|
2001
|
|
|
Ez dakit beste jakintza adarretan zenbatekoa izan den euskarazko sorkuntza lanarenpo rtzentajea, eta zenbat itzulitakoarena (J. Zabaletak ez zuen datu zehatzik eskaini, ez bere artikuluan, ez zerrendaelektronikoan zabaldutako mezuetan, eta liburukiek ez dute informazio argirik ematen); Historia arloan argitaratu dituen hiru liburukiak osorik itzuliak direla baino ez dakit (horietako bat —Euskal
|
Herriko
Atlas Historikoa— aurretik gaztelaniaz argitaraturik zegoen, eta beste bien gaztelaniazko bertsio originalak ez dira, oraindik behintzat, kaleratu —Euskal Herriaren Historia eta Historia Unibertsalalibu rukienak—). Nahiz eta, esan bezala, egileetarik zenbait euskaldunak izan eta beren jarduera profesionalaren zati bat euskaraz egiten duten.
|
|
2003
|
|
|
Nafarroako Unibertsitatean 1963 urtetik 1980 urtera bitartean, Jose Migel Barandiaranek Euskal Herriko Historiaurrea eta Etnologia irakatsi zituen. Hor hasi ziren lanean Etniker taldeak, eta erein zuten Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoaren hazia. Nafarroako testuinguru horretan, Bianako Printzea Erakundeak euskal kulturari emandako laguntzei esker sortutako giroan, abertzaletasunaren berrosatze garaian, kokatu behar da 1966ko udan Euskal Herriaren Adiskideen Elkarteak eta Eskualzaleen Biltzarrak Ultzaman antolatu nahi izan zuten Euskal Ikasketen Udako Unibertsitatea.
|
|
2006
|
|
|
–Hirien eta Foru familien sorrera? mapa in Euskal
|
Herriko
Atlasa.
|
|
2008
|
|
|
«Eduardo Perezekin harremanetan jarri ginen eta material txukun eta zehatza lortu dugu», adierazi du Manu Arregi editoreak. Euskal
|
Herriko
Atlas historikoaren bitartez gainbegirada bat eman nahi diote Euskal Herriko historiari.
|
|
|
Euskal Herriaren historiarekin loturarik izan ez arren, Mesopotamia, Grezia, Erroma, islama, Antzinako erregimena, Monarkia autoritariotik absolutismorako pausoa, Amerikaren aurkikuntza, Pizkundea, Liberalismoa, Egipto eta halako gaiak ere jorratzen dituzte Euskal
|
Herriko
Atlas historikoan, egileen arabera, kontestualizatzeko beharrezkoak baitira. Atlas historikoak ikasgairako lagungarria izan behar du.
|
|
2009
|
|
|
4 ETNIKER EUSKALERRIA. Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa. Ritos funerarios en Vasconia.
|
|
|
2 ETNIKER EUSKALERRIA. Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa. Medicina popular en Vasconia.
|
|
|
Itzulpenak: Tintin komikiaren zenbaki bat eta Euskal
|
Herriko
Atlasa (elkarlanean)
|
|
|
Zenbait egile (1982): Euskal
|
Herriko
Atlasa, Erein, Donostia.
|
|
|
Zeanurin jaiotakoa da Manterola, 1934an, eta 23 urterekin egin zen apaiz. Besteak beste, Udako Euskal Ikastaroetan, Euskal Bibliotekan eta Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoaren lanetan hartu izan du parte. Labayru ikastegiaren arima eta bihotza izan da, 2008ra arte bertan zuzendari izandakoa.
|
|
|
Deriora, gerora Etniker Bizkaia osatuko zutenei metodologia ikastaroa ematera, eta geroztik Ataungo maisuak erakutsitako ildoari eutsi diote lan etnografikoan; 1987tik aurrera, Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoaren lanak Derion koordinatu dituzte, Ander Manterolaren ardurapean.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa handik hamar urtera, 1987an, hasi ginen egiten, baina Atlasaren beharrizana lehenago agertu zuten, Barandiaranek eta Julio Carok, 1960an, Donostiako San Telmon egindako batzar batean. Atlas kultural bat egitea beharrezko genuela aldarrikatu zuten.
|
|
2010
|
|
|
–Iparraldea Errejimen Zaharretik XX. mendera?. In Joseba Agirreazkuena (zuz.), Euskal
|
Herriko
Atlas Historikoa, Donostia: Lur, 1997, 265 [Lur argitaletxeak euskaraturik, ikus gaztelaniazko sarrera].
|
|
2011
|
|
|
Etniker Euskalerria. Federazioak 1987az geroztik Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa egiteko ardura bere gain hartu zuen, eta 90eko hamarkadatik aurrera Atlasaren zenbait ikerketa monografiko kaleratu ditu: elikadura, umeen jolas, hileta eta bizi erritu, abeltzaintza, medikuntza eta abarren inguruan.
|
|
2013
|
|
|
2 Ander Manterola etnografo ezagun. Labayru Ikastegiaren zuzendari ohi eta Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoaren zuzendariak garandu deuskuz Aratusteen gaineko hainbat zertzelada; besteak beste. Bako egun honeen ingurukoak. ohitura egoan, mahaiburu bera zala, zeinda San Nikolas apezpikua berbera balitz lez.
|
|
2017
|
|
|
Batek jakin horrela den, oso presentzia txikia baitu hitzak zein toponimoak euskal eremuan. Hala ere, Euskal
|
Herriko
Atlas Linguistikoak ‘valle, valle’ (ibarra) begada esaten dela dio Bizkaia ipar mendebaleko herri askotan: Arrieta, Bakio, Errigoiti, Gamiz Fika, Getxo, Larrabetzu, Sondika, Zaratamo, Zollo; eta bega:
|
|
2018
|
|
|
Urte gutxi barru mende bat beteko dute berak bultzatutako lehenengo argitalpen etnografikoek; horrez gainera, hamarkada batzuk joan dira Etniker egitasmoa sortu zuenetik, hegoaldean lau talde eta Iparraldeko hiru lurraldeak batzen dituen beste bat dituela. Taldeok osotzen dituzten kideek hogeita hamar urte daramatzate elkarlanean egitasmoa osatzen, Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa deritzona. Helburu horrekin elkartu ziren maila handiagoko egitura batean:
|
|
|
Laster Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa laneko zortzigarren liburukia argitaratuko da*, nekazaritzari buruzkoa. Ikuspuntu horretatik begiratzen diot nire baratzeari, eta urruneko gorabehera historikoen ondorioak ikusten ditut bertan:
|
|
2019
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoan ageri denez, erditu eta elizan sartu bitartean etxetik ez ateratzeko debekua nahiko zabaldua zegoen Euskal Herrian, Bizkaian, Araban, Nafarroan eta Gipuzkoan, behinik behin. Teila buruan jartzearena, berriz, ez dago hain dokumentatuta Bizkaian eta Araban, baina oso dokumentatuta dago Gipuzkoan, eta Lapurdin eta Nafarroan ere dokumentatua dago.
|
|
2020
|
|
|
esaterako, antzina, ohitura zen erleei jakinaraztea etxeko jaunaren edo andrearen heriotza. Euskal Herriko erlezaintzari buruzko bibliografia interesgarria dago, gaztelaniaz; besteak beste, Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa obrako Abeltzaintza eta Artzaintza, bereziki adierazgarria.
|
|
2021
|
|
|
Allieres, Jacques (1994): " Euskal
|
Herriko
Atlas Etnolinguistikoaz", in Rikardo Gomez eta Joseba Andoni Lakarra (ed.), Euskal Dialektologiako kongresua (Donostia, 1991ko iraila), Julio Urkixo Euskal Filologi Mintegiaren Aldizkariaren Gehigarriak, XXVIII, 45
|
|
2022
|
|
|
Michel Duvert, Eugene Goyheneche historialariak eta Jose Miguel Barandiaran antropologoak, euskal antropologian lan egiteko bultzatu zuten. Ikerketak Lauburu elkartearen baitan, bai eta Etniker taldean (Bilbo) egin ditu, zeinek Jose Migel Barandiaranen lanarekin jarraitzen duten, 7 euskal probintzietan zehar (Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoaren lanketa). Michel Duvert ek azken lan hunen itzulpena eta argitalpena sustatu kal Herritik ere lagundua da, Eusko Jaurlaritzak 70.000€ emaiten baititu eta Etxepare Instituzioak 10.000€.
|
|
|
Informazio gehiago nahi izanez gero, Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoaren Abeltzaintza eta Artzaintza liburukia kontsulta daiteke (atlasetnografico.labayru.eus/index.php/Ganaderia_y_ pastoreo_ en_ vasconia).
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoak erakustera ematen duenez, sinesmenaren arabera, errituari esker bi helburu kausitzen ziren: batetik, saihesten zen kofoinaren herioa, eta, bertzetik, erleek argizaria ekoiztea etxeko hilobiaren argitzeko edota hilaren arimari bidea argitzeko.
|
|
|
Domaikiako apaiza da Jose Antonio Gonzalez Salazar (Gasteiz, 1940), baina bereziki ezaguna da toponimiaren eta etnografiaren alorretan egin dituen lanak direla eta. Besteak beste, Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa osatzen ibili da, Etniker taldeen bidez. Baina oraindik proiektu asko ditu buruan.
|
|
|
Bai. Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa osatzen ari ginenean, datuak jasotzeaz gain, jendea bere ohiko eginkizunetan grabatu genuen. Super kameretan jasotzen genituen.
|
|
|
Bada, nik ezagutu nahi izan nuen, eta gero berak idatzi zidan! Euskal
|
Herriko
Atlas Etnografikoa egiteko ideia zuen, baina, tamalez, dena gaizki atera zitzaion. Politikoki, ez zen nazionalista, karlista eta monarkikoa baizik.
|