|
2010
|
|
|
Jean Etxepare mediku eta idazle dotorea 1877an jaio zen Argentinako panpetan, hain zuzen Buenos Aires probintziako Mar Chiquita n, baina, haur zotza zelarik familia
|
Euskal
Herrira itzuli zen eta Lekornen plantatu. Etxeparek Larresoroko seminarioan egin zituen ikasketa ertainak, eta mediku ikasketak Bordelen, non doktore tesia aurkeztu baitzuen 1901ean.
|
|
|
" Beharbada zuk zenuen arrazoi —esan nion— Agian mesede egingo zion Davidi hizkuntza aldaketak. Azken batean, ez zeukan
|
Euskal
Herrira itzultzeko asmorik." Mary Annek ez zuen nire komentarioa aintzat hartu: " Askotan esaten nion Davidi zenbat gustatzen zitzaidan bera eta osaba Juan hizketan sentitzea.
|
|
|
Soldadu gehiago ziren Kabiliako mendietan. Baina Jean Iriartek ere nahiago zuen
|
Euskal
Herrira itzuli ahalbait arinen. Bernard Irola ezterenzubitarraren protesta argiagoa zen, 1961ean:
|
|
|
Fisika eta geografia ikasketak egin ondoren, munduan zehar ikerketan ibili zen: Brasilen, Nilo ibaiaren iturburuaren bilaketan, Etiopian 1836tik 1848ra, Norvegia aldean gero, harik eta 1853an
|
Euskal
Herrira itzuli eta, Hendaian Abadiako gaztelua eraikirik, liburuak argitaratzen eta euskal kultura bultzatzeko geratu zen arte.615 Antoineren anaia Arnauld Michel d' Abbadie ere Etiopia aldean ibilia zen, Ras Mikael deitzen zioten han. Sur le tonnerre en Ethiopie eta Douze ans dans la Haute Ethiopie idatzi zituen.616 Antikolonialista zintzoa zen.
|
|
|
1922ko irailaren 5ean, Tetuango tren geltokiko nasa euskaldunez bete zen. Siziliako soldadu asko
|
Euskal
Herrira itzultzen ari zen. Haiei egindako agurraz idatzi zuen Altzetak:
|
|
2011
|
|
|
Jakinarazi nion halaber nire kezka, alegia, euskal zirkulu batzuetan CIArentzako frontetzat hartzen gintuztela. Bereziki, zabaldua zen nire lankide Jon Bilbao (erretiroa hartu eta
|
Euskal
Herrira itzulia) CIAko agente izana zelako zurrumurrua.
|
|
2015
|
|
|
Nire aita 1912an etorri zen hona, artzain. Dirua aurreztu nahian,
|
Euskal
Herrira itzuli eta familiak Markinan zuen baserriaren hipoteka ordaintzeko. Leku ederra da hura.
|
|
|
Hala esan du emozio puntu batekin denen aurrean.
|
Euskal
Herritik itzuli zenean, aitarekin kitxueraz mintzatzen hasi zen. Horrek beretzat duen garrantziaz mintzatu zaigu.
|
|
|
Bestetik,
|
Euskal
Herritik itzulita Kichwasun elkartea sortu zuten, Imbabura probintzian hizkuntza biziberritzeko estrategia orokorrak lantzeko. Momentuz bi arlori heldu diete:
|
|
2016
|
|
|
Iruñean 1922.ean apeztu ostean, denbora laburra eman zuen gure artean, urte bitarte luzean Guam uhartean eta Manilan ibili baitzen misiolari.
|
Euskal
Herrira itzuli eta gutxira zendu zen, 1964.eko urtarrilaren 31n, Iruñean. Euskal lanak Irugarrengo Prantziskotarra n eta Zeruko Argia n hasi zen argitaratzen, 1922.az geroz, hitz lauz zein bertsoz, eta Begi beltx ezizenez gutxiz gehien.
|
|
|
Berauk eskaturik, Kansuko misiotegira joan zen misiolari, 1929.eko azaroaren 15ean Genoatik atera zela Lorkako Gerardo, Garesko Bartolome eta Erroko Gerardo anaiek lagundurik. Beste misiolari batzuek egin zuten antzera, Arbizuko Felixek ez zuen
|
Euskal
Herrira itzultzerik izan, Kansun bertan zendu baitzen 1936.eko martxoaren 24an tifus gaitzak jota. Floresek Zeruko Argia n, fraide buruñurdunek lematzen zuten argitalpenean hots, fitean bite idatzi zituen Txinako kronikak.
|
|
|
Fraide hirukoiztar sarturik Erroman burutu zituen ikasketa nagusiak eta Madagaskarrera egin zuen misiolari 1949an. Afrikako uhartean urte purrusta emanik,
|
Euskal
Herrira itzuli zitzaigun 1990ean adinean sarturik. Alta adinak ez zuen misiolari izandakoa guztiz makaldu, eta idazlanei zeharo atxikirik, zenbait euskal aldizkaritan hasi zen idazten.
|
|
2017
|
|
|
Bada, Iparragirrek ordurako euskaldunen himnoa bilakaturiko Gernikako Arbola kantatu zuenean, gurasoak negar zotinka aritu ziren turrustan, eta, bien bitartean, belaunaldi gazte dotorea, euskara apenas ulertzen zuena, irribarreka hasi zen sentimenduzko gaindidura horren aurrean. Nolanahi ere, Iparragirre bertsolaria
|
Euskal
Herrira itzuli ahal izan zen, emaztea eta zortzi seme alaba utzita Rio de la Plata aldean.
|
|
|
1974n, hemeretzi urterekin,
|
Euskal
Herrira itzuliko da Niko. Rocka euskaraz egitea deliberatua dago, baina giroa ez da horretarako aproposa, eta are gutxiago Zuberoan; kantagintza tradizionala erabat nagusi, arbuiatua da hortik kanpoko guztia:
|
|
2018
|
|
|
Txirrindularitzaren arrakastari jarraiki, 1913an antolatu zuten lehenbiziko
|
Euskal
Herriko itzulia, garai hartan" Vuelta a las Vascongadas y Navarra" deitua. 1924an hartu zuen" Euskal Herriko itzulia" izena.
|
|
|
Txirrindularitzaren arrakastari jarraiki, 1913an antolatu zuten lehenbiziko Euskal Herriko itzulia, garai hartan" Vuelta a las Vascongadas y Navarra" deitua. 1924an hartu zuen"
|
Euskal
Herriko itzulia" izena. Bigarren edizioan, jadanik, Euskal Herri osoa hartu zuen kontuan.
|
|
|
—Ez zitzaizun burutik pasatu
|
Euskal
Herrira itzultzea?
|
|
|
" Nire etxean gera zaitezke". Lehenago edo geroago
|
Euskal
Herrira itzuliko nintzen seguruenik. Baina zuk istripua izan zenuen, eta ni Parisen geratu nintzen.
|
|
2019
|
|
|
Ez dira sartu, ordea.
|
Euskal
Herrira itzultzeko unea heldu arren, elkarri behar bezala agurtu nahi dutelako. Despedida gazien tenorea iritsi zaielako.
|
|
|
Ahaztua zitzaidan jada peiotearen istorio hori guztia, ez ordea niregan izan zuen eragina; izan ere, horrek gehi Buenos Airesen izan nuen istripuak zertxobait gehiago hondatu baitzuten ene osasuna, batik bat nire buru osasuna. Jakin nuen Patriziok utzi egin zuela Mexiko eta
|
Euskal
Herrira itzulia zela. Bera guztiz gutiziatzen zuen neska lagun mexikar batekin etorri zen, baina neska hori ez zen Aurora, Silvina delako bat baizik.
|
|
|
Kepa eta Patrizio, non ote zaudete oraintxe?, itaundu nion ene buruari hunkituta. Mexikon beti parrandarako prest izan nituen lagun haiek Espainiara etorriak izango ziren honezkero,
|
Euskal
Herrira itzuliak, seguru, pentsatu nuen, eta bat batean berriz haiek ikusteko gogo handia jarri zitzaidan, ostera ere elkarrekin egotekoa, sikiera joandako garai zahar haietaz mintzatzeko baldin bazen ere. Zerain, Zegama, aitaldeko aitona amonak lurralde horretatik zetozen.
|
|
2020
|
|
|
|
Euskal
Herrira itzulita, ekidistantziaren metaforak egiaren itxura hartzen du maiz, baina, kasu honetan ere, urruntasunagatik da, indiferentziagatik. Tartea fisikoa edota" informatiboa" izan daiteke (Santi Brouarden hiltzaileak ez zekien ezer hari buruz, eta handik urte askora, telebista programa batean haren aldeko manifestazioen irudiak erakutsi zizkiotenean, izugarri harritu zen.
|
|
2022
|
|
|
Marxek zioen historia bitan errepikatzen dela, lehenik tragedia bezala, bigarrenik fartsa gisa. Artean, hainbat euskal deserriratuk Kuban segitzen dute
|
Euskal
Herrira itzuli ezinik. Itzultzeko eskubidea dute, baina" Antilla espainoletako" Erresumara itzuli ahal izateko guztizko ziurtasunik ez.
|
|
2023
|
|
|
Eta horrekin batera Ikuzaren eginkizunak korsoan murriztu ziren eta beste zereginetara makurtu behar izan zuen, hala nola Koroarako lan egin. Urre horretan, Konpainiaren abanrailak desagertuta, lan xume batzuk egin ondoren,
|
Euskal
Herrira itzuli zen gaixotasunak eta ajeak jota. Itzuli aurreko azken lanetariko bat izan zen Tortuga irlako hogeita hamar bat ingeles bertatik botatzea eta hango gatzagetan biltzen ari ziren gatza lapurtzea eta Guairan saltzea.
|
|
|
Esan bezala, 1781ean
|
Euskal
Herrira itzuli zen eta Bilbon ezkondu zen bi urte geroago (1783) lehengusina gazteago batekin, Josefa Antonia Ramona de Barbachano Arbaiza bertako merkatari ospetsu batzuen alabarekin (Goyak Lekeitioko Zubieta jauregian margoztu zuen izen bereko anderearen ahizpa). Izan ere, Barbachano familiak bazuen joera seme alaben izenei Ramon edo Ramona eransteko.35 Ezkondu eta gero senar emazteak Arantzazura joan ziren eztei bidaian (edo erromes?).
|
|
|
Pott bandaren kideetako bat izan zen. Kartzelan egon zen urteetan, eta gero beste 36 urte desagerturik, harik eta 2021ean
|
Euskal
Herrira itzuli den arte. Euskal Literaturan garrantzitsuak izan diren liburuak idatzi ditu:
|