|
2001
|
|
|
Gaixotasun ‘larria, kronikoa eta progresiboa’ da, nahiz eta ‘hamarkadetan zehar ez den kontuan hartu, zahartzearen ondorio naturaltzat hartzen baitzen’, Alberto Alonso Gurutzetako Ospitaleko Erreumatologiako buruak azaldu zuenez. Hori dela eta, Osteoporosi eta Eritasun Metaboliko Oseas, FHOEMO eta Merc Sharp Dohme, MSD
|
Espainiako
Fundazioak, El Corte Inglés ekin batera, Osteoporosiari buruzko III. sentsibilizazio kanpaina antolatu du. Kanpaina bihar, ostirala, izango da, ‘Regale Salud' izenburupean.
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, 300.000 baino ez daude diagnostikatuta, dio Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteak (AEEM), Osteoporosiaren Nazioarteko Eguna dela eta. Egun hori gaur ospatzen da, eta Osteoporosiaren eta Hezurretako Eritasun Metaboloporikoen
|
Espainiako
Fundazioarekin (FHOSEEMO) eta Espainiako Elkarte Mineralarekin batera sustatzen da. Aldaka, bizkarrezur eta eskumuturreko haustura eragiten duen patologia hori izateko arriskua handituz doa denborak aurrera egin ahala.
|
|
2004
|
|
|
Adituek ohartarazi dutenez, urteko garai honetan arreta berezia jarri behar da kontserbazio baldintza onik gabe egiten diren eta gordinik jaten diren produktuekin. “Intoxikatzeko arrisku handiena duten elikagaiak dira arrautza daramaten saltsak, bereziki maionesa, gordinik edo gutxi prestatuta jaten diren itsaskiak eta artisau izozkiak”, azaldu du José Luis Vázquez Coruñako Juan Canalejo ospitaleko Digestio Aparatuaren Zerbitzuko buruak eta Digestio Patologien
|
Espainiako
Fundazioko lehendakariak. Izozkiei dagokienez, Vázquez doktoreak ohartarazi du “markakoak” bakarrik direla osasungarritasun berme osoa eskaintzen dutenak; izan ere, artisauak arrautzarekin egiten dira eta ez dira beti hotz baldintza onenetan kontserbatzen.
|
|
2005
|
|
|
Horren ordez, 30 urte igaro ondoren, hezurren dentsitatearen kurba deklinatzen hasten da, eta, denborarekin, jaitsiera gero eta nabarmenagoa da. Hain zuzen ere, Osteoporosiaren eta Hezurretako Eritasun Metabolikoen
|
Espainiako
Fundazioaren (Fhoemo) datuen arabera, 50eko hamarkadatik aurrera, hezur masak urtero bolumenaren %1 eta %3 artean galtzen du. Ondorioa argia da:
|
|
2006
|
|
|
AEBetan, Australian, Kanadan, Britainia Handian, Herbehereetan eta Frantzian bulegoak baditu ere, gure herrialdean duela bost urte baino ez dago, eta azken horretan jarri da abian horrelako kanpaina bat, ‘2.006 kilometro Nelson Mandelako umeengatik’ proiektuaren bidez. Helburua da Hego Afrikan egiten diren jardueren berri ematea eta haur umezurtzentzat eta hiesa duten gaixoentzat dirua biltzea. Hegoafrikan egiten diren jardueren berri ematea da helburua Horretarako, Bobby Fourie
|
Espainiako
Fundazioaren lehendakariak Espainiako Gizateriaren Ondarea hirien artean dauden 3.800 kilometro baino gehiago egingo ditu. Horietatik, 2006 oinez ibiliko dira, eta gainerakoak trenez.
|
|
2007
|
|
|
Menopausia eta zahartzea, emakumearen bi etapa fisiologiko, «elikadurari dagokionez egoera ezezagunenak dira». Baieztapen hori Gregorio Varela Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioko presidenteari dagokio, eta Nutrizioa eta Emakumearen osasuna XXI. mendean (CEU Cardenal Herrera Unibertsitatea eta CEU San Pablo Unibertsitatea) udako ikastaroaren txostenean jaso du. Bere esku hartzea, hain zuzen ere, menopausia eta zahartzaroko nutrizioari buruzko ezjakintasunean oinarritu da.
|
|
|
EPFk web orri bat du, bere ildo politikoak eta jarduera planak zehazten dituena. Hamaika aulkiko foroa Espainiako Pazienteen Foroa osatzen duten hamaika elkarte handiak (609 gaixo eta boluntario ordezkatzen ditu, eta 267.528 kide ditu) Asociación Española Contra el Cancer, Espainiako Diabetikoen Federazioa, Gaixotasun Arraroen Espainiako Federazioa, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa, Famili Hiperkolesterolemia Fundazioa eta Espainiako Liga Reumatologikoa dira. 2006az geroztik (erakundea duela urtebete sortu zen), Pazienteen Espainiako Foroak agenda politiko bat du, eta, horren bidez, behin eta berriz bilatzen du osasun agintaritza nazionalek pazienteen bizi kalitatea hobetzeko eta osasun sistema demokratizatzeko programak eta ekintzak garatzea.
|
|
|
Buruko minaren jatorria bitxia eta sakabanatua da. Gaixotasun Neurologikoen
|
Espainiako
Fundazioaren (FEEN) azken datuen arabera, migraina duten pertsonen %22, 5 (buruko min errepikari eta bizia eta buruaren alde batean kokatua) ez da inoiz medikuarengana joaten. Neurri batean, egoera berean dauden senideek edo lagunek jakin nahi dute espezialistak ez direla ohitzen beren ondoeza eragiten duen arrazoia aurkitzen.
|
|
2008
|
|
|
Aipatu nahi dugu, bestalde, VI. Zernola Olinpiadak FECYTen (Zientzia eta Teknologiaren
|
Espainiako
Fundazioaren) babesa jaso duela.
|
|
|
Kasu honetan, osagarri dietetiko bat baino gehiago, esan daiteke “botika” bat dela, eta, horretarako, ezinbestekoa da medikuaren agindua; izan ere, zenbait kolektibotan horren dosi handiek eragindako albo ondorioak nabari dira. HDL arrisku txikia Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioaren arabera, HDL (35 mg/ dl baino gutxiago) maila baxua izatea arrisku kardiobaskularreko faktore garrantzitsua da, bai eta LDL (100 mg/ dl baino handiagoa) desorekatuta izatea ere. Herentzia genetikoa eta bizimodua (gorra dena, sedentarismoa) dira HDL babes maila txikia izateko arrazoi nagusiak.
|
|
|
Bihotz hodietako gaixotasunei aurrea hartzeko estrategiarik onenetako bat da jarduera fisikoa egitea, ariketa fisiko neurritsua eginez, hala nola egunean 30 minutu ibiltzea, Carmen de Pablo doktoreak, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioko kardiologoak (FEC), Bihotzaren XXIV. Astea dela eta. Gure sistema kardiobaskularraren egoera baloratzeko probak egitea ere gomendatu zuen adituak.
|
|
2009
|
|
|
Hain zuzen, errepideetan gertatzen diren trafiko istripuen %15 eta %20 artean dago estresa. Luis Montoro Bide Segurtasunerako
|
Espainiako
Fundazioko lehendakariak, “Lasai egon. Estresak izutu egiten du”.
|
|
|
errenta handiena dutenen% 15ekoa da, eta baliabide gutxien dutenen% 30ekoa. Egoera horren aurrean, Elikagaien Segurtasunerako Espainiako Agentziak (AESAN), Elikaduraren
|
Espainiako
Fundazioak (FEN) eta Udalerrien eta Probintzien Espainiako Federazioak (FEMP) haurren elikadura hobetzeko eta obesitateari aurre egiteko akordioa sinatu zuten atzo, programa horren eta NAOS estrategiaren ekimenen barruan.
|
|
|
Gainera, inkestatutako gehienek(% 63) bakarrik eta eserita(% 75) gosaltzen dute sukaldean edo jantokian. Gregorio Varela Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioko presidenteak (FEN) adierazi zuen emaitza horiek erakusten dutela espainiarrek gosaltzeko ordua “alferrik galtzen” dugula. Une horretan, “egunean zehar kontsumitu beharreko kilokalorien %25” eman behar dio organismoari, eta “gutxienez lau elikagai desberdin” konbinatu behar direla.
|
|
|
Zientzia eta Teknologiarako
|
Espainiako
Fundazioak (FECYT) gaur astelehena irekiko du Zientziaren IX. Astea. Datorren igandera arte (azaroak 22), Espainiako 500 erakunde eta elkarte zientifiko baino gehiago bilduko ditu.
|
|
2010
|
|
|
50 langile baino gehiago. Fundazioen Kontabilitate Betebeharren Gidak,
|
Espainiako
Fundazioen Elkarteak egina, gogorarazten du, gainera, abenduaren 20ko 1636/ 1990 Errege Dekretuaren hamabigarren eta hamahirugarren xedapen gehigarriak, Kontuen Ikuskaritzari buruzko 19/ 1988 Legea garatzen duen Erregelamendua onartzen duenak, honako fundazio hauek ere ikuskatzera behartzen dituela: Ekitaldi sozial batean administrazio publikoen aurrekontuen edo Europar Batasuneko funtsen kontura 600.000 eurotik gorako diruedo laguntzak jasotzen dituzte.
|
|
|
Agertoki horri aurre egiteko, giltzarria da espazio publikoetan jolasak sustatzea eskolatik irtetean, asteburuetan familian jarduera fisikoa sustatzea eta behar adina lo egitea. Hala adierazten du Espainiako lurralde osoan, Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioarekin (FEN) lankidetzan, haurren obesitatea prebenitzeko Thao programak. Helburu horiek berak dituzte, hain zuzen ere, haurren obesitateari aurrea hartzeko eskolak eta EROSKI CONSUMER aldizkariaren Osasun eta Kirol Gidak, on line, elikatzen eta kirola egiten ikasteko tresnak eskaintzen baitituzte, osasuntsu, orekatu eta dibertigarri.
|
|
|
Horregatik, azukre sinpleetatik datozen 220 kcal inguru gomendatzen dira g azukre eguneko, batean, 1 g azukre 4 kcal ematen baititu. Azukre horietako gehienak prestatutako produktuetatik datoz, hala nola edari azukredunak, zerealak eta esnekiak, Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEN) 2006ko “Espainiako dietaren balorazioa elikagaien kontsumo panelaren arabera” txostenaren arabera. Azukreak elikagai naturaletatik datoz edo prestatutako produktuei gehitzen zaizkie; beraz, ez da zaila gomendio horiek gainditzea, baldin eta artifizialki gozatutako elikagaiak jateko ohitura badago, erantsitako menutik ondorioztatzen den bezala.
|
|
|
Espainiako gidariek ez dakite zer esan nahi duten trafiko seinaleen% 50ek, baita “stop” seinaleak ere. % 1,3k huts egin zuen harengatik galdetzean, eta “kontuz ibili edo bidea utzi” lanarekin lotu zuten, Bide Segurtasunerako
|
Espainiako
Fundazioak (FESVIANA) egindako azterlan baten arabera. Azterlan horrek Autoeskolen Konfederazio Nazionalaren (CNAE) eta Zurich aseguruen laguntza izan du.
|
|
|
Aurrez prestatutako plateren kontsumitzaile handienak 35 urtetik beherakoak dira, 500.000 biztanle baino gehiagoko herrietan bizi direnak eta estatus sozioekonomiko handiagoa dutenak. Espainian, %2, 4 igo da etxeko kontsumoa 2008 urtera arte, eta 30 g inguru izatera iritsi da pertsonako, Gregorio Varela Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioko lehendakariak (FEN) emandako datuen arabera. Espainian, ordea, joera hori beste herrialde batzuetan baino txikiagoa da, non aurrez prestatutako plateren kontsumoa dietaren erdia baita, Ingalaterran edo Estatu Batuetan bezala.
|
|
|
Hezkuntza Ministerioak eta Zientzia eta Teknologiarako
|
Espainiako
Fundazioak (FECYT), Zientzia eta Berrikuntza Ministerioaren mendekoak, Udako Campus Zientifikoak jarri dituzte abian, eta horietan Bigarren Hezkuntzako 4 mailako eta Batxilergoko 1 mailako 300 ikaslek parte hartzen dute. Gazte horiek bi astez hasiko dira nazioarteko bikaintasuneko sei campusetako unibertsitateetako ikerketa proiektuetan.
|
|
|
Praktika horiek koordinazioa, muskulu indarra eta elastikotasuna hobetzen dituzte. Elikadurari dagokionez, Osteoporosiaren eta Hezurretako Eritasun Metabolikoen
|
Espainiako
Fundazioak (FHOEMO) berriki egindako azterlan baten arabera, bitamina maila desegokiak dituzten adineko pertsonen %60 dira. Haustura horiei aurrea hartzeak zahartzaroan ohikoa den gaixotasun baten tratamendua hobetu lezake, osteoporosia, hain zuzen.
|
|
2011
|
|
|
Espainiako sukaldari entzutetsuek (Koldo Royo, Angel Leon eta Nando Jubany) prestatutako 34 arrain errezeta erraz ditu, eta 2.000 haur baino gehiagok puntuatu eta iruzkindu dituzte. Balio erantsi gisa, Elikaduraren
|
Espainiako
Fundazioak (FEN) bermatutako iruzkin eta gomendio dietetikoak gehitzen zaizkio errezeta bakoitzari. Ekimen horri beste kanpaina bat gehitu behar zaio, asmo handiagokoa, “Honaino iritsi gara arraina jateagatik” esloganarekin; hau da, tailer gastronomikoak egitea, ikastetxeetan arraina kontsumitzea sustatzeko.
|
|
|
Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioak tresna horren berri emango du Digestio Osasunaren Nazioarteko Eguna dela eta
|
|
|
Nutrizio eta Osasun Programak (NUSA), Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioarekin (FEAD) lankidetzan, Digestio Ongizatearen Piramidea garatu du, digestio aparatua osasuntsu mantentzeko tresna berria. NUSA elkartearen helburua da “biztanleak aldaketa erraz batzuekin gidatzea digestio aparatuaren osasuna hobetzeko eta, oro har, osasuna hobetzen laguntzeko”.
|
|
2012
|
|
|
Nafarroako Gobernutik bakarrik jasotzen al du Planetarioak laguntza publikoa? Proiektatzen ditugun ikus entzunezko ekoizpen gehienak etxean egiten ditugu, eta, horregatik, batzuetan aukera izaten dugu FECYTen [Zientzia eta Teknologiaren
|
Espainiako
Fundazioa] diru laguntzetara aurkezteko. Halakoetan aukera izaten dugu bide horretatik sarreraren bat lortzeko, baina noizean behin izaten da hori.
|
|
|
Leandro Plaza, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioko lehendakaria
|
|
|
Espainiako Estatuan, adibidez, haurren% 30 baino gehiago daude egoera horretan, eta datuak hain kezkagarriak izanik, honako helburu hau jarri du Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEC): ongi jaten erakustea haurrei.
|
|
|
Haur eta nerabeen kolesterol kasu gehienak, gero eta ugariagoak, ohitura dietetiko okerrekin eta sedentarismoarekin lotuta daude, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak ohartarazten duenez. Nahaste hori osasun publikoko arazo handia da, haurrak adin goiztiarretatik gaitz kardiobaskularrak jasateko gai baitira.
|
|
|
Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak adierazi du infartuen %90 prebenitu daitekeela
|
|
|
Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEC) dioenez, infartuen% 90 prebeni daitezke. Arrisku Kardiobaskularra Prebenitzeko Europako Eguna dela eta (martxoaren 14a, asteazkena), FECeko kideek gogorarazi dute gaixotasun kardiobaskularren ondoriozko heriotzak Espainiako heriotza guztien %31, 2 direla.
|
|
|
Duela gutxi, estres hori ere funtsezko elementua izan da, janari azkar gehiago hartzea eta fruta eta zuntza txikitzea eragin baitu. Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEAD) bost puntutan laburbiltzen ditu idorreria murrizteko eta heste osasun ona izateko aholkuak: Janaria:
|
|
2013
|
|
|
FEAD Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioak argitaratu duen lehen gidan, higiene eta dieta ohitura batzuk gomendatzeaz gain, nabarmentzen dute beharrezkoa dela jarduera fisikoren bat egitea, eta Pilates metodoko ariketak jotzen dituzte digestioaren osasunarentzat komenigarrienak, erraztu egiten dituztelako hesteetako mugimendu peristaltikoak eta lagundu egiten dutelako hesteetako igarotze prozesua.
|
|
|
Bost lagunetik batek idorreria arazoak izaten ditu Espainiako Estatuan (datu hori eman du berriki FEADek, Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioak).
|
|
|
Bi tasak murriztu egin ziren 2010ekoen aldean, EINen arabera. Hildakoen pixkanakako jaitsiera gaixotasun kardiobaskularrak gure herrialdean, neurri batean, elkarte zientifikoek egindako prebentzio lanari dagokio; Espainiako Kardiologia Elkartea (SEC) eta Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa (FEC), besteak beste. Bizi ohitura osasungarriak, prebentzio kardiobaskularrerako giltzarriak Ez da frogatu kaltzio gehigarri gehiegi izateak osteoporosia murrizten duenik; aitzitik, areagotu egiten du arrisku kardiobaskularra.
|
|
|
Jarduera horien artean, nabarmentzekoak dira «orga osasungarria», haurtzaroan elikadura orekatua zabaltzeko kanpainak, osasun kardiobaskularraren eta hezur osasunaren aldeko kanpainak, nutrizio aholkularitza zerbitzua eta nutrizio eskola, EROSKIren saltokietan zein online kanaletan funtzionatzen duena. EROSKIko Marketin, Bezero eta Markako zuzendari Carolina Najarren arabera, «Programa honek Dieta Mediterranearra Fundazioa, Dietista eta Nutrizionisten Espainiako Elkartea (AEDN), Osteoporosiaren eta Hezurretako Gaixotasun Metabolikoen aurkako
|
Espainiako
Fundazioa (FHOEMO), Hiperkolesterolemia Familiarraren Fundazioa (DANONE) eta Espainiako Marka Zeliakoen Elkartea bezalako erakunde erreferenteek laguntzen dute». Espainiako Nutrizio Akademiak emandako sariak EROSKIk bere markako produktuetan egindako egokitzapenean egindako ahalegina ere aitortzen du, kontsumitzaileen nutrizio profil partikularrei erantzuteko glutenik gabeko, azukrerik gabeko, k... Aurtengo lehen hiru hilabeteetan, 450.000 kontsumitzailek baino gehiagok hartu dute parte gaur saritu den programa honetan, eta EROSKIk urte bukaera arte 1.800.000 kontsumitzailek baino gehiagok parte hartzea espero du.
|
|
|
Hori bai, monitore partikular batekin egitea gomendatzen du. Lehen gidan idorreria Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioak argitaratua, FEAD Ohitura higieniko dietetiko egokiak gomendatzeaz gain, jarduera fisikoren bat egin behar dela azpimarratzen da, eta Pilates metodoaren ariketak aholkatzeko moduko ohitura gisa izendatzen dira; izan ere, hestearen mugimendu peristaltikoak errazten dituzte, eta hesteetako igarotzea errazten dute. . Hausturak saihesteko ere komeni da osteoporosia jarrera hobetzeko eta bizkarra haurretan, ohean dauden pazienteen mugikortasuna ez galtzeko, nerabeen obesitateari aurre egiteko, etab. Badirudi mugarik gabe adierazten dituzte.
|
|
|
Totelkeriaren arrazoia Asko dira horri buruz egindako lanak, baina oraindik ez dakigu zehaztasunez zer eragiten duen komunikazioaren nahaste horrek. Toteltasun
|
Espainiako
Fundazioaren arabera, azken ikerketek iradokitzen dute faktore biologiko psikologiko eta sozialen arteko harremana dela kausa. Hala, adituek hiru disfemia mota bereizten dituzte jatorriaren arabera:
|
|
|
Hala ere, adituek azpimarratzen dute gurasoek zailtasunak dituztela uste badute, espezialista bati galdetu behar diotela, zalantzak argitzeko, behar izanez gero neurri egokiak garaiz hartzeko. Alicia Fenández Zúñiga, Madrilgo Hizkuntza eta Garapen Institutuko psikologo klinikoa (ILD), Totelez Fundazioaren
|
Espainiako
Fundazioaren ‘Gurasoak Orientatzeko Gida’ delakoan, hizkuntza asalduretan espezializatutako terapeuta batengana ahalik eta arinen joatea gomendatzen du, hizketaren zailtasunak sendotu aurretik. Terapia, Fernandezen arabera, bata ala bestea da kaltetuaren adinaren, eboluzio urteen eta trastornoaren larritasunaren arabera.
|
|
|
Espainian, «Fmesede katea» lelopean ospatzen da. Egin zure bihotzaren alde», Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioaren ekimenez. Gaixotasun kardiobaskularren prebentzioa dela eta, herrialde garatuenetan heriotza eragiten duen lehen arrazoia da.
|
|
|
«Honelako prebentzio kanpainekin, hauxe da honen helburua: pazientea kontzientziatzea, sendatzen ez den gaixotasun kardiobaskular bat ez garatzearen arduraduna», dio Bihotzeko
|
Espainiako
Fundazioak Hau da, nahi dutenek bihotzezko mesede bat egin nahi diote maite duen norbaiti hiru alderdiri buruz: tabakismoa eta sedentarismoa saihestea eta elikadura osasungarria bultzatzea.
|
|
2014
|
|
|
Eta dirudienez, sufritzen den gaixotasun mota gutxienekoa da, tratamendua jarraitzeko zailtasunak baitituzte bai diabetesa duten pertsonek bai hipertentsioa dutenek eta miokardio infartua izan dutenek. Infartu baten ondoren tratamendua Bihotzekoa izan eta hiru urtera, pazienteen %50ek erabat utzi du medikazioa Herritarrak kontzientziatu nahian, ez jarraitu botikarekin eta agindutako gomendioekin, espezialistak agindutako aholkuei esker, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak orain dela gutxi antolatu zuen «Infartuaren ondoren, osasun kardiobaskularraren bidez, paziente bakoitzak miokardio infartua nozitu ondoren hartu beharreko ardura». Leandro Plaza doktoreak aurkeztu zuen, eta José Luis Palma doktoreak moderatu zuen.
|
|
|
Prozesu hori areagotu egiten da kardiopatia bat izan eta botikak hartzen dituztenetan. Horregatik, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa (HSF): kontu handiz ibili muturreko tenperatura egunetan:
|
|
|
Gaixotasun kardiobaskular gehienak prebenitu egin daitezke, sedentarismoa edo tabakismoa bezalako arrisku faktoreak kontuan hartuz gero. … doktorearentzat Leandro Plaza, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa (FEC), ospakizun horren helburu nagusia da herritarrak kontzientziatzea Arrisku faktoreen prebentzioaren eta kontrolaren garrantzia Horien artean, nabarmentzekoak dira tabakismoa, jarduera fisikorik eza eta obesitatea, arteria presioaren mailaz gain, kolesterola eta glukosa. Alderdi garrantzitsu bat da gaixotasun kardiobaskular gehienak prebenitu daitezkeela, arrisku faktore horiek larritzen badira.
|
|
|
Honen arabera: Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa (FD) Data hauetan, kolesterol maila %10 handitu daiteke. Gainera, egun batzuetan gantz saturatu gehiago kontsumitzeak, urte osoan zehar ezarritako ohitura dietetikoak galtzea eragin dezake eta, behin jaiak amaitu ondoren, elikabide desegokia betikotzea.
|
|
2015
|
|
|
urte jarraituetan Martinek (2011) egindako ikerketaren emaitza eta ondorioetatik zera ohartzen da,
|
Espainiako
fundazioek gardenagoak izaten ahalegindu behar dutela eta asko hobetu behar dutela beren interes taldeekiko informazioa. Ildo horretatik, Rovita (2012) eta besteen ustez, erakundeak argitaratutako datuetan oinarritutako kontabilitate informazioaren egiatasuna bermatzen duten printzipio batzuk garatu lirateke, kontuak zuzen eta gardentasunez emateko.
|
|
|
AEBn, adibidez, Ingurumena Babesteko Agentziak (EPA) kontsumitzaileei gomendatzen die kentzeko, baita gantza eta barne organoak ere, prestatu aurretik. Espainian, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak ere onartzen du «azalak ez duela mantenugairik ematen, eta osasunerako kaltegarriak diren kutsatzaileak izan ditzakeela»; horregatik, gomendagarria da baztertu. Izan ere, arrainaren elikadura balioa haragian dago.
|
|
2016
|
|
|
Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEC) hamar elikagai nabarmentzen ditu bihotzarentzat ezaugarri onuragarriak dituztelako:
|
|
|
iturri bat baino gehiago erabili dira analisi hori egiteko: OME, Bihotzaren Mundu Federazioa, Espainiako Estatistika Institutua (INE), Espainiako Kardiologia Elkartea (SEC), Espainiako Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioa, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa (FEC) eta Kontsumoaren, Elikadura arloko Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentzia (AECOSAN).
|
|
2017
|
|
|
Dirudienez, Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEN) horren inguruko azterlan bat argitaratuko du laster.
|
|
|
Horretarako, hainbat informazio iturritatik hartutako ikerlanak eta analisiak erabili ditu, honako erakunde hauenak hain zuzen: OME, INE, EROSKI Fundazioaren ENPE Azterketa, CEACCU, Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioa (FEN), MAPAMA Espainiako Nekazaritza, Arrantza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren Elikagai Kontsumoaren Panela, Familiako eta Komunitateko Medikuntzaren Kataluniako Elkartea (CAMFiC) eta Familiako eta Komunitateko Medikuntzaren Espainiako Elkartea (SemFYC).
|
|
|
Horretaz gain, Dietisten Nutrizionisten
|
Espainiako
Fundazioak (FEDN) eta Pediatria Sozialeko Espainiako Elkarteak (ESPS) egindako ikerlan batean ageri denez(
|
|
|
eta obro10 Ariketa fisikoaren onurak Egia esan, tabakoa bezalako toxikoen (tabakoa, moderatu edo gelditzea, dieta orekatua eta frutetan eta begetaletan aberatsa) uztearekin batera, ohiko osasun kontrolak ez egiteak eta bizitzan jarrera positiboa izateak bizimodu osasungarri baten parte izaten dira eguneroko osasun kontrolak. Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioaren informazioaren arabera, ariketa fisikoak diabetea, hiperkolesterolemia eta hipertentsioa prebenitzen laguntzen du, horiek baitira gaixotasun kardiobaskularrak garatzeko arrisku faktore garrantzitsuenak. Muskulu masa indartzen du, hezur galera minerala murrizten du eta oreka, koordinazioa eta bizkortasuna hobetzen ditu.
|
|
|
«112 zenbakira deitzen dugunean eta infartuaren berri ematen dugunean, ‘Infartu kodea’ izeneko sistema bat jartzen da martxan. Horri esker, pazientea ospitalera eraman ahal izango da kasu honetan, eta angioplastia bat egingo zaio bi ordu igaro aurretik», azaldu du Francisco Javier Noriega Sanz doktoreak, San Carlos Ospitale Klinikoko Unitate Koronarioko mediku atxikiak eta Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioko (FECek) kide. Dei hori eguneko edo gaueko edozein unetan gerta daiteke, nahiz eta bihotz hodietako larrialdietan «goizeko lehen orduetan kontzentratu ohi» den; Roberto Martín Asenjo Kardiopatia Iskemikoaren Ataleko kidea da, eta Kardiologiako Espainiako Elkarteko Zainketa Akutuen eta Bihotz hodietako Zainketen Ataleko kidea.
|
|
2018
|
|
|
Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioak irudikatu egin du nolakoa izan behar lukeen eskolako jantoki idealak.
|
|
|
Emilio Luengo doktoreak, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioko (FEC) Jarduera Fisikoaren alorreko kardiologoak, azaldu duenez, kirolak bi talde handitan banatzen dira batez ere indar osagai bat dutenak, anaerobiko deritzenak, eta erresistentzia kirol edo aerobiko deritzenak. Azken horiek osasun kardiobaskularra babesten dute.
|
|
|
Jarraian, etapa honetan elikatzeko zortzi aholku emango ditugu. Nutrizio arloko
|
Espainiako
Fundazioak (FEN), Nutrizio arloko Fundazio Iberoamerikarrak (FINUT) eta Ginekologiako eta Obstetriziako Espainiako Elkarteak (SEGO) egindako dokumentuaren arabera, haurdun dauden emakumeen erdiek nutrizio gabeziak dituzte. Bai:
|
|
2019
|
|
|
Fama horren zati handi bat gaur egun arte iraun du, oraindik ere, bertutez betetako elikagaia, osasunarentzat oso onuragarria, ondoren ikusiko dugunez. . Agian, baratxuria ez da uste bezain magikoa, baina frogatu du arteria presioa murrizteko eta arterioesklerosiari aurrea hartzeko eraginkorra, nola azaltzen dute Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioa (FEC). Izan ere, eragin antikoagulatzailea du, eta horregatik ez da komeni ebakuntza kirurgikoa egin aurretik eta ondoren kontsumitzea.
|
|
|
Apioak, gainera, kaloria gutxi ditu; hain zuzen, pepinoaren ondoren, balio energetiko txikieneko barazki gisa agertzen da. Eta, oro har, «bere kontsumoa osasungarria eta freskagarria da, ur eta gatz mineral asko duelako», dio Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioak. Landare hori ere kalitatezko proteina iturri ona da, baita potasio iturri ere, nerbio sistemari lagundu eta muskuluak babesten dituen osagaia.
|
|
|
Horregatik, medikuek behin eta berriz esaten dute dieta mediterraneoaren bertuteak pisua kontrolatzen laguntzeaz gain, gure bihotzaren aliatua dela. Bihotzaren elikagai aliatuak María Elisa Callejak, Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioaren (PASFEC) Elikadura eta Osasun Programa Dieta mediterraneoko elikagairik onuragarrienen artean, bihotzaren osasunerako «bitamina eta zuntz ugariko landare jatorriko elikagaiak, hala nola barazkiak, zereal integralak eta lekaleak. Hauek ere onuragarriak dira: arrain urdina, omega 3 gantz azidotan aberatsa, eta oliba olio birjina eta birjina estra, gantz azido monoasegabeetan eta antioxidatzaileetan aberatsa», dio.
|
|
|
Irudia: 5112 telefonoa Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioaren (FEN) arabera, ahate haragia aberatsa da erriboflabina, niazina, B6 bitamina eta B12 bitamina gisa. Selenio, fosforo eta zink iturri ona da, eta, gainera, balio biologiko handiko proteinak ditu.
|
|
|
Eta batzuei gutxika gutxika ere jakiten die. Gregorio Varelak, Nutrizioko katedradunak eta Nutrizioko
|
Espainiako
Fundazioko presidenteak (FEN), beste onura bat gehitzen du: “bere aleak azido klorogenikoaren iturri onak dira —azaltzen du—, kafeak minbizi mota batzuen aurka babesten gaitu eta besikulan harriak agertzea murrizten du”.
|
|
|
edari freskagarriak; opilak eta pastelak; gosariko zerealak; kremak; haragikiak; galletak; izozkiak; fruta nektarrak; ontziratze bereziko ogia; plater prestatuak; esnekiak eta saltsak. 2019 Palma Iraunkorreko Olioaren
|
Espainiako
Fundazioak txosten bat egin du, eta bertan adierazi du Europan elikagaien industriak erabiltzen duen palma olioaren %74 jasangarria dela Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO) delakoaren arabera. Informazio hori onuragarria da elikagaien industriak olio hori nola erabiltzen duen kontrolatzen saiatzen diren fabrikatzaileentzat.
|
|
|
Baina garbitasun handiagoak ez dakar onura handiagorik, sakarosa osagai bat baita, eta osagai horren irenstea mugatu egin behar baita. Hala ere, bai OMEk gomendatutako eguneko kantitate maximoa (25 g koa), bai Espainian kontsumitzen dena (71,5 g koa, Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioaren arabera) txikiegiak dira, bai diferentziak gure organismoan eragin nabarmena izan dezan. Irudia:
|
|
|
Proiektuak Nafarroako Gobernuaren babesa jaso du, baita Zientziaren, Berrikuntzaren eta Unibertsitateen Ministerioko Zientziarako eta Teknologiarako
|
Espainiako
Fundazioren (FECYT) finantzaketa ere.
|
|
2020
|
|
|
Noiz da ezinbestekoa 112ra deitzea edo ospitaleko larrialdietara jotzea? Bularrean mina, lotsa edo presioa sentitzen baduzu Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak dioenez, miokardioko infartuaren ohiko sintoma hau da: “pisu moduko mina bularrezurraren inguruan, baina ez da aldatzen ez mugimenduen bidez, ez arnasketaren bidez, nahiko bizia da, eta, batzuetan, masailezurrerantz, lepo eta bizkarrerantz, ezkerreko besorantz eta, batzuetan, eskuineko besorantz irradiatzen da”.
|
|
|
Europako herritar bakoitzak egunean 6 g gatz hartzen ditu. Eta Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioak egindako Anibes ikerketaren arabera, espainiar bakoitzak 5,06 g gatz kontsumitzen ditu egunean elikagaietan dagoenaren bidez, gehienak prozesatzean gehitzen dira; hau da, sukaldean eta platerean botatzen dena kontuan hartu gabe. Kontsumitutako gatzaren %20 bide horretatik datorrela kalkulatzen da (gehitua), eta, beraz, guztizko balioa 6,3 g ingurukoa izango da.
|
|
|
Testu hori irakurri eta hiru hilabetera, Al Goreren
|
Espainiako
fundazioak sari bat eman zion Jaurlaritzari, klima larrialdiaren aurka hartutako konpromisoagatik, ez bakarrik" ekintza klimatikoan" hartutako norabideagatik, baizik eta baita gaia" herritarren agendan" kokatzeko" egindako ahaleginagatik" ere.
|
|
2021
|
|
|
koktel hilgarria” azterlanean nabarmendu den bezala. Espainiako gidarien artean botikak kontsumitzea() ’, Línea Directo Fundazioak FESVIrekin (Bide Segurtasunerako
|
Espainiako
Fundazioa) lankidetzan egina. Hala ere, beste botika batzuek ez dute seinale hori, eta batzuek ez dute argi eta garbi adierazten prospektuan (batzuetan, zorabioak, parestesia, insomnioa eta abar eragiten dituzte).
|
|
|
▪ Bihotz hodietako hilkortasuna murrizten du. Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEC) azaldu duenez, meditazioak onurak ekartzen dizkio bihotz hodietako osasunari, ikerketa desberdinek ematen duten ebidentzia zientifikoan oinarrituta. Orain arte egindako azterketen arabera, arteria presioa eta estresa murriztu dira, eta bihotzaren osasunerako kaltegarriak diren beste faktore batzuk ere hobetu dira.
|
|
|
Adibidez, Antonio M doktoreak azaltzen duen bezala. Moreno, Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioko aditua (FEAD), odolik gabeko eta pisua galdu duen beherako batek hipertiroidismo arazo bat diagnostikatzen lagun diezaguke; aldiz, gorozki oretsuak edo gorozki ihesak direla eta, arazo neurologiko bat dagoela adieraz diezaguke, muinaren konpresio bat, esaterako. Espezialista honen laguntzarekin, gorozkien ezaugarri nagusiak zer diren eta noiz ohartarazi eta medikuari galdetu genioke.
|
|
|
Guk ez bezala, ez dago definizio itxirik zein jalkipen mota den egokiena. Kolore marroia eta saltxitxa forma dela uste dugu, baina, berez, Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioaren bozeramaileak adierazi du badirela zenbait ezaugarri, eta, horiek agertzen badira, gure digestio hodiak behar bezala funtzionatzen duela adierazten dute, baina aldaketa txikiak ere egin daitezke denboran zehar. Formaren eta trinkotasunaren arabera, Bristolen eskala erabiltzen badugu, 3, 4 eta 5 motak izango lirateke ohiko jalkipen patroiak:
|
|
|
Antonio M doktoreak dioenez. Moreno, Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioko aditua (FEAD), gorozkien azterketa egin behar den egoera aipagarrienetako batzuk hauek dira: Berriki agertu den idorreria, pisua galduz eta anemia odolaren analisian.
|
|
|
Segurtasun uhala eta beste sistema batzuk: 4 puntu eta 200 euro Trafiko istripuan hildako lau pertsonatik batek “ezbeharra gertatu zen unean ez zuen gerrikoa jarri” dio Javier Llamazaresek, Bide Segurtasunerako
|
Espainiako
Fundazioko (Fesviana) zuzendari nagusiak eta Bide Segurtasuneko kofundatzaileak. Lege berria gogorragoa izango da puntu honetan.
|
|
2022
|
|
|
Helburua da gehiegizko pisua eta nutrizio txarra eragiten duten produktuen publizitatearen eraginpean ez egotea haurrak. Era horretako produktuak dietan sartzeak eta, horrekin batera, omega gantz azidoak, burdina, kaltzioa eta A, C eta bitaminak bezalako mantenugai eskasia egoteak erakusten du Espainiako haurren elikatze eredua “hobetu egin daitekeela”, Nutrizioko Iberoamerikako Fundazioak (FINUT) eta
|
Espainiako
Fundazioak (FUT) sustatu duten ‘EsNuPI’ azterlanak berriki adierazi duenez. Ikerketa horrek, gainera, adierazten du bere dietek esneki eskasia dutela eta gantz saturatu, azukre eta proteina gehiegi hartzen dituztela.
|
|
|
Eta haien aurrerapenen berri ematen dute, batez ere gizarte sareek eta baliabide orokorren bidez, bertsio digitalean. Hala egiten du 15 eta 24 urte bitarteko nerabeen% 80k, Zientziaren Pertzepzio Sozialari buruzko 10 Inkesta Zientzia eta Teknologiarako
|
Espainiako
Fundazioaren (FECYT) 2020an egina. Azterketa Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako kultura zientifikoaren ebaluazio nazionala “Madrilgo Unibertsitate Konplutentseak (UCM) eta Camilo José Cela Unibertsitateak (UCJC) gauzatua.
|
|
|
Zer du ziapeak? Honela adierazten du Elikaduraren
|
Espainiako
Fundazioa (FEN), ziape prestakina% 85 ura du,% 6,4 karbohidratoak,% 4,7 proteinak eta% 4,4 koipeak. Gainera, sodioaren eta selenioaren edukia nabarmena da, eta C eta B12 bitaminen iturri ona da.
|
|
|
Gainetik, hipertentsioa, eta azpitik… ñabardurak daude; izan ere, pertsona batek 110/ 70 mmHg, 100/ 60 mmHg edo, are gutxiago, eta egoera ezin hobean egon daiteke. Bihotzaren
|
Espainiako
Fundazioak (FEC) dioenez, «arteria presio normala 120/ 80 mmHg tik beherakoa da». Baina… noraino?
|
|
|
Kalabaza, jakitokiko izarra; hamaika propietate Barazki hori udazkenean eta neguan erabiltzen da, bai kaloria gutxi ematen dituelako, bai prestatzeko formula asko dituelako, eta, gainera, prezio merkea du, sasoiko barazkiak direlako. Nutrizioaren
|
Espainiako
Fundazioaren (FEN) arabera, kalabaza elikagai digerigarria da, uretan aberatsa delako eta ez duelako koiperik eta gluzidorik. Osagai nagusia ura da, eta ondoren karbohidratoak.
|
|
2023
|
|
|
Imagen: Getty Images Mina, hantura, errea, goragalea… “Enpastua ez da termino medikoa, baina, normalean, otordu oparo baten ondoren —transgresio dietetikoak argot medikoan— sortzen diren eragozpen gisa ulertzen dugu, hala nola goragalea, sabeleko ondoeza eta sabeleko goiko eta erdiko mina”, dio Susana Jiménezek, Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioko bozeramaileak (FEAD). Sintoma horiek nahiko ohikoak dira data hauetan hain ohikoa den tamaina handiko eta hiperkaloriko komilonaren ondoren, eta haien jatorriak faktore asko ditu.
|
|
|
Getty Images f449 Digestio txarren beste arrazoi batzuk “Enpastearen eragozpen berberak ager daitezke kronikoki ere, baita otordu oso arinen ondoren ere. Gehienetan, Helicobacter pylori bakterioak infekzioa eragin du, urdaila kolonizatu eta gastritis kronikoa eta ultzerak sortzearekin lotzen dena”, azaldu du Digestio Aparatuaren
|
Espainiako
Fundazioaren bozeramaileak. “Pertsona batzuek atzerapena izan dezakete urdail hustuketa kronikoan, diabetea bezalako patologien ondorioz, eta horrek urdaileko nerbio sistemari eragiten dio, eta horrek bere funtzioa zailtzen du.
|