|
2000
|
|
|
1955ean beste gertaera adierazgarria ere badugu: Jokin Zaitegik, Euzko Gogoa12 etxean argitaratzeko asmoz, Guatemalatik
|
Euskal
Herrira itzultzeko erabakia hartu zuen. Euzko Gogoa ren historia, ostera, 1949an hasi zen; urte horretan, Zaitegik, Andima Ibiñagabeitiaren laguntzaz, euskara hutsez eta goi mailako eduki kulturalez egindako aldizkari bat argitaratzeari ekiten dio, honela, urte horietan euskal kulturaren proiektu aitzindaria izango den lana aurrera eramanez.
|
|
|
Zaitegiren
|
Euskal
Herrira itzultzeko erabakia, nolabait, garai berrien iragarpen bezala ere azter daiteke. Erabaki horren atzean justifikazio pertsonalak izan arren —Zaitegiren ama bakarrik bizi zen Arrasaten eta honi laguntzeko gogoa azaldu zuen idazleak—, egoera politikoaren aldaketa txiki batzuen inpresioa ere sor zitekeen, zabaltze eskas batena.
|
|
2004
|
|
|
Gaztaroa eta frantziskotar bokazioa Eliza giro zaharkitu batean bizi izan zuen, ikus pentsamolde ezkor eta dominante baten pean. Apaizturik eta
|
Euskal
Herrira itzulirik, ordea, berehala espiritu kritikoa iratzarri zitzaion; orduan hasi zen bere herria bere osotasunean eta desberdintasunean ezagutzen. Barruan zeraman euskal herritartasuna askatu eta indartu zitzaion.
|
|
2005
|
|
|
Baina Txillardegi
|
Euskal
Herrira itzuli zen, euskaraz bizitzera. Horra gakoa.
|
|
2006
|
|
|
Kartzelatik geltokira, geltokitik autobusera eta gero nora? Leku heterotopikoak (Foucault) ditugu denak ere, leku hertsiak, etxerik dagoeneko ez duen emakumearentzat,
|
Euskal
Herrira itzultzea atzerrira itzultzea delako. Maitasunik ez dago, kartzelatik atera eta hamar ordura gizon batekin oheratu eta puta bezala tratatu eta bortxatu nahi izan du.
|
|
|
Hango ikasle zelarik, berriz, harreman estuak izanak zituen bertako ikasle euskaldunekin —horietako hainbat ere Euskal Unibertsitatearen ametsarekin seguruenik—, eta horiei euskara irakasten ere gogoz jarduna zen. Hango batasun espiritua eta koordinazio esperientzia baliatu zituen, hain zuzen ere,
|
Euskal
Herrira itzulita, eta Jakin Taldearen zuzendaritzan oinarrituta, alde bateko eta besteko Unibertsitatetan ziharduten ikasle euskaldun hainbaten koordinazioa eta elkarlana bultzatu eta eratzeko. Horiengan oinarritzen zuen berak Euskal Unibertsitatea sortzeko esperantza.
|
|
2007
|
|
|
1936an hasi ziren gerran, 1951n hamabost urte ziren borrokan ari zirela eta asko bere buruarentzat irtenbide bat bilatzen hasi ziren; ezkonduta zeuden, familia zuten eta lanpostu bila hasi ziren. Batzuek Hego
|
Euskal
Herrira itzultzea erabaki zuten, beste batzuk Amerikara joan ziren. Arazoak EBBra bertara heldu ziren, Doroteo Ziaurriz hil zenean 1951n; EBB praktikan desegin egin zen, nahiz eta formalki jarraitu Jose Agerreren zuzendaritzapean.
|
|
2010
|
|
|
Historia Garaikide eta Modernoko lizentziatura egin zuen. Historia irakasle egin zuen urtebete Bartzelonan; jarraitzeko aukera ere eman zioten, baina aldaketa sakonen zurrunbiloan sartua zegoen
|
Euskal
Herrira itzultzea erabaki zuen 1970ean.
|
|
|
Hori izan zen nire bizitzan ondoriorik luzeena izan duen erabakia: unibertsitateko bidea hartu partez euskal kulturara haren kanpotik itzultzea,
|
Euskal
Herrira itzuli eta hemengo kulturgintzan ibiltzea. Jarraipena izateko aukera izan nuen, baina garbi eduki nuen itzuli egin behar nuela.
|
|
|
Bartzelonatik
|
Euskal
Herrira itzuli zinenean, 1970ean, zer aurkitu zenuen?
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, Bordeleko Unibertsitateko gaztelerazko departamentuan irakasle sartu zen urte berean egin zuten euskaltzain oso, eta aldi berean etorri zitzaion Baionako Euskal Erakustokiko zuzendari izateko eskaintza ere. Hirurei baietz esan zien, eta Agenetik
|
Euskal
Herrira itzuli zen familiarekin, Angelu bizitoki hartuta.
|
|
2012
|
|
|
Urtetarako plan editorial handi eta zabala lantzeari ekin zion Jakinek —hiztegi tekniko berezituen proiektua, besteak beste, gero UZEIri pasatuko ziona—, eta 1972ko udan onartu eta bideratu zuen Donapaleuko jardunaldietan, euskal kulturako hainbat jenderen partaidetzarekin. Ordurako Txillardegi
|
Euskal
Herrira itzulia zen, eta Hendaian jarria bizitzen; baina ez zuen jardunaldi haietan parte hartzerik izan nonbait, harako asmoen berri eman zioten arren. Handik aurrera, ordea, Jakinen eta Txillardegiren arteko lankidetza askoz hurbilagokoa abiatu zen; horren hainbat alderdi ezagutu dezakegu Jakinen artxiboko gutunen —Txillardegiren eta Jakinekoen artean urteetan trukaturikoen— bidez.
|
|
2014
|
|
|
Apustua film bakoitza zuzendari ezberdin baten esku uztea izango da. Kontsakratu eta hasiberriei proposatuko zaie lana, proiektuak" Zine eskola ireki" eta"
|
Euskal
Herrira itzultzeko plataforma" izateko helburu bikoitzari erantzuteko.
|
|
|
Helburua ez zen atseden ematea bakarrik, herritarren erreprodukzioa bultzatzea ere bilatzen zuten agintariek.
|
Euskal
Herrira itzuli ziren anitzek, eta bereziki mendialdean bizi zirenek, Nafarroara igarotzea erabaki zuten. Sarraskiaren erdira itzultzea eta hiltzeko edo gorputz zati bat galtzeko arriskua hartzea baino nahiago izan zuten ihes egin.
|
|
2017
|
|
|
Aipatu nizun bezala, ukan nuen Parisen junturetako erreumatismo gaitzaldi larria eta seriosa. Orduan deliberatu nuen Akizera joatea, hantxe erreumatismoa sendatzen zutelakotz, baina hortik berehala
|
Euskal
Herrira itzultzea, euskara ikastera, hori baitzen bertze helburua. Osagarria zaintzea eta lengoaia estudiatzea.
|
|
|
Eta bortzpasei hilabete baizik ez genituen dena preparatzeko... Orduan, berriz
|
Euskal
Herrira itzuli nintzen dantzariak eta musikariak biltzera. Eta oroitzen naiz denboraldi horretan auto istripu larri bat ukan genuela:
|
|
|
Gero, 1980an egin nituen gauza batzuk aski ongi zirenak, konparazione, umorezko ballet bat, Txutxurru izenekoa: pertsonaia nagusia Parisera eta New Yorkera joaten zen, eta berriz
|
Euskal
Herrira itzultzen zen eta orduan bukatzen zen balleta, bere emaztearekin zelarik, eta erraten zuen" Etxera!".
|
|
|
|
Euskal
Herrira itzuli zen, eta hemen bizi da orduz geroztik.
|
|
2018
|
|
|
|
Euskal
Herrira itzuli eta irakaskuntzan jardun duzu, hori izan duzu lanbide eta bokazio. Beti esaten da hezkuntzatik hasi lukeela eraldaketak.
|
|
2020
|
|
|
Bost urte Frantzian igaro ondoren, Paristik
|
Euskal
Herrira itzuli nintzen 1975ean. Jakinera itzuli nintzen atzera.
|
|
2023
|
|
|
1977an
|
Euskal
Herrira itzultzen zara Parisetik.
|