|
2017
|
|
|
Bestela esateko, ni ez naizena ez da ez Beste objektua ez ni objektua, baizik eta Beste subjektua. Kontua da nik ezin dudala Bestea ez izan ni subjektu bezala (orduan
|
Bestea
objektu hutsa baita niretzat), soilik izan daiteke Bestea ez naizen kontzientzia bezala.
|
|
|
Hori nire izatearen konstante bat da. Aitzitik, begirada beti alderantzika daiteke eta, subjektuen lehia horretan, nik
|
Bestea
objektu bihurtu, Besteak ni beharrean. Sartrerentzat, begirada begiratzailea ekintza askea da eta existentziari dagokio; ordea, begirada begiratua objektu finkoa da, askatasun baliogabetua, esentzia mortua.
|
|
|
Haatik, hipotetikoa ez ezik probablea da aditzen dudan ahots hori gizon batena izatea eta ez fonografo baten kantua, eta guztiz probablea da ikusten dudan oinezkoa gizon bat izatea eta ez robot perfekzionatu bat. Horrek adierazten du nik
|
Bestea
objektu gisa atzemateak, probabilitatearen mugetatik irten gabe eta probabilitate horren beraren kausaz, funtsean Bestearen oinarrizko atzemate batera igortzen duela non eta Bestea jada ez zaidan agertzen objektu gisa, baizik eta ‘pertsonazko presentzia’ gisa. Hitz batean esateko, Bestea objektu probable izateko, eta ez objektuzko amets, bere objektutasunak ez du igorri behar jatorrizko bakartasun batera nire eskumenetik kanpo legokeena, baizik eta funtsezko erlazio batera, non eta Bestea agertzen den ez nik beraz dudan ezagutzaren bitartez baina beste modu batean.
|
|
|
Horrek adierazten du nik Bestea objektu gisa atzemateak, probabilitatearen mugetatik irten gabe eta probabilitate horren beraren kausaz, funtsean Bestearen oinarrizko atzemate batera igortzen duela non eta Bestea jada ez zaidan agertzen objektu gisa, baizik eta ‘pertsonazko presentzia’ gisa. Hitz batean esateko,
|
Bestea
objektu probable izateko, eta ez objektuzko amets, bere objektutasunak ez du igorri behar jatorrizko bakartasun batera nire eskumenetik kanpo legokeena, baizik eta funtsezko erlazio batera, non eta Bestea agertzen den ez nik beraz dudan ezagutzaren bitartez baina beste modu batean. Teoria klasikoak hizpidean daude giza organismo ikusi orok zerbaitetara igortzen duela aintzakotzat hartzen dutenean, eta zerbait hori dela bere probabilitatearen funtsa eta bermea.
|
|
|
Horrek guztiak, bada, ez digu inola ere bazterrarazten
|
Bestea
objektu deneko eremua. Gehienez ere, objektibotasun mota berezi baten aurrean gaude, Husserlek ‘absentzia’ hitzarekin izendatzen duenetik gertu, nahiz eta ez duen azpimarratu Bestea definitzen dela ez kontzientzia baten absentzia bezala nik ikusten dudan gorputzari buruz, baizik eta nik atzematen dudan munduaren absentzia bezala, hain zuzen, mundu horretaz dudan pertzepzioaren baitan bertan.
|
|
|
Kontua da objektibotasun hori munduan eratzen dela ‘Bestea hor nonbait munduan’ bezala. Beste objektua gauza ziurra da agerpen gisa, eta bat egiten du nire subjektibotasuna berratzematearekin, baina ez da inoiz ziurra
|
Bestea
objektu hori den. Eta funtsezko gertakaria ere, nire objektu izatea subjektu batentzat, ebidentzia erreflexiboaren tankerako ebidentzia da; baina ez, ordea, beste gertakari hori non eta ni, une jakin batean eta Beste singular batentzat, nabarmendu egiten naizen mundua atzeko planoan duen' hori' gisa, atzealde horretan itota gelditu ordez.
|
|
|
|
Bestea
objektutzat agertzen zaidan unetik, bada, bere subjektibotasuna delako objektu horren ezaugarri huts bihurtzen da, degradatu egiten da eta ‘printzipioz ihes egiten didaten propietate objektiboen multzo’ bezala definitzen da. Beste objektuak subjektibotasun bat ‘dauka’ kutxa huts horrek ‘barnealde bat’ daukan bezalaxe.
|
|
|
Baina hori urrezko arrautzen oiloa hiltzea da.
|
Bestea
objektu gisa eratzen dudanean, ni irudi gisa eratzen naiz Beste objektuaren barruan. Hantustearen desilusioa hortik dator:
|
|
|
Lotsa, beldurra eta harrotasuna dira, beraz, nire oinarrizko erreakzioak eta Bestea nire eskumenetik kanpo dagoen subjektutzat hartzeko moduak; euren baitan nire ipseitatearen ulerpen bat biltzen dute, motibazio gisa balio izan ahal eta behar didana
|
Bestea
objektu gisa eratzeko.
|
|
|
Eta engaiamendu horrek berak ezaugarritzen du Beste subjektua ere, bera beste ni neu bat baita. Baina engaiamendu objektibatu hori,
|
Bestea
objektutzat hartzen dudanean, degradatu egiten da eta engaiamendu objektu bat bihurtzen da zera esaten den zentzuan: " Aiztoa sakon engaiatu da zaurian; armada desfile batean engaiatu da".
|
|
|
Bestearen intentzio bati buruz tronpatzen banaiz, ez da inola ere bere keinua subjektibotasun helezin batekin lotzen dudalako subjektibotasun horrek, bere baitan eta bere aldetik, ez dauka berezko neurririk keinuarekin, bere baitarako transzendentzia baita, transzendentzia gaindiezina, tronpatzen naiz mundu osoa keinu horren inguruan antolatzen dudalako berez antolatzen den eran ez baizik eta bestela. Horrela,
|
Bestea
objektu gisa agertze hutsagatik osotasun gisa ematen zait printzipioz, osorik barreiatzen da mundutik zehar mundu horren antolamendu sintetikoaren indar mundutar gisa. Ordea, nik ezin dut zehaztu antolamendu sintetiko hori, mundua bera ere zehaztu ezin dudan bezala nire mundua den heinean.
|
|
|
Argitu dugu Bestearen existentzia ebidentzia osoz bizitua dela nire objektibotasunaren gertakarian eta gertakariaz. Eta ikusi ere dugu nire Bestearentzako alienazio propioaren aurrean dudan jarrera
|
Bestea
objektutzat hartzea dela. Labur esateko, Bestea guretzat bi modutara existi daiteke:
|
|
|
Bigarren harreman motan ere Bestearen subjektutasunean eragin nahi da, hain zuzen, Bestearen objektutasunetik, hots, Bestea niretzat den objektua dela bitarte. Zera, nire izatearen fundatzailea neroni izateko, Bestearen askatasuna asimilatzea bilatzen dut eta
|
Bestea
objektutzat hartzen duen subjektu bezala eratzen naiz. Horren adibidegarri, Sartrek lau harreman mota hartzen ditu:
|
|
|
Bestea hemen ez da objektu eta luke objektu izan, azaldu dugunez, non eta niak ez dion aldi berean Bestearentzako objektu izateari uzten eta desegiten. Horrela, nik ez dut
|
Bestea
objektutzat jotzen, ezta nire Egoa ere niretzako objektutzat, eta ezin diot Ego horri intentzio huts bat zuzendu ere egin nire eskumenetik orain kanpo dagoen objektu bati bezala. Horrela, ezerez batek bereizten du Ego hori nigandik eta ezin dut asebete, niretzat ez delarik atzematen baitut eta printzipioz Bestearentzat existitzen delarik; beraz, ez dut hartzen noizbait emana izan dakidakeena bezala, baizik eta, alderantziz, printzipioz ihes egiten didana bezala eta nirea inoiz izango ez dena bezala.
|
|
|
Sartrerentzat, ‘begiratua izatea’ gertakari erreduziezina da. Bestearen begirada (begiratzailea) ezin da deduzitu ez nire subjektu izatetik (orduan
|
Bestea
objektutzat joko bainuke) ez Bestearen objektu izatetik (orduan Besteak ez bailuke ni begiratzeko ahalmenik). Epoche fenomenologikoak ere luke, Sartrek dioenez, Bestea isolatu eta parentesi artean jarri, zeren, begiratzailea delarik, Bestea transzendentzia hutsa baita, ez posiziozkoa, ez tetikoa, nire ‘mundutik’ kanpo dagoena.
|