|
2001
|
|
|
Euskararen herriari datxekionez, aspaldidanikoa da auzia.
|
Gure
arorat mugatuz, autsiki handi eta abantxu behin betikoak jasan ondoren, espainiar eta frantziar nazionalismoa ren sistema euskaldungoaren azken burura inoko politikazko helburuak mendratzen eta are suntsitzen joanen zirelakoan zegoen. Baina ez hala gertatu.
|
|
2003
|
|
|
Burdin Aroa, historiaurreko azken garaia da,
|
Gure
Aro aurreko azken milurtekoa harrapatzen duena. Mundu osoan, Ekialde Hurbilean, Txinan edo Amerikan, zibilizazio dotoreak altxa ziren garai hartan, kultura paregabeak:
|
|
|
Eta hemen? Euskal Herriko lurralde heze eta menditsu honetan, zertan ibili ziren Gipuzkoako biztanleak
|
Gure
Aro aurreko azken milurteko erabakigarri horretan. Agian, erantzuna azken urteetan aurkitu diren herri harresituek emango digute, bertan gordetzen dena informazio iturri oparoa bilakatu baita.
|
|
|
Aztarnategietan aurkituriko materialei esker, Gipuzkoako Burdin Aroko biztanleak nola bizi ziren jakin dezakegu gutxi gorabehera. Bigarren Burdin Aroan(
|
Gure
Aro aurreko 500 urtean), zenbait hobekuntza teknologiko gauzatu ziren, burdinaren etorrera eta tornuz eginiko zeramika besteak beste. Peñalverrek dioenez, horrek ez du esan nahi beste kultura eta teknikak ekarri zituen giza talderik etorri zenik, baizik eta asmakuntza teknologikoak modu azkarragoan zabaltzen zirela jadanik, merkataritza garatuago bati esker.
|
|
|
|
Gure
aroak nekazarien izendegitik hartuak dira.
|
|
2009
|
|
|
Lau hamarkada daramatza Leonard Cohenek musika sortzen.
|
Gure
aroko musikagile garrantzitsuena eta eredugarriena da eta denboraren joanean gero eta sakontasun eta esanahi handiagoa dauka. Songs of Leonard Cohen (1967), Songs of Love and Hate (1970) eta I' m Your Man (1990) diskoak, besteak beste, klasikoak dira musikaren munduan.
|
|
|
Posible da gaiotan diskurtso ez mitologiko, funtsean ez erlijioso bat?
|
Gure
Aro sekularizatu(?) pluralistan(?), giza duintasunaren, kontzeptu juridikoa hobetsi da.
|
|
|
Haizea Garizumakoa Ordorikaren ibilbidean mugarria izango dela ziurtatu zuen:
|
Gure
aroaren isla berezi bat erakusten du, gure ametsen eta porroten isla, baina diskurtsorik egin gabe.
|
|
2010
|
|
|
|
Gure
aroaren idoloak ikusiz, batek joera du bereziki ergeltzat hartzeko. Baina agian horrela izan daiteke eskuarki.
|
|
|
Jugurtak erromatarren taktikak imitatu zituen, bai botere erlazioetan eta bai jardunbide militarrean, leialtasunen erosketa esate baterako.
|
Gure
aroa baino lehenagoko 111tik 105era arte gerla gogorra sostengatu zuen. Azkenean, Jugurta erromatarrek traizio bidez harrapatu eta Erromako Foroan ito zuten.
|
|
|
Humorismoaren alorrean segituz, baina barnago, Pablo Sanchez Velasco eta Francisco Leyvaren tesia dago.
|
Gure
aroa baino lehenagoko 219 urtean Anibalen armadatik 20.000 berberek desertatu omen zuen Pirinioak zeharkatzeko orduan, Erromaren aurka borrokatzera zihoazela jakin eta berehala. Seguru, bidaia pic nic bat zela pentsatzen zutela ordura arte.
|
|
2011
|
|
|
50).
|
Gure
Aro hau Hasiera baten amaiera da, baina ez derrigor Hasiera Berria. (Hori izan dadin saiatzea gure egitekoa da, hodei eta oinaztarri artean egitekoa, Holderlinen esanean:
|
|
2013
|
|
|
|
Gure
aroaren hirugarren mendea hasi bezain laster, Antonino Karakala enperadoreak ediktu garrantzitsua aldarrikatu zuen. Ediktu horren ondorioz, haren inperioko biztanle gehienak Erromako herritar bihurtu ziren, biztanleon borondatea zein zen kontuan hartu gabe.
|
|
|
223 urtean (Papiniano exekutatua izan zen, Karakalaren aginduz, hamar urte lehenago), eta, erailketa horrekin, epealdi klasikoa bukatu zen.
|
Gure
aroko bigarren mendeak bakea eta egonkortasuna ekarri zizkion Erromako Inperioari, halakoak ez-ohikoak baziren ere. Edwar Gibbonek, XVIII. mendeko historialariak, hauxe adierazi zuen garai hori deskribatzeko:
|
|
2015
|
|
|
|
Gure
aro mediatiko honetan, konbergentziara, hibridaziora, sinbiosira eta egokitzapenera jo dute ekoizpen eta formatuek, eta gero eta lausoagoa da komunikabideen arteko muga. Horrek, jakina, desafio handiak ekarri ditu.
|
|
2017
|
|
|
|
Gure
aroko 600 eta 1200 urteen artean Andeen erdigunean, egungo Peru eta Boliviako lurretan hedatu zen zibilizazioa nahiz bertako kidea.
|
|
|
|
Gure
aroa
|
|
2019
|
|
|
294
|
Gure
aroak ziurtasunak eskatzen dizkie sendagile eta abokatuei, eta batzuk ematera ausartzen dira.
|
|
|
9
|
Gure
aroak orokorraren galera ekarri du, dena berezia omen da orain.
|
|
2020
|
|
|
Baina baditu eragozpenak ere; hala nola" ezagutzen" galera orokorra.
|
Gure
aro digitaletik, askitasunez begiratzen diegu haitzuloetan sartu eta beren inkontzientearen arrastoak haien hormetan adierazten zituzten historiaurreko izaki haiei. Baina garapen ikusgarria lortu zuten beren ekoizpen artistikoaren kontserbazioari dagokionez.
|
|
|
|
Gure
aroko gerrarik handiena.
|
|
2021
|
|
|
|
Gure
aroaren aurreko milurteko epea da Burdin Aroa, eta bigarren zatian hasi zitzaion burdina brontzeari gaina hartzen. Karbono bidezko datazioak egin dituzte Basagainen, eta herrixkan aktibitatea K.a. 300 urtean hasi eta K.o. lehenengo hamarkadetara bitartekoa izan zela frogatu dute.
|
|
|
Erromatar garaiko Gipuzkoako hiri nagusian, Oiarson (Irunen) alegia, Tarraco tik (Tarragonatik), Pompaelo n (Iruñean) barrena, iparralderantz zetorren bidea eta kostaldea zeharkatzen zuen Via Maris delakoa elkartzen ziren.
|
Gure
Aroko I. eta II. gizaldietan hiriak etengabeko garapena izan zuen, baina hango jarduna mantsotu egin zen K.o. III. mendetik aurrera. Oiarsoren hazkundeak lotura zuzena du Arditurriko meatzeen ustiapenarekin.
|
|
|
Kasu batzuetan gure aroaren aurreko milurtekoaren lehen erdialdean erabiliak izan arren, karbono eginiko datazioen arabera, badirudi Gipuzkoako herrixka gotortu gehienen okupazioa berriagoa dela.
|
Gure
aroaren aitzineko milurtekoaren bigarren erdialdean erabiliriko babeslekuez ari gara beraz, zenbait kasutan, erromatar garaiaren aurreko urteak arte edota erromatartzea hasi arte baliatu zirenak (Peñalver 2003: 68).
|
|
|
Zertan eta zergatik gara aurreko belaunaldietatik desberdinak?
|
Gure
aroa bereizten duten ezaugarriak hauteman nahi ditu Iñigo Martinezek, eta, horretarako, inkontzienteki geureganatu ditugun aginduak bilatu eta definitzen ditu: bidaia ezazu, ez egon triste, izan zu zeu, zaindu zaitez, ez hartu maitasun konpromisorik, izan zorion tsu, bilatu berriena...
|
|
|
Kasianoren historia ile lazgarriak frogatzen digu zigorradak eta zartakoak segur aski ez zirela sekula desagertu erromatarren ikasgeletatik, baina, era berean, argiak ere ikusten ditugu panorama ezin ilunago horretan.
|
Gure
aroaren hasieran, pedagogia errukitsuago eta dibertigarriago baten defendatzaileak sortu ziren. Korronte horrek nahiago zituen sariak zigorrak baino, eta eginahalak egiten zituen haurrengan jakin gosea pizteko.
|
|
2022
|
|
|
Zertan gara aurreko belaunaldietatik desberdinak?
|
Gure
aroa bereizten duten ezaugarriak hauteman nahi ditu Iñigo Martinezek, eta, horretarako, inkontzienteki barneratu ditugun aginduak definitu ditu Mandamentu hipermodernoak liburuan. Anakoz Amenabarren elkarrizketa.
|
|
2023
|
|
|
Antzinakoan hasi, Erromatar Inperioan, Erdi Aroan jarraitu Europan, Gaztelako erresuman 1492tik aurrera, jarrai Portugalen eta beste hainbeste herrialdetan.
|
Gure
Aro Garaikide honetan, berriz, nazismoa izan da fobia irrazional horren goren gradua. Kontzentrazio esparruak, ghettoak, gas erailketak… Holokaustoa.
|
|
|
|
Gure
aro digitalean, euskal gaien edizioaren bilakaeraren laburpena eman du Eneko Zuloagak Auñamendi Entziklopedian: " Argitalpenen historia Euskal Herrian" (2011).
|