|
2002
|
|
|
Zortzigarren kapituluan Xabier Barrutiak Hego
|
Euskal
Herriko industria egitura aztertzen du, eraikuntzaren eta energiaren ibilerak ere barnean hartuz.Industria izan delarik euskal ekonomiaren bizkarrezurra, krisiak izandako eraginaerakusten du Barrutiak, hala nola industria espezializazioa, bere eduki teknologikoa eta kanpoan merkaturatzeko azken joerak. Jarraian, bederatzigarren kapituluan, Mikel Zurbanok zerbitzuen jarduera multzoak Hego Euskal Herrian izandakobilakaera eta jokabidea analizatzen ditu.
|
|
|
Industria Institutu Nazionalak erregimenaren politika industrialean eragingarrantzitsua izaten jarraitu zuen, nahiz eta haren eginkizuna zentratuagoaegon produkzio estrategikoetan eta galerak zituzten enpresak bereganatzean, eta ez hainbeste hazkunde industrialaren punta puntako erakundeaizatean. Hala ere, esan dugun bezala,
|
Euskal
Herriko industrian oso lekueskasa izan zuen erakunde horrek.
|
|
|
Hirurogeiko hamarkadaren hasieran, Bizkaiak Hego
|
Euskal
Herriko industria ondasunen ehuneko berrogeita hamar baino gehiago (> %50) produzitzen zueneta Gipuzkoak ehuneko hogeita hamar baino gehiago. Nafarroak ehuneko ia hamaregiten zuen eta Arabak ehuneko zortzi baino gutxixeago.
|
|
|
(2.5 irudia). Hirurogeikohamarkadako hazkundeak lau herrialdeetan izan zuen eragina, baina bereziki Araban eta Nafarroan; azken horiek industria hartu zuten beren jarduera ekonomikonagusi gisa eta
|
Euskal
Herriko industrian zuten garrantzia areagotu zuten. 1974an, bai Arabak bai Nafarroak bakoitzak Hego Euskal Herriko produktu industrialarenehuneko hamabi inguru hartzen zuten.
|
|
|
|
Euskal
Herriko industria nagusia, oinarrizko siderurgia, onik atera zen egoerahorretatik, baimenak eta produktuen interes estrategikoengatiko dirulaguntzakzirela eta. Hala eta guztiz ere, produkziorako txatarra ugari behar izateak, garaihartan nagusi ziren prozedura teknikoak zirela kausa?
|
|
|
|
Euskal
Herriko industriaren gainbehera, industria jarduerek euskal ekonomianekoitzitako parte hartzea gutxitzean islatzen da. 6.3 irudiak erakusten duen legez, euskal ekonomiaren produktuaren erdia baino gehiago (%54) industriala zen1975ean.
|
|
|
Enpresa askokrisiak jota zeuden: AHV, Sidenor, AESA, Tubacex, Patricio Echeverria, Ulma, Irizar, etab.
|
Euskal
Herriko industria egitura Europakoa baino ahulagoa zen. Aipatutako enpresa batzuek ez zituzten berregituraketa prozesuak behar bezala burutu1980ko hamarkadan.
|
|
|
Euskal Herrian ez ezik, estatuan ere hori da ekonomia sozialeko erakunde nagusi eta ukaezina. Horrezgain, Hego
|
Euskal
Herriko industria talde garrantzitsuena da MCC.
|
|
|
Hau da, egitura eta antolakuntza berridun enpresa boteretsu eta baliagarriaksortu beharrean, akziodun konpainiak?, beren interes ekonomikoak babestenzituzten irtenbide politiko legislatiboetara jo zuten. Gertakari hori ez zen itsasekonomian bakarrik nabaritu, baizik eta
|
Euskal
Herriko industria garrantzitsueneanere; hau da, burdinolak, atzerriko konpetentziari aurre egiteko berrikuntza teknikoak eta egitura aldaketak egin beharrean, erakunde politikoen babesaz baliatuziren beren arazoak konpontzeko (X. Alberdi, 1999b).
|
|
2003
|
|
|
Gaur egun, Emilio Ibarra da familiako buru ezagunena, eskuratze bidegabeagatik salatua izan zen BBVAko zuzendari ohia. Saga horretako kideek garrantzi handia izan zuten Bizkaiko industriaren eta finantzen sorreran eta garapenean, eta orduko lan hura gerora funtsezkoa izan da
|
Euskal
Herriko industria eta banka garatzeko. Saga horren batasuna 1977 urtean hautsi zen, ETAk Javier de Ibarra y Berge bahitu eta erail zuenean.
|
|
2009
|
|
|
Mendietan burdina eta burdin horren merkataritza berehala bideratzeko itsasadarra. Horra
|
Euskal
Herriko industria gune garrantzitsuena bultzatzeko ezinbesteko osagaiak, karlistaden ostean laster baten Bizkaiko ingurune hau guztia goitik behera eraldatu zuena.
|
|
|
Horretaz gain, gastu militarraren alorrean eskumenak EAEren esku utziz gero, 218 milioi egongo lirateke langile horien postua bermatzeko eta bestelako gizarte beharrei aurre egiteko.
|
Euskal
Herriko industriak gatazken militarizazioan duen tokia ikusi arte ez dugu lortuko merkatu hori desagertzea, nabarmendu du Escalantek.
|
|
2010
|
|
|
Horrez gain, enpresen erdia baino gehiago zerbitzuen alorrean sortu da, higiezin eta eraikuntza sektoreek jarraitzen diote, eta sortze tasarik apalena industria alorrean kokatzen da. Ipar
|
Euskal
Herriko industria bereziki industria agroalimentarioan eta bitarteko ondasunetan oinarritzen da, eta soilik langileen %17, 9a ukitzen du, EAEko tasaren erdia alegia. Enpresa gehienak txikiak dira, %92, 5ak 10 langile baino gutxiago enplegatzen baititu eta bakarrik enpresen %1, 2ak 50 langile baino gehiago dauzkalako.
|
|
2012
|
|
|
Bada, alderdi sozialista orain arte egiten ari den bezala. Alde batetik,
|
Euskal
Herriko industria mundura zabalduz. Mundu globalizatu honetan, merkatua ireki behar da.
|
|
2013
|
|
|
Eta horren ikur bat da Fagor. Ikur bat
|
Euskal
Herriko industrian, ikur bat kooperatibismoaren munduan eta ikur handi bat, nola ez, Debagoiena ibarrean. Arrasate eta inguruko herrietako paisaiaren parte da Fagor, lantegiak ezker eskuin baitauzka, eta Fagorren logoa non nahi ageri baita, Anboto eta Udalatx begira dauzkala.
|
|
2014
|
|
|
Urtea ez dela samurra izan esatea labur geratzea da Mondragon taldeak bizi izan duena azaltzeko.
|
Euskal
Herriko industria talderik handienak, enplegu gehien ematen duena alde handiarekin, bereak eta bi egin behar izan ditu krisiaren ekaitz amaigabe honek orain urtebete flotazio marran egin zion zuloa estaltzen hasteko.
|
|
|
Auzitan jarri ziren politika, kultura, erlijioa, gizarte ereduak edota egoera ekologikoa, besteak beste. Hori gutxi izan balitz,
|
Euskal
Herriko industria eredua ere kolokan jarri zen 1975etik aurrera eta modu izugarrian egin zuen gora langabeziak, 1980tik aurrera bereziki. Euskal gizartearen sektore dinamiko ugarik irtenbide bakarra ikusten zuen, frankismoarekin erabat apurtzea.
|
|
2016
|
|
|
Gaur egun,
|
Euskal
Herriko industria
|
|
|
Izan ere, Hazparne langile eremu handia baitzen, lantegietan gazte anitz biltzen zen. Maule bezala, Hazparne Ipar
|
Euskal
Herriko industria gune nagusia zen, alegia langileen antolaketarentzat toki egokia. Horrela, gertatu zen eta garaiko lekukoek adierazten duten bezala, Euskal Herriko CFTCren lehen urratsak JOCren bidetik eman ziren.
|
|
2017
|
|
|
Gainera, metalurgia eta makina erreminta industrietan ere beharrezkoa da erradiazio termikoa ulertzea termometria infragorria erabiltzeko (Pujana et al., 2007). Sektoreteknologiko hauek
|
Euskal
Herriko industriaren zati handia osatzen dute eta hori izan zen Leioan zehaztasun handiko erradiometro infragorri bat eraikitzeko arrazoietako bat (del Campo et al., 2006).
|
|
|
Gaur egun,
|
Euskal
Herriko industria goi teknologiako industria bihurtzen ari da. Ikerketa eta garapenaren bidez, sistema ziberfisikoak oinarri dituen 4 Industria Iraultzara egokitzen ari da.
|
|
|
Sektoreka
|
Euskal
Herriko industriak ez ditu altzariak galdu iaz. Industriako enpresen afera zifra 2015eko hein berekoa izan da.
|
|
2019
|
|
|
Burdinak
|
Euskal
Herriko industria tradizioari egiten zion erreferentzia, ohiturazgizonengremioazena. Bestalde, harria eta egurra eskualdeko paisaia naturalarekin eta historiaurrekomegalitoekinlotzenzen, bainabaitazurgintza edoerrementaritzarenofizioekin, edobaserri munduko kiroletatradizioekinere, aizkora jokoaetaharri jasotzea bezalakoak (2.irudia). Gainera, materialarenhautaketaren bitartezulertzenzengizonezkojoerahori, historiografiak laudoriogisaerrepikatuizanduenezbehinetaberriro.
|
|
2020
|
|
|
Aurrekari horiekin, ikusteko dago zer gertatuko den
|
Euskal
Herriko industria azoka inportanteenarekin, maiatzaren amaieran egitekoa den Makina erremintaren Biurtekoarekin. Aurrera doala esan du Xabier Basañez BEC erakustazokako arduradunak, baina egun batetik bestera gauzak asko aldatzen ari dira.
|
|
2021
|
|
|
Joan den astean Baionan eta Kanbon, Euskal Elkargoak eta" UIMM Adour Atlantique" Tarnosen kokatua den enplegu agentziak industria alorrean diren enpleguen ezagutarazteko ekimena antolatu dute. "
|
Euskal
Herriko Industria Lurraldea" programan sartzen den iniziatiba da, Euskal Elkargoak bultzatzen duena.
|
|
|
Ariketa horretarako lagungarriak izan daitezke EHUko Udako Ikastaroetan ostegun arratseko mahai inguruan aipatutako gaietako batzuk.
|
Euskal
Herriko industria birmoldaketetatik zer ikasi dugu deskarbonizaziorako trantsizioari hobeto aurre egiteko, titulupean eta gazteleraz, sakoneko korronteak antzematen adituak eta arituak diren lau lagun jardun ziren gogoetan:
|
|
|
Dena den, altzairuaren eta burdinaren merkatuan soka apur bat lasaitu dela ematen du, eta joera hori sendotzeak mesede egingo dio
|
Euskal
Herriko industriari. Dena dela, egoera ekonomiko orok du bere ifrentzua, eta Cuencak ohartarazi du Txinaren gehiegizko moteltzea kezkagarria dela, batik bat burbuila baten eztandaren ataria bada.
|
|
2022
|
|
|
"
|
Euskal
Herri industria" elkartearen abian jartzea
|
|
|
"
|
Euskal
Herri industria" elkartea sortua izan da, 30 enpresa, 4 egitura laguntzaile eta 3 instituzioek parte hartzen dute, orotara 3.361 enplegu ordezkatzen ditu eta 600 milioi euroko urteko negozio zenbatekoa du. Ekimen horretan Akitania Berriak eta Euskal Elkargoak industriari leku azkarra eman nahi dutela adierazi dute.
|
|
|
Martxoaren 15ean,"
|
Euskal
Herri industria" elkartea ofizialki abiatu da, lurraldeko 30 enpresa biltzen ditu. Gertakari horren ospatzeko presente ziren:
|
|
|
Ipar Euskal Herrian ere, Euskal Elkargoak"
|
Euskal
Herriko Industria Lurraldea" programaren baitan tokiko enpresak laguntzea du xedea. Metalurgiako Industria eta Lanbideen Batasunarekin batean (UIMM)" Industria aste" kari egitaraua plantan jarri du.
|
|
|
Metalurgiako Industria eta Lanbideen Batasunarekin batean (UIMM)" Industria aste" kari egitaraua plantan jarri du.
|
Euskal
Herriko Industria elkartea, Merkataritza eta Industria Ganbera, Enplegu Gunea, Odace. eta beste egitura batzuk partaide izanen dira. Ekitaldi huni esker, kolegiotako eta lizeotako ikaslek, bai eta lan bila direnek, industria sektoreen aniztasuna ezagutzeko aukera dute, lanbide horien zer egina eta lan eskaintzak zein diren.
|
|
|
Industriaren eguna, azaroaren 22an, Maulen: eskoletako haurrentzat enpresa bisitak, Odace eta
|
Euskal
Herriko Industria elkarteak antolatutako ekitaldia. Hitzordua Mauleko EBL enpresa gunean izanen da (9:00).
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko industria oso kezkaturik dago gerra eragiten ari den egoerarekin, eta ez dago duda handirik neurri bereziak hartu direla. Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapeneko sailburu Arantxa Tapiarekin elkartu dira Araba, Bizkai eta Gipuzkoako klusterrak, eta argi esan diote bete betean eragiten dietela gerraren ondorioek, Errusiako eta Ukrainako merkatuekin duten harremana edozein dela ere.
|
|
|
|
Euskal
Herriko industriaren eta teknikaren museoa ere aldarrikatu zuen Uriartek. Eta kokapen posiblea ere iradoki zuen:
|
|
|
Radarren azpitik pasatzen den sektore bat da armagintza, oharkabean.
|
Euskal
Herriko industria ehunean haren erroen eta eraginen arrastoari jarraitzea ez da erraza. SPRI elkarteak eta Eusko Jaurlaritzako Industria sailak, esaterako, ez dute egin haren inguruko txosten berezirik, ez inpaktu ikerketarik.
|
|
|
Alvaro Anta Gasteizkoak talde antimilitaristako kideak (Gasteiz, 1970) kendu dio mozorroa. Azken urteetan militargintzak
|
Euskal
Herriko industrian dituen sustraiak ikertzeagatik ezagun egin den elkarte bat da.
|
|
|
Xehetasun hori aire kalitatearen neurketa areagotuak eman dezake.
|
Euskal
Herriko industria handiko guneetan neurketa puntuak oparoak dira beste tokiekin alderatuta, eta datu irekiak elkarbanatzen izugarri aurreratu da azken urteotan. Ez dago argi, ordea, informazioaren kategoriak eta Munduko Osasun Erakundeak iaz berrituriko gomendioa bat datozen.
|
|
2023
|
|
|
Aurrena, gutxitu, eta gero, eraldatu.
|
Euskal
Herriko industria aldaketa sakon baten atarian dagoela uste du Gonzalez Reyesek. Horri aurrea hartu eta enpleguan eta fiskalitatean politika ausartak egin behar direla dio.
|
|
|
Errekuntza autoen debekuaren aurka azaldu da Eusko Jaurlaritza ere, eta «malgutasuna» eskatu du auto elektrikorako trantsizioa egiteko orduan.
|
Euskal
Herriko industriarentzat ere sektore estrategikoa baita autogintza. Petronorrek ere lantegi bat eraiki asmo du Bilboko portuan erregai sintetikoak ekoitzi ahal izateko.
|
|
|
EH Bilduk badu plan bat
|
Euskal
Herriko industria «berpizteko». Koalizio abertzalearen diagnosiaren arabera, industria «pisua galtzen ari da» urtez urte, eta, horren ondorioz, ezinbestekoa da politika publikoen eta pribatuen norabidea aldatzea.
|
|
|
Agirretarrok ehun urte baino gehiago daramatzagu
|
Euskal
Herriko industriarekin loturik. Tradizio enpresariala hasi zuena gure birraitona izan zen, Tomas Agirre Elizagoien.
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herriko industria eta biztanleria ahul izanik ere, trenbidea goizik heldu zen Baionaraino, 1855ean hain zuzen. Alabaina, Baionaren kokapena estrategikoa zen Paris Madril ardatzean.
|