|
2002
|
|
|
|
Egun
horren iluntzean, katuak gizonak baino hobeto ikusten dauanean, patroiak Sabasen dendako atea ertzedegi, burua sartu, eta dendaria bakarrik ikustean:
|
|
2003
|
|
|
|
Egun
hartako arratsaldean, apaltzera ez joatearren, jendez betetako bar batean tripakiak jan zituan, ardo beltzarekin, eta gero, beste bar batera sartu eta erretilo bete kiskil handi hartu zuan, olio ta baratxuriekin (gambas al ajillo) eta asetuta gelditu zan.
|
|
|
Haiek bai, haiek beti ikusi zituen bizirik, beti... egun horretara arte.
|
Egun
horretan idor eta hilik sumatzen zituen. Hiritarren goseak jainkozko mendiak itotzen zituen.
|
|
|
|
Egun
hartan bai, egun hartan Errenazimendua ikusten hasi ziren, azterketak gero eta hurbilago zeudenez, gai hori gutxienez osorik ikusi zutela eta.
|
|
|
Alperrik, ordea, inoiz ezin jakinaraziko zion eta.
|
Egun
hartan, asteko azken aurrekoa zela eta, estrategia aldatu eta bere minigonarik txikiena jantzi bazuen ere, ez zuen Unaxengan ezelako aldaketarik igartzen. Euren hankak bata bestearen ondo ondoan zeuden eta iaia gizonaren eskuak nahi gabe izterra laztandu zion, baina milimetro bategatik baino izan ez bazen ere, ez zuen itxarondako ukitua nabaritu.
|
|
2005
|
|
|
Eve lehenik, lur azpiko metroaren lurrunak eta sargoriak geroago.
|
Egun
hartan garbitzeko lehen etxebizitzako jabeak, umebako senaremazteak, oporretatik bezperan etorriak izango ziran seguruenik. Neskameagaz berba gitxikoak, justu esana eutsien hamabost egunez Mediterraneoan zehar luxuzko itsas bidaian ibiliko zirala.
|
|
|
Libertatea galdua baina zoriona ez.
|
Egun
beretan izan naiz Fleury Merogiseko presondegian, zenbait aste lehenago gelditua izana zen herritar emazte gazte baten ikusten. Hau ere gaitzeko omore onean.
|
|
2007
|
|
|
|
Egun
triste bat etorri eta utzi biarra bazterrak.
|
|
2009
|
|
|
Guk kanposantun eskubete lora beti imintxen gendun jardiñeko. (...)
|
Egun
horretan eleizara bere joan behar izaten zan. Bai, eta kandelak imiñi, eta samu esate" akon, samu mantel bat, ta ain ganera diru bota abadentzako.
|
|
|
Eguen Guren arratsaldez mezatara joaten ziren.
|
Egun
bereko mezan Eukaristia hartzen zen aldaretik, gordeta egoten zen sagrariotik, eta Aste Santurako beren beregi egiten zen monumentu izeneko aldaretxoan ipintzen zen.
|
|
|
Gure berriemaile baten kasuan, esaterako, txahalak buelta arraroren bat eman eta erdiko zille apurtu zitzaion.
|
Egun
oso bat eman zuen amaren barruan hilik. Baina amari ez zitzaion igartzen.
|
|
|
Orokorrean, baraualdian gutxitu egiten zen jatordu kopurua, merienda edo askaria kendu egiten zen eta afaria askoz arinagoa izaten zen.
|
Egun
horietan, lapikokoari ez zitzaion koiperik botatzen, ezpada olioa.
|
|
|
Etxeko gazteak mahaiburutik asagotu egiten ziren, eta euren adineko gonbidatuen ondoan jesartzen ziren.
|
Egun
horietan, mahaian sexuaren eta adinaren arabera batzeko joera argiagoa zen.
|
|
|
Adibidez Elortegiaurreko etxearen kasua.
|
Egun
Etxatxu esaten zaio, hala dakar herriko mapak eta era berean idatzita ageri da 1745eko su erroldan. Bertan jaiotako berriemaileak, ostera, jakinarazi zigun bere aita sutu egiten zela izen hori entzuten zuen bakoitzean.
|
|
2011
|
|
|
Hasieratik azpimarratzen dira itzulpen ikasketek gurean dituzten erronketako batzuk, hala nola, unibertsitate ikerketetan ezinbestekoak diren itzulpenaren teoria eta kritikari dagozkionak.
|
Egun
hain ezagunak diren kritikarien ekarpenak bere eginez (ikus, besteak beste, Even Zohar 1990 eta 1999; Toury 1999 eta 2004; Van Den Brocec 1988), euskal literatur itzulpenek gure sisteman luketen bazterreko lekuaz egiten da gogoeta. Ibarluzeak iradoki bezala, itzulitakoa nola, non eta nork aztertzen den begiratzea besterik ez dago dauden hutsune metodologikoak antzemateko.
|
|
|
Gernikan feria eguna zan, eta sufrimenturik latzena etxekoren bat Gernikara joanda eukien familietan bizi izan eben.
|
Egun
horretan Gernikan egozan busturiarren artean bonbardaketan hildako batzuk subertau ziran; esaterako, Juan Cruz Uriarte Ozamiz gizon zaharra. Beste hainbat desagerturik egon zan egunetan, eta jazotakoa jakin ahala, bildur ikaragarria zabaldu zan inguru osoko herrietan.
|
|
|
|
Egun
horrexetan hartu ebezan atxilo (gure lekukoen esanean, beti be), nahiz iturri idatziren baten hurrengo eguneko data agiri, Karlota eta Jesusa Urrutxua ahizta abertzaleak be. Aurreko hileetan etxean lagun faxista bat babestu izanagaitik parkatu ei eutsien heriotz zigorra.
|
|
|
Egun horretan busturiar gazteen guraria Gernikara joatea izaten zan.
|
Egun
horrexetan ospatzen da Aberri Eguna, eta hirurogeiko hamarkadatik aurrera gero eta indar handiagoa hartzen hasi zan eta familia abertzaleak atzera ospatzen hasi ziran egun hori Pazko domekaz, gerratetik gehiago luzaroan galerazota egon zana.
|
|
|
Ezin izan neban beste horrenbeste egin Bakixan Berbaldia amaitu ezinik, aurrera begira jarri nintzan, orduan meza guztia berbaldia izan ezik izaten zan moduan.
|
Egun
horretako bigarren mezea Bakixan barik San Markosen izan baneu, han jazo izango jatan hori.
|
|
2012
|
|
|
|
Egun
horretan hasten zen udako errito bat eliza guztietan, eguerdian kanpaiak jotzea ekaitzak uxatzeko.
|
|
|
Gehienetan egun horretan izaten zen urteko lehenengo bainua.
|
Egun
horretara arte umeek galarazita izaten zuten errekan sartzea, baina san Joan egunean, eguraldi txarra eginda ere, bainatu egiten ziren. Errekarik ez zegoen lekuetan iturrietan garbitzen zituzten aurpegia, eskuak eta oinak.
|
|
|
|
Egun
honetako ohiturekin amaitzeko, san Joan gauean ume txikiei etena edo sabel txikia sendatzeko egiten zen antzinako erritoa aipatuko dugu. Horretarako gehienetan haritza edo artearen enborra erabiltzen zen.
|
|
|
|
Egun
horiek izan dira sarri urtean behin etxeari garbiikuzi sakona egiteko okasioa. Hormak karez zuritu, sakonago garbitu...
|
|
|
Antxina zapatua eta domekea izaten ziran jaiegunak, baina gero auzoko mutil gazteen eraginez, astelehena bere jai egiten hasi ziran; hirugarren eguna ospatzen hasi ziran.
|
Egun
horretan San Juan aldera, Bakiora, lapatan joan, piperrak prijidu eta eurek gazteek prestetan eben bazkaria. Gaur egun bere hondino egiten dabe bazkaria, eta laurogei bat lagun batzen ei dira.
|
|
|
Laguntzen etorten ziranei, ezertan hasi orduko, kopea eta galletak opesten jakezan, eta beharrak eginda gero, makailaoa, txarriaren gibela eta gaztaina egosiak ateraten jakezan mahaira.
|
Egun
horretan egiten dan afariari txarribodea esaten jako eta ordurako azea, buzkantzak eta solomoa ipinten ebezan.
|
|
|
ospakizuna Gabon gauekoaren antzekoa izaten zan, baina jai giroa agiriagoa zan.
|
Egun
horretan mutil gazteek okerkeriak egiten ebezan: soloko karramarroa ostu, makinea sagarraren puntara altzau...
|
|
|
Baina egun horren besteko garrantzia dauka eurentzat San Migel egunak, irailaren 29an.
|
Egun
horretan huts egin barik joaten ziran Zumetzagara (Zumetzara), markaidatarrak, Mungiako auzo guztietakoak.
|
|
2013
|
|
|
Bestea, Gordexolakoa da (B).
|
Egun
horretan umeak taldean, eta eskuetan banderinak zeramatzatela, eskean joaten ziren etxerik etxe, otzara batean oilarra sartuta. Oilarra, giro horretan, biziaren adierazle dugu; heriotza uxatzekoa, eta harekin batera espiritu kalteginak, deabruak, sorginak eta izaki txar guztiak.
|
|
|
|
Egun
horri lotutako esaerak:
|
|
|
Hausterre aurreko hiru egunak izan ohi dira.
|
Egun
horietan jatorri eta helburu ezberdineko jarduerak eta ohiturak pilatzen dira, baina denetan sartzen dira txantxak, askatasun neurri gabekoa bai janarietan, bai jokabideetan, antzezpenak, dantzak, eske ibilaldiak eta panpinak erre edo apurtzea.
|
|
|
Baina etxeko jatorduetan ere baziren berezitasunak.
|
Egun
horietako menuan jaten ziren etxean hildako txerriaren hankak, belarriak eta mutrrrra. Txerri hankak edo txerri patak, txerri belarriak esaten zaie halakoei, atzetik datorren Garizumako bijiliari arrrre egiteko edo.
|
|
|
Gabon egunean hasi eta Erregenetara arte Gabon zikloaren muina da.
|
Egun
horiek familiak elkartu, afari bazkariak batera egin eta ospakizun giroan igarotzekoak dira. Besteak beste, Olentzeroren tradizioaren berri zehatza ematen digute egileek.
|
|
|
Inauterietako ohiturak kristautasunaren bitartez heldu zaizkigun arren, antzinagoko biziera paganoaren beste askorekin nahastuta daude.
|
Egun
horietan jatorri eta helburu ezberdineko jarduerak eta festak pilatzen dira, baina denetan sartzen dira txantxak, askatasun neurri gabekoa, antzezpenak, dantzak, eske ibilaldiak eta panpinak erre edo apurtzea. Egileek, lana bukatzeko, Euskal Herrian zenbait landa herritako inauterien inguruko informazio interesgarria eskaintzen digute.
|
|
|
Inuzente eguna.
|
Egun
horretan libre izan da gaur egun be indarrean dagoan txantxa eguna hondino auzoari, ezagunari edo beharlagunari ziria sartzca: guzur handiren bat esan, negargarrizko jazoera txarren bat aitzen emon, okerreria edo behar ez danen bat egin eta halakoak.
|
|
|
Gure artean San Anton egunez baserritarrek Urkiolara joateko ohiturea euki dabe; feria egun handia izaten zan.
|
Egun
horretan bedeinkatzen ziran etxeko abereak eta ganaduak be. Gaur egun be meOgi bedeinkatua banatzen.
|
|
|
|
Egun
horri lotutako esaerak dira honakoak:
|
|
|
Mezara baraurik joan behar izaten zan, gure Jauna hartzeko.
|
Egun
horretako bereizgarri nagusia jantziak izan dira. Neskek jantzi zuriagaz egin dabe gehien; lekuko baten
|
|
|
|
Egun
horretako kantu errezitadua hauxe da:
|
|
|
Kandelario egunean tostadak egiteko ohiturea egon da.
|
Egun
horretan hasi eta karnabal pasau arte tostadak jateko egunak dira.
|
|
|
San Anton da etxeko animalien babeslea, urtarrilean (eneroan) ospatzen da eta baserritarren artean zaletasun handia euki dau.
|
Egun
horretan Urkiolara joateko ohiturea egon da gure artean.
|
|
2015
|
|
|
Donostian bizi zan, nahi ta bera Barakaldokoa izan.
|
Egun
oso bat emon neban beragaz. Bueltan, Itziarko mendatean, geratuazo eusten poliziak autoa.
|
|
|
Anekdota bategaz azalduko deutsut.
|
Egun
horretan Mikel Sáez de Cabezón eta biok joan gintzazan Bilbora pelikula bat ikusten: El profeta.
|
|
|
|
Egun
berean, iluntzean, zatitu egiten zan txarria: bizkarrazurra atera, eta gero saihetsak, urdaia, izterrak, aurreko besoak...
|
|
|
izeko osabak, lehengusu lehengusinak... etxe bete jente batzen zan.
|
Egun
horretako menua egunerokoa barik apartekoa izaten zan: garbantzuak, makailaoapiperrakaz, gisadua, oilaskoa...
|
|
|
Behin Gabonak pasau ezkero, Kandelario zan hurrengo jai izentauena, zezeilaren 2an.
|
Egun
horretan eleizara joan eta kandelak bedeinkatzen ziran, trumoia eta inizitua zanean izetu eta etxea ekatxetik babesteko. Etxeko nonor agonian egoanean eta abadea biatikoagaz etorrenean be kandelok erabilten ziran.
|
|
2018
|
|
|
Liburuaren amaiera aldera, abenduaren 31ko Arabako ohitura bat deskribatzen du: "
|
Egun
horietan, adarra jo ohi zaie mutil gazteei, urteko egunak adina egun dituen gizon bat kaleetan dabilela esanez".
|
|
|
|
Egun
horrexetan hil zen andrea.
|
|
|
|
Egun
hartan, elkarren ondoan ipini eskugainak kolorea konparatzeko, eta nirea hain zuri, gaixo gisa ikusi nuen, berarena aldamenean, belzkor, sano sendo eta elegante ageri zela, aurrerantzean ez nuela kolorge egon nahi erabaki bainuen berehala, eta eguzki artifiziala hartzen hasiko nintzela solariumean.
|
|
2019
|
|
|
Ur dirdaitsu, ilun, dentsoa bigunki irristatzen zen marea beheran, bikea bezala; fokuen argipean kea zeriola, irakiten zirudien.
|
Egun
hartaz idatzi izan balu, zoriaren eta halabeharraren arteko simetria joycearra azaltzeko zuen gustu neurriz gainekoa zela medio, itsasontzi berde eta urdin haietako baten kubiertan deskarga lanean ziharduten marineletako bat Daniel Zabalegi zela esango zukeen. [...] Iñaki Abaituak askotan pentsatu zuen gizon hura bere bidean gurutzatu bazen, patu
|
|
|
Ez dira gutxi, bestalde, Juaristik tradizio paneuroparreko baladetan emakume gazte bahituen zorteaz hitz egiten dutenak(" Hirur kapitainak"," Arroxa xuriaren azpian"), edo etxeko gizonaren setio sexualetik ihesi ibili ondoren, amaiera tragikoa izango dutenak(" Ura isuririk" edo" Oreina bilakatu neska" delakoan). Emakume gaizkilea protagonista duen balada ezagun bakarra indarkeria pairatu beharrean, pozoiaren bidez mendekua hartzen duena"
|
Egun
bereko alarguntsa" izango genuke, Jon Mirandek" Eresi kantari" (1960) izeneko narrazioan krimen narrazio moduan garaturikoa.
|
|
|
|
Egun
hauetan [2017ko azaroan], Euskalerriko Atlas Etnografikoaren zortzigarren liburukia argitaratuko da, hots, nekazaritzari buruzkoa dena. Aurreko batekin lotura du, hain zuzen ere, abeltzaintzari eta artzaintzari buruzkoarekin; izan ere, bi jarduerok oso lotuta zeuden gizarte tradizionalean.
|
|
2020
|
|
|
Sanblasetan, eztarriko gaitzetatik babesteko kordoiak, erroskilak, opilak eta malba zurizko gozokiak salgai izaten dira.
|
Egun
horretako mezetan, eliztarrek elizara eramandako produktuak bedeinkatzen dituzte apaizek.
|
|
2021
|
|
|
Egun inportantea izaten zan, ze hantxe geratzen ziran artzain biak euren txaboletan, ardi esnedunak batu eta gaztaiak egiteko.
|
Egun
hori ospatu egiten eben, artaldea bere larran itxi eta gero. Asto ganean eroaten eben kazolakada txipiroia, eta beste artzain batzukaz gau osoa emoten eben tertulian, kontu kontari.
|
|
|
Kontrolera heldutakoan, ikusirik bera zelan egoan, ez euskuen egin miaketarik eta zuzenean aurrera pasetako agindua emon euskuen.
|
Egun
berean heldu ginan etxeraino.
|
|
|
Hara orduko, baina, goizgoizetik altxatuta, etxeko beharrak egin behar izaten ziren.
|
Egun
hori, esaterako, ona ei zen artoak eta ereiteko. Beharrak amaitu, etxera joan, aurpegia garbitu eta Bizkargirako bidea hartzen zuten.
|
|
2022
|
|
|
Horren ostean, jendea, adiskideekin edo senitartekoekin batera, inguruan geratzen zen, bai txosnetan (La Ceñuda edo Sañuda, La Novilla eta abar), bai aldi baterako zabaltzen ziren txakolinetan (La Parra, Los Odria, Ortuondo, Matxintxu eta abar).
|
Egun
horretako ohiko menua arkume errea eta entsalada izaten zen, gotzain bulda edo lizentzia berezia ematen zitzaielako bertako biztanleei eta hara joandako erromesei.
|
|
|
Aldi berean, plaza inguruan, hainbat musikari ibiltari jartzen ziren (plazan jotzeko eskubiderik ez zutenak: pandero jolea, soinularia, gitarraeta biolin jolea, dultzaineroa, etab.).
|
Egun
horretan hasten zuten urteroko erromeria sasoia. Leku altuan jarri, jarraitzaile talde propioak osatu eta euren errepertorioak jotzen zituzten (dantza lotuan, a lo agarra (d) o:
|
|
|
Ingurugune horretan kokatzen da San Jose eguna (martxoak 19), udaberriaren etorrerari lotuta eta Garizuma aldi aldakorraren barruan.
|
Egun
horretako erromeria, Bizkaian, urteko lehenengoa izan da. Bereziki, Deustuko elizate zaharrean XX. mendeko lehen hamarkadetatik ospatzen da, eta sekulako ospea lortu du (gaur egun, San Pedro zaindariaren jaiak baino garrantzitsuagoa da).
|
|
2023
|
|
|
San Polikarpo egunak emoten eutsan hasierea tostadaaldiari.
|
Egun
hori tostadak eta angulak jateko eguna zan. Aratusteetan, tostadak txokolateagaz jateko ohiturea egon da, eta orain be badago.
|