|
2000
|
|
|
Edozelan ere, izango du garai honek, aurrekoak bezala, azalpen psikologikorik.
|
Dudarik
ez izan.
|
|
|
Tentabidean egon nintzen atari inguruan barrandan gelditzeko, zer gizaseme klase ote zen jakitearren Kristinaren itxoinaldi amultsuaren merezient.
|
Dudarik
ez bainuen gizaseme bat zena. Nor?
|
|
|
Lehen lehenik, Ttipiren heriotzari zegozkionak.
|
Dudarik
ez, soinu horrexek dantzaraziko ninduen, egunkarira ailegatu orduko. Arrazoi pisuzkoa, oraindik zain eta muin heldu nahi ez izateko, ez bederen burua onbideratzen ez nuen artean.
|
|
|
Gure ikaskide ohiari, ordea, inon diren azalpen luzeak ematen ari zitzaion, eta hark keinu serios eta profesionalez aditzen.
|
Dudarik
ez, Manuel Sarasa Gonzalez, goitizenez" Manolo Potzolo", goitezenez" Kalpar latz", goitizenez" Sagarroi"," berea" egiten ari zen.
|
|
|
|
Dudarik
ez nuen. Aspaldi horretan ohi zuen gidoiari jarraikiz, papera hartu, behako mesfidati bat egin eta, haren edukiaren garrantziaz jabetuta, Eskalatzaileak ahakar egiteko gogoa behin behinekoz irentsi zuen, nekarkion albistearen azaleko alderdiak eztabaidatzera lerratzeko:
|
|
2004
|
|
|
–
|
Dudarik
ez. Baina, nik behintzat, oraingoz ez dut transzendente jartzeko asmorik maitasun kontuetan.
|
|
|
Hori pozgarria da.
|
Dudarik
ez, euskara batua beste euskaldun guztiena bezala gurea ere bada, eta gizarte maila nagusietan eredu maila hori bultzatu behar dela nahi eta nahi ez. Orain, guk, hala ere, gureari estatus bat onartzeko beharra ikusten dugu, zuberotarrek ikus dezaketen bezala.
|
|
|
Beharrezkoa da, hitz kontuan eta liburu kontuan, askoz aurrerago joatea.
|
Dudarik
ez. Bata eta bestea, ordea, andereño ez garenon eskuetan dago.
|
|
|
Guk geure modura konpondu behar ditugu geure arazoak.
|
Dudarik
ez da honetan. Eta ezin diteke ezer kanpotik bere hartan har, eta gure herrian landa.
|
|
2006
|
|
|
Patrikan sartu nuen arrosarioa.
|
Dudarik
ez nuen berriz erabiliko nuela beharrean suertatuz gero.
|
|
2008
|
|
|
Gure aldean asko dira, hori esan beharrik ez dago, baina guk babestuta egingo dugu borroka, eta diziplinaz, edo hori esango nuen behintzat duela minutu bat.
|
Dudarik
ez daukat astindu ederra emango diegula, hala nahi baduzue.
|
|
2009
|
|
|
–
|
Dudarik
ez dut azken hilabeteetan bezain fi del zerbitzatuko nauzula beti.
|
|
|
Azken errana soberan zen.
|
Dudarik
ez nuen Henrikerena zela Normandiarako asmoa. Ez zen arrunt azkarra izan behar zer egin gogo zuen asmatzeko.
|
|
2010
|
|
|
Aldika bakarrik bereizten ziren, agertu eta desagertu egiten baitziren euri gortinaren atzean.
|
Dudarik
ez zen, hala ere. Haiek ziren hondartzan zebiltzanak:
|
|
|
|
Dudarik
ez zen. Gaizki lo egin zen azken gauetan hirian eta haize boladen gabezia hark aitzakiak ekarri zituen jarrera basatientzat; esaterako, pentsatzen zen guztia esaten ibiltzeko.
|
|
2011
|
|
|
ez al zion historia hark don Urbanori Onofrerena ez bezalako sentiberatasun bat aitortzen?
|
Dudarik
ez?
|
|
|
Hala, futbolari buruz mintzatzerakoan, ez ditut haren zikinkeria denak kontatzen, beste ikuspegi klasiko bat bilatu genuen.
|
Dudarik
ez dago zinemagile espainiarra banintz ez nintzatekeela arituko Madrilgo Kutxak ordainduta Vallecaseko hizkerari buruz filmak egiten. Horixe da desberdintasuna?.
|
|
2012
|
|
|
Erauzitako puskak ematen zuten, eta sasi arantzatsuan zeuden, lurretik oin bat gora edo...
|
Dudarik
ez dago, beraz, aurkitu dela doilorkeria beldurgarri honen gertalekua».
|
|
2013
|
|
|
|
Dudarik
ez zegoen Mâred kontsekuenteagoa izan zela, hori gutienez?, bizia ere eman ez zuen, bada, bere Herriaren aldeko borrokan, berak sinesten zuèn eran! Horregatik zegoen, beharbada, Abdel Haqq, zegoen bezala, begiak absente, deusezari adi.
|
|
|
–
|
Dudarik
ez.
|
|
|
|
Dudarik
ez zegoen, hura Gassen zen. Leila eta Tarek ere berehala konturatu ziren.
|
|
|
|
Dudarik
ez zegoen Mâred kontsekuenteagoa izan zela –hori gutienez–, bizia ere eman ez zuen, bada, bere Herriaren aldeko borrokan, berak sinesten zuèn eran! Horregatik zegoen, beharbada, Abdel Haqq, zegoen bezala, begiak absente, deusezari adi.
|
|
2014
|
|
|
–
|
Dudarik
ez. Baina ez didazu esango kanta ez denik egokia.
|
|
|
Beharbada kritika zilegizkoa da, literato eta literaturazaleek nazioa, hizkunza/ herriarekin berdindua, sublimatu izan dutela; nazioa poetizatu egin dute (Herder, Schlegel).
|
Dudarik
ez dagoena da, politikarekin lotzen denean, beraz Boterearekin, nazioaren mitifikazioa hasten dela. Botereak beti mitifikatzen du bere burua.
|
|
|
|
Dudarik
ez zen, tatariarrak Irkutsk setiatzen ari ziren une hartan, eta haien armadaren hiru zutabeak elkarganaturik zeuden ordurako. Emirra eta Ivan Ogareff hiriburuaren aurrean zeudela ezin zalantzan jarri.
|
|
2015
|
|
|
–
|
Dudarik
ez dut, erantzun zion Rothmanek, bere ipurdi mardula besaulkian kokatuz eta edaten ez zuen lagunaren aurrean bere pattarra lotsaz bezala zurrupatuz?. Eta orain, Albert, esadazu, zer zen gaur goizean esku artean zenuen lan garrantzitsu hori?
|
|
|
frantsesez eta alemanez.
|
Dudarik
ez da, Lapurdi hitzetik datozela. Lapurtarrak jaioak baitziren bakailaotan ibiltzen.
|
|
|
Desberdina izango zatekeelakoan nago galdera horren ordez, euskaltasunaren ezaugarri nagusiaz itaundu izan balitz.
|
Dudarik
ez dut kasu horretan euskarak batuko zukeena adostasun gehiena. Baina, agerian horrela iragarri arren, euskal nazionalismoak ez du bakarrik defendatzen hizkuntzan oinarritutako naziorik.
|
|
|
|
Dudarik
ez ondorio asko atera daitekeela ikerketa horretatik. Siadecokoek ondorioztatutako kontu bati behintzat oso esanguratsu deritzogu:
|
|
|
–
|
Dudarik
ez da, euskara gehienik laguntzen eta aberasten duen kaseta edo aldizkaria, orain arte segurik, euskara hutsean idatzia dena dela. Ez du inork gogoan pasako Anaitasuna, Zeruko Argia, Herria, Hitz, Otoizlari, Principe de Viana edo Zabal, bi mintzairetan egin behar litezkeela.
|
|
|
|
Dudarik
ez da ordea, politika eta langile erakundeek argitaratzen dituzten aldizkarietan, egungo egoeran, nahi ta nahiezkoa dela gutienez bimintzairatasuna, hirukoa ere zendako ez??
|
|
2016
|
|
|
Zer nahi duk?
|
Dudarik
ez zagok beroak makaltzen nauela. Izan ere, ez diat gauza askorik jaten, ezer ez, hobeto esanda.
|
|
|
|
Dudarik
ez, beren aurreko ideologo arrazistak baino sotilagoak dira Brownmiller, MacKellar eta Russell. Hala ere, ateratzen dituzten ondorioak ikusita, zoritxarrez, iraganeko arrazakeria sustatzaile akademikoen ideiekin alderatu behar ditugu, hala nola Winfield Collinsekin.
|
|
|
Baina bortxatzaile beltzaren mito izugarri indartsu horren atzean ba al zegoen oinarri errealik?
|
Dudarik
ez, emakume zuriak bortxatzen zituzten zenbait gizon beltzek. Hala ere, mitoaren bidez, neurriz kanpoko kopuruak iradokitzen ziren, egiaz gertatzen ziren bortxaketak baino askoz gehiago.
|
|
|
deia egitea, hartara kanpoan lanak bilatzeko, edo, gutxienez, emakumeentzako lan duinen aldeko kanpaina masibo batean parte hartzeko?
|
Dudarik
ez, lana, kapitalismoaren pean, lan krudela da. Dudarik ez, alienatzailea da, eta ez da sormenezkoa.
|
|
|
Dudarik ez, lana, kapitalismoaren pean, lan krudela da.
|
Dudarik
ez, alienatzailea da, eta ez da sormenezkoa. Hala eta guztiz ere, kontua zera da, lanean beren ahizpekin batu daitezkeela emakumeak, are, beren nebekin ere?, eta kapitalismoari erronka jo, ekoizpenaren erdigunean bertan.
|
|
|
gisa aurkezten duten ia denek, modu sinplista batean.
|
Dudarik
ez: modu porrokatuan defendatu zuen Lucy Parsonsek bere senarra; edonola ere, senarra defendatu eta haren izenean mendeku hartu nahi zuen emazte leial eta alargun haserrea baino askoz gehiago zen.
|
|
|
|
Dudarik
ez: Ida B. Wells eta Mary Church Terrell beren garaiko emakume beltz nabarmenetako bi izan ziren.
|
|
|
Seguru asko, ideologiaren itsutze indarra zela-eta ez zen Anthony ohartu emakume langileak eta emakume beltzak estu lotuta zeudela beren gizonekin, klase esplotazioak eta zapalkuntza arrazistak denei eragiten baitzien, bereizi gabe.
|
Dudarik
ez: aurre egin behar zioten beren gizonen jarrera sexistari, baina, hala ere, benetako etsaia, bi bien etsaia?
|
|
|
Abortu eskubidearen aldeko kanpainak ez zuen bere ibilbide historikoaren auto-kritikarik egin, eta, ondorioz, modu arriskutsuki azalekoan baino ez zieten neurria hartu beltzen susmoei, zeintzuk errezeloz erreparatzen baitzioten jaiotza kontrolari.
|
Dudarik
ez: zenbait beltzek erreparorik gabe parekatu zituzten jaiotza kontrola eta genozidioa, eta gehiegizko erreakzioaren itxura eman zezakeen horrek; are, baita paranoia itxura ere.
|
|
|
|
Dudarik
ez, kutsu arrazista dario AEBetako Gobernuaren barne biztanleria politikari. Gaur egun ere, neurriz kanpo antzutzen dituzte emakume natibo amerikarrak, txikanoak, puertorricarrak eta beltzak.
|
|
|
Basoan barrena zaratarik egin gabe ibiltzen irakatsi zion aitak, bai eta landare, sustrai eta belarrekin janaria eta sendagarriak egiten ere.
|
Dudarik
ez, aitaren jarraibide horiei esker, ez zuten sekula harrapatu. Gerra Zibileko garaietan, esklabotzaren aurkako borrokan jarraitu zuen Tubmanek, atsedenik gabe, eta gaur egun, oraindik ere, hura da AEBetako tropak borrokan zuzendu dituen emakume bakarra.
|
|
|
Arrixkurik ez dagoela esaten duten guzti oiek, bada ez bada ere, Atomiko Indar Olen ingurutik urrutira joango dira bizi izaten.
|
Dudarik
ez izan. Arriskurik ez dago bat ere, baina, gu geu ez gera Itziar, era joango bizi izaten?
|
|
|
A:
|
Dudarik
ez. Hala ere, militante jendeak isilpean gorde izan ditu beti bere ekintzak, ezta?
|
|
|
A:
|
Dudarik
ez, baina nola amaitu zen. Ordura arte gazteak kolore batekoak edo bestekoak izan zitezkeen, baina, une hartatik aurrera, guztiak bihurtu ziren HBkoak.
|
|
|
B:
|
Dudarik
ez, baina ez didazu esango oraindik ere independentziaren eta sozialismoaren alde ari zaretenik.
|
|
|
Hortaz, ez da harritzekoa idazleak bere obrari buruz errepikatutako gauzak, lehenago edo geroago, kritikariaren ahotan entzuten baditugu; hori kritika unibertsitarioan gero eta ohikoagoa dela esango nuke.
|
Dudarik
ez, joera horren erantzuleetako bat, besteak beste, prentsa da, elkarrizketak egiteko horrenbeste biderkatu den usadio tamalgarria, eta, oro har, idazlearen, bereziki idazle batzuen, etengabeko esposizioa masa komunikabideetan, ekidinezina dirudiena, nahiz eta horren aurrean idazleak beti hauta dezakeen ez erantzutea, itzulinguruka ibiltzea edo, zuzenean, gezurretan aritzea, gutxienez dibertigarriagoa izan daitekeena??.
|
|
|
|
Dudarik
ez dago urte gutxiren buruan asko aldatu dela panorama politikoa. ETAk armak utzi ditu, ezker abertzalea erakundeetara itzuli da, Nafarroan lehendakari abertzalea dute, herri elkargoa lortu dute Ipar Euskal Herrian...
|
|
|
Beharbada, horrek erran nahi luke beti etxetik kanpo ibili naizela eta, beraz, familiaren hazteaz ez naizela biziki axolatu?
|
Dudarik
ez da, gure haur denborako familia batean, ama zela familiako gorabeherez gehienik arduratzen. Baina, halere, ez zait iduri ez naizela gure haurrez ni ere ahal nuen bezainbat okupatu, arduratu.
|
|
2017
|
|
|
–
|
Dudarik
ez da,, istripuaren, egunekoa ez zuten lehen aldia.
|
|
|
Ibilgailua ryad eko karrerapearen ondoan gelditu da, goiko solairuko leihoaren zola zolan.
|
Dudarik
ez dut Zahra eta Essya goiko leihoan ibiliko direla, zelatan, deus galdu nahi gabe. Bata, dena miresteko prest.
|
|
|
Usemenak, berriz, autoak konpontzeko tailerra zuen.
|
Dudarik
ez zen norekin ezkonduko zen gure Zahra, handik sobera luze gabe.
|
|
|
Eta polliki polliki, eskola nardagarri bihurtu zitzaion.
|
Dudarik
ez da, gaur egun erran genezakeen bezala, norabide desegokian ezarria izan zela! Eta horra, hemezortzi urtetan, baxoa huts egin zuela...
|
|
2018
|
|
|
ene!
|
Dudarik
ez. Hartu gortinak eta josi soinekoa derrepente.
|
|
|
–
|
Dudarik
ez dagoenean, in fraganti harrapatuak izan direnean edo konfesio argi bat dagoenean, karta bakarra geratzen zaie abokatuei.
|
|
|
Dantzariak kaskoak kendu zizkion eta bere belarrietan jarri zituen.
|
Dudarik
ez zegoen. Hura Linda zen, berak bakarrik jotzen zuen biolina pasio harekin.
|
|
2019
|
|
|
iruditzen zaio emaztea; ez da espero zuen bikotekidea, eta hala aditzera ematen dio; emakumea umiliaturik sentitzen da.
|
Dudarik
ez dago gidari bat aurkitu nahi duela aitaren etxetik alde egiten duenean, baina, orobat,, pertsona nagusi, baten gisan ikus dezatela nahi du; haur izaten segitu gogo du, eta emakume bihurtu nahi du:
|
|
|
Ouroanak eskua gainean paratu nahi izan zion lehen armadunaren aurka Henrique zaldunaren labana zeinen arin erabili zuen jakinik, erraza da imajinazioak gu tentatzea, eta pentsatzea ezen, Ouroanak, lekukorik gabe, arratseko edo egunsentiko ilunabarrean, aukera aprobetxatuz, bortxatzaileak bere ingurutik pasatu zirelarik, labana triparen erdian sartu ziela, malla kotako hegala nekez iristen den tokitik.
|
Dudarik
ez da honelako heriotza eduki zutela soldaduek, baina ez zen izan Ouroana hil zituena. Haatik, imajinazioaren jario emankorra etetea zaila denez, eta aintzat harturik maitasun sentimendu indartsuak bultzatzen ahal izan zuela Mogueime krimen hauek egitera, jelosiak jota, lehen aipatutako eszenak, alegia, Mogueimek esku odoleztatuak ibaian nola garbitzen dituen erakusten duenak, bere esanahi betea harrapatuko zuen baldin eta odola, olatuak agudo diluitu eta eraman zuena, bizia ere denboran urtzen den bezala, asasinatu miserableena balitz.
|
|
2022
|
|
|
Ikasle saiatua zen ohean.
|
Dudarik
ez izan: inbidia pixka bat ematen dit haren lehengusinak.
|