|
2000
|
|
|
Ez da gertatzen hori, jada,
|
Euskal
Herriko eskualde edo lurraldea denean. Hauetannorabide desberdinetako haizea izan daiteke.
|
|
2001
|
|
|
Nire helburua ikasleek klasetik kanpo ere nolabaiteko erreferente positibo bataurki dezaten ahalegintzea izan da. Horretarako, euskal komunikabideek eskaintzen duten aukera aprobetxatzea iruditu zait modurik errealistena eta eraginkorrena.Zorionez, euskaraz diharduten komunikabideak (prentsa, irratia, telebista) normaltasun osoz hedatu dira
|
Euskal
Herriko eskualde erdaldunetan ere, eta nolabaitekoeuskal bizitza eraikitzen hasteko ezinbesteko tresna bilakatu zaizkigu. Beraz, euskalgintzaren arloan gabiltzanok, eta batez ere irakasleok, komunikabide horienpresentzia aintzat hartu, sendotu, eta aprobetxatu egin genuke, hiztun komunitatearen trinkotzea lortzeko bide aproposa izan baitaiteke.
|
|
|
Erromanizazioa jasan zuten
|
Euskal
Herriko eskualdeak pentsamolde kristau sakonarekin sartu ziren Erdi Aroan; aitzitik, erromanizazioa ailegatu ez zen eskualdeetan pentsamolde paganoa mantentzen zen1 Gure lurraldeko VIII. eta IX. mendeetan historia eta kondaira, errealitatea eta fikzioa nahasten dira; momentu arrasinteresgarria da aztertua izateko, bai errealitate objektibotik, baita irudizko pentsaeratik ere.... Literatura garaikideak hainbat obratan agerian azaldu du garaihonekiko daukan lilura, berez mitologizatuegia den momentua gehiago eraldatuz.Francisco Navarro Villosladaren Amaia eleberri klasikotik hasita2, Patxi Zabaletakargitaratu berri duen Errolanen Harria arte3 Santuen kondairek edo hagiografiekgarai honetako legendazko irudia areagotzen dute.
|
|
|
Alde batetik, ezin dezakegu ahantz Euskal Herriarenbu rujabetzaren alde dagoen hainbeste euskal herritar erdaldun, eta orobat
|
Euskal
Herriko eskualde batzuk duela ehundaka urte direla erdaldun. Zuhurtzia halandaze.
|
|
2002
|
|
|
Lehenengo garai batean, Donostian eta inguruan emititzen zuen, hiriburu gipuzkoarrari zegokion maiztasunean. Ondoren hedadura eremua zabaldu zuen,
|
Euskal
Herriko eskualde askotara helduz. Lehenengo pausoa Bilboko emisora irekitzea izan zen.
|
|
2004
|
|
|
Naval ontziola ibaiaren ezkerraldean dago, eta ezkerraldeko industriak birmoldaketa plan itzela jasan zuen 1980ko hamarkadan.
|
Euskal
Herriko eskualde marjinatuena da eta langabezi tasa handiena izan du urte askoan. Bertan txirotasun handiena biltzen da.
|
|
2005
|
|
|
Orotara 4.000 jende baino gehiago galdetuak izan dira, haietatik 1.600 Ipar Euskal Herrian. Lehen aldia da hainbeste arlo hunkitzen dituen inkesta bat antolatua dela
|
Euskal
Herriko eskualde guzietan. Hurbilpen kuantitatiboa() eta kualitatiboa (buruz buruko elkarrizketak, eztabaida taldeak) bateratuak izan dira.
|
|
|
Presoen batasuna denez axolatzen zen, diru bilketaz barne. Emaztea beraz
|
Euskal
Herriko eskualde ezberdinetan agertu zen, presoak etxera zapi beltz zein gorria lepoan zintzilik. Behin edo bietan mikroaren parera hupatu zuten, semeak jasaten zituen bortizkeriak eta askatasun murrizketak aipatzeko, haustear zebilen malkoen korroka ahotsean.
|
|
2008
|
|
|
" Hiztunen kopurua ttipitzen ari da, familia bidezko transmisioak ez du gehiago funtzionatzen eta erabilera
|
Euskal
Herriko eskualde guzietan gibelatzen da" (Euskararen Erakunde Publikoa, 2006, Hizkuntza politika proiektua: 7)
|
|
|
Euskaltzaindian badugula gogo eta elkarrekin egiteko sortutako taldea. Talde horretan baditugu eskualde gehienetako ordezkariak, bai Ipar, bai Hego
|
Euskal
Herriko eskualdeetakoak. Egia da bakarren batzuk falta zaizkigula; baina ez gonbita faltaz:
|
|
|
|
Euskal
Herriko eskualdetako euskara mintzatuaren berezitasunak jasotzeko.
|
|
2009
|
|
|
Hortaz,
|
Euskal
Herriko eskualde nahiz lurralde ezberdinetan dagoen errealitate soziolinguistikoak eta legez anitza denak zera galdatzen du: tokian tokiko plangintza bat egitea, euskara normalizatzeko eta ahalbidetzeko erabilera eremu guztietan, lehenik eta behin, hizkuntzaren ofizialtasuna legez horrela onartzen den tokietan.
|
|
|
Begi bistan dagoenez, kultur produktu berriak herrien bizimodua ordezten ari dira, eta, horrela, euskal komunitatea irensten. Ikusi besterik ez dago
|
Euskal
Herriko eskualde eta herrietan azken bi edo hiru hamarkadetan izan den ohitura eta bizi estiloaren bilakaera. Adibidez, Alegia herrian, Gipuzkoanerraz egin daiteke transformazio horren jarraipena:
|
|
|
Tokiko prentsak, beraz, ibilbide oparoa egin du 1980ko hamarralditik gaur egunera bidean. Sare zabala du osaturik Euskal Herri osoan zehar, eta hasieran tokian tokian sorturiko aldizkari haiez gain, gaur egun bada batasunera jo duen elkarterik93 Horrez gain, Hitzei esker
|
Euskal
Herriko eskualde askotan, euskarazko tokiko egunkariak kaleratzea ere lortu dute. Ezin ukatu, beraz, Euskal Herrian tokiko prentsaren aldeko apustu sendoa egin denik.
|
|
2010
|
|
|
Automobilaren zabalpenarekin hiriaren eragina
|
Euskal
Herriko eskualde askotarairisten ari da, bereziki hurbiltasunean zabaltzen diren aldeetara. Hiri eta industriaguneetatik urruntzen garen heinean, hirurogeiko hamarkadaz geroztik exodoarenondorioak nabarmen egiten dira.
|
|
2011
|
|
|
Eskualdeka. Martxorako
|
Euskal
Herriko eskualde nagusietan Eleak eratuta egotea da mugimenduaren asmoa.
|
|
2012
|
|
|
Mariano Rajoyren Gobernuak martxan jarri duen lan erreformaren aurkako jarrera eta langileen aurkako murrizketen kritika izango dira nagusi maiatzaren 1ean langileen nazioarteko eguneko ekitaldietan. Sindikatuek bakoitzak bere aldetik egingo dituzte protestaldiak, ELAk Bilbon, CCOO eta UGTk elkarrekin Donostian, LABek
|
Euskal
Herriko eskualde guztietan, Lasarte Oriari dagokiona Donostian, eta ESKk aldiz, Errenteriatik Donostiara martxa antolatu du.
|
|
|
Ordu horretan, 12: 30etan aterako da LAB sindikatuaren manifestazioa bulebardetik. Sindikatu honek
|
Euskal
Herriko eskualde guztietan egingo ditu manifestaldiak eguerdi partean: " Lotu Borrokari" leloarekin bestelako Euskal Herria, langileena, eraikitzeko proposamena luzatu dute.
|
|
|
Euskal nazio eraikuntza
|
Euskal
Herriko eskualdeen garapen ekonomikosozialen batura baino askoz gehiago da, noski; zer esanik ez estatu izaeraeskuratzeari dagokionez. Baina, testu honetan gai horri zuzenean heldu ezarren, liburu honetako beste kapitulu batzuetan jorratzen baita, nazio estatuarenbi osagaietako baten eraikuntzak, nazio (sozial) aren eraikuntzak alegia, askolaguntzen du zeregin horretan.
|
|
|
Bestalde, Etxarri Aranazko alkateak nabarmendu zuenez," gaur gaurkoz Euskal Herriak ez du lortu euskara arrisku egoeratik ateratzea. Euskarak bizi duen egoera larriaren adierazle da
|
Euskal
Herriko eskualde anitzetan euskaraz ikasteko dagoen ezintasuna". Lodosa eta Sartagudako ikastola edo Iparraldeko ikastolek bizi dituzten egoera larriak azaldu zituzten.
|
|
|
Garai berean, karlistek kontrolatzen zuten
|
Euskal
Herriko eskualdeetan beren aldeko Diputazioak zituzten eta erresuma absolutistaren araberako legedian oinarriturik zeuden, indarrean zeukaten Foruen bidezko legedia eta erakundetzea.
|
|
2013
|
|
|
Horregatik dira eremu horri so. Europako neurgailuak harturik, Gaindegia behategiak egindako azterketa baten arabera, biztanleria, zerbitzuak edota ekonomiaren aldetik
|
Euskal
Herriko eskualde baztertuenetariko bat da. Atzo eman zuten xede horren berri Baionan egindako prentsaurrekoan.
|
|
|
Herri txikietan ziurtagiridun kopurua mantendu egin da egitasmoa abian jarri zenetik. Edozein gisatara, Bortzirietan ziurtagiridun kopuru handia da, eta neurri bereko
|
Euskal
Herriko eskualdeak konparatuz gero, gutxi izanen dira Bai Euskarari Ziurtagirien egitasmoak hainbertzeko eragina izan duten tokiak.
|
|
2014
|
|
|
Zenbat iraun dezakegu egungo baldintzetan? Orain 30 urte, Baxe Nafarroa
|
Euskal
Herriko eskualderik euskaldunena zen, denek zekiten euskaraz, eta egun kinka gorrian dago. Herri batendako arras nekagarria da betiereko erresistentzia.
|
|
|
Elkargune horren helburua eta zergatiak azaldu behar dira.
|
Euskal
Herriko eskualdeetan eratu diren sareak sektorialak izan dira batik bat, eta emaitzak ekoizpenean, arlo teknologikoan, komertzialean eta trebakuntza espezializatuan eman dituzte batez ere. Oinarri kooperatiboko sareek aldiz emaitza instituzionalak, antolakuntzakoak, finantzarioak
|
|
|
Bi astez Hego
|
Euskal
Herriko eskualde gehientsuenak zeharkatu ondoren, atzo iluntzean amaitu zen Iruñean pobreziaren eta prekaritatearen aurka Gune plataformak antolatutako martxa. Mobilizazio sozialaren aldeko eta elkarrizketa sozialaren aurkako aldarriekin bukatu zen, Adolfo Muñozek eta Ainhoa Etxaidek hitz gogorrak izan baitzituzten CCOO eta UGTren aurka, batez ere aste honetan Mariano Rajoy Espainiako presidentearekin eta CEOE patronalarekin bildu direlako.
|
|
2015
|
|
|
Aurten ere, Topaguneak Euskarak 365 egun ekimena jarri du martxan, Euskararen Nazioarteko Egunaren inguruan. Herriz herri euskaltzaleen elkarteek eta herriko euskalgintzako eragileek antolatutako ekitaldiak izango dira ekimenaren ardatza eta horrekin batera, kanpaina jarri da martxan
|
Euskal
Herriko eskualde ezberdinetan.
|
|
|
Haur, gazte eta heldu, aitatxi eta amatxi frango ere ba! Dena musika, talde asko etorriak
|
Euskal
Herriko eskualde gehienetarik, batzu Arabatik eta Bilbotik! Bai, gaitzeko mundua beraz, batzu karroen ondotik joaki, besteak bazterretik so, denak harro eta alegera!
|
|
2016
|
|
|
Eta komunitatea sendotzearen kontu horrekin, hasiak dira lehen bilerak Lea Artibaiko lau herritan.
|
Euskal
Herriko eskualde euskaldunena da eta euskarazko komunikabide txikiarentzat balio berezia du horrek. Baina eraldaketa sozialean eta herrigintzan diharduten eragileak aktibo dauden ingurua ere bada, eta ARGIAren baloreek festa egunean presentzia izan dezaten beharrezkoak dira talde eta norbanako hoiek.
|
|
|
Oraingozko gure eginbeharra(, taktika hutsez?, noski!) Espainia' ko gobernu mota bat agintzen jartzea da. Ipar aldeko Euskal Herrian lehengusu mordo bat ikusi behar dugu gaurkoz, ez
|
Euskal
Herriko eskualde bihotzeko bat35.
|
|
2017
|
|
|
Banaka zenbait semek, senarrek edo aitak beren senitarteko emakumeak sutatik salbatzeko ahaleginak egin arren, ez dago jazarpen horri aurre egin zien gizonezkoen erakunde erregistrorik, kasu batean izan ezik; beraz, arrakasta izan zuen emakumeak eta gizonezkoak bereizteko propaganda hark.
|
Euskal
Herriko eskualde bateko arrantzaleekin dago lotuta salbuespena: Pierre de Lancre frantziar inkisidoreak hainbat epaiketa zuzendu zituen, eta seiehun emakume inguru erreta hiltzera kondenatu.
|
|
|
|
Euskal
Herriko eskualde batzuetan bederen badauzkagu oraindik nazio izateko, osagai objektibo, batzuk.
|
|
|
Nazio minorizatzaileak nazio minorizatuari bere hizkuntza ezartzen dion unetik, haren hizkuntzak funtzio hegemonikoak beteko ditu, nahiz eta hasieran nazio menderatuaren hiztun gehienak elebakarrak izan.
|
Euskal
Herriko eskualde askotan euskaldunak euskaldun huts ziren garaietan ere, nazio minorizatzailearen hizkuntzak bereganatzen zituen Estatuaren administrazio eta kultura publikoaren funtzioak. Erdararen normalizazio soziala eta politikoa abian zen ordurako, erdal hiztunak hutsaren hurrengoak izanda ere; beren urrian eta gutxian, ordea, hiztun hegemonikoak331 ziren erdaldunak.
|
|
|
Euskararen aldaera geografikoei dagokienez ere, bosteuskalki nagusi daude (Zuazo, 2014), eta, horiez gain, aldaera estandarra. Euskararen estatusaeta erabateko normalizazioaren ondorioz, euskara estandarraren ezagutza eta erabilera osobestelakoa da
|
Euskal
Herriko eskualde ezberdinetan.
|
|
|
Horietaz gain, jakina, bestelako deiturak erabiliko ditu, hain zuzen,
|
Euskal
Herriko eskualde bateko edo besteko euskaldunak izendatu ahal izateko, adibidez, zerbaitegatik beharrezkoa ikusten badu probintzia ezberdinak bereiztea. Gogora ekartzekoa da, beti ere, Vasken idaztearen ideia bere irakasle izandako Schlozerri hartzen diola zuzenean, eta, modu honetan, bat egiten duela Leibniz, Herder eta Adelung bezalako autoreek ere bideratutako gizadiaren ikusmolde historiko etnografiko linguistikoarekin.
|
|
2018
|
|
|
New Digital Media ekoizpen etxea programa berri bat ari da prestatzen ETB1erako. Onintza Enbeita kazetari eta bertsolariak aurkeztuko du, eta astero
|
Euskal
Herriko eskualde batera joango da doinu zaharren eta ezagunen atzetik. Gure doinuak saio berria hilaren 21ean estreinatuko dute, eta asteazkenero prime time an emango dute.
|
|
|
Lurraldearen zatiketa onartzen duen diskurtso independentista batek, hasteko, ez luke eraginik eremu horietan," hobeki bizitze" solas ari bagara. Batzuek erantzun lezakete euskal estatua edukitzeak kalte baino mesede gehiago egingo liekeela estatu horretatik kanpo geldituko liratekeen
|
Euskal
Herriko eskualdeei. Azken urteetako asimetriaren logikak eta Euskal Autonomia Erkidegoaren protagonismo eta bereizte handiagoak, ordea, ez dute biderik ematen halako baieztapenak egiteko.
|
|
2020
|
|
|
Hori gutxi balitz bezala, ETB
|
Euskal
Herriko eskualdeetara joaten hasi zen bertan ospatzen ziren kultur ekitaldiak osorik grabatzera (larunbat gauetan prime time an ematen dituzten horiek, badakizue). Askotan, esklusibotasun kontuak direla eta, bertako tokiko telebista ekitalditik kanpo utziz.
|
|
|
Aginteen gutxiespena eta erasoak aspalditik pairatu arren, XIX. mendean ere euskara oraindik zen herri xehearen —hau da, gehiengo sozialaren— hizkuntza hegemonikoa
|
Euskal
Herriko eskualde gehienetan. Komunikazio tresna gisa, eremu zabala hartzen zuen, eta herri nortasunaren adierazle betea zen.
|
|
|
Gaindegiak
|
Euskal
Herriko eskualdeen argazki sozioekonomikoaren inguruan plazaratutako txostenak jaso bezala, batetik garraio ardatz nagusien presentziak eskualdearen hegoaldea manufaktura industrian diharduten enpresa handien kokagune bihurtu du," eta Arasur portu lehorrarekin aurreikustekoa da logistikari loturiko jarduerak indartzea". Izan ere, Arabako Ibarren hegoaldetik eta ekialdetik igarotzen dira garraio azpiegitura nagusiak:
|
|
|
Nolakoa zen Eskualduna astekariaren laguntzaileen mapa? Ipar
|
Euskal
Herriko eskualde guztietatik ba ote zen parte hartzailerik?
|
|
2021
|
|
|
Lemoako mendiko gurutze frankista aurtiki du Ernaik eta" espainiar kolonialismoaren, faxismoaren eta 78ko erregimenaren sinboloa den", Hispanitatearen Egunerako,
|
Euskal
Herriko eskualdeetan antolatu dituen mobilizazioetan parte hartzera deitu du.
|
|
|
Baina garaiko egoerara egokituko gara. Horrekin batera,
|
Euskal
Herriko eskualde guztietan, herriz herri aktibazio dinamikak antolatzeko proposamena eginen dugu.
|
|
|
Izan ere, ikus daiteke bizitzaren alor ezberdinetako beharrak asetzeko gaitasuna duela, eta oraindik garapen bidean dagoen arren, bestelako parametroetan ekoiztu eta kontsumitu nahi duen edozeinentzako ekosistema egokia osatzen du. Horregatik ere, etorkizunari begira, tokiko ekintzailetza sozial eta kolektiboa sustatzeko programa ezberdinekin (adibidez, koopfabrika13 edo
|
Euskal
Herriko eskualdeetan zehar dauden tokiko garapenerako agentzietako ekintzailetzaprogramak) nolako artikulazioa erakusten duen ikustea interesgarria izango da.
|
|
2022
|
|
|
Aldalurrek dioskunez,
|
Euskal
Herriko eskualdeen erdietan dagoeneko badira Kontseilu Sozialistak, baina gai gehiago ere landu nahiko lukete, esaterako" gune sozialisten edota etxebizitzaren auzia, askatasun politikoen aldeko eta errepresioaren aurkako borroka, auzi laborala eta oinarrizko bizi baldintzen esparrua". Bide batez, kontseiluetan adin guztietako militanteek parte hartzen dute, orain arte, batez ere gazteak aritu baitira Mugimendu Sozialistako erakundeen jardueran.
|
|
|
Aztertu diren Hego
|
Euskal
Herriko eskualdeetatik hamalautan euskararen kale erabilera Euskal Herriko batezbestekoa baino altuagoa da, gehienak Bizkaikoak eta Gipuzkoakoak.
|
|
|
5.1.4 Hego
|
Euskal
Herriko eskualdeak,
|
|
|
Aztertu diren Hego
|
Euskal
Herriko eskualdeetatik hamalautan euskararen kale erabilera Euskal Herriko batezbestekoa baino altuagoa da. Hamalau eskualde horietatik gehienak Bizkaikoak eta Gipuzkoakoak dira (5 eta 6 eskualde, hurrenez hurren), baina badira beste lurraldeetakoak ere:
|
|
|
Eskualde batzuetako datuak falta dira
|
Euskal
Herriko eskualdeen mapan. Zein da horren arrazoia?
|
|
|
Eskualde batzuetako datuak falta dira
|
Euskal
Herriko eskualdeen mapan. Zein da horren arrazoia. Kontu tekniko bat dago horren atzean.
|
|
|
gouter. Arratsaldeko janari arina,
|
Euskal
Herriko eskualde batzuetan bazkariaren eta afariaren artean hartzen dena.
|
|
|
Etimologiara begira, izenak olioa adierazten digu. Ipar
|
Euskal
Herriko eskualde batzuetan kafea sartu aurretik hartzen zen edabea, egungo berakatz edo tipula zoparen airekoa. Olio edo urinetan tipula edo baratxuria eta piperrak erregosita, ura gehitu eta azkenean ogi zopak gaineratzen zitzaizkion, edari energetiko hura osatzeko.
|
|
|
Eskualde batzuetako datuak falta dira
|
Euskal
Herriko eskualdeen mapan. Zein da horren arrazoia. Kontu tekniko bat dago horren atzean.
|