|
2005
|
|
|
El Globo, El Diario de San Sebastian, El Correo Vascongado eta Irurac Bat euskal egunkaritan ere laudorioak egin omen zizkioten69 Eta ez dago zertan pentsatu oihartzunik gabeko aldizkaria izan zenik. Bilbotar batek, esate baterako, Revista n agerturiko artikulu bati Irurac
|
Bat
egunkarian erantzun zion70 Hortaz jendartean nolabaiteko erantzunak pizten zituen.
|
|
|
Baina euskarazko testua agertzen hasi behar zenean (eleberria bera) eten egin zen argitalpena. El Ateneo-k, ohar baten bidez, bere jatorrizko asmoa obra osorik ateratzea zela adierazi zuen; baina euskarazko narrazioari alboan jarri nahi zioten gaztelerazko itzulpena egiteko arazoek, eta Bilboko Beti
|
Bat
egunkariak obra hori arinago atera izateak, proiektua garatu gabe uztera eraman zituen.
|
|
2008
|
|
|
1869ko maiatzaren 30ean Irurac
|
Bat
egunkariak euskal errepublikanoen asmoen berri ematen zuen, La Correspondencia egunkari errepublikanoari jarraituz: «El partido republicano de las provincias Vascongadas y de Navarra está trabajando por organizar una fuerte confederación de los comités existentes bajo la dirección de un comité central, que se establecerá en cualquiera de las poblaciones que por su posición geográfica, o por tener en ella más vitalidad, mereciese la preferencia» (Urquijo, 1994:
|
|
|
Ez daukagu behintzat beste bileren aipamenik. Vicente Agirre, Laurac
|
Bat
egunkariko laguntzaile izendatu zuten, baina estatu mailan federalistek egin zituzten batzarretan Pi i Margall eta Justo María Zabala aritu ziren Gipuzkoaren izenean. Herri mailan ere, Agirrek ez zuen parte hartu 1873ko ekainean errepublikano federalek burutu zuten protestan.
|
|
2009
|
|
|
Zenbait ikertzaileren arabera, Colá y Goiti gasteiztarraren La emigración vasco navarra liburuak eta berak 1882tik idatzi zituen artikulu askoren argitalpenek, 1882 urtea data klabe bihurtzen dute emigrazio agenteen kontrako iritzian; hortik aurrera, Euskal Herriko prentsan, gasteiztarrak finkaturiko agente haien kontrako kritika ereduri jarraituko zaio24 Dena den lehenagotik ere bazegoen pertsonaia hauen berri jakiteko asmoa, 1881ean Bizkaiko Aldundiak probintziako udalei bidalitako inkesta batean azaltzen den bezala25 Baina «amu» horien jardunaren berri ez zen ordu arte isilean egon, lehenagotik ere haien inguruko berriak prentsan azaldu izan ziren, nahiz eta neurri txikiago batean izan. Ikertzen ari garen garaia baino lehenago, aipamen batzuk badaude, esaterako 1860an Irurac
|
Bat
egunkarian, Baionako portutik «engainaturik zihoazen gizon emakume multzo ugari» ateratzen zirela esaten zen eta herrietako alkateei «gantxoen jarduna zaintzeko» eskatzen zieten26 El Eco Vascongado n ere honako hau aipatzen da: «?
|
|
2012
|
|
|
Foruzaletasunean bere igarobidea horrela gertatu zen. Irurac
|
Bat
egunkariko idazle nagusia eta ideologoa izanik, 1860ko hamarkadan Euscalduna egunkarian idaztera pasatu zen. Bestalde, Laurac bat izeneko politikaren eragile izan zen, Nafarroako Aldundiko ordezkariekin bilerak antolatuz eta eginez.
|
|
|
Euskal mitologia politikoa landu eta zabaldu zuen, Batzar Nagusien bidezko autogobernu osoko eskubidea aldarrikatuz eta euskal herrialdeen bere kabuzko administrazio publikoa eta autogobernua finkatzeko jatorrizko independentziaren teoriak zabalduz. Irurac
|
Bat
egunkarian J. Eustakio Delmasek 1868an Bizkaiaren jatorrizko independentziari buruzko artikuluak argitaratu zituen Gasteizeko Institutuan irakasle zen Orodearen aurka, azken horrek jatorrizko independentzia hori mitologiaren esparruan kokatzen zuelako. Horregatik, etorkizunean, 1880ko hamarkadan, adar politiko desberdinak atera ziren enbor beretik.
|