur berria (Dyer 1968:
|
|
|
6 Christopher Hillek
|
adierazi
bezala, XV. mendera arte baliteke soldatapeko lana lortutako askatasun bezala agertzea, jendeak herri lurrak eskura zituelako eta bere jabetzakoak ere bai; ez zegoen, beraz, soldataren menpe erabat. Baina, XVI. menderako, soldata truke lan egiten zutenak desjabetu egin zituzten.
|
|
|
gizatasunari zegokion susmo hori izan zitekeela. L.C. Rosenfieldek
|
adierazi
bezala,, istilu handiko kontu bitxietako bat izan zen hori, animalien arimaren defendatzaile sutsuetako inork ez baitzuen lehen aldi horretan giza gorputza defendatu mekanizismoak eragindako desohoretik? (Rosenfield 1968:
|
|
|
23? 28). Ez da harritzekoa, Linebaugh eta Redikerrek irmo
|
adierazi
bezala, zenbait europarrek mundu utopiko horretan, galtzeko, ahalegina egitea, herri lurren esperientzia berreraikitzeko asmoz (2000:
|
|
|
Hain zuzen, XVII. mendean norberaren kudeaketa eskubide burgesa izan zen. Easleak
|
adierazi
bezala, filosofoek, gizona, izate arrazional gisa aipatzen zutenean, goi mailako gizonezko zuriari buruz ari ziren soilik.
|
|
|
Ugazabak jopu setatiak lurretik kanpora bazitzakeen ere, gutxitan egiten zuen; ekonomia itxi samar hartan, zaila zen laborari berriak kontratatzea, eta nekazarien borrokak kolektiboak izaten ziren. Hori zela eta, jauretxe feudalean, indarra zuzenean erabiltzearen mende zegoen lanaren esplotazioa. Marxek
|
adierazi
bezala?. 3
|
|
|
Gerra garaian zerbitzu militarrak eman beharrari ere aurre egiten zioten gogor. H. S. Benettek
|
adierazi
bezala, indarra behar zen beti herrixka ingelesetan jendea errekrutatzeko, eta Erdi Aroko komandanteak gutxitan izaten ziren gai gizonei gerran iraunarazteko; armadan sartutakoak, ordainsaria jaso orduko, desertatzen saiatzen ziren. Adierazgarriak dira 1300 urte inguruan Eskoziako kanpainan idatzitako nominak:
|
|
|
Lurraldea, IV. kapituluan
|
adierazi
bezala, objektibatu eta subjektibatutako transakzio eta interakzioez osatua dago (2 mapa), materialtasun desberdineko fluxuz taxutua; hasi pertsonetatik eta automobiletara, hasi metaletik eta kapitalera (3 mapa) eta tokian tokiko politika ekonomiko, industrial, kultural eta legezkoek artikulatzen dute, zeintzuek eskubide, autoritate eta gaitasun ezberdinak ekoizten baitituzte (1 eta 3 mapa).... Interakzio horiek gustu, tonu eta trinkotasun desberdineko erregulartasunak dira, eta horregatik ekoizten dituzte lurraldetasun ezberdinak.
|
|
|
Askatasunaren bila etorri den bisitariak ez dauka gainetik neurriak jarriko dizkion Beste edonor, kapitalismoaren Bestea izan ezik, zeinak zeruko iragarkien irudi dirdiratsuen bidez bermatzen dion kontsumoaren paradisura iritsi dela?. Iragarkiek segurtatzen diote turistari toki onera etorri dela; irudiek erakusten diote zer desira behar duen eta zer nolako sariak jasoko dituen eurek
|
adierazi
bezala gastatzen badu kasinoetan, emanaldietan edo prostituzio etxeetan.
|
|
2018
|
|
|
Emakumea langilearekin konparatu nahi bada langilea ere mendekoa delako, orduan lan indarraren kontzeptua errefusatu beharra dago, hau da, modu kritikoan erreparatu behar zaie hala enplegu kontratuari nola ezkontza kontratuari. Enplegu kontratua kritikatzea ez da, Philmorek
|
adierazi
bezala, reductio ad absurdum batean erortzea, baizik eta jatorrizko kontratuaren fikzio politikoari beste fikzio politiko bat eranstea: lan indarraren fikzioa, alegia.
|
|
|
Geroztik, Hamaboskarira igorritako beste gutun batzuei erantzunez, Elkarteak zera esanez justifikatu zuen bere jarrera: zenbait gutunen egileek
|
adierazi
bezala, kalitate goreneko zenbait maiordomo negozio gizonen etxeetan aritzen ziren arren, «uste izatekoa da egiazko dama eta jaunen etxeek kontratatuko dituztela luze gabe haien zerbitzuak». «Egiazko dama eta jaunen juzguek gidatu behar gaituzte», argudiatzen zuen Elkarteak, edo, bestela, «Errusia boltxebikeko jokamoldeak geuretuko genituzke».
|
|
2020
|
|
|
Ez dirudi, halere, Europar Batasunak horretarako gaitasunik duenik, azken hamarkadako krisiek
|
adierazi
bezala. Euroaren krisiak moneta bakarraren zimenduak zalantzan jarri zituen, bai eta erreforma monetario ba ten beharra ere; errefuxiatuenak askatasun mugimenduen krisia, Schengen espazioarena eta europar balioak deitutakoena.
|
|
|
Orain arteko turismo ereduarekin jarraitzea ezinezkoa zen lehendik ere, eta COVID areagotu egin du egoera. Berak
|
adierazi
bezala erronka nagusia turismo eredua aldaketara egokitzeko gai den garapen eredu baterantz eraldatzea da, gizatiarragoa eta justizia sozial eta ekologiko handiagokoa.
|
|
|
Eredu horietan egin izan dira hizkuntza ikuspegia txertatzeko saiakerak, besteak beste Suzanne Romainen eskutik. Berak
|
adierazi
bezala, hizkuntza iraunkortasunari, ekitateari eta pobreziari buruzko munduko eztabaidan galdutako maila da. Horretxegatik, giza ongizatea muga sozial eta ekologikoen barruan baino ezin daitekeela iradokitzen denez, ingurumen iraunkortasuna eta hizkuntza justizia batera jorratzearen garrantzia nabarmentzen du.
|
|
|
Nolakoak izan ote ziren Eduardo Lópezen azken orduak? Atentzioa eman dit egun hartan Endarlatsara arrantzan egitera joana zela jakiteak, haren alargunak
|
adierazi
bezala. Eduardo López irudikatu dut –hazpegiak lausotuak ditu, egunkarietako irudietan bezala–, arrantzarako kanabera eskuan," Arratsean itzuliko naiz" esan die Encarni emazteari eta seme alabei.
|
|
2021
|
|
|
Z. Istvan Kaliforniako hautagaia izan zen 2016an, eta ez da kasualitatea, noski, hura baita Silicon Valleyren lurraldea. Kongresuko diskurtsoan
|
adierazi
bezala, etorkizunean ziborg arraza hipergaratu estatubatuarrak planeta gidatzea espero du. Datorren ustezko mundu horretan humanoak eta transhumanoak egongo lirateke, batzuk besteak baino garatuagoak, eta nazioa, noski, ezin da atzean utzi.
|
|
|
Herrigintza langintza horretan ez da erraza bereizten, sarri askotan, zeintzuk diren komunitatearen iruditeria sortzeko erabiltzen diren tresnak eta iruditeria horren fokua non sortzen den; edota foku horren berri ematen duten medioak berak ote diren edukia. McLuhanek
|
adierazi
bezala, kanala ez ote den mezua bilakatzen. " Euskarazko kazetaritza, kazetaritza den aldetik, euskal identitatearen eta balioen transmisore da lehen instantzian; identitatea eta balioak sortzen dituenik ez nuke esango, ez baita hori bere egitekoa.
|
|
|
Leku irekietan eta altuera gutxiko etxeetan bizitzera ohituta zeuden, ez ordea porlanezko etxe orratzen artean. Horrek deserrotze sentimendu bat piztu zuen askorengan, Pablo Herránek, Altamirako etxola auzoko biztanleak
|
adierazi
bezala:
|
|
2022
|
|
|
Azkenik, gorputza sexu praktikari lotzeko modu konkretu bat dago: Dean Carringtonek herabe baina indarrez
|
adierazi
bezala, maitale eta maitatuaren ispilu jolasean, bestearen gorputza esploratzea norbere gorputzaren esplorazio bihurtzen da.
|
|
|
–Ez nintzateke sekula horrelako arrunkeria batean eroriko –erantzun dit– Eta ondo baino hobeto zenekien, erakutsi duzun patxadak
|
adierazi
bezala. Alde horretatik, zorionak eman behar dizkizut:
|
|
2023
|
|
|
Eta banekien lehenago edo geroxeago, bikiek, edo haien orraziek, erakarriko zutela Lili. Laztana –esan dio alabari–, eskutitzean
|
adierazi
bezala, guraizeak behar zenituen hasieran jendearen azalean jartzeko. Konturatuko zinen bezala, nahikoa duzu orain inoren burmuinean sartzeko bene benetan desiratzea.
|
|
|
Karmelok
|
adierazi
bezala, argazki haietan ez zen ezer susmagarririk ikusten, baina azken biek harridura eta txundimena eragin zidaten; izan ere, halako batean, silueta bat agertzen baitzen kalean aurrera, eta, imajina handiturik, orduan antzeman bainion jarraitzaileari: Emilio zen, Emilio... espero nuen Simonen ordez!
|
|
|
kultura guztietako mundu ikuskeretan lurzoru komuna dugu zerua. Xabier Letek
|
adierazi
bezala: " Izarren hautsa egun batean bilakatu zen bizigai; hauts hartatikan uste gabean noizbait ginaden gu ernai".
|
|
|
1996ko legeak, gainera, Erkidegoko udalerri guztientzat bihurtzen zuen ezinbesteko gizarte zerbitzuak eskaintzea, eta baita hauek hiritar guztientzako harreragune izatea ere. Nafarroako kasuan, lurralde bakarreko erkidegoa izateak ez du ekidin banaketa hau auzoan bezain handia izatea, hainbat autorek
|
adierazi
bezala (Arin et al., 2021; Martínez Virto & Hermoso Humbert, 2021).
|
|
|
Sustapen kanpainan, Saharaz hegoaldeko Afrikako(" Afrika pobrea", BBC Newseko lerroburu batean hitzez hitz
|
adierazi
bezala) familiei zuzendua balitz bezala aurkeztu zen Gatesen ekimena.63 Halako programa ugari dago, denak ere garapen bidean diren herrialdeetako emakumeen parekidetasun falta erlatiboa ardatz dutenak. Batzuetan, zintzotasun erakustaldi estrategikoren baten bila dabiltzan korporazioen ondorengoek finantzatzen dituzte, garapen bidean diren herrialdeetako baliabideak agortzen dituzten jarduerak ezkutatzeko; kontuan hartu behar da baliabideok herritarrak –emakumeak barne– pobreziatik ateratzeko erabil litezkeela.
|