|
2001
|
|
|
Hormari ostiko bat eman dio ernegatuta.
|
Zer
egin behar diat orain.
|
|
|
Oharrak errepasatzen aritu da.
|
Zer
egin behar dut orain. Armendarizen ama ingresatu egin dute eroetxean.
|
|
2002
|
|
|
–galdetu zuen Pertseok?.
|
Zer
egin behar dut ikusten ditudanean?
|
|
|
Ahizpa maiteak, ahizpa maiteak!
|
Zer
egin behar dugu orain. Hirurak iluntasun osoan gaude!
|
|
|
Alex, ostia!
|
Zer
egin behar duk. Alex!
|
|
|
Ez zen batere lasai sentitu.
|
Zer
egin behar zuen. Zer nahi zuen?
|
|
|
Eta orain?
|
Zer
egin behar zuen orain. Dena izorratu zuen, antza.
|
|
2004
|
|
|
Beraz, goazen aurrera.
|
Zer
egin behar duzu arratsaldean?
|
|
|
–Beno, Aitor, ea erabakitzen duzun.
|
Zer
egin behar duzu. Zure Joana delako horrekin hitz egin behar baduzu, egin ezazu lehenbailehen.
|
|
|
alegia, hitzaren komunikazio indarra jariatzen duen dohaina.
|
Zer
egin behar da, ordea, zuzentasun zurrunak adierazkortasunaren izpiak erabat itzaltzen dituenean. Amonarriz bera datorkigu oraingoan ere erantzule, galdera horren gainean hausnartu ondoan:
|
|
|
Gainera, plana zehaztu ere ez zuten egin.
|
Zer
egin behar zuten, Oskar eta judua hil. Atxilotu besterik ez?
|
|
|
Okerrena zalantzak ziren.
|
Zer
egin behar nuen. Egia osoa aitortu aitari?
|
|
|
Erreserbara pasatzea proposatu zioten, edo lan burokratikoetarako.
|
Zer
egin behar zuen berak paperen artean, ordea?
|
|
|
–kexatu zen Bohr, bileraren zergatia ulertuz– Nahiago nuke biok oker ibili bagina!
|
Zer
egin behar dugu orain?
|
|
2005
|
|
|
–Bazaukaat hemen gizaki normal bat bezala?
|
Zer
egin behar diat inork nire iragana ez oroitzeko?
|
|
|
Eta bat batean, etxera deitzen ausartzen zara eta, duela hamar urteko kontuak aireratuz, zeloak eman nahian deitzen didazula aitortzen didazu...
|
Zer
egin behar dut, negar ala barre?
|
|
|
|
Zer
egin behar nuen. Alegia, nola jokatu behar nuen gertakari kezkagarri honen ondoren?
|
|
2006
|
|
|
|
Zer
egin behar zuen orain?
|
|
|
Edo haren gainean egiten zenuen karikatura, hobeto esanda.
|
Zer
egin behar nuen. Han esaten zenituen guztiak sinetsi?
|
|
|
Hura zen, hura, harri puska!
|
Zer
egin behar zen munstro harekin?
|
|
2007
|
|
|
Zu nire neska laguna zinen, nire neska, nire andregaia!
|
Zer
egin behar duzu orain hark haizea hartzera bidaltzen bazaitu?
|
|
|
|
Zer
egin behar ote nuen bezeroak ekartzeko, horixe nuen kezkabide. Elisari begira geratu nintzen.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu, Elisa? –galdetu nuen, ez bainekien emakume bat haurra izateko zorian dagoenean zer egin behar den, ezta zer egiten den ere.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dut ba. Erosketak, pub batean pintak edan, zinemara joan.
|
|
2008
|
|
|
Harrezkero, ez zeukan dudarik egia zioela gazte afrikarrak, baina ez zen hura berak espero zuen egia.
|
Zer
egin behar zuen hondakin ziztrin harekin. Jipoitu?
|
|
2009
|
|
|
–Beno, zein duk plana?
|
Zer
egin behar diagu?
|
|
|
Beldur ziztada batek jo zuen Oskar.
|
Zer
egin behar zuen baldin eta Anak dibortzioa eskatzen bazuen. Lan bila hasi hogeita hamar urterekin?
|
|
|
Eta Xabier?
|
Zer
egin behar zuen orain Xabierrekin. Harekikoak amaitu?
|
|
|
Ongi pasa ezazu eguna eta kontuz bihotzarekin.
|
Zer
egin behar duzue?
|
|
|
Ezkerretara, bainugela.
|
Zer
egin behar nuen. Belarria ateari itsatsi?
|
|
|
|
Zer
egin behar nuen. Aurrera, ala atzera?
|
|
|
–Lasai, Regina, egin behar zenuena egin zenuen-eta?
|
Zer
egin behar zenuen, bada, bestela: munstroa jendaurrean erakutsi, hainbat ikuskizunetan egiten duten bezala, ferietan eta zirkuetan, haur deformeak eta gizotsoak ikusgai jartzen dituztela, dirua ateratzeko?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar zuen Domingok, aitak horma bat jarri bazion aurrez aurre?
|
|
|
han, baina, hainbatek eta hainbatek ez zuten beren zigarrotxoa erretzen, baziren bestelakoak, halere, tabakoa jabego pribatu onargarri bakarretakotzat zutenak?, baizik eta batak besteari pasatzen zion, honek beste norbaiti pasa ziezaion, erretzeko modu hura ere ideiak konpartitzeko beste modu bat balitz bezala; kideen artean, beste kide bat zen Domingo, jakina, besteek eskatzen ziotèn papera betetzen zuena, ezinbestean bete ere, bere iritziak kartsu bezain zorrotz ematen zituen, esate baterako, baita umore puntu batekin ere?, baina, aldi berean, Domingok galdera bat behar zuen buruan? lehendik ere egina behar zuena ziurki??
|
Zer
egin behar dut, gerra iristen bada, nire familia alde batean eta ni bestean???, gerra aurreko giroa ere halakoa baitzen, zerumugan lubaki bat ipintzen zuena, gerraren geltokia helmuga; Domingok aise saihets zezakeen, alde batetik, galdera hura, noiznahi izan baitzezakeen gogoan bere familiarekin hautsi eta beste familia hura aukeratu zueneko mementoa, noiz eta, ezkondu baino egun gutxi batzuk leh... –Ni ez naiz odolarena, baizik eta gogoarena, eta nire gogoa zuekin dago:
|
|
|
–
|
Zer
egin behar du poliziak?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu jolasarekin? –Mr.
|
|
|
Aroztegira etorri zait gaur anaiari ezer ez esateko erregutzera, negar batean, damututa dagoela esanez?
|
Zer
egin behar dut, jauna. Egia esan behar al diot anaiari?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar nuke erregek jakin ez dezan?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar. Lehenik, inoiz ez ahanztea ni ere zure errege naizela.
|
|
|
Horren froga, guztien adeitasuna eta gehienen ustekabea. ?
|
Zer
egin behar dut hala heltzen denean??, galdegina nion, kezketan. –Zer eginen duk, bada?
|
|
|
Bilera hartan parte hartzen zutenak, izan ere, sutsu ari ziren, kez gainezka zegoèn gela arnastezin batean sartuta, gehienak erretzaileak izaki: ...ra ere ideiak konpartitzeko beste modu bat balitz bezala; kideen artean, beste kide bat zen Domingo, jakina, besteek eskatzen ziotèn papera betetzen zuena, ezinbestean bete ere –bere iritziak kartsu bezain zorrotz ematen zituen, esate baterako, baita umore puntu batekin ere–, baina, aldi berean, Domingok galdera bat behar zuen buruan... lehendik ere egina behar zuena ziurki –"
|
Zer
egin behar dut, gerra iristen bada, nire familia alde batean eta ni bestean?" –, gerra aurreko giroa ere halakoa baitzen, zerumugan lubaki bat ipintzen zuena, gerraren geltokia helmuga; Domingok aise saihets zezakeen, alde batetik, galdera hura, noiznahi izan baitzezakeen gogoan bere familiarekin hautsi eta beste familia hura aukeratu zueneko mementoa, noiz eta, ezkondu baino egun gutxi... " Ni ez naiz odolarena, baizik eta gogoarena, eta nire gogoa zuekin dago:
|
|
|
" Lasai, Regina, egin behar zenuena egin zenuen-eta...
|
Zer
egin behar zenuen, bada, bestela: munstroa jendaurrean erakutsi, hainbat ikuskizunetan egiten duten bezala, ferietan eta zirkuetan, haur deformeak eta gizotsoak ikusgai jartzen dituztela, dirua ateratzeko?
|
|
2010
|
|
|
har zezakeela arnasa.
|
Zer
egin behar zuen, baina, halakoak, bere ideien oxigenoa agor zekionean, zeren gizon orok baitu bere muga. Ez al zitzaion orduan kanpoko espazioa, meatzuloaren belztasuna?
|
|
|
Jainkoa ez da, ez, existitzen, eta utz ditzagun alde batera kezkak eta goza dezagun geure biziaz? /
|
Zer
egin behar dugu, ordea, sufritzen duten gizon emakumeekin. Kezkak alde batera utzi eta biziaz gozatzeko esango al diogu jendeari?
|
|
|
Batzordeko emaitzak ezagutarazi zirenean, Geu Gasteizko aldizkariari emandako elkarrizketa batean horixe nabarmendu zuen: ?
|
Zer
egin behar nuen bada, piezak ezkutatu, norbaitek esan zidan bezala??.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu, ba, Aingeru?
|
|
|
Eta batez ere, zertarako?
|
Zer
egin behar zuen gizonak irudi horrekin. Gauza bat argi zegoen:
|
|
|
Imajinatu nuen lurpeko meatzari bat bere pikotxarekin jo eta ke urtebetean, bi urtetan eta hogei urtetan; ulertzen nuen meatzaria benetako iraultzailea izan zitekeela, eta ulertzen nuen, halaber, bere baitatik —bere ideietatik eta bere idealetatik— har zezakeela arnasa.
|
Zer
egin behar zuen, baina, halakoak, bere ideien oxigenoa agor zekionean, zeren gizon orok baitu bere muga. Ez al zitzaion orduan kanpoko espazioa —meatzuloaren belztasuna— esperantzarik gabeko zulo ezin ilunago bat bezala agertuko, halako eran, non, azkenean, egoera larriaren argigabetasun airegabetasunek itoko baitzuten?
|
|
|
Jainkoa ez da, ez, existitzen, eta utz ditzagun alde batera kezkak eta goza dezagun geure biziaz... /
|
Zer
egin behar dugu, ordea, sufritzen duten gizon emakumeekin. Kezkak alde batera utzi eta biziaz gozatzeko esango al diogu jendeari?
|
|
2011
|
|
|
ez dituk alferrik pilatzen bonoak hik, gero bera ere etortzeko preparatuko bazaik.
|
Zer
egin behar zian, gainera, bihar, egun osoan gure zain?
|
|
|
Aurrean duena seguru asko ez da bere senarra izango, baina ondo antzekoa da gauza askotan.
|
Zer
egin behar du hain antzekoak diren bi gizonekin. Zein aukeratu behar du biak gustatzen bazaizkio?, galdetzen dio bere buruari, eta badaezpada biekin gelditzea dela onena erabakiko du.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar da, galdetu du dontzeilak, animalien eta landareen mintzaira ikasteko?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar da, galdetu du Enarek, hegatsez ibiltzeko?
|
|
|
|
Zer
egin behar dugu?
|
|
|
–Makala makailaua harrapatu dik honek!
|
Zer
egin behar dugu. Zuzenean txirolara eramango al diagu??.
|
|
|
|
Zer
egin behar nuen nik ligatu berri nuen nire panpoxarekin, ondoan karabina bat nuela. Akabo barreak, afari goxoak eta sexu apurrak.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu orain? –galdetu nion.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar genuen ba? –galdetu zuen Constantiak, ezbaikor?.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu horrekin? –galdetu zuen Keziak.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu hemen?
|
|
|
Kalkuluak eginda, mundu honetan hamabost egunean behin hizkuntza bat hiltzen da, azken hiztuna hil egiten da, alegia?. ?
|
Zer
egin behar da hizkuntza bat bizirik eta osasuntsu mantentzeko??, HABE, 2009ko otsaila, 397 zenb. 9 or. Hurbil hurbiletik ezagutzen du auzi hau Carme Junyentek ere: –Bai, txostenak (Munduko hizkuntzak, Unescoren txostena, 2000) agerian uzten du hizkuntzen heriotza mundu osoan gertatzen den fenomenoa dela, fenomeno orokorra.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu orain. Zenbaki hauetara guztietara deitu eta ea telefonoa zein belarriren parean duten galdetu?
|
|
|
Etxera sartu eta paketea sukaldeko mahaiaren gainera eraman zuen.
|
Zer
egin behar zuen orain. Pentsatu egin behar zuen, baina burua asaldatuegi zeukan horretarako.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu orain?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu orain?
|
|
|
Baina amaitu da, gelditu egin zen, ziklomotor batean igaro zen neska bati begiratzeko?.
|
Zer
egin behar duzue. Hemen emanen duzue eguna?
|
|
|
Bazekien ezin zela drogazale hartaz gehiegi fidatu, baina erran zituenek nolabaiteko zentzua zuten.
|
Zer
egin behar zuen orain. Begiak telebistaren gaineko kutxara joan zitzaizkion.
|
|
2012
|
|
|
Nola gainditzen dira proba horiek?
|
Zer
egin behar dute?
|
|
|
Bazekien berak hori, ondotxo jakin ere.
|
Zer
egin behar nuen, aitzakien soka luzatzen segi?
|
|
|
Zalantza bere baitan hozka sentitzen zuen, eta horrek sumindu egin zuen.
|
Zer
egin behar zuen?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu borra horrekin, moñoña horrek?
|
|
|
Berriz ere errepasatu genuen bakoitzak non egon behar zuen.
|
Zer
egin behar zuen. Nola jokatu.
|
|
|
Ez nuen ezertxo ere esan.
|
Zer
egin behar nuen. Detaileak eman behar al nizkion?
|
|
|
|
Zer
egin behar dut nik Leturia graziosoarekin, partxisean jolastu?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dut honekin? –esan nion.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar da. Zer nahi duzu?
|
|
|
–Nire ama gaixoa!...
|
Zer
egin behar du, orain?
|
|
2013
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duen pertsonak erretiroa hartzekotan dauden bi emakumek begira diezaioten?
|
|
|
Atea muturraren aurrean itxiko ote zion Adrianak?
|
Zer
egin behar zuen Rijekan, 25 urte beranduago, etxeko giltzarik gabe, emazterik gabe, bizkarreko minez, nora jo jakin gabe?
|
|
|
Laguntzeko prest naukazu.
|
Zer
egin behar dut? –doinua erabat aldatua zuen.
|
|
|
–Eta orain zer?
|
Zer
egin behar duzu. Nora zoaz?
|
|
|
Itzulerako bidean, biak aitona Ibrahimen automobilean?, honek galdetu zion: ?
|
Zer
egin behar duk??. Hamza nora ezean zegoen:
|
|
|
Eta beharrezkoak dituk.
|
Zer
egin behar dugu, bada, Herriren batek Balad al Xamsi erasotzen badio, Sobiet Batasunak Afganistani eraso zion bezala. Geure burua defendatzeko eskubidea diagu, Hamza!
|
|
|
Itzulerako bidean –biak aitona Ibrahimen automobilean–, honek galdetu zion: "
|
Zer
egin behar duk?". Hamza nora ezean zegoen:
|
|
|
Eta beharrezkoak dituk.
|
Zer
egin behar dugu, bada, Herriren batek Balad al Xamsi erasotzen badio, Sobiet Batasunak Afganistani eraso zion bezala. Geure burua defendatzeko eskubidea diagu, Hamza!
|
|
2014
|
|
|
Linbo batean. ?
|
Zer
egin behar dut honekin??.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar nuen bestela. Etxeratekoek zure telefonoa pasatu zidaten, eta ez dago beste inor kartzela horretan.
|
|
|
Zer egiten da?
|
Zer
egin behar dut. Zu salatu?
|
|
|
Baina, azkenean, lana galtzeko beldurra nagusitu zitzaion.
|
Zer
egin behar zuen. Lan Zerbitzuan izena eman?
|
|
2015
|
|
|
Eta zer egingo dugu?
|
Zer
egin behar dugu?
|
|
|
Baina ezin nuen kontu hura atzeratu.
|
Zer
egin behar nuen handik aurrera. Ezin nintzen baso hartan betiko geratu.
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu orain? –galdetu zuen Fraggek.
|
|
|
–Nik ere ez.
|
Zer
egin behar dugu orain?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar duzu?
|
|
|
–
|
Zer
egin behar dugu gauza honekin? –galdetu nion Maisuari?.
|
|
|
Ez al dakizu ahoa itxita mantentzen?
|
Zer
egin behar dut zurekin. Ezpainak josi?
|
|
|
Bi, presa ikaragarria zeukatelako ETAk eta ETArekin zegoen ezker abertzaleko zatiak.
|
Zer
egin behar zuten. Egin behar zuten aguantatu.
|
|
|
–Hauek erori dituk.
|
Zer
egin behar duzue orain?. Erantzun nion:
|
|
|
–Ja.
|
Zer
egin behar diat. Barre?
|